Hỏi:
Có cơn đau ở vùng gan, tôi đọc báo được biết hiện nay bệnh sán lá gan lớn đang phát triển mạnh ở một số tỉnh Trung-Tây nguyên nên đi khám bệnh. Bác sĩ ở bệnh viện bảo tôi bị áp xe gan do lỵ amíp. Vậy đặc điểm bệnh này như thế nào xin bác sĩ tư vấn cho biết ?
Bùi Trần Lê (Phú Yên)
Trả lời:
Ký sinh trùng Entamoeba hystolytica thường gây ra bệnh lỵ ở đại tràng nhưng cũngcó thể gây bệnh ở ngoài đại tràng. Bệnh lỵ amíp ngoài đại tràng gây nên áp xe tại nhiều cơ quan, tổ chức ở ngoài ruột như gan, phổi, não, da, màng ngoài tim ... Bệnh áp xe gan, áp xe phổi, áp xe não hoặc áp xe ở các phủ tạng khác do nguyên nhân lỵ amíp nếu dựa vào triệu chứng lâm sàng rất khó chẩn đoán phân biệt với các bệnh gây áp xe khác. Áp xe gan là bệnh thường hay gặp, triệu chứng lâm sàng được ghi nhận là sốt cao, đau tức hạ sườn phải, gan sưng to, bạch cầu ái toan tăng cao. Chụp X quang thấy cơ hoành gồ lên cao. Chọc dò gan thấy mủ, mủ áp xe gan do lỵ amíp điển hình có màu sôcôla nhưng một số trường hợp cũng hay gặp mủ trắng, mủ xanh.
Thông thường có 4 tiêu chuẩn để chẩn đoán bệnh áp xe gan do amíp là gan to và đau, dấu hiệu rung gan dương tính; điều trị bằng thuốc đặc hiệu chống amíp có hiệu quả rõ rệt; xét nghiệm công thức máu và chụp X quang chỉ mang tính chất gợi ý; chọc dò gan có mủ màu sôcôla. Phương pháp chẩn đoán phát hiện ký sinh trùng ít có giá trị, vì vậy không giúp cho việc chẩn đoán và điều trị sớm. Một phương pháp có giá trị chẩn đoán bệnh lỵ amíp, nhất là lỵ amíp ngoài đại tràng như áp xe gan là điều trị thử bằng thuốc đặc hiệu có đáp ứng tốt trong khi các phương pháp chẩn đoán khác gặp nhiều khó khăn. Hiện nay phương pháp chẩn đoán miễn dịch bằng phản ứng men Elisa đã được sử dụng rộng rãi vì có độ nhạy và độ đặc hiệu cho kết quả dương tính cao đối với bệnh lỵ amíp ngoài đại tràng như áp xe gan, vì vậy cũng được xem là tiêu chuẩn để chẩn đoán bệnh.
Nguyên tắc điều trị bệnh áp xe gan do lỵ amíp là phải dùng thuốc đặc hiệu có hiệu lực cao, điều trị sớm, đủ liều, triệt để, kết hợp với thuốc kháng sinh để diệt vi khuẩn và loại trừ các điều kiện thuận lợi giúp cho amíp phát triển. Thuốc điều trị và liều lượng sử dụng được bác sĩ chỉ định sau khi chẩn đoán bệnh.