Tuần lễ Quốc gia về An toàn vệ sinh lao động và phòng chống cháy nổ năm 2009 là dịp để các nhà quản lý không chỉ hưởng ứng mà còn nhìn nhận lại công tác chăm sóc sức khỏe và phòng chống bệnh nghề nghiệp cho người lao động trong ngành y tế.
Trong những năm qua chúng ta đã được chứng kiến nhiều thảm họa kinh hoàng làm hàng trăm người chết và mất tích do tai nạn lao động và phòng chống cháy nổ như vụ sập cầu dẫn Cần Thơ (năm 2007), lở núi do khai thác đá ở Nghệ An (2008), cháy Trung tâm thương mại Hồ Chí Minh (2004),cháy chợ lớn TP. Quy Nhơn (2006)… cùng hậu quả của tai nạn giao thông ngày càng nghiêm trọng làm hơn chục ngàn người chết mỗi năm; nếu chỉ làm một phép tính đơn giản về số tai nạn lao động cũng như tai nạn giao thông mỗi năm làm khoảng 15.000 người chết thì con số tử vong của cả nước trong vòng 3 năm không kém hậu quả của một trận sóng thần. Mặc dù Nhà nước và các bộ ngành hữu quan đã có những biện pháp chế tài nhằm giảm thiểu tai nạn lao động và tai nạn giao thông nhưng hầu như vẫn chưa được cải thiện đáng kể nguyên nhân do các cơ sở quản lý lao động cũng như mỗi người dân còn chủ quan và chưa có ý thức chấp hành nghiêm túc các quy định về an toàn vệ sinh lao động phòng chống cháy nổ cũng như luật lệ giao thông. Bên cạnh đó tỷ lệ người mắc bệnh nghề nghiệp cũng là một vấn đề đáng được quan tâm, theo thống kê của Bộ Y tế trong năm 2008 số người mắc bệnh nghề nghiệp là 1.037 người chiếm tỷ lệ 1% so với 103.859 người được khám tại 1.131 cơ sở sản xuất có nguy cơ gây bệnh nghề nghiệp, trong đó cao nhất là bệnh điếc do tiếng ồn (55,2%), bệnh bụi phổi silic (22,4%), bệnh nhiễm độc benzen (8,35%), bệnh viêm phế quản nghề nghiệp (5,17%), bệnh sạm da nghề nghiệp (3,33%)… Tại Lễ phát động Tuần quốc gia An toàn vệ sinh lao động và phòng chống cháy nổ lần thứ 11 tại Vườn hoa thành phố Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng ngày 15/3/2009, Phó Thủ tướng Chính phủ Trương Vĩnh Trọng đã nhấn mạnh Tuần quốc gia An toàn vệ sinh lao động và phòng chống cháy nổ là sự kiện mang tính quốc gia và được tiến hành hàng năm trên cả nước nhằm phát động sâu rộng phong trào quần chúng lao động ở các ngành, các địa phương, các doanh nghiệp, đơn vị chấp hành nghiêm quy định pháp luật về bảo hộ lao động; hạn chế và ngăn ngừa tai nạn lao động cũng như bệnh nghề nghiệp bảo vệ tính mạng, sức khỏe của người lao động, góp phần ổn định và phát triển kinh tế-xã hội của đất nước.
Trong ngành y tế tuy chưa xảy ra thảm họa do an toàn vệ sinh lao động nhưng hiện nay với gần 100 đơn vị sự nghiệp trực thuộc Bộ Y tế, hàng trăm cơ sở sản xuất kinh doanh và công ty cổ phần về y tế và hàng trăm cơ sở y tế tỉnh/thành phố trong cả nước đang sở hữu và vận hành các trang thiết bị y tế kỹ thuật cao, các labo nghiên cứu và hàng ngàn loại hóa chất các loại nếu không có sự quản lý chặt chẽ về vệ sinh an toàn lao động và phòng chống cháy nổ đúng quy định thì sẽ có thể xảy ra hậu quả khôn lường. Theo Công đoàn Y tế Việt Nam lao động trong ngành y tế có tính đa dạng trên nhiều lĩnh vực hoạt động nên các yếu tố ảnh hưởng đến an toàn vệ sinh lao động và tác hại đến sức khỏe người lao động còn tùy thuộc vào vị trí, lĩnh vực hoạt động nhưng đại đa số nhân viên y tế đều phải thường xuyên tiếp xúc với người bệnh, ổ dịch bệnh, các yếu tố hóa lý độc hại, các máy móc thiết bị có nguy cơ gây ra tai nạn lao động và có khả năng cháy nổ cao.
 |  |
Tai nạn lao động có thể xảy ra khi vận hành các
các labo nghiên cứu với
(Trong ảnh: Cán bộ Viện đang | trang thiết bị y tế kỹ thuật cao hay làm việc trong
hàng ngàn hóa chất các loại.
nghiên cứu khoa học tại labo) |
Theo danh mục 25 bệnh nghề nghiệp được bảo hiểm xã hội thì ngành y tế cũng có những bệnh thuộc bệnh nghề nghiệp như bệnh lao nghề nghiệp, viêm gan vi rút, bệnh liên quan đến phóng xạ và các bệnh nhiễm độc khác; tuy nhiên bệnh sốt rét vẫn chưa được đưa vào danh mục bệnh nghề nghiệp là một thiệt thòi lớn cho những người làm công tác chuyên ngành phòng chống sốt rét, các bệnh ký sinh trùng và côn trùng. Do đặc thù công việc, cán bộ làm công tác phòng chống sốt rét phải thường xuyên có mặt ở vùng sốt rét trọng điểm có tỷ lệ nhiễm bệnh cao nên không ít cán bộ đã bị mắc bệnh sốt rét nhiều năm ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, đặc biệt là các cán bộ làm công tác côn trùng. Trong khi mọi người khác có thể sử dụng các biện pháp bảo vệ cá nhân phòng tránh muỗi đốt thì cán bộ côn trùng phải ngồi suốt đêm trong rừng sâu nơi có nhiều muỗi sốt rét nhất vén đùi cho muỗi sốt rét đốt để bắt về nghiên cứu định loại; muốn chắc chắn bắt được muỗi họ phải chấp nhận cho muỗi chích vòi hút thật sâu vào cơ thể để khi bắt muỗi không bay nên nhiều cán bộ côn trùng đã bị bệnh sốt rét ngay trong khi đang làm việc tại thực địa hoặc bị sốt rét dai dẳng dẫn đến tình trạng thiếu máu, viêm thận, viêm gan hoặc suy gan, thậm chí tỷ lệ chết vì mắc bệnh ung thư của cán bộ làm công tác côn trùng khá cao dẫn đến tình trạng hoang mang tư tưởng và không an tâm công tác lâu dài ở đơn vị. Phát biểu tại Hội thảo “Tăng cường chăm sóc sức khỏe người lao động và phòng chống bệnh nghề nghiệp” nhân Tuần lễ Quốc gia về An toàn lao động và phòng chống cháy nổ năm 2009 do Bộ Y tế tổ chức tại thành phố Đà Lạt (tỉnh Lâm Đồng) ngày 14/3/2009, Viện trưởng Viện Sốt rét-Ký sinh trùng-Côn trùng Quy Nhơn đã phản ảnh và đề nghị Cục Y tế dự phòng & Môi trường Bộ Y tế cần có chương trình nghiên cứu đánh giá hậu quả bệnh sốt rét ở những người làm công tác chuyên ngành và đề nghị đưa sốt rét vào danh mục bệnh nghề nghiệp.
 |  |
Cán bộ Viện lội suối trèo đèo bắt muỗi và bọ gậy... |
... và ngủ giữa rừng sâu để “phục” muỗi.
|
Lao động trong ngành y tế, đặc biệt là chuyên ngành sốt rét, ký sinh trùng, côn trùng là loại hình lao động phức tạp do khả năng tiếp nhận và đáp ứng sự tác động của mỗi bệnh khác nhau nên cần được hưởng quyền lợi về chăm sóc sức khỏe và các chế độ cần thiết do nghề nghiệp gây nên. Mặc dù hiện nay đã có chế độ bồi dưỡng bằng hiện vật và chính sách hỗ trợ người lao động khi mắc bệnh nghề nghiệp, tuy nhiên chế độ bồi dưỡng độc hại vẫn còn quá eo hẹp và một số chế độ không còn phù hợp, cộng với đồng lương quá ít ỏi nên không ít cán bộ có kinh nghiệm trong công tác chuyên ngành đã xin thôi việc hoặc thuyên chuyển công tác khác. Để làm tốt công tác chăm sóc sức khỏe và phòng chống bệnh nghề nghiệp cho các cán bộ y tế chuyên ngành chúng tôi đề nghị Nhà nước cần có các văn bản mới nhất để tạo hành lang pháp lý cho các đơn vị có liên quan đến bệnh nghề nghiệp thực hiện, Bộ Y tế cần có khuyến nghị Hội thảo gửi đến các Bộ, ngành liên quan; cần có các giải pháp cụ thể và đề xuất kiến nghị với các cơ quan có thẩm quyền về chế độ ưu đãi nghề với cán bộ làm công tác sốt rét cũng như y tế dự phòng để họ có thể yên tâm thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ được giao và góp phần giảm tải gánh nặng bệnh tật tại cộng đồng.
Một số hình ảnh cán bộ Viện mồi người ban đêm để bắt muỗi tại thực địa: