Đánh giá tình hình sốt rét qua kết quả theo dõi giám sát và số liệu thống kê của Viện Sốt rét-KST-CT Quy Nhơn 9 tháng đầu năm, đặc biệt là tháng 8-9/2006 ở một số tỉnhmiền Trung-Tây Nguyên thấy số mắc và tử vong sốt rétcó chiều hướng gia tăng. Điều đáng lưu ý ở đây là sự gia tăng sốt rét lại xảy ra ở các vùng nhiều năm nay có tỷ lệ bệnh sốt rét giảm thấp như Quảng Bình, Quảng Trị, TT-Huế, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định,Phú Yên, Ninh Thuận, Dak lak, Đak Nông...
6 tháng đầu 2006 so với cùng kỳ năm trước số BNSR toàn khu vực giảm 20,50%; tuy nhiên sốt rét ác tính tăng 3 trường hợp (38/35); số tử vong tăng 2 trường hợp (3/1). BNSR tăng ở Quảng Trị (8,26%); TT-Huế (10%); Dak Nông (6,67%), 3 ca tử vong sốt rét ở Gia Lai, Dak Lak và Dak Nông.
Tháng 7/2006 toàn khu vực không có sự gia tăng BNSR và không có tử vong do sốt rét.
Tháng 8/2006 BNSR gia tăng ở các tỉnh: Quảng Bình (7,89%); Bình Định (63.27%); Gia Lai (28.48%); Dak Lak (31.53%), có 3 ca tử vong sốt rét ở Phú Yên, Gia Lai và Dak Lak.
Tháng 9/2006 có 6 tử vong sốt rét TVSR tại Quảng Ngãi (1) và Dak Lak (5), nâng tổng số tử vong trong 9 tháng đầu năm lên 12 trường hợp.
Số liệu diễn biến tình hình sốt rét trên đây cho phép rút ra một số nhận định:
1.Bệnh sốt rét có nguy cơ gia tăng ở một số tỉnh của khu vực miền Trung-Tây Nguyên, tập trung ở các tỉnh Tây Nguyên (Gia Lai, Dak Lak, Dak Nông) và một số tỉnh miền Trung (Quảng Bình, Quảng Trị, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên).
2.Nguy cơ bùng phát sốt rét trên diện rộng là rất lớn do tại các địa phương này nhiều năm qua sốt rét giảm thấp, miễn dịch sốt rét của cộng đồng giảmcùng với vectơ truyền bệnh sốt rét đang có chiều hướng phục hồi.
3.Nguyên nhân gia tăng sốt rét và TVSR:
Nguyên nhân gia tăng số mắc:
-Người dân chưa có ý thức tự bảo vệ khi đi làm rẫy, ngủ rẫy dài ngày dẫn đến tỷ mắc bệnhcao vào mùa truyền bệnh (tháng 8-11) như tại các tỉnh Quảng Trị, Bình Định, Dak Nông, Gia Lai, Dak Lak. Các biện pháp phòng chống cho người dân ngủ rẫy xa cơ sở y tế như cấp thuốc tự điều trị chưa thật sự hiệu quả, tỷ lệ ngủ màn trong dân thấp (có nơi chỉ 20-30%).
-Giao lưu biên giới khó kiểm soát và các biện pháp phòng chống sốt rét cho các đối tượng này chưa hiệu quả, tại các tỉnh Quảng Trị, TT-Huế số mắc sốt rét ở những người giao lưu biên giới rất cao.
-Vào đỉnh cao của mùa bệnh năm nay, thời tiết diễn biến phức tạp, mầm bệnh vẫn tồn tại trong cộng đồng trong khi đó vectơ truyền bệnh chính (An.minimus và An.dirus) vẫn hiện diện thường xuyên.
 |
Khám và chữa bệnh cho các bệnh nhân sốt rét tại một trạm y tế xã |
- Sự chủ quan của các cấp, các ngành kể cả các đơn vị chuyên khoa sau nhiều năm sốt rét giảm thấp.
Nguyên nhân gia tăng tử vong sốt rét:Bệnh nhân nhập viện quá muộn sau 3-10 ngày khởi bệnh, dẫn đến cácbiến chứng nặng như hôn mê sâu, truỵ tim mạch, biến chứng đa phủ tạng.....nên hầu hết các trường hợp tử vong đều trước24 giờ quá khả năng cấp cứu của các tuyến bệnh viện.Trước diễn biến phức tạp của tình hình sốt rét tại khu vực, Viện sốt rét KST-CT Quy Nhơn đã có Công văn số 295/VSR-DT ngày 25/9/2006 về việc Dự báo nguy cơ sốt rét ở một số tỉnh MT-TN báo cáo Bộ Y tế, Viện Sốt rét-KST-CT Trung ương và các Sở Y tế, Trung tâm PCSR/Trung tâm YTDP, Bệnh viện đa khoa 15 tỉnh thuộc khu vực miền Trung-Tây Nguyên đánh giá nhận định tình hình và đề nghị một số hướng giải quyết cụ thể sau:
Về phía các tỉnh trong khu vực miền Trung-Tây Nguyên:
1. Trung tâm PCSR/Trung tâm YTDP các tỉnh tập trung chỉ đạo công tác phòng chống sốt rét vào những tháng cuối năm 2006 đạt hiệu quả, tăng cường biện pháp bảo vệ cho đối tượng nguy cơ mắc sốt rét cao (đi rừng ngủ rẫy, giao lưu biên giới, trẻ em, phụ nữ có thai).
2. Chỉ đạo công tác phun và tẩm màn đợt II/2006 đúng chỉ định và đảm bảo chất lượng, mở rộng diện phun tẩm hoá chất ra một số vùng có nguy cơ sốt rét gia tăng nếu thấy cần thiết. Tăng cường phát hiện và điều trị sớm BNSR ngay từ tuyến cơ sở.
3. Cử cán bộ xuống các địa phương, phân tích tình hình để dự báo sớm diễn biến tình hình và hỗ trợ chỉ đạo thực hiện các biện pháp phòng chống sốt rét.
4. Phối hợp với các tuyến bệnh viện phân tích nguyên nhân tử vong, điều chỉnh những thiếu sót trong quá trình chẩn đoán, điều trị, hạn chế thấp nhất số tử vong.
5. Gửi công văn thông báo cho tất cả các huyện thị, kể cả những vùng sốt rét chưa có biến động để cảnh báo sự gia tăngsốt rét và tăng cường biện pháp kiểm tra giám sát.
6. Báo cáo về Viện thường xuyên diễn biến tình hình sốt rét để có biện pháp chỉ đạo và hỗ trợ thực hiện kịp thời
 |
Chiến dịch phát quang bụi rậm, khai thông cống rãnh chông muỗi sinh sông tại địa phương |
Về phía các Viện Sốt rét-Ký sinh trùng-Côn trùng:
1.Viện Sốt rét- KST-CT Quy Nhơn tăng cường điều tra giám sát tại các vùng trọng điểmvà các vùng dự báo có nguy cơ sốt rét gia tăng.
2. Viện Sốt rét- KST-CT Trung ương chuyển cho Viện Sốt rét-KST-CT Quy Nhơn một cơ số hoá chất phun tẩm và kinh phí phòng chống dịch để Viện chủ động giải quyết cho các tỉnh có sốt rét gia tăng
Khu vực miền Trung luôn là điểm nóng của bệnh sốt rét cũng như các bệnh ký sinh trùng; sự gia tăng sốt rét đã được Bộ Y tế và Viện Sốt rét-KST-CT Quy Nhơn cảnh báo từ đầu năm 2006, nên vẫn nằm trong tầm kiểm soát của ngành y tế. Việc nhận định sớm tình hình cùng với các biện pháp chỉ đạo thực hiện chặt chẽ đồng bộ từ trung ương đến địa phương, sẽ kịp thời ngăn chặn sự lan truyền sốt rét trên diện rộng, hạn chế những thiệt hại do bệnh sốt rét gây ra