Dự án Quỹ toàn cầu phòng chống sốt rét vòng 7 với tên gọi “Tăng cường phòng chống sốt rét dựa vào cộng đồng tập trung vào các nhóm có nguy cơ cao, nâng cao năng lực và tính bền vững của Chương trình phòng chống sốt rét quốc gia” đã chính thức được tiếp nhận với nguồn vốn tài trợ là 30.831.524 USD để triển khai thực hiện ở 152 huyện của29 tỉnh có bệnh sốt rét lưu hành nặng ở Việt Nam trong vòng 5 năm tới (2009-2013).
Giới thiệu vài nét về dự án
Dự án được tài trợ bởi Quỹ toàn cầu phòng chống AIDS, Lao và sốt rét là một tổ chức quốc tế phi lợi nhuận được thành lập theo đề nghị của Đại hội đồng Liên hiệp quốc tại phiên họp thượng đỉnh năm 2001 để phòng chống 3 căn bệnh nguy hiểm là AIDS, lao và sốt rét. Nguồn vốn của Quỹ toàn cầu do các quốc gia, các tổ chức chính phủ và tư nhân đóng góp; đến giữa năm 2007, Quỹ toàn cầu đã phê duyệt và tài trợ 7,6 tỷ USD cho 450 dự án phòng chống bệnh AIDS, Lao và Sốt rét của 136 quốc gia từ vòng 1 đến vòng 6; trong đó 58% dành cho phòng chống AIDS, 17% dành cho phòng chống lao và 24% dành cho phòng chống sốt rét và 1% dành cho phát triển hệ thống y tế.
Việt Nam là một trong các nước được tài trợ dự án vòng 7 do có bệnh sốt rét lưu hành nặng, nguy cơ sốt rét cao, có nhiều khó khăn về chuyên môn kỹ thuật và nguồn kinh phí phòng chống sốt rét hạn hẹp, nhưng đã đạt được hiệu quả trong thực hiện các mục tiêu chương trình quốc gia phòng chống sốt rét được thế giới công nhận. Mục tiêu dự án nhằm tăng cường phòng chống sốt rét dựa vào cộng đồng tập trung vào những vùng sốt rét lưu hành nặng còn lại và nhóm nguy cơ cao đặc biệt là dân di cư, tăng cường giám sát ở những tỉnh lựa chọn có nguy cơ sốt rét và dịch sốt rét quay trở lại, tăng cường chức năng và tính bền vững của chương trình phòng chống sốt rét quốc gia; các mục tiêu dự án vòng 7 có liên quan chặt chẽ và kế thừa dự án vòng 3 đang thực hiện.
Được sự đồng ý của Lãnh đạo Bộ Y tế và Chủ tịch Ban điều phối quốc gia về Quỹ toàn cầu (CCM) Việt Nam, Viện Sốt rét-Ký sinh trùng-Côn trùng Trung ương tiếp tục được chọn là chủ dự án và tiếp nhận viện trợ chính để triển khai dự án này. Thỏa thuận viện trợ sẽ được ký làm hai giai đoạn giai đoạn 1 gồm 2 năm đầu (2009-2010) và giai đoạn 2 gồm 3 năm còn lại (2011-2013); trong đó năm 2009 có sự lồng ghép giữa dự án vòng 3 (kết thúc năm 2009) và vòng 7 (năm đầu dự án 2009).
Đối tượng thụ hưởng trực tiếp của dự án
Đối tượng được thụ hưởng trực tiếp của dự án trước hết là bệnh nhân sốt rét, phụ nữ có thai được chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời bằng thuốc sốt rét miễn phí; cộng đồng các dân tộc, đặc biệt là các hộ nghèo sống trong vùng sốt rét thuộc 152 huyện dự án được tiếp cận sớm các dịch vụ y tế công khi ốm đau và được bảo vệ bằng các biện pháp phòng chống muỗi sốt rét; cộng đồng dân di cư tự do đến các vùng sốt rét lưu hành, dân đi rừng, ngủ rẫy và cộng đồng dân cư tại các xã có biên giới với Lào, Cambodia, Trung Quốc được bảo vệ bằng các biện pháp phòng chống sốt rét thích hợp.
 |
Toàn cảnh Hội thảo |
Các cán bộ y tế làm công tác phòng chống sốt rét từ trung ương đến địa phương được đào tạo lại để nâng cao các kỹ năng quản lý chương trình và kỹ năng phòng chống sốt rét; các Viện Sốt rét-Ký sinh trùng-Côn trùng, các Trung tâm phòng chống sốt rét /Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh và Trung tâm Y tế huyện được nâng cao kỹ năng quản lý phòng chống sốt rét, kỹ năng nghiên cứu khoa học, kỹ năng đào tạo, truyền thông giáo dục sức khỏe và được cung cung cấp các phương tiện, vật tư trang thiết bị để phục vụ giám sát đánh giá và triển khai có hiệu quả các biện pháp phòng chống sốt rét.
Mô hình quản lý dự án
Ban Quản lý dự án Trung ương
Ban Quản lý dự án Trung ương có nhiệm vụ thay mặt cho Bộ Y tế, chịu trách nhiệm trước Bộ Y tế và Nhà nước về quản lý nguồn ngân sách và các hoạt động dự án từ khi bắt đầu thực hiện đến khi kết thúc; chỉ đạo và hướng dẫn các đơn vi hưởng dự án lập kế hoạch và tổ chức thực hiện kế hoạch; hỗ trợ kỹ thuật, giám sát và điều phối các hoạt động dự án; tổ chức triển khai các hoạt động dự án, đấu thầu mua sắm vật tư, trang thiết bị, thuốc men, phương tiện đi lại cho dự án theo luật định sau khi được phê duyệt; theo dõi, kiểm tra giám sát định kỳ và đánh giá hiệu quả hoạt động của dự án; báo cáo định kỳ kết quả thực hiện cho CCM và Bộ Y tế theo quý, 6 tháng và hàng năm hoặc đột xuất nếu cần; lien lạc, trao đổi thong tin và làm việc với các đối tác lien quan trong và ngoài nước.
 |
Các đại biểu tham dự Hội thảo |
Để quản lý, điều hành và triển khai các hoạt động của dự án; Lãnh đạo Bộ Y tế sẽ ra quyết định thành lập Ban Quản lý dự án Trung ương vòng 7 gồm Viện trưởng Viện Sốt rét-KST-CT Trung ương là Giám đốc dự án, Phó Viện trưởng Viện Sốt rét-KST-CT Trung ương là Phó Giám đốc dự án và các ủy viên là Viện trưởng Viện Sốt rét-KST-CT Quy Nhơn, Viện trưởng Viện Sốt rét-KST-CT TP. Hồ Chí Minh, 1 Lãnh đạo Vụ Kế hoạch tài chính-Bộ Y tế, 1 Lãnh đạo Cục Y tế dự phòng & môi trường-Bộ Y tế, 1 Lãnh đạo Vụ Khoa học đào tạo-Bộ Y tế, Trưởng Phòng kế hoạch tổng hợp Viện Sốt rét-KST-CT Trung ương.
Giúp việc cho Ban Quản lý dự án Trung ương có Văn phòng quản lý dự án Trung ương và các chuyên gia giúp việc tùy theo nhu cầu thực hiện, ngoài ra Ban Quản lý dự án sẽ thuê một số chuyên gia của các tổ chức quốc tế có kinh nghiệm trong lĩnh vực phòng chống sốt rét hỗ trợ về mặt kỹ thuật để triển khai các hoạt động của dự án đạt hiệu quả.
Ban Quản lý dự án Viện/tỉnh
Ban Quản lý dự án Viện/tỉnh chịu trách nhiệm trước Ban Quản lý dự án Trung ương, Bộ Y tế và Nhà nước về toàn bộ công tác tổ chức và quản lý các nguồn ngân sách và các hoạt động dự án trong địa bàn được phân công quản lý có hiệu quả theo hợp đồng trách nhiệm được ký kết hàng năm; lập kế hoạch, chỉ đạo và tổ chức triển khai, giám sát và đánh giá các hoạt động dự án đúng mục đích và mục tiêu của dự án; chỉ đạo, kiểm tra giám sát việc sử dụng kinh phí cho các hoạt động của dự án tại tuyến dưới đúng quy định; kiểm tra, giám sát việc tiếp nhận, bảo quản, phân phối và sử dụng các vật tư trang thiết bị của dự án tại các tuyến; báo cáo tiến độ hoạt động và tài chính cho Ban Quản lý dự án Trung ương định kỳ hoặc đột xuất theo quy định; hàng năm tổ chức họp giao ban đánh giá tiến độ hoạt động, hiệu quả hoạt động và triển khai kế hoạch dự án năm tới; ngoài ra còn có trách nhiệm điều phối các hoạt động của dự án có sự tham gia của các ban ngành, tổ chức quần chúng và tổ chức phi chính phủ tại địa phương.
Các Viện Sốt rét-Ký sinh trùng-Côn trùng chịu trách nhiệm theo dõi giám sát, đánh giá dự án tại các tỉnh theo khu vực được phân công; trong đó Viện Sốt rét-KST-CT Trung ương phụ trách 10 tỉnh miền Bắc (Lai Châu, Điện Biên, Sơn La, Hà Giang, Lào Cai, Cao Bằng, Bắc Cạn, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh), Viện Sốt rét-KST-CT Quy Nhơn phụ trách 14 tỉnh miền Trung-Tây Nguyên (Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên-Huế, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa, Ninh Thuận, Bình Thuận, Gia Lai, Kon Tum, Đăk Lăk, Đăk Nông), Viện Sốt rét-KST-CT TP. Hồ Chí Minh phụ trách 5 tỉnh khu vực Nam bộ-Lâm Đồng (Lâm Đồng, Bình Phước, Tây Ninh, Bạc Liêu, Cà Mau).
Thành phần Ban quản lý dự án Viện (1 Trưởng ban là Lãnh đạo Viện, 1 Phó trưởng ban, 1 cán bộ kế hoạch, 1 kế toán và 1 thủ quỹ), Ban quản lý dự án tỉnh (1 Trưởng ban là Giám đốc Sở Y tế, 1 Phó trưởng ban là Giám đốc Trung tâm PCSR/Trung tâm YTDP, 1 cán bộ kế hoạch, 1 kế toán và 1 thủ quỹ).
Căn cứ vào kế hoạch dự án đã được phê duyệt, hàng năm Ban Quản lý dự án Trung ương chịu trách nhiệm xây dựng các hợp đồng trách nhiệm và các hợp đồng phụ theo công việc cụ thể và ký kết với Ban quản lý dự án Viện/tỉnh. Đối với các tiểu đơn vị tiếp nhận dự án là các cơ quan đoàn thể trung ương phối hợp hoạt động cũng được thực hiện theo phương thức hợp đồng phụ và được phép sử dụng tài khoản và con dấu của đơn vị để giao dịch cho dự án.
Ban Quản lý dự án huyện
Ban Quản lý dự án huyện chịu trách nhiệm trước Ban Quản lý dự án tỉnh, Sở Y tế và Nhà nước về toàn bộ công tác tổ chức và quản lý các nguồn ngân sách và hoạt động dự án trong địa bàn quản lý có hiệu quả từ khi bắt đầu thực hiện dự án đến khi kết thúc dự án; lập kế hoạch và tổ chức triển khai, giám sát và đánh giá các hoạt động dự án đúng mục đích và mục tiêu của dự án; tiếp nhận và sử dụng kinh phí cho các hoạt động của dự án tại địa bàn huyện đúng quy định; tiếp nhận, bảo quản, phân phối và sử dụng các vật tư trang thiết bị của dự án tại huyện; báo cáo tiến độ hoạt động và tài chính cho Ban Quản lý dự án tỉnh định kỳ hoặc đột xuất theo quy định; ngoài ra còn có trách nhiệm điều phối các hoạt động của dự án có sự tham gia của ban ngành, tổ chức quần chúng tại địa phương.
Dự án vòng 7 (2009-2013) khác với Dự án vòng 3 (2004-2009) là mỗi huyện sẽ thành lập 1 Ban quản lý Dự án huyện để quản lý và triển khai các hoạt động dự án tại địa bàn quản lý gồm: 1 Trưởng ban là Giám đốc trung tâm y tế huyện, 1 thư ký là cán bộ phụ trách công tác sốt rét và 1 kế toán.
Hiệu quả kinh tế, xã hội và tính bền vững của dự án
Hiệu quả dự án sẽ làm giảm 50% số người mắc bệnh sốt rét, tỷ lệ chết sốt rét còn dưới 0,05/100.000 dân, không có dịch lớn xảy ra, làm giảm ít nhất 10% số xã sốt rét nặng thành sốt rét nhẹ nâng cao sức khỏe nhân dân các dân tộc sống ở vùng sâu, vùng xa của 29 tỉnh dự án để nâng cao hiệu suất lao động, tăng thu nhập, giảm các chi phí do mắc bệnh sốt rét và ổn định kinh tế cho mỗi gia đình cũng như cộng đồng; góp phần đạt mục tiêu quốc gia phòng chống sốt rét là đưa bệnh sốt rét trở thành một bệnh không gây ảnh hưởng lớn đến sức khỏe nhân dân và phát triển kinh tế xã hội của đất nước.
Sau khi dự án kết thúc các kết quả dự án được tiếp tục duy trì bởi mạng lưới y tế cơ sở (huyện, xã, thôn bản), người dân có những thay đổi hành vi trong phòng chống sốt rét cho bản than, gia đình và cộng đồng; huy động các nguồn lực tham gia phòng chống sốt rét từ các ban ngành, đoàn thể và các tổ chức xã hội; cán bộ làm công tác phòng chống sốt rét từ trung ương đến địa phương được đào tạo nâng cao năng lực để giám sát và khống chế tình hình sốt rét; các trang thiết bị, phương tiện làm việc và đi lại của dự án sẽ được chuyển giao cho địa phương sau khi dự án kết thúc nhằm tiếp tục duy trì hiệu quả hoạt động phòng chống sốt rét tại các vùng trọng điểm.