Hầu hết các bệnh hô hấp cấp tính, nguy hại như hội chứng hô hấp cấp tính nặng (SARS), người bị nhiễm cúm gia cầm, cúm người và các loại bệnh mới xuất hiện chưa được báo cáo có thể làm phát sinh dịch có quy mô lớn với tỷ lệ bị mắc bệnh và tử vong cao đều được lây truyền qua các giọt bắn. Ngoài ra, bệnh cũng có thể lây truyền bằng phương thức khác như qua tiếp xúc bằng tay hoặc các bề mặt bị nhiễm mầm bệnh.
Trong giao tiếp hàng ngày tại cộng đồng, con người thường có sự tiếp xúc, trao đổi với nhau những vấn đề có liên quan đến sinh hoạt. Các bệnh lây truyền qua giọt bắn có thể lây lan khi người bị nhiễm bệnh nói, hắt hơi hoặc ho. Bệnh lây nhiễm thường gặp theo phương thức này phần lớn do tác nhân gây bệnh là virus như adenovirus, cúm người, hội chứng hô hấp cấp tính nặng (SARS) và cúm gia cầm A(H5N1). Thông thường, các giọt bắn ra khi nói, hắt hơi hoặc ho chỉ văng đi một khoảng ngắn trong không khí nhưng chúng có khả năng văng vào mắt hoặc mũi của những người không được bảo vệ an toàn trên bề mặt tiếp xúc. Các giọt bắn thường không lơ lửng trong không khí. Mầm bệnh từ các giọt bắn của người bị nhiễm bệnh có thể lây truyền bệnh cho người khác khi tiếp xúc.
Việc phòng ngừa sự lây nhiễm bệnh qua giọt bắn cần được thực hiện bên cạnh các biện pháp phòng ngừa chuẩn như vệ sinh tay, sử dụng các phương tiện phòng hộ cá nhân để tránh tiếp xúc với các chất dịch cơ thể và vùng da nhiễm khuẩn của người bị mắc bệnh; vệ sinh hô hấp và ho đúng cách; đề phòng chấn thương do kim tiêm hoặc các vật sắc nhọn khác; quản lý chất thải và vệ sinh, khử trùng môi trường cũng như thiết bị.
Các tác nhân gây bệnh hô hấp cấp tính, nguy hại thường lây lan qua các giọt bắn nhỏ. Khi người bệnh bị nhiễm bệnh đường hô hấp cấp tính ho hoặc hắt hơi, các giọt bắn nhỏ hoặc lớn được thải văng vào không khí và các bề mặt chung quanh. Các giọt lớn dần ổn định trên các bề mặt chung quanh bệnh nhân trong một khoảng cách chừng 1 mét từ người bệnh. Các bề mặt khác cũng có thể bị nhiễm mầm bệnh qua tiếp xúc với hai bàn tay, khăn tay, khăn giấy đã được người bệnh sử dụng hoặc những vật liệu khác đã tiếp xúc với các chất dịch tiết. Các loại dịch khác của cơ thể và phân cũng có thể chứa tác nhân gây lây nhiễm bệnh. Vì vậy, các bệnh đường hô hấp cấp tính có thể lây truyền qua các giọt bắn, tia dịch từ đường hô hấp hoặc qua tiếp xúc với các bề mặt bị nhiễm mầm bệnh. Do đó ngoài việc sử dụng các biện pháp bảo vệ cụ thể để tránh tiếp xúc qua giọt bắn của người bệnh như đeo khẩu trang y tế, việc thực hiện một số biện pháp phòng ngừa chuẩn như cách thở, vệ sinh bàn tay, vệ sinh môi trường và quản lý chất thải cũng rất cần thiết để giúp ngăn ngừa sự lây nhiễm các bệnh qua đường hô hấp cấp tính.
Trong sinh hoạt hàng ngày, để chủ động phòng ngừa sự lây nhiễm bệnh qua giọt bắn cần áp dụng các biện pháp bảo vệ bất cứ lúc nào khi tiếp xúc, chăm sóc người bệnh bị nghi ngờ hoặc đã xác định bị mắc bệnh đường hô hấp lây lan qua giọt bắn. Để chủ động phòng ngừa sự lây nhiễm bệnh qua giọt bắn, phải đeo khẩu trang y tế khi tiếp xúc, đứng cách người bệnh trong vòng khoảng 1 mét. Sắp xếp bệnh nhân vào phòng cách ly riêng biệt hoặc cùng với người bệnh khác có cùng chẩn đoán bệnh hoặc có cùng nguy cơ lây nhiễm; bảo đảm mỗi bệnh nhân cách nhau ít nhất khoảng 1 mét. Nên giảm thiểu vận chuyển người bệnh đến các khu vực ngoài khu vực cách ly đã được chỉ định. Một biện pháp đơn giản cũng cần nên chú ý là vệ sinh tay ngay sau khi cởi bỏ dụng cụ, phương tiện bảo hộ cá nhân.