Hóa chất diệt côn trùng hiện nay đang được con người sử dụng rất nhiều trong lãnh vực nông nghiệp để bảo vệ thực vật khỏi bị sâu bệnh cũng như trong lãnh vực y tế để phòng chống các loại côn trùng gây nên sự phiền hà sinh hoạt hoặc truyền bệnh cho con người. Cùng với những lợi ích của hóa chất diệt côn trùng, nó cũng có tác dụng có hại, gây độc cho người khi sử dụng nếu không thực hiện tốt việc bảo hộ lao động để bảo đảm an toàn.
Đặc điểm của hóa chất diệt côn trùng
Hóa chất diệt côn trùng là loại chất độc dùng để bảo vệ thực vật khỏi bị sâu bệnh gây tác hại đến sản xuất nông nghiệp và phòng chống các loại trung gian truyền bệnh ảnh hưởng đến sức khỏe của con người. Bản thân các loại hóa chất diệt côn trùng cũng có thể gây độc hại đối với cả con người sử dụng. Vì vậy, một loại hóa chất được chọn để sử dụng phải bảo đảm các yêu cầu cần thiết là không bị độc đối với người và động vật nuôi nếu được áp dụng các biện pháp bảo hộ lao động bảo đảm an toàn. Hầu hết các loại hóa chất diệt côn trùng đều gây nhiễm độc bằng đường tiêu hóa và đường tiếp xúc qua da thường xuyên. Hóa chất đôi khi cũng gây độc hại bằng đường hô hấp do không khí hít vào phổi khi đang phun hóa chất. Ngoài ra, việc sử dụng hóa chất diệt côn trùng thường xuyên, kéo dài có thể làm ô nhiễm nguồn nước sinh hoạt, thức ăn và kể cả đất đai. Trong khi sử dụng hóa chất, việc bảo đảm sự an toàn là một điều tối cần thiết. Các biện pháp an toàn hóa chất cũng cần áp dụng ngay cả cho những người khi bốc xếp, vận chuyển, bảo vệ nhà kho hóa chất ...
Bảo hộ lao động để bảo đảm an toàn hóa chất
 |
Tuân thủ các chế độ bảo hộ lao động quy định như
đội mũ rộng vành, mang khẩu trang, mang kính bảo
vệ mắt, đi ủng, mang găng tay và mặc quần dài,
áo dài tay ... khi sử dụng hóa chất diệt côn trùng.
(Trong ảnh: Tẩm mùng bằng hóa chất diệt muỗi) |
Khi sử dụng hóa chất diệt côn trùng, người thực hiện biện pháp phải tuân thủ các chế độ bảo hộ lao động quy định như phải đội mũ rộng vành, mang khẩu trang, mang kính bảo vệ mắt, đi ủng, mang găng tay và mặc quần dài, áo dài tay để lao động ... Thời gian lao động phải sắp xếp rút ngắn từ một đến hai giờ để có điều kiện tắm rửa, giặt giũ quần áo, súc rửa bảo quản dụng cụ dùng để phun hay tẩm ... Tuyệt đối không được ăn uống, hút thuốc lá, đứng ở vị trí ngược chiều gió khi đang thực hiện biện pháp phun, tẩm hóa chất. Cần hướng dẫn cho mọi người trong gia đình dọn dẹp, che chắn các dụng cụ nấu nướng, đựng thức ăn, nước uống ... trước khi phun hóa chất và giặt giũ màn ngủ sạch sẽ trước khi tẩm hóa chất. Khi đang phun hóa chất, những người ở trong nhà phải ra khỏi bên ngoài, chờ sau khi phun hóa chất xong khoảng từ 15 đến 30 phút mới được vào trong nhà. Trong trường hợp sử dụng các loại hóa chất phun tồn lưu lên trên mặt tường vách, nếu sau khi phun mà người trong nhà dựa lưng trần vào bề mặt phun sẽ bị nóng rát, vì vậy cần giải thích để mọi người không được tiếp xúc với bề mặt đã phun tồn lưu hóa chất. Khi bị hóa chất vương vào tay, chân, mặt ... cần rửa ngay bằng nước sạch với xà phòng.
Dấu hiệu của triệu chứng nhiễm độc hóa chất và cách xử trí
Nếu việc bảo hộ lao động để bảo đảm an toàn khi sử dụng hóa chất diệt côn trùng không thực hiện đầy đủ thì bản thân người thực hành biện pháp sẽ bị nhiễm độc hóa chất. Dấu hiệu của triệu chứng nhiễm độc hóa chất diệt côn trùng thường thấy là người yếu hẳn đi và bức rức khó chịu. Da bị kích thích, có cảm giác nóng rát, toát nhiều mồ hôi và màu da xạm lại. Mắt bị ngứa, thấy bỏng rát, chảy nhiều nước mắt, nhìn mờ hình ảnh, đồng tử mắt bị co lại hoặc giãn ra. Ở miệng và họng cũng có cảm giác bỏng rát, tiết nhiều nước bọt, nôn, mửa, đau bụng và tiêu chảy. Bệnh nhân thường bị ho, tức ngực, thở khò khè, nhức đầu, chóng mặt, rối loạn ý thức, co giật, choáng váng, nói líu lưỡi ... Những thông tin cần thiết cần khai thác để giúp cho việc xác định sự nhiễm độc là trước đó bệnh nhân có thực hành lao động, tiếp xúc với hóa chất diệt côn trùng. Bệnh nhân hay người nhà bệnh nhân cũng cần cung cấp cho nhân viên y tế biết bao bì, nhãn mác, tên loại hóa chất diệt côn trùng đã sử dụng để thuận tiện trong việc chọn lọc thuốc chống độc can thiệp phù hợp khi cần thiết. Cần xử trí ban đầu, sơ cứu và chuyển ngay bệnh nhân đến bệnh viện nơi gần nhất nếu người bệnh có triệu chứng nhiễm độc nặng để được cứu chữa, điều trị kịp thời và thoát khỏi nguy cơ bị tử vong.
Trong sơ cứu bước đầu, cần hô hấp nhân tạo ngay khi bệnh nhân bị ngừng thở. Nếu bệnh nhân không uống nhầm hóa chất diệt côn trùng thì có thể hô hấp nhân tạo bằng phương pháp thổi hơi qua miệng và cần kiên trì cho đến khi cứu được người bệnh. Khi bị hóa chất bắn vào mắt, cần rửa ngay mắt bằng một lượng nước sạch lớn trong thời gian 5 phút. Nếu hóa chất bị đổ thấm vào da, nên cởi ngay quần áo và tắm bằng cách dội nước sạch với xà phòng trong thời gian 10 phút. Cho bệnh nhân nằm nghỉ ngơi ở tư thế nằm nghiêng, đầu dốc, không nên cho uống sữa mà chỉ nên uống nước trong đun sôi để nguội. Sau khi sơ cứu, tìm phương tiện chuyển ngay bệnh nhân đến bệnh viện nơi gần nhất để tiếp tục theo dõi, điều trị. Không nên chủ quan vì có thể ảnh hưởng đến tính mạng của bệnh nhân.