Tổ chức Quỹ Toàn Cầu vừa đưa ra quy trình về thủ tục xin tài trợ mới được gọi là “Các đề xuất chiến lược quốc gia”, tạo điều kiện cho những nước có chiến lược quốc gia được xây dựng tốt, có thể đệ trình chiến lược của mình như là cơ sở ban đầu của đề xuất xin tài trợ, thay vì phải thông qua các vòng đề xuất.
Trong những năm gần đây, rất nhiều quốc gia đã có nỗ lực đáng kể trong việc xây dựng các chương trình phòng chống bệnh tật quốc gia và mở rộng các chiến lược chăm sóc y tế; tuy nhiên, để tìm nguồn lực chi trả cho việc triển khai các chiến lược này, các quốc gia đó đã phải soạn thảo và xây dựng rất nhiều các đề xuất riêng biệt và trình lên các đơn vị tài trợ khác nhau, điều này làm tăng chi phí giao dịch hành chính và đôi khi có thể không phù hợp với kế hoạch và báo cáo quốc gia. Là một phần trong cam kết thực hiện quy định về hiệu quả tài trợ và để đáp ứng yêu cầu của các nước về tổ chức hợp lý các quy trình, Quỹ Toàn Cầu đã cam kết đưa ra quy trình mới về đề xuất xin viện trợ nguồn vốn Quỹ Toàn Cầu và kêu gọi các quốc gia có tiềm năng đề xuất các chiến lược quốc gia, gọi tắt là NSAs (National Stratery Applications); theo quy trình mới này, các nước sẽ đệ trình chiến lược quốc gia của mình cho Quỹ Toàn Cầu như là cơ sở ban đầu cho đề xuất xin viện trợ Quỹ Toàn Cầu thay vì nộp các đề xuất riêng biệt theo mẫu của Quỹ Toàn Cầu như trước đây. Trong danh sách các nước có tiềm năng được mời tham gia Chương trình bao gồm 9 nước tham gia HIV/AIDS (Kenya, Malawi, Nigeria, Rwanda, Swaziland, Cuba, Dijbouti, Algeria, Cambodia), 6 nước tham gia Lao (Rwanda, Ghana, Mozambique, El Salvador, Morocoo, Nepal) và 7 nước tham gia Sốt rét (Madagascar, Gambia, Guyana, Azerbaijan, Vietnam, China, Bhutan).
Theo đó Tổ chức Quỹ toàn cầu đã gửi thư đề nghị Ban Điều phối Quỹ toàn cầu HIV/AIDS, Lao và Sốt rét (CCM) Việt Nam đề xuất chiến quốc gia (NSAs), việc đưa ra thủ tục NSAs nhằm đáp ứng yêu cầu của các nước muốn tạo liên kết tài trợ lớn hơn dành cho các ưu tiên quốc gia và các quy trình dành cho đề xuất xin tài trợ mà Quỹ Toàn Cầu cam kết chắc chắn nhằm nâng cao hiệu quả tài trợ và tiếp tục đổi mới trong nền y tế toàn cầu. Trong năm 2009, đề xuất NSAs chỉ dành cho giới hạn một số nước như là một phần của chương trình được gọi là “Bài học kinh nghiệm đầu tiên” với mục tiêu của chương trình này là rút ra những bài học kinh nghiệm trong hoạt động và chính sách như là những hướng dẫn cho các nước khác khi áp dụng thủ tục xin tài trợ mới này sau năm 2009. Những lợi ích đem lại từ NSAs là tăng cường liên kết nguồn tài trợ Quỹ Toàn Cầu với các ưu tiên quốc gia, kế hoach hoạt động, thời gian và ngân sách cho chương trình quốc gia; giảm thiểu chi phí giao dịch hành chính và giấy tờ cho các nước; nâng cao sự hoà hợp với các đơn vị tài trợ khác, những đơn vị đã thống nhất sử dụng cùng một tiêu chí đánh giá các chiến lược quốc gia; tập trung vào quản lý kết quả và trách nhiệm giải trình trong phạm vi các chiến lược quốc gia; nâng cao chất lượng, tính bền vững và độ tin cậy trong khuôn khổ chiến lược quốc gia. NSAs sẽ là phương pháp thay thế để tiếp cận các nguồn tài trợ của Quỹ Toàn Cầu, tuy nhiên các nước vẫn có thể tham gia xin tài trợ thông qua hệ thống xét xuyệt theo vòng như trước đây, nếu họ muốn.
Chương trình Phòng chống sốt rét quốc gia của Việt Nam là một trong những ứng cử viên đầy tiềm năng để tham gia “Bài học kinh nghiệm đầu tiên”; vì vậy, nếu Việt Nam có kế hoạch đề xuất xin tài trợ nguồn Quỹ Toàn Cầutrong năm 2009 cho chương trình phòng chống sốt rét của mình. Trên cơ sở chiến lược sốt rét quốc gia mới nhất của Việt Nam, Quỹ toàn cầu đề nghị hãy xem xét thực hiện các thủ tục trong khuôn khổ “Các Đề xuất chiến lược quốc gia” nói trên. Nhằm hỗ trợ Việt Nam xem xét đưa ra quyết định, Quỹ toàn cầu đã gửi kèm theo các tài liệu tóm tắt sơ lược với những thông tin cơ bản nhất về cơ chế thực hiện NSAs trong chương trình “Bài học kinh nghiệm đầu tiên”, ngoài ra có thể tìm thông tin chi tiết cho mọi thắc mắc và vấn đề cần biết thêm của mình trong trang web theglobalfund.org. Dưới đây là các thông tin cần thiết cho các ứng viên tiềm năng tham gia “Chương trình Thử nghiệm đầu tiên” (First Learning Wave_FLW).
Chương trình Thử nghiệm đầu tiên (FLW)
NSAs sẽ được giới thiệu thông qua việc kết thúc giai đoạn, bắt đầu vào năm 2009 và hạn chế số lượng các quốc gia tham gia. Mục tiêu của Chương trình FLW này của NSAs là nhằm rút ra những bài học kinh nghiệm trong hoạt động và chính sách như là những hướng dẫn cho các nước khác khi áp dụng thủ tục xin tài trợ mới này sau năm 2009. Chương trình FLW ban đầu sẽ chỉ tập trung vào các chiến lược phòng chống AIDS, Lao phổi, hoặc Sốt rét. Sau này có thể sẽ bao gồm cả các chiến lược y tế chung. Trong việc phòng chống các bệnh kể trên, các nước được mời tham gia chương trình này dựa trên một loạt các yếu tố, bao gồm các điểm mạnh và khoảng thời gian của kế hoạch chiến lược quốc gia hiện tại, cũng như bảo đảm sự đa dạng về bệnh và tổng quan địa lý.
Các nước có đề xuất được Quỹ Toàn Cầu thông qua ở Vòng 8, sẽ không được mời tham gia chương trình FLW. Điều này là nhằm tạo điều kiện cho các cán bộ chương trình của các nước đó tập trung và vòng đàm phán Hiệp định tài trợ Vòng 8. Thành phần tham gia chương trình FLW sẽ là các nước đáp ứng được các tiêu chuẩn có tài liệu chiến lược quốc gia phù hợp , được xây dựng thông qua một quy trình tổng hợp trong phạm vi bệnh thích hợp, và vẫn còn hiệu lực cho đến ít nhất là cuối năm 2012; có sự hợp tác chặt chẽ với các đơn vị tài trợ song phương, các cơ quan kỹ thuật trong nước, để có thể tận dụng hỗ trợ của các cơ quan đơn vị này trong quá trình đề xuất cũng như trong việc triển khai nguồn tài trợ.
Chương trình FLW sẽ bao gồm hai giai đoạn; trong giai đoạn thứ nhất, chiến lược quốc gia và các tài liệu đi kèm sẽ được đánh giá sơ lược nhằm đảm bảo rằng các tài liệu này mang đủ thông tin để có thể coi là cơ sở cho đề xuất xin tài trợ. Nếu kết quả đánh giá sơ lược thuận lợi, một nhóm đánh giá sẽ thực hiện một cuộc khảo sát thực địa nhằm làm sáng tỏ và thu thập thêm thông tin bổ sung. Kết quả đánh giá sơ lược tốt cũng sẽ là lời mời tham gia giai đoạn 2, Ban Điều phối quốc gia CCM sẽ đệ trình đề xuất tài chính lên Ban Hội thẩm kỹ thuật Quỹ Toàn Cầu để xem xét viện trợ.
Các vấn đề cần quan tâm đối với các nước nộp đề xuất xin tài trợ
Chương trình Thử nghiệm đầu tiên đối với đề xuất NSAs được coi như là một qui trình đề xuất thay thế, và được thực hiện cùng lúc với đề xuất Vòng 9, các nước không được đệ trình cùng lúc đề xuẩt NSAs và đề xuất Vòng 9 cho cùng một loại bệnh. Tuy nhiên, những nước mà có đánh giá sơ lược không tốt thì có thể đăng ký đề xuất của mình cho Vòng 9 và được gia hạn nộp đề xuất Vòng 9. Quỹ Toàn Cầu đã quyết định rằng, chương trình NSAs cũng sẽ có ưu tiên phân bổ nguồn tài trợ như Vòng 9. Có thể không đạt được hết những lợi ích lâu dài của NSAs trong Chương trình Thử nghiệm đầu tiên này. Chẳng hạn như, việc đánh giá các tài liệu chiến lược quốc gia sẽ chủ yếu do Ban Hội thẩm Kỹ thuật của Quỹ Toàn Cầu đảm nhiệm. Trong tương lai, công việc này có thể được giao cho các đối tác khác cùng tham gia đánh giá. Các nước nộp đề xuất cho chương trình FLW sẽ gặp rất nhiều thuận lợi. Mục tiêu của Ban Thư ký Quỹ Toàn Cầu là đảm bảo rằng tài liệu đề xuất xin viện trợ Quỹ Toàn Cầu thông  |
Giáo sư Michel Kazatchkine,
Giám đốc Điều hành Quỹ Toàn cầu. |
qua NSAs sẽ ít hơn so với thông qua Vòng 9. Đó là do NSAs ban đầu chủ yếu dựa trên tài liệu chiến lược quốc gia có sẵn. Mặc dù Quỹ Toàn Cầu sẽ yêu cầu các quốc gia xin viện trợ bổ sung thông tin cho các tài liệu chiến lược quốc gia có sẵn, tuy nhiên việc yêu cầu bổ sung này sẽ được hạn chế đến mức tối đa.
Quy trình đánh giá các chiến lược quốc gia sẽ bao gồm cả một chuyến đi khảo sát của các thành viên nhóm Đánh giá. Điều này sẽ giúp các nước tham gia có thêm nhiều cơ hội trao đổi với nhóm Đánh giá hơn so với việc đề xuất xin tài trợ theo vòng. Ngoài ra, trong quá trình đánh gía các tài liệu chiến lược quốc gia, Quỹ Toàn Cầu còn đưa ra các phản hồi có ích cho việc củng cố chiến lược quốc gia của các nước trong tương lai. Ban thư ký Quỹ Toàn Cầu biết rằng, việc tham gia chương trình FLW là quyết định quan trọng đối với các nước được mời tham gia. Cán bộ của Ban thư ký Quỹ Toàn Cầu và các đối tác luôn sẵn sàng thảo luận các vấn đề kỹ thuật có thể ảnh hưởng đến quyết định tham gia NSAs của các nước.
Quỹ toàn cầu đề nghị CCM Việt Nam thông báo sớm quyết định của mình trước ngày 13 tháng 3 năm 2009. Tuy nhiên nếu không tham gia chương trình này, thì cũng không ảnh hưởng gì đến bất cứ lựa chọn đề xuất tiếp theo nào khác. Tin rằng, NSAs là cơ hội để xây dựng một phương pháp tiếp cận nguồn tài trợ đầy sáng tạo về việc tham gia vào chương trình mới và quan trọng này trong nền y tế toàn cầu.