Mùa hè năm nay do thiếu điện, cơ quan điện lực ở nhiều địa phương trên cả nước đã thực hiện việc cắt giảm điện luân phiên. Thời tiết nắng nóng kéo dài, nhiều người phải dùng máy phát điện để đối phó với tình hình, bảo đảm nhu cầu sinh hoạt, sản xuất hàng ngày nhưng vì thiếu hiểu biết nên đã gặp phải những tai nạn thương tâm đáng tiếc xảy ra. Nên nhìn lại vấn đề tưởng chừng như đơn giản này.
Những tai nạn thương tâm đã xảy ra
Theo nguồn tin được cung cấp của các cơ quan thông tin đại chúng; từ đầu mùa hè năm nay 2010, do nguồn điện lưới quốc gia bị luân phiên cắt giảm vì thiếu điện; vào ngày 22/4 có hai bé gái con anh Trần Đức Quý, trú tại xóm An Tiên, xã Xuân Giang, huyện Nghi Xuân, tỉnh Hà Tĩnh đã chết ngạt vì khí thải của máy phát điện trong khi đóng kín cửa để học bài. Tiếp đến ngày 7/5, vợ chồng anh Nguyễn Văn Phúc, 37 tuổi và chị Nguyễn Minh Ngọc, 26 tuổi, bị chết ngạt tại nhà trọ tổ 1, khu 2, Phường Thanh Sơn, thị xã Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh do để máy phát điện chạy trong phòng đã đóng kín. Sau đó ngày 5/6, anh Nguyễn Xuân Dục, 37 tuổi và chị Ngô Thị Hường, 18 tuổi bị chết tại một nhà trọ Hoàng Hương ở khu 2, xã Vân Phú, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ với nguyên nhân được phỏng đoán là do ngạt khí khi chạy máy phát điện. Ngoài ra, ngày 6/8, hơi xăng từ máy phát điện bén vào ngọn lửa của bếp than tổ ong gây hỏa hoạn tại nhà ông Nguyễn Xuân Chín, xã Đồng Mai, quận Hà Đông, thành phố Hà Nội, làm bỏng nhẹ 2 người, hỏng 1 ô tô Mercedes, 2 xe máy và 2 xe đạp. Tiếp theo ngày 10/6, tại quán phở Đò Trai nằm trên quốc lộ 8A huyện Đức Thọ, tỉnh Hà Tĩnh bị thiêu rụi do máy phát điện bị nổ, gây chập điện và thiêu rụi quán. Vào ngày 13/6, tại thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh cũng đã xảy ra một vụ hỏa hoạn do máy phát điện bị chập điện, làm bé gái 14 tuổi Phạm Thùy Trang bị bỏng nặng. Gần đây, đêm 17/6, do sự cố mất điện nên hai nam nhân viên, một người 18 tuổi và một người 19 tuổi cùng làm việc tại một nhà hàng ăn uống đã bật máy phát điện để chạy quạt và điều hòa, do không mở cửa nên cả hai bị hôn mê khi đang ngủ say. Đến sáng hôm sau, cả hai nạn nhân này được chuyển đến Khoa Hồi sức cấp cứu, Bệnh viện E trong tình trạng hôn mê sâu, suy hô hấp nặng và có kèm biểu hiện sốc trụy mạch rất nguy kịch. Nhận định ban đầu cho thấy, cả hai nạn nhân bị ngộ độc khí từ máy phát điện.
 |
(Ảnh minh họa: baothuongmai.com) |
Nhiều tai nạn do sự cố khi sử dụng máy phát điện đã xảy ra như chập điện, cháy nổ vì hơi xăng bén vào bếp lữa ... là những tình huống bất ngờ, khó tiên lượng trước nhưng dùng máy phát điện để ngay trong phòng ở trong khi máy hoạt động thải ra khí độc là vấn đề có thể phòng ngừa được nếu như có sự hiểu biết đầy đủ.
Phòng ngừa khí độc thải ra từ máy phát điện
Khi hoạt động, máy phát điện sinh ra khí CO (carbonmonoxit), một loại thán khí rất độc, có hại đối với sức khỏe con người. Khí CO khi vào hệ thống hô hấp sẽ nhanh chóng kết hợp với hemoglobine (Hb) là thành phần quan trọng vận chuyển khí oxygene trong máu đi nuôi các cơ quan trong cơ thể với ái lực cao tạo thành carboxyhemoglobine (COHb) gây giảm khả năng vận chuyển khí oxygene của máu, làm hạ huyết áp qua cơ chế giãn mạch, ảnh hưởng đến việc giải phóng các chất dẫn truyền thần kinh, gây ra những tổn thương nghiêm trọng ở một loạt các cơ quan như hô hấp, thần kinh, tim mạch, tiết niệu... Bởi vậy, không bao giờ được dùng máy phát điện để trong nhà, garage, hầm nhà, hoặc những chỗ kín. Phải đặt máy phát điện ở ngoài nhà, xa cửa ra vào, cửa sổ, và ống thông hơi. Nếu có điều kiện, nên đặt máy báo động có khí độc, loại có thể chạy bằng pin đặt ở trong nhà để tránh tình huống khí CO lọt vào trong nhà, vì khứu giác con người không thể nhận biết được loại khí này. Chết ngạt khi sử dụng máy nổ, máy phát điện thường phổ biến do mùa hè nắng nóng lại bị mất điện thường xuyên, nhiều gia đình đã phải sử dụng máy nổ để chạy phát điện phục vụ cho nhu cầu sinh hoạt cần thiết mà thiếu kiến thức bảo vệ nên đã gặp những tai nạn thương tâm đáng tiếc xảy ra.
Về cơ bản, máy nổ và máy phát điện là hai máy khác nhau nhưng được chế tạo và thiết kế đi kèm với nhau. Hiện nay cả hai loại máy này được sản xuất trong cùng một máy nhằm mục đích tạo nguồn điện phục vụ cho sinh hoạt ở nhựng nơi không có điện hoặc có nguồn điện lưới quốc gia không ổn định. Máy nổ sử dụng nhiên liệu là xăng hoặc gas để tạo lực cơ khí, lực này làm quay máy phát điện. Khi nổ máy, nhiên liệu bị đốt và tạo ra khí độc làm cho người hít ngửi lâu sẽ bị ngạt thở. Hiện tượng chết ngạt do máy nổ cũng tương tự như chết do ngạt do khí độc được thải ra từ máy xe ô tô hoặc xe máy.
 |
Một cửa hàng xăng dầu trên đường Nguyễn Chí Thanh, Q.5, TP.HCM phải chạy máy phát điện
để bơm xăng cho khách hàng vì bị cúp điện vào chiều 31-5 - Ảnh: Minh Đức-tuoitre online |
Biện pháp phòng ngừa tai nạn
Máy phát điện không những gây nguy cơ chết ngạt vì khí độc được thải ra từ bộ phận máy nổ đối với người sử dụng do kém hiểu biết mà nó còn gây nguy cơ cháy nổ cao vì nhiên liệu thường dùng để chạy máy là xăng. Để đảm bảo sự an toàn, ngay khi đổ nhiên liệu xăng vào máy, phải thực hiện ở nơi không có tia lửa điện, có người hút thuốc lá hay những chỗ thắp hương, đèn... Khi khởi động máy nổ, máy cần được đặt ở những nơi thoáng gió, phải có không khí đi vào và thoát ra nhằm mục đích làm cho khí độc thải ra từ máy nổ được cuốn đi theo không khí, giảm mùi. Một điều cấm kỵ là không nên để máy nổ ở trong nhà vì khí độc được thải ra sẽ không bay đi hết mà vẫn luẩn quẩn trong nhà gây độc cho con người. Mặt khác, nếu để máy nổ ở trong nhà, tiếng âm thanh nổ của máy bị cộng hưởng thêm làm cho tiếng nổ to hơn, có thể ảnh hưởng đến sức khoẻ. Nếu có điều kiện nên đặt máy ở phòng cách âm riêng biệt hoặc đặt ngoài hành lang, nơi khô ráo, thoáng mát, sạch sẽ, không bị rung. Một điều cũng cần chú ý là máy nổ và máy phát điện không nên đóng và ngắt hoạt động đột ngột; nên cho máy chạy không tải khoảng 3 phút sau đó mới tăng dần tải lên một cách từ từ, không đột ngột. Khi điện được phát ra từ máy nổ ổn định, khoảng vài phút sau mới bật dần các thiết bị sử dụng điện như quạt máy, máy truyền hình... Cần tính toán công suất điện sử dụng, không để máy chạy quá tải gây cháy nổ. Khi tắt máy nổ cũng nên để máy chạy không tải khoảng 2 phút nhằm bảo vệ độ bền hoạt động của các thiết bị.
 |
(Ảnh minh họa) |
Việc cắt điện, dùng máy phát điện khắc phục tình trạng không có điện để phục vụ cho nhu cầu sinh hoạt cần thiết tưởng chừng như đơn giản nhưng trên thực tế đã có nhiều tai nạn thương tâm, đáng tiếc xảy ra do sự thiếu sự hiểu biết của người sử dụng. Một chút tản mạn về vấn đề đơn giản này với mong muốn những tai nạn từ việc sử dụng máy nổ, máy phát điện không còn tiếp tục ghi nhận vào thời gian đến trong khi chờ đợi nguồn điện lưới quốc gia được cung cấp ổn định, phục vụ cho nhu cầu sinh hoạt và sản xuất của người dân.