Bệnh tiêu chảy là nguyên nhân thứ hai gây chết người ở trẻ em dưới 5 tuổi, và chịu trách nhiệm cho việc giết chết khoảng 700.000 trẻ em mỗi năm. Tiêu chảy có thể kéo dài vài ngày,làm mất nước và muối trong cơ thể, những chất cần thiết cho sự sống. Hầu hết các ca chết do tiêu chảythực sự là chết domất dịch và nước trầm trọng. Trẻ em bị loạn dưỡng hay miễn dịch suy giảm cũng như người nhiễm HIV nằm trong nhóm nguy cơ lớn nhất đe doạ mạng sống.
Tiêu chảy được định nghĩa như làsự thải ra phân lỏng hay nước trên 3 lần mỗi ngày ( hay thường xuyên hơn so với bình thường của một người) . Thải phân có khuôn không là tiêu chảy hay thải phân có nước, phân sệt do bú sữa mẹ. Tiêu chảy thường là triệu chứng nhiễm trùng của đường tiêu hoá, được gây ra bởi một số loài vi khuẩn, virus và ký sinh trùng. Nhiễm trùng thường lan rộng thông qua thức ănhay nước uống bị ô nhiễm; cải thiện điều kiện vệ sinh và rửa tay bằng xà phòng có thể làm giảm nguy cơ bệnh. Tiêu chảy có thể điều trị với các một dung dịch nước sạch, đường, và muối và với viên kẽm.
Có 3 loại tiêu chảy: tiêu chảy mất nước: kéo dài vài giờ hay vài ngày, bao gồm cả bệnh tả, tiêu chảy có máu cấp tính cũng được gọi là lỵ và tiêu chảy dai dẵng kéo dài 14 ngày hay dài hơn
Tính nghiêm trọng của bệnh
Tiêu chảy là nguyên nhân dẫn đầu gây mắc và tử vong ở trẻ em trên thế giới, và hầu hết là do nguồn nước và thức ăn bị ô nhiễm. Trên thế giới có 780 triệu người thiếu tiếp cận nguồn nước sạch, và 2,5 tỷ người thiếu điều kiện vệ sinh được cải thiện. Tiêu chảy do nhiễm khuẩn lan rộng ở các nước đang phát triển. Ở các quốc gia đang phát triển, trẻ em dưới 3 tuổi trung bình có 3 lần bị tiêu chảy mỗi năm. Mỗi lần phơi nhiễm với tiêu chảy làm mất đi các chất dinh dưỡng cần thiết cho sự tăng trưởng. Kết quả tiêu chảy là nguyên nhân chính gây ra loạn dưỡng, và trẻ em loạn dưỡng có vẻ là nguyên chân chính bị tử vong do tiêu chảy
Mất nước
Đe doạ nghiêm trọng nhất đối với tiêu chảy là mất nước. Trong khi phơi nhiễm bởi tiêu chảy, nước và các chất điện giải( natri, chlo, kali và bicarbonate) bị mất qua phân lỏng, nôn mửa, mồ hôi, nước tiểu và thở. Mất nước xảy ra khi các mất này không được bù đắp
Mất nước được chia thành ba mức độ: mất nước sớm không có dấu hiệu hay triệu chứng; mất nước trung bình biểu hiện khát, bứt rứt hay bồn chồn, giảm đàn hồi da, mắt trũng; mất nước trầm trọng các triệuchứng trở nên trầm trọng hơn;schock, giảm tri giác, giảm lượng nước tiểu, lạnh tay chân, mồ hôi đầm đìa, mạch nhanh và yếu, huyết áp thấp và không đo được, và da xanh tái. Chết có thể theo sau mất nước trầm trọng nếu dịch cơ thể và chất điện giải không được bồi phụ đầy đủ, hoặc là thông qua dung dịch oresol hoặc qua đường tĩnh mạch.
Nguyên nhân
Nhiễm trùng: Tiêu chảy là một triệu chứng của nhiễm trùng được gây ra bởi vật chủ là vi khuẩn, virus, hay ký sinh trùng; hầu hết là nguồn nước bị nhiễm phân.Nhiễm trùng phổ biến hơn khi có sự thiếu hụt về vệ sinh và nước sạch cho việc nấu ăn, tắm giặt và uống.Rotavirus và Escherichia coli là hai tác nhân gây bệnh tiêu chảy phổ biến ở các quốc gia đang phát triển. Loạn dưỡng: Trẻ em chết bởi tiêu chảy thường là do suy dinh dưỡng, tình trạng này làm cho trẻ dễ bị tổn thương với tiêu chảy. Mỗi một lần phơi nhiễm do tiêu chảy thường làm cho tình trạng loạn dưỡng tồi tệ thêm. Tiêu chảy là nguyên nhân gây ra tình trạng loạn dưỡng ở trẻ em dưới 5 tuổi.
Bệnh tiêu chảy cũng có thể lan truyền từ người sang người, làm trầm trọng thêm do tình trạng vệ sinh cá nhân nghèo nàn. Thực phẩm là nguyên nhân chính yếu khác khi nó được chế biến và bảo quản không vệ sinh. Nước gây ô nhiễm thực phẩm thông qua đường tưới tiêu. Cá và các hải sản từ nguồn nước bị ô nhiêm cũng có thể đóng góp đến bệnh tiêu chảy.
Nguồn lây nhiễm
Nước bị ô nhiễm bởi phân người, ví dụ từ chất thải, bể chứa phân và hố xí, là một mối quan tâm. Phân động vật chứa vi khuẩn cũng có thể gây ra tiêu chảy.
Các biện pháp cốt lõi trong xử trí tiêu chảy
Sử dụng dung dịch Oresol, đó là một hỗn hợp của nước sạch, đường và muối. Giá cả rẻ cho việc điều trị tiêu chảy. Oresol được hấp thu trong ruột non và là nguồn bồi phụ nước và điện giải mất trong phân. Cung cấp kẽm: Cung cấp kẽm làm giảm thời gian phơi nhiễm do tiêu chảy 25% và 30% giảm lượng phân.Trong các trường hợp trầm trọng hay shock thì bồi phụ nước bằng đường tĩnh mạch. Cung cấp thức ăn giàu dinh dưỡng, vòng luẩn quẩn của suy dinh dưỡng và tiêu chảy có thể bị phá vỡ bởi tiếp tục cung cấp thực phẩm giàu dinh dưỡng- bao gồm sữa mẹ -trong thời gian phơi nhiễm, và chế độ ăn giàu dinh dưỡng- bao gồm duy nhất sữa mẹ trong vòng 6 tháng đầu của trẻ cho đến khi trẻ có sức khoẻ tốt. Tư vấn sức khoẻ đặc biệt khi tiêu chảy dai dẳng, tiêu chảy có máu hay có bất kỳ dấu hiệu nào của mất nước. Các biện pháp quan trọng để ngăn ngừa tiêu chảy bao gồm: Tiếp cận nguồn nước uống sạch, cải thiện tình trạng vệ sinh, rửa tay bằng xà phòng, cho trẻ bú sữa mẹ trong sáu tháng đầu, vệ sinh cá nhân và bảo quản thực phẩm tốt; giáo dục vì sao bệnh lan truyền và chủng ngừa vaccin rotavirus.
Đáp ứng của WHO
Tổ chức Y tế thế giới làm việc với các thành viên và các đối tác nhằm thúc đẩy chính sáchvà đầu tư của quốc gia hỗ trợ việc xử lý ca bệnh tiêu chảy và các biến chứng của bệnh cũng như gia tăng việc tiếp cận nước uống sạch và vệ sinh ở các quốc gia đang phát triển. Tổ chức nghiên cứu để phát triển và thử nghiệm các biện pháp phòng chống mới và chiến lược khống chế bệnh ở các vùng này. Nâng cao năng lực trong các giải pháp phòng chống bao gồm vệ sinh, cải thiện nguồn nước, xử lý nước ở hộ gia đình và dự trữnước an toàn. Phát triển các biện pháp phòng bệnh mới như là chủng ngừa rotavirus và giúp huấn luyện nhân viên y tế, đặc biệt ở tuyến cộng đồng.