Dự án hợp tác quốc tế về phòng chống bệnh sốt xuất huyết giữa các đơn vị Quân y Việt Nam thuộc Cục Quân Y-Bộ Quốc phòng và Viện nghiên cứu sốt rét Quân đội Australia được tiến hành trong 5 năm (2005-2010), ngày 12-13/8/2010 tại Bệnh viện Quân y 87 Hội nghị đánh giá kết quả hoạt động dự án đã được tiến hành dưới sự chủ trì giữa các bên đối tác là Viện Vệ sinh phòng dịch Quân đội Việt Nam và Viện nghiên cứu sốt rét Quân đội Australia.
Tham dự Hội nghị về phía Australia có TS. John Aaskov-Chuyên gia dự án, về phía Việt Nam có Trung tướng GS.TS. Chu Tiến Cường Thủ trưởng Cục Quân Y, Thiếu tướng GS.TSKH. Bùi Đại-Nguyên Giám đốc Viện Quân y 108-Chuyên gia điều trị bệnh nhiệt đới, Đại tá PGS.TS. Nguyễn Xuân Thành-Viện trưởng Viện Vệ sinh phòng dịch Quân đội-đồng Chủ nhiệm dự án, TS. Triệu Nguyên Trung-Viện trưởng Viện Sốt rét-Ký sinh trùng-Côn trùng Quy Nhơn; các Thủ trưởng và cán bộ tham gia dự án thuộc Viện Vệ sinh phòng dịch Quân đội, Bệnh viện 87-Tổng cục hậu cần, Đội vệ sinh phòng dịch Viện Quân y 13 (Quy Nhơn), Viện Quân y 17 (Đà Nẵng) thuộc Quân khu V; Đội vệ sinh phòng dịch Bệnh viện Quân y 121 (Cần Thơ) thuộc Quân khu 9 cùng các chuyên gia côn trùng và nghiên cứu lâm sàng điều trị của Viện Sốt rét-Ký sinh trùng-Côn trùng Quy Nhơn.
Hội nghị đã nghe đại diện các nhóm nghiên cứu trình bày báo cáo về kết quả điều trị dengue xuất huyết tại Viện Quân y 17-Đà Nẵng, tình hình điều trị sốt dengue/sốt xuất huyết dengue tại Viện Quân y 13-Quy Nhơn, tình hình thu dung điều trị bệnh nhân sốt dengue/sốt xuất huyết dengue tại Bệnh viện Quân y 87-Nha Trang, tình hình sốt dengue/sốt xuất huyết dengue tại bệnh viên Quân y 121-Cần Thơ, đặc điểm dịch tễ học phân tử virus dengue lưu hành tại miền Nam-Việt Nam giai đoạn 2005-2010. Hội nghị cũng đã nghe hai báo cáo tham luận của TS. Triệu Nguyên Trung-Viện trưởng Viện Sốt rét-Ký sinh trùng-Côn trùng Quy Nhơn và GS.TSKH. Bùi Đại về tình hình sốt dengue/sốt xuất huyết dengue trên thế giới, Việt Nam và các giải pháp can thiệp có hiệu quả nhằm giảm thấp bệnh sốt xuất huyết tại cộng đồng.
 |
Các Đại biểu tham dự Hội nghị |
Theo tài liệu của Tổ chức Y tế thế giới (WHO-2009), sốt dengue/sốt xuất huyết dengue là một trong những bệnh nhiễm RNA vius đang nổi trội hiện nay trên thế giới với khoảng2,5 tỷ người sống trong vùng có nguy cơ lây nhiễm cao, 50-100 triệu người nhiễm hàng năm và 22.000 người tử vong trong số 500.000 trường hợp sốt xuất huyết dengue. Tại Việt Nam trong 6 tháng đầu năm 2010, có 13.585 người mắc bệnh (giảm 30.2%) và 17 người tử vong giảm 4 trường hợp so với cùng kỳ năm 2009; miền Nam là khu vực có tỷ lệ bệnh sốt xuất huyết cao nhất 9.693 trường hợp mắc (giảm 40%) và 12 trường hợp tử vong (giảm 3 ca), miền Bắc số mắc tăng 3.1 lần; tuy nhiên khu vực miền Trung tỷ lệmắc bệnh lại tăng rất cao (96.6%) và Tây Nguyên (50.3%), trong đó cao nhất là Khánh Hòa, Đà Nắng, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên, Bình Thuận, Ninh Thuận, Thừa Thiên Huế, Quảng Nam, Đắc Nông, Gia Lai, Đắc Lắc, Kon Tum; hai tỉnh Khánh Hòa và Phú Yên đã công bố dịch ở phạm vi toàn tỉnh hoặc mức độ dịch nhỏ và trung bình. Dự báo dịch sốt xuất huyết tiếp tục tăng cao từ nay đến cuối năm khi miền Trung bước vào mùa mưa đồng thời là mùa truyền bệnh và có khả năng bùng phát dịch trên diện rộng. Nguyên nhân sốt xuất huyết gia tăng được đề cập có liên quan đến biến đổi khí hậu toàn cầu cùng vấn đề đô thị hóa và môi trường làm gia tăng đột biến véc tơ truyền bệnh. Các vấn đề khó khăn trong phòng chống sốt xuất huyết hiện nay được đề cập là vấn đề môi trường nước đọng chưa được giải quyết triệt để dẫn đến các ổ bọ gậy nguồn có điều kiện phát sinh, phát triển; một số loại hóa chất diệt muỗi trưởng thành đã bị kháng như Deltamethrin, Permethrin, Icon… (ngoại trừ Malathion vẫn còn hiệu lực tốt), tuy nhiên diệt muỗi bằng hóa chất chỉ là giải pháp tình thế, vấn đề phòng chống bệnh chủ yếu vẫn là tập trung giải quyết các ổ bọ gậy nguồn như chum vại nước dự trữ phải có nắp đậy, dụng cụ chứa nước không sử dụng (xô, chậu…) cần được úp ngược để không có chỗ cho muỗi đẻ; đồng thời với chẩn đoán sớm bệnh nhân rất quan trọng để tránh phát triển các biến chứng.
Hội nghị cũng tập trung thảo luận các kết quả nghiên cứu đạt được, đặc biệt là yếu tố đột biến gen virus, bởi vì đã có những bằng chứng cụ thể về sự thay thế của các chủng trong quần thể virus lưu hành gây nên các vụ dịch lớn với hậu quả không lường trước được. Vấn đề đặt ra là làm thế nào để có thể tìm hiểu được nguồn gốc của quá trình tiến hóa đang diễn ra không ngừng và dự đoán được những biến đổi có thể xảy ra trước các vụ dịch để có thể đưa ra các giải pháp can thiệp dịch tễ học phù hợp.
Nhìn chung kết quả thực hiện dự án trong 5 năm của các đơn vị tham gia dự án là hết sức công phu, góp phần vào đánh giá bức tranh toàn cảnh về sốt xuất huyết ở Việt Nam, đề xuất những giải pháp có hiệu quả để phòng chống bệnh sốt xuất huyết cho quân đội cũng như cộng đồng.