Ngày 12/2/2009, tại Cục Y tế dự phòng & môi trường Bộ Y tế, Ban điều hành Trung ương Dự án phòng chống sốt xuất huyết thuộc Chương trình mục tiêu Quốc gia phòng chống một số bệnh xã hội, bệnh dịch nguy hiểm và HIV/AIDS giai đoạn 2006-2010 đã tổ chức phiên họp đầu tiên để triển khai hoạt động Dự án trong năm 2009.
Cuộc họp có mặt đầy đủ các thành viên trong Ban Điều hành Trung ương dự án phòng chống sốt xuất huyết theo Quyết định số 310/QĐ-BYT ngày 3/2/2009 của Bộ trưởng Bộ Y tế, Chủ trì cuộc họp là ông Nguyễn Huy Nga-Cục trưởng Cục Y tế dự phòng & Môi trường, Bộ Y tế-Trưởng Ban Điều hành dự án. Nội dung cuộc họp trọng tâm vào định hướng, phân công nhiệm vụ các thành viên Ban Điều hành Trung ương và xây dựng kế hoạch hoạt động, kinh phí năm 2009.
Theo đó ông Nguyễn Huy Nga đã đọc Quyết định thành lập Ban Điều hành Trung ương của Bộ trưởng Bộ Y tế; trình bày Kế hoạch triển khai Dự án; Định hướng, phân công nhiệm vụ các thành viên trong Ban Điều hành Trung ương; Dự thảo Quy chế tổ chức và hoạt động của Ban Điều hành Trung ương; Dự thảo quyết định thành lập các Ban Điều hành Dự án khu vực. Ông Nguyễn Văn Bình-Phó Cục trưởng-Phó Ban Điều hành Dự án trình bày Dự thảo kế hoạch hoạt động, kinh phí năm 2009. Ông Vũ Sinh Nam-Phó Cục trưởng-Phó Ban Điều hành Dự án trình bày về Dự thảo hướng dẫn quản lý và sử dụng kinh phí Dự án phòng chống sốt xuất huyết. Sau đó là các đại biểu tham dự cuộc họp thảo luận để hoàn chỉnh mô hình tổ chức, kế hoạch triển khai và kinh phí hoạt động.
Mục tiêu của Dự án:
Dự án phòng chống sốt xuất huyết năm 2009 triển khai trên phạm vi 63 tỉnh, thành phố với tổng kinh phí dự kiến là 50 tỷ đồng.
- Mục tiêu chung của Dự án: nhằm làm giảm tỷ lệ mắc, tử vong do sốt xuất huyết, khống chế không để dịch lớn xảy ra và xã hội hóa công tác phòng chống sốt xuất huyết.
- Mục tiêu cụ thể của Dự án: giảm 10% tỷ lệ chết/mắc do sốt xuất huyết và giảm 10% tỷ lệ mắc/100.000 dân so với trung bình giai đoạn 2003-2007; tăng cường hệ thống giám sát bệnh nhân, huyết thanh, virut, véc tơ truyền bệnh sốt xuất huyết tại các tuyến tỉnh/huyện tại 46 tỉnh, thành phố trọng điểm sốt xuất huyết (tỉnh loại A & B); tăng cường năng lực chẩn đoán, phân loại bệnh nhân sốt Dengue/Sốt xuất huyết Dengue và điều trị bệnh nhân sốt xuất huyết tại các cơ sở y tế; mở rộng và củng cố chất lượng hoạt động màng lưới cộng tác viên phòng phòng chống sốt xuất huyết tại cộng đồng (10% số xã của tỉnh loại A, 5% số xã của tỉnh loại B có mạng lưới cộng tác viên); tăng cường kiến thức, thái độ, hành vi phòng chống sốt xuất huyết cho nhân dân tại 63 tỉnh, thành phố; luật pháp hóa công tác phòng chống sốt xuất huyết.
- Chỉ tiêu thực hiện năm 2009: giảm tỷ lệ chết/mắc do sốt xuất huyết từ 0,11, xuống còn 0,1% và giảm tỷ lệ mắc/100.000 dân từ 89,57/100.000 dân xuống còn 80,61/100.000 dân; 7% số bệnh nhân nghi sốt xuất huyết được chẩn đoán bằng xét nghiệm huyết thanh, 3% số bệnh nhân nghi sốt xuất huyết được phân lập virut; 80% bệnh nhân sốt xuất huyết Dengue độ I & II được theo dõi, điều trị tại cơ sở y tế và tại cộng đồng; 20% số xã có điểm giám sát véc tơ truyền bệnh thường xuyên; củng cố màng lưới cộng tác viên và hoạt động diệt bọ gậy tại hộ gia đình ở 10% số xã tỉnh loại A (25 tỉnh), 5% số xã của tỉnh loại B (21 tỉnh); 90% hộ gia đình tại xã có cộng tác viên được cung cấp kiến thức phòng chống dịch và cam kết không có bọ gậy trong hộ gia đình; 75% hộ gia đình tại xã có cộng tác viên kiểm tra định kỳ không có bọ gậy trong nhà.
Tổ chức hoạt động của Dự án:
Về tổ chức, chỉ đạo Dự án củng cố, phát huy vai trò của Ban Điều hành dự án phòng chống sốt xuất huyết tại trung ương, khu vực; duy trì củng cố hoạt động của Ban chỉ đọa phòng chống sốt xuất huyết tại tỉnh, huyện, xã; phát triển và kiện toàn các Tiểu ban chuyên môn tại Trung ương và khu vực; củng cố, duy trì đội ngũ cán bộ chuyên trách sốt xuất huyết từ trung ương đến địa phương.
Trong số đơn vị dự án tuyến trung ương có 4 đơn vị mới tham gia là Viện Sốt rét-Ký sinh trùng-Côn trùng Trung ương, Viện Sốt rét-Ký sinh trùng-Côn trùng Quy Nhơn, Viện Sốt rét-Ký sinh trùng-Côn trùng TP. Hồ Chí Minh và Viện Vệ sinh Y tế công cộng TP. Hồ Chí Minh sẽ phối hợp với các Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương, Viện Pasteur Nha Trang, Viện Pasteur TP. Hồ Chí Minh và Viện Dịch tễ Tây Nguyên trong giám sát, triển khai các hoạt động phòng chống véc tơ; tổ chức chiến dịch phun hóa chất diệt muỗi, chiến dịch vệ sinh môi trường, diệt lăng quăng tại các địa bàn thuộc phạm vi quản lý.
 |
Các đơn vị dự án tuyến trung ương có nhiệm vụ giám sát, triển khai các
hoạt động phòng chống véc tơ; tổ chức chiến dịch phun hóa chất
diệt muỗi, chiến dịch vệ sinh môi trường, diệt lăng quăng
tại các địa bàn thuộc phạm vi quản lý. |
Ban Điều hành Dự án khu vực chịu trách nhiệm phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng đơn vị theo tỉnh/thành phố trong khu vực phụ trách, trong đó:
Ban Điều hành dự án khu vực miền Bắc: Trưởng ban là Lãnh đạo Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương, các thành viên là Lãnh đạo Viện Sốt rét-Ký sinh trùng-Côn trùng Trung ương, Bệnh viện Nhi Trung ương, Viện các bệnh nhiệt đới & truyền nhiễm Quốc gia và các khoa Dịch tễ, Côn trùng, Viruts, Labo của Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương.
Ban Điều hành dự án khu vực miền Trung: Trưởng ban là Lãnh đạo Viện Pasteur Nha Trang, các thành viên là Lãnh đạo Viện Sốt rét-Ký sinh trùng-Côn trùng Quy Nhơn, Khoa Nhi Bệnh viện Trung ương Huế và đại diện các khoa Dịch tễ, Côn trùng, Viruts, Labo của Viện Pasteur Nha Trang.
Ban Điều hành dự án khu vực Tây Nguyên: Trưởng ban là Lãnh đạo Viện Vệ sinh dịch tễ Tây Nguyên, các thành viên là Lãnh đạo Viện Sốt rét-Ký sinh trùng-Côn trùng Quy Nhơn và đại diện các khoa Dịch tễ, Côn trùng, Viruts, Labo của Viện Vệ sinh dịch tễ Tây Nguyên.
Ban Điều hành dự án khu vực miền Nam: Trưởng ban là Lãnh đạo Viện Pasteur TP. Hồ Chí Minh, các thành viên là Lãnh đạo Viện Sốt rét-Ký sinh trùng-Côn trùng TP. Hồ Chí Minh, Bệnh viện Nhiệt đới TP. Hồ Chí Minh, Bệnh viện Nhi Đồng I TP. Hồ Chí Minh, Viện Vệ sinh Y tế công cộng TP. Hồ Chí Minh và đại diện các khoa Dịch tễ, Côn trùng, Viruts, Labo của Viện Pasteur TP. Hồ Chí Minh.
Nội dung hoạt động của Dự án:
Nguyên tắc phân loại và địa bàn triển khai Dự án:
Tỉnh dự án được phân loại A, B, C căn cứ vào số mắc/100.000 dân trung bình giai đoạn 2003-2007, trong đó tỉnh loại A số mắc trên 50/100.000 dân gồm 25 tỉnh, thành phố; tỉnh loại B số mắc từ 1-50/100.000 dân gồm 21 tỉnh thành phố và tỉnh loại C số mắc dưới 1/100.000 dân gồm 17 tỉnh, thành phố. Như vậy 63/63 tỉnh, thành phố trong phạm vi triển khai Dự án sẽ được phân bố theo các khu vực:
- Miền Bắc: 28 tỉnh/thành phố, trong đó 11 loại B và 17 loại C;
- Miền Trung: 11 tỉnh/thành phố, trong đó có 5 loại A và 6 loại C;
- Tây Nguyên: 4 tỉnh/thành phố, trong đó có 1 loại A và 3 loại B.
- Miền Nam: 20 tỉnh/thành phố, trong đó có 19 loại A và 1 loại B.
Nội dung hoạt động chính và nguyên tắc phân bổ kinh phí :
Về chuyên môn kỹ thuật tăng cường hệ thống giám sát bệnh sốt xuất huyết như giám sát ca bệnh; giám sát huyết thanh, virus; giám sát véc tơ truyền bệnh; sửa chữa, bổ sung Hướng dẫn giám sát và phòng chống Sốt Dengue/Sốt xuất huyết Dengue (SD/SXHD) và tăng cường tập huấn kỹ năng thực hiện cho các tuyến; phòng chống véc tơ chủ động tại cộng đồng và tăng cường năng lực đáp ứng nhanh xử lý ổ dịch sốt xuất huyết; đầu tư trang thiết bị, vật tư, hóa chất, thuốc; các hoạt động thông tin tuyên truyền, nghiên cứu khoa học và hợp tác quốc tế.
Phân bổ kinh phí dựa trên phân loại tỉnh, thành phố loại A (hệ số 3), loại B (hệ số 2) và loại C (hệ số 1); ưu tiên cung cấp trang thiết bị giám sát, chẩn đoán cho các tỉnh có nguy cơ xảy dịch; căn cứ dân số, số huyện, số xã, điều kiện tự nhiên và xã hội của địa phương. Cơ cấuphân bổ kinh phí năm 2009 cho tuyến trung ương 13%, cấp ủy quyền cho địa phương 53%, cấp hiện vật cho địa phương 34% và được phân cấp quản lý kinh phí cụ thể cho từng đơn vị căn cứ vào yêu cầu thực tế và chức năng nhiệm vụ được giao.
Thảo luận của các thành viên tại cuộc họp Ban Điều hành Trung ương:
Trong phần thảo luận các thành viên tham dự cuộc họp đã có nhiều ý kiến đóng góp về mô hình tổ chức hoạt động, trách nhiệm của các đơn vị tham gia, kế hoạch và kinh phí hoạt động.
Về tổ chức Ban Điều hành dự án Trung ương: còn quá cồng kềnh và mang nặng tính hình thức vì số lượng thành viên quá đông (Ban Điều hành 25 người và Tổ Thư ký 14 người) thay vì chỉ cần 12-15 người là đủ, Phó Trưởng ban Thường trực ở TP. Hồ Chí Minh nhưng Văn phòng dự án lại nằm tại Hà Nội nên không thể phát huy được hiệu quả hoạt động; nên tổ chức Tiểu ban phụ trách khu vực chịu sự chỉ đạo trực tiếp của Ban Điều hành Trung ương thay vì thành lập Ban quản lý dự án khu vực, vai trò của các thành viên ở hệ điều trị tham gia Ban điều hành dự án còn mờ nhạt và chưa có sự phân công rõ ràng.
 |
Để giải quyết sốt xuất huyết cần đặt nặng vấn
đề giải quyết môi trường đặc biệt là loại trừ
các điểm nước đọng dẫn đến phát sinh bọ gậy |
Về kế hoạch hoạt động: hầu hết các hoạt động mới dành cho hệ y tế dự phòng mà chưa chú trọng đến hệ điều trị vì vấn đề xử lý bệnh nhân là khâu hết sức quan trọng, cần có sự phân công rõ về chuyên môn kỹ thuật cho các Viện, nhất là phần kiểm soát véc tơ; để giải quyết sốt xuất huyết cần đặt nặng vấn đề giải quyết môi trường đặc biệt là loại trừ các điểm nước đọng dẫn đến phát sinh bọ gậy.
Về kinh phí hoạt động: với tổng kinh phí 50 tỷ không đảm bảo thực hiện đạt được các mục tiêu Dự án đã đề ra, để đạt được các chỉ tiêu năm 2009 cần nguồn kinh phí đầu tư ít nhất là 150 tỷ; cần tăng định mức chi và tăng định suất, chi thêm cho người điều tra côn trùng trước và sau khi xử lý ổ dịch nhỏ, chi thêm cho cán bộ kiêm nhiệm tại bệnh viện các tuyến và các Viện; bổ sung mục chi cho điều tra, giám sát côn trùng; chi công tác thống kê, tổng hợp kết quả hoạt động, điều tra ca tử vong và bệnh nhân; bổ sung nội dung bồi dưỡng người cho máu, cần bổ sung kinh phí truyền thông giáo dục và kinh phí hỗ trợ cho lễ phát động chiến dịch diệt lăng quăng dựa vào cộng đồng; không có nguồn kinh phí cho chẩn đoán, đặc biệt là các xét nghiệm nên khó đạt được mục tiêu 2 giảm mắc và giảm chết 10%; không có nguồn kinh phí giám sát điều trị và kinh phí dự phòng khi có dịch xảy ra.
Ông Nguyễn Huy Nga-Cục trưởng Cục Y tế dự phòng & môi trường Bộ Y tế-Trưởng ban Quản lý dự án đã thống nhất ý kiến và kết thúc cuộc họp, từ những định hướng hoạt động cùng các ý kiến thảo luận, Dự án sẽ có những điều chỉnh phù hợp để việc triển khai hoạt động trong năm 2009 được hiệu quả và đồng bộ.