Cúm mùa là một nhiễm trùng virus cấp tính được gây ra bởi một virus cúm. Có 3 typ cúm mùa là A,B, C. Các virus cúm mùa typ A được phân loại thành các phân typ nhỏ tùy theo các loại và sự kết hợp các protein bề mặt virus khác nhau.
Trong số nhiều phân typ nhỏ của virus cúm A, các phân typ nhỏ cúm A hiện hành là H1N1 và H3N2 lưu hành ở người. Các virus cúm lưu hành trong mọi nơi của thế giới. Cúm typ C xảy ra ít thường xuyên hơn cúm typ A và typ B. Đây là lý do vì sao chỉ có cúm typ A và cúm typ B nằm trong chủng ngừa vaccin cúm mùa.
Dấu hiệu và triệu chứng
Đặc trưng của cúm mùa là khởi phát đột ngột với sốt cao, ho (thường là ho khan), đau đầu, đau cơ và đau khớp, khó chịu (cảm thấy không được khỏe), đau họng và chảy nước mũi. Hầu hết mọi người hết sốt và các triệu chứng khác trong vòng một tuần mà không cần chăm sóc y tế, nhưng cúm cũng có thể gây ra bệnh trầm trọng và chết người ở nhóm có nguy cơ cao. Thời gian ủ bệnh được biết như từ khi nhiễm đến khi bị bệnh là khoảng 2 ngày.
Ai là đối tượng nguy cơ cao ?
Dịch cúm mùa hàng năm có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến mọi lứa tuổi nhưng nguy cơ biến chứng cao nhất ở tuổi dưới 2 và người từ 65 tuổi trở lên, và người ở bất kỳ lứa tuổi nào nhưng có các bệnh lýnhư bệnh tim mạn tính, phổi, gan, thận, máu và các bệnh rối loạn chuyển hóa như đái tháo đường hay hệ thống miễn dịch kém.
Sự lan truyền
Cúm mùa lan tràn dễ dàng và có thể lan đến trường học, nhà hộ sinh, nơi thương mại và các thành phố .Khi một người bị cúm ho các hạt nhỏ bị nhiễm bắn vào không khí và người khác hít chúng vào và trở nên phơi nhiễm. Virus cũng có thể lây lan qua tay bị nhiễm virus. Để ngăn ngừa sự lan truyền bệnh mọi người phải che mũi và miệng bằng các giấy mềm khi ho, và rửa tay đều đặn.
Điều trị
Thuốc kháng virus là sẵn có ở một số quốc gia và có hiệu quả trong ngăn ngừa và điều trị bệnh. Có hai loại thuốc như thế:adamantanes (amantadine và remantadine) vàthuốc ức chế neuraminidase của cúm (oseltamivir và zanamivir). Một số virus cúm phát triển đề kháng tới các tới các thuốc kháng virus, làm hạn chế hiệu quả của điều trị. Tổ chức y tế thế giới theo dõi sự nhạy cảm của các thuốc kháng virus trong các chủng cúm lưu hành.
Mùa dịch
Dịch cúm xảy ra hàng năm vào mùa thu và mùa đông ở các vùng ôn đới. Bệnh dẫn đến nhập viện hay chết người chủ yếu ở nhóm nguy cơ cao (người rất trẻ, người lớn tuổi hay bệnh mạn tính). Trên thế giới các vụ dịch hàng năm này đưa đến khoảng 3 đến 5 triệu cabệnh nặng, và khoảng 250.000 đến 500.000 người chết. Hầu hết các ca chết do cúm ở các nước công nghiệp ở tuổi 65 hay lớn hơn. Ở một số quốc gia nhiệt đới virus cúm lưu hành suốt năm với một hay hai đỉnh trong mùa mưa.
Ảnh hưởng của bệnh
Cúm có thể gây ra các vấn đề nghiêm trọng đối với sức khỏe công cộng và kinh tế. Ở các nước phát triển dịch cúm có thể gây ra sự vắng mặt của công nhân và sụt giảm mức sản xuất. Ở cộng đồng, các phòng khám và bệnh viện tràn đầy người khi có một số lượng lớn người ốm xuất hiện để điều trị trong giai đoạn đỉnh cao của bệnh. Trong khi hầu hết mọi người hồi phục sau một đợt cúm thì cũng có một số lượng lớn người phải nhập viện để điều trị và nhiều người chết do bệnh mỗi năm. Có ít hiểu biết về ảnh hưởng của bệnh dịch cúm ở các quốc gia đang phát triển.
Phòng bệnh
Cách hiệu quả nhất để phòng bệnh hay bệnh trở nặng là chủng ngừa bằng vaccin. Vaccin an toàn và hiệu quả là có sẵn và được sử dụng trên 60 năm. Ở người lớn khỏe mạnh vaccin cúm có thể phòng ngừa từ 70% đến 90% các trường hợp đặc biệt do cúm. Ở người lớn tuổi vaccin làm giảm sự trầm trọng của bệnh và biến chứng đến 60% và chết đến 80%. Vaccin là đặc biệt quan trọng với những người nguy cơ cao của các biến chứng cúm trầm trọng, và cho những người sống với hay chăm sóc những người có nguy cơ cao. Tổ chức y tế thế giới khuyến cáo chủng ngừa hàng năm cho các đối tượng sau (theo thứ tự ưu tiên)
Các cư dân sống ở nhà điều dưỡng (người lớn tuổi hay người tàn tật).Người lớn tuổi.Những người có bệnh mạn tính.Những nhóm khác như phụ nữ có thai, nhân viên chăm sóc y tế, những người có chức năng thiết yếu trong xã hội, cũng như trẻ em từ 6 tháng đến 2 tuổi. Vaccin cúm có hiệu quả nhất khi chủng virus cúm lưu hành phù hợp nhất với virus vaccin. Các virus cúm thay đổi liên tục và hệ thống giám sát cúm toàn cầu của Tổ chức Y tế thế giới (GISN), một đối tác của các Trung tâm cúm quốc gia trên thế giới, giám sát sự lưu hành của virus cúm ở nguời. WHO hàng năm khuyến cáo một tổ hợp vaccin mà nhắm tới 3 chủng đại diện nhất lưu hành.
Đáp ứng của Tổ chức Y tế thế giới.
WHO với các đối tác giám sát cúm trên toàn cầu, hàng năm khuyến cáo một tổ hợp vaccin cúm mùa và hỗ trợ các thành viên nỗ lực để phát triển các chiến lược phòng ngừa và kiểm soát. WHO làm việc để tăngcường khả năng chẩn đoán cúm cấp vùng và quốc gia, giám sát bệnh, đáp ứng dịch và gia tăng độ bao phủ vaccin trong nhóm người có nguy cơ cao.