Theo thông tin từ nhóm nghiên cứu quốc tế từ Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển Vaccine (CVD) thuộc trường Đại học Maryland và Trung tâm Nghiên cứu Sốt rét thuộc trường Đại học Bamako tại Mali, Tây Phi. Một loại vaccine mới đầy hứa hẹn dùng để ngăn ngừa sự lây nhiễm sốt rét cho thấy rất khả quan trong việc bảo vệ trẻ em - nhóm dễ bị ảnh hưởng nặng nề nhất của căn bệnh này.
Trong một nghiên cứu về một loại vaccine mới dành cho trẻ em tại Mali, các nhà khoa học đã nhận thấy loại vaccine này có tác dụng kích thích mạnh hệ miễn dịch và kéo dài phản ứng miễn dịch của cơ thể. Trong thực tế, lượng kháng thể mà vaccine tạo ra trong cơ thể trẻ em có thể khá cao hoặc thậm chí cao hơn lượng kháng thể được nhận thấy ở người lớn, những người mà có các phản ứng miễn dịch được tạo ra một cách tự nhiên trong một quá trình lâu dài tiếp xúc với các mầm bệnh sốt rét.
“Những bằng chứng này cho thấy rằng chúng ta có thể thực hiện được mục tiêu của việc dùng vaccine với mục đích tái tạo lại cơ chế miễn dịch tự nhiên bảo vệ cơ thể có được sau nhiều năm tiếp xúc với với các mầm bệnh sốt rét”, ông Christopher V. Plowe, bác sĩ Y khoa và là trưởng Khoa nghiên cứu sốt rét của CVD. Ông Plowe, tác giả chính của nghiên cứu đã được xuất bản trong số thứ 4/2010 của Tạp chí PLoS onE - một tạp chí chuyên xuất bản trực tuyến các nghiên cứu khoa học. Nghiên cứu này của cũng được hợp tác với các nhà khoa học khác thuộc Viện Nghiên cứu Y học Howard Hughes.
Một số vùng của thế giới, chẳng hạn như tại châu Phi, nơi mà sốt rét vẫn còn hoành hành dữ dội. Các trẻ em tại đây là đối tượng dễ bị tổn thương nhất khi các phản ứng miễn dịch tự nhiên trong cơ thể chưa đủ mạnh để chống chọi lại với căn bệnh nguy hiểm chết người này. Theo Tổ chức Y tế Thế giới, cứ mỗi 30 giây có 1 trẻ em bị tử vong do sốt rét và mỗi năm trên thế giới có khoảng 300 triệu người chết vì sốt rét. Trong số đó có hơn 1 triệu là trẻ em và phần lớn là tại các quốc gia châu Phi.
Hiện tại chưa có một loại vaccine khả quan nào có thể dùng để bảo vệ và chống lại căn bệnh này, mặc dù vậy chúng ta có thể dùng một số các biện pháp khác để bảo vệ cơ thể như dùng màn, màn tẩm hóa chất, hoặc diệt muỗi bằng các các phương pháp lý hóa… Để điều trị căn bệnh này mà thực chất là giải quyết vấn đề ký sinh trùng gây bệnh bằng các loại thuốc đặc hiệu, tuy nhiên hiện nay ký sinh trùng gây bệnh sốt rét đang ngày càng trở nên kháng với một số loại biệt dược sau một thời gian dài điều trị. Tiêu diệt và loại trừ căn bệnh này đã trở thành mục tiêu ưu tiên hàng đầu của các nhà nghiên cứu y học và các tổ chức y tế trên toàn thế giới. Một loại vaccine hiệu quả là một trong những bước quan trọng trong quá trình tiến đến mục tiêu đó.
 |
Một pano cổ động phòng chống sốt rét tại Mali.
(Ảnh: everythingspossible.wordpress.com) |
Nghiên cứu của Plowe thuộc Viện Nghiên cứu Y học Howard Hughes được tài trợ bởi Quân đội Hoa Kỳ và Viện Các bệnh Truyền nhiễm và Dị ứng (NIAID) thuộc Viện Y học quốc gia.
Loại vaccine mới với tên gọi FMP2.1/AS02A đã được phát triển trong một kế hoạch hợp tác nghiên cứu lâu dài giữa Viện Nghiên cứu Y học Walter Reed Army (WRAIR) và hãng dược phẩm nổi tiếng GlaxoSmithKline (GSK). Vaccine mới này chứa một dạng của loại protein AMA-1 được nghiên cứu sản xuất bởi (WRAIR) và chất hỗ trợ AS02 được phát minh và sản xuất bởi GlaxoSmithKline. Chính xác AS02 là một hợp chất có khả năng hỗ trợ tăng cường phản ứng miễn dịch cho vaccine. Trong những nghiên cứu trước đây tại Hoa Kỳ và Mali đã nhận thấy loại vaccine này khá an toàn và tạo được miễn dịch rất tốt cho cơ thể người trưởng thành.
| Plasmodium falciparum là một loại ký sinh trùng sốt rét nguy hiểm nhất và phổ biến nhất tại châu Phi. |
Vaccine này được bào chế dựa trên các tính chất của chủng ký sinh trùng sốt rét Plasmodium falciparum trong giai đoạn ở huyết thanh, Plasmodium falciparum là một trong những ký sinh trùng sốt rét phổ biến và nguy hiểm nhất tại châu Phi. Giai đoạn trong máu là giai đoạn diễn ra sau khi ký sinh trùng xâm nhập vào cơ thể khi muỗi đốt người. Đã có một số loại vaccine dùng cho giai đoạn này tuy nhiên chưa có bất kỳ vaccine nào trong số đó cho thấy khả năng phòng chống sốt rét một cách hiệu quả.
Với nghiên cứu này, Trung tâm nghiên cứu Vaccine thuộc Đại học Maryland và một nhóm các nhà khoa học đến từ Trung tâm Nghiên cứu bệnh sốt rét Mali, dẫn đầu là Giáo sư Mahamadou Thera và giáo sư Ogobara Doumbo. Nghiên cứu này còn có sự hợp tác của GSK, Viện Các bệnh Truyền nhiễm và Dị ứng (NIAID) và Ủy ban Phát triển quốc tế Hoa Kỳ (USAID).
Các nhà khoa học đã thử nghiệm tiêm vaccine sốt rét cho 100 trẻ em Mali có độ tuổi từ 1 – 6, số trẻ này được lựa chọn ngẫu nhiên để tiêm một trong ba liều vaccine với những mức độ kháng thể khác nhau. Tất cả 3 liêu vaccine này đều tỏ ra rất an toàn và được dung nạp tốt, hơn nữa tất cả đều cho thấy có thể duy trì lượng kháng thể rất mạnh ít nhất là một năm.
Bên cạnh vaccine còn có các biện pháp khác để phòng chống sốt rét như phun hóa chất diệt
côn trùng, ngủ màn… (Ảnh minh họa) |
Dựa trên sự thành công bước đầu của loại vaccine này trong thời gian thử nghiệm vừa qua, một nhóm các nhà nghiên cứu quốc tế khác đến từ Hoa Kỳ, Mali và châu Âu cũng đang phối hợp cùng nhau trong một nghiên cứu rộng hơn với 400 trẻ em Mali. Mục đích của họ là đánh giá hiệu lực của loại vaccine phòng chống bệnh sốt rét này. Nghiên cứu cũng kiểm tra xem vaccine dùng để ngăn ngừa chủng ký sinh trùng P. falciparum này có thể có tác dụng với các ký sinh trùng sốt rét khác đang tồn tại hay không. Các nhà khoa học hy vọng rằng với loại vaccine mới có thể được kết hợp với một số loại vaccine khác để tạo ra một phức hợp miễn dịch mạnh mẽ, có khả năng chống lại các loại ký sinh trùng gây bệnh sốt rét.
“Ngoài trụ sở chính tại Baltimore, Trường Đại học Maryland thường xuyên có hàng trăm nhà nghiên cứu ở 23 quốc gia trên toàn thế giới”, giáo sư E. Albert Reece, chủ nhiệm khoa Y và cũng là cố vấn cao cấp cho các vấn đề về y học của trường Đại học Maryland nói; giáo sư Akiko K. Bowers cho biết thêm: “Tiến sĩ Plowe là một nhà nghiên cứu sốt rét hàng đầu thế giới và nghiên cứu này là bước đột phá lớn, có ảnh hưởng mạnh mẽ trên toàn thế giới. Tôi hy vọng từ nghiên cứu, chúng ta sẽ tạo ra một loại vaccine có khả năng bảo vệ cuộc sống của trẻ em tại châu Phi cũng như trên toàn cầu”.