Dự án Quỹ Toàn cầu Phòng chống Sốt rét Việt Nam (VGFMalaria) giai đoạn năm 2005-2009 được triển khai tại 23 tỉnh với mục tiêu “Củng cố và duy trì thành quả phòng chống sốt rét đã đạt được trong thập kỷ qua, góp phần đẩy lùi bệnh sốt rét ở những vùng sốt rét lưu hành nặng còn lại ở Việt nam” sắp kết thúc với những hiệu quả sẽ được đánh giá tổng kết. Dự án này tiếp tục được duy trì tại 23 tỉnh và mở rộng thêm cho 6 tỉnh khác trong giai đoạn từ năm 2009-2013 với mục tiêu mới “Tăng cường phòng chống sốt rét dựa vào cộng đồng, tập trung vào các nhóm nguy cơ cao, nâng cao năng lực và tính bền vững của Chương trình Phòng chống Sốt rét Quốc gia”. Dự án Quỹ Toàn cầu Phòng chống Sốt rét Việt Nam, từ dự án đang vận hành đến dự án sắp triển khai với mục tiêu được xác định rõ ràng là cơ sở giúp Việt Nam tổ chức tốt công tác phòng, chống sốt rét có hiệu quả; hướng đến một tương lai không xa sẽ loại trừ bệnh sốt rét ra khỏi cộng đồng.
Củng cố và duy trì thành quả, đẩy lùi bệnh sốt rét ở vùng còn lưu hành nặng
Mục tiêu này đã được xác lập trên cơ sở những thành quả đã đạt được trong những năm trước đây của Việt Nam bằng các hoạt động của Dự án Quốc gia Phòng chống Sốt rét, một trong những dự án của Chương trình Quốc gia Phòng chống một số bệnh xã hội, bệnh dịch nguy hiểm và HIV/AIDS. Những thành quả đã đạt được cần phải có những giải pháp và điều kiện để củng cố và duy trì bằng các yếu tố phòng chống sốt rét bền vững được xây dựng và phát triển ở các cơ sở vùng sốt rét. Với sự cố gắng, nỗ lực của hệ thống tổ chức chuyên khoa từ trung ương đến các địa phương, từ tuyến trên xuống đến tận các tuyến cơ sở; công tác phòng chống bệnh sốt rét đã có những chuyển biến tích cực. Sau những năm thực hiện các biện pháp can thiệp, vào năm 2005 số bệnh nhân sốt rét của cả nước đã giảm 66,1 % so với năm 2000 (99.276/293.016)); số tử vong do sốt rét giảm 87,8 % (18/148), số ký sinh trùng sốt rét giảm 73,8 % (19.496/74.329) và số vụ dịch sốt rét chỉ xảy ra lẻ tẻ, dễ dàng bị khống chế. Những thành quả đạt được của Dự án Quốc gia Phòng chống Sốt rét đã khẳng định và thành quả này cũng phải cần được củng cố, duy trì ở tất cả các địa phương trên toàn quốc. Có 23 tỉnh bao gồm 7 tỉnh ở phía Bắc (Lai Châu, Điện Biên, Sơn La, Hà Giang, Bắc Cạn, Thanh Hóa, Hà Tĩnh), 13 tỉnh thuộc khu vực miền Trung-Tây nguyên (Quảng Bình, Quảng Trị, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa, Ninh Thuận, Bình Thuận, Gia Lai, Kon Tum, Đắc Lắc, Đắc Nông) và 3 tỉnh phía Nam (Lâm Đồng, Bình Phước, Cà Mau) đã có những thành quả tốt trong công tác phòng chống sốt rét giai đoạn từ năm 2000-2005 cùng với nhiều địa phương khác trên toàn quốc nhưng vẫn có tình hình sốt rét diễn biến nặng. Dự án Quỹ Toàn cầu Phòng chống Sốt rét Việt Nam đã đầu tư hỗ trợ những hoạt động cần thiết để tiếp tục củng cố và duy trì thành quả đã đạt được, đồng thời giúp đỡ các điều kiện đầy đủ để góp phần đẩy lùi bệnh sốt rét ở những vùng sốt rét đang còn lưu hành nặng ở các địa phương này trong giai đoạn từ năm 2005-2009.
 |
TS. Nguyễn Mạnh Hùng-Viện trưởng Viện
Sốt rét-Ký sinh trùng-Côn trùng Trung ương-
Chủ nhiệm Dự án quốc gia PCSR |
Phòng, chống sốt rét dựa vào cộng đồng; chú ý đối tượng nguy cơ cao. Nâng cao năng lực Chương trình Phòng chống Sốt rét Quốc gia để có tính bền vững
Xã hội hóa công tác y tế nói chung và công tác phòng chống bệnh sốt rét nói riêng là một giải pháp xã hội cần thiết để góp phần cho nhiệm vụ có hiệu quả. Xuất phát điểm của nhiệm vụ công tác này là thực hiện các biện pháp truyền thông giáo dục sức khoẻ để người dân nâng cao nhận thức, chuyển đổi được hành vi và tự nguyện, tự giác trong việc phòng, chống bệnh. Hay nói một cách khác, việc phòng, chống bệnh sốt rét muốn có hiệu quả phải dựa vào cộng đồng, tất cả mọi người dân đều có trách nhiệm và tích cực hưởng ứng, tham gia các biện pháp tổ chức và chuyên môn kỹ thuật đã được ngành y tế quy định một cách đồng bộ, đều khắp. Nếu đầu vào với công tác truyền thông giáo dục phòng, chống bệnh sốt rét hoạt động có hiệu quả thì đầu ra sẽ xã hội hóa được nhiệm vụ công tác, cộng đồng người dân sẽ hưởng ứng và tham gia tích các biện pháp phòng, chống bệnh. Công tác phòng, chống bệnh sốt rét dựa vào cộng đồng cũng cần phải tập trung đúng trọng tâm, trọng điểm. Ưu tiên tác động các biện pháp can thiệp tích cực cho vùng sốt rét lưu hành nặng và những vùng có nhiều yếu tố dịch tễ phức tạp. Trong những năm tổ chức thực hiện công tác phòng, chống bệnh sốt rét bằng các biện pháp; tình hình sốt rét của cả nước nói chung và các tỉnh có Dự án Quỹ Toàn cầu Phòng chống Sốt rét Việt Nam hỗ đã có những chuyển biến đáng kể, số ngườii mắc và chết do sốt rét giảm dần qua các năm, dịch sốt rét đã được chủ động khống chế. Sốt rét nội địa trên cơ bản đã có thể kiểm soát được nhưng vấn đề sốt rét ngoại lai do sự di biến động dân tự do không thể theo dõi, quản lý một cách đầy đủ nên đã làm cho tình hình sốt rét ở vào một số thời điểm, tại một số địa phương có diễn biến phức tạp. Dự án Quỹ Toàn cầu Phòng chống Sốt rét Việt Nam cũng đã xác định nhiệm vụ công tác phải dựa vào cộng đồng, đầu tư có trọng tâm, trọng điểm nhưng cần chú ý tập trung vào các đối tượng có nguy cơ cao. Các đối tượng có nguy cơ cao là những người trong cộng đồng có những hoạt động tiếp xúc với các điều kiện dễ bị mắc bệnh như đi du lịch vào vùng sốt rét,đi rừng, ngủ rẫy, qua về biên giới, di dân tự do từ vùng không có sốt rét vào vùng có sốt rét lưu hành ở trong tỉnh hoặc ngoại tỉnh, tập quán sinh hoạt của đồng bào dân tộc thiểu số ... Ngoài vấn đề sốt rét ngoại lai và các đối tượng có nguy cơ cao dễ bị mắc bệnh như đã nêu, tình hình sốt rét hiện nay cũng đang phải đối mặt với tình trạng sốt rét ngoại nhập và sốt rét nhập cư qua tuyến biên giới. Với các hoạt động phòng, chống sốt rét dựa vào cộng đồng,tác động trực tiếp đến các đối tượng có nguy cơ cao của Dự án Quỹ Toàn cầu Phòng chống Sốt rét Việt Nam sẽ góp phần rất lớn trong việc hỗ trợ, nâng cao năng lực của Dự án Quốc gia Phòng chống Sốt rét thuộc Chương trình Mục tiêu Quốc gia phòng chống một số bệnh xã hội, bệnh dịch nguy hiểm và HIV/AIDS hoạt động trong điều kiện thuận lợi và tốt hơn để có được tính bền vững trong việc duy trì thành quả lâu dài, không để sốt rét quay trở lại.Hy vọng rằng trong giai đoạn từ năm 2009-2013 tiếp theo, với mục tiêu “Tăng cường phòng, chống sốt rét dựa vào cộng đồng, tập trung vào các nhóm nguy cơ cao, nâng cao năng lực và tính bền vững của Chương trình Phòng chống Sốt rét Quốc gia” được Dự án Quỹ Toàn cầu Phòng chống Sốt rét Việt Nam tiếp tục tài trợ cho 23 tỉnh cũ, triển khai thêm cho 6 tỉnh mới sẽ đạt được hiệu quả tốt hơn; kết quả đánh giá xếp hạng sẽ đạt hạng cao.
 |
Dự án Quỹ Toàn cầu Phòng chống Sốt rét Việt Nam (VGFMalaria) thường
xuyên mở ra các lớp tập huấn nhằm nâng cao năng lực chuyên môn trong
công tác PCSR cho các cán bộ y tế tại các tuyến cơ sở. |
Từ Dự án đến Dự án
Với đánh giá kết quả thực hiện Dự án của các nước trên thế giới từ nguồn tài trợ của Quỹ Toàn cầu Phòng chống AIDS, Lao và Sốt rét. Dự án Quỹ Toàn cầu Phòng chống Sốt rét Việt Nam (VGFMalaria) trong giai đoạn từ năm 2005-2009 đã và đang đạt được hiệu quả tốt, sau kiểm tra đánh giá của Dự án đã xếp hạng cao. Từ những kết quả đạt được của 23 tỉnh đã có Dự án hoạt động, Dự án Quỹ Toàn cầu Phòng chống Sốt rét Việt Nam đã quyết định tài trợ tiếp tục cho các tỉnh nầy và mở rộng thêm cho 6 tỉnh khác ở miền Bắc, miền Trung và miền Nam trong giai đoạn từ năm 2009-2013. Sẽ có 29 tỉnh được thụ hưởng Dự án với sự hỗ trợ kinh phí 29.977.899 USD. Từ Dự án Quỹ Toàn cầu Phòng chống Sốt rét Việt Nam đến Dự án được tài trợ tiếp tục và mở rộng đã khẳng định hiệu quả hoạt động, tạo điều kiện tốt cho Dự án Quốc gia Phòng chống Sốt rét thực hiện và nâng cao năng lực công tác, hướng đến một mục tiêu và chiến luợc mới là loại trừ bệnh sốt rét ra khỏi cộng đồng trong tương lai không xa.