Đã có nơi điều trị và chăm sóc đặc biệt cho bệnh nhân liệt; 29 đơn vị vi phạm về quản lý giá thuốc bị xử phạt; Phẫu thuật trường hợp trẻ hẹp thực quản do uống nhầm dung dịch ba-zơ ; Chưa quyết liệt trước bệnh tay chân miệng; U sợi thần kinh ; 73 tuổi vẫn mắc bệnh tay chân miệng; Cứu sống bệnh nhân sốt rét ác tính hiếm gặp; Làm răng sứ: chất lượng ra sao?
Sức khỏe & Đời sống
Đã có nơi điều trị và chăm sóc đặc biệt cho bệnh nhân liệt
Bệnh viện Châm cứu TW vừa cho ra đời đơn vị điều trị và chăm sóc đặc biệt cho người bệnh liệt. Mô hình này nhằm góp phần nâng cao chất lượng điều trị, chăm sóc đặc biệt cho các bệnh nhân bị liệt vận động và hỗ trợ cho gia đình người bệnh giải tỏa những khó khăn trong việc chăm sóc người bệnh. Tại đây người bị liệt sẽ được điều trị và chăm sóc đặc biệt với các phương tiện kỹ thuật cao của Tây y và phục hồi sức khỏe bằng các phương pháp điều trị của Đông y như châm cứu (mãng châm, đại trường châm); thủy châm; xoa bóp, bấm huyệt; chườm ngải cứu toàn thân, tắm dược thảo; tập phục hồi chức năng với các dụng cụ hiện đại (máy phục hồi sức cơ, máy chống cứng khớp, xe đạp, ròng rọc…); hướng dẫn tập đi… Kết hợp Đông – Tây y trong điều trị liệt sẽ giúp bệnh nhân nhanh chóng phục hồi chức năng, sớm trở lại cuộc sống bình thường và giảm bớt gánh nặng điều trị, chăm sóc cho bản thân, gia đình và xã hội.
29 đơn vị vi phạm về quản lý giá thuốc bị xử phạt
Ngày 25/7, TS. Trương Quốc Cường, Cục trưởng Cục Quản lý Dược, Bộ Y tế cho biết, Bộ Y tế đã thống nhất với các bộ, ngành và trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt phương án quản lý giá thuốc bằng áp dụng thặng số bán buôn tối đa toàn chặng đối với những thuốc cung ứng cho các cơ sở y tế công lập. Mức thặng số bán buôn tối đa toàn chặng là 90%. Khi áp dụng phương án này sẽ tránh được tình trạng mức giá chênh lệch bất hợp lý. Thủ tướng Chính phủ đã yêu cầu liên bộ triển khai thí điểm với khoảng 20 hoạt chất có tỉ trọng sử dụng cao trong các cơ sở KCB công lập. Liên quan đến công tác quản lý giá thuốc, ông Cường cũng cho biết, Bộ Y tế luôn xử phạt nghiêm khắc những đơn vị cố tình vi phạm quy định về quản lý giá thuốc. Theo đó, từ đầu năm đến nay, đã có 29 cơ sở sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu thuốc vi phạm về quản lý giá thuốc bị phát hiện và xử lý.
Phẫu thuật trường hợp trẻ hẹp thực quản do uống nhầm dung dịch ba-zơ
Bé gái P.T.P.T, 2 tuổi, ở Quảng Nam, vừa nhập Bệnh viện Nhi đồng 1 - TP.HCM để phẫu thuật vì bị nuốt nghẹn. Cách nay 4 tháng, cháu uống nhầm dung dịch ba-zơ nên bị bỏng thực quản. Sau đó, cháu nuốt khó dần và không ăn thức ăn đặc được, chỉ uống được nước, sữa, ngày càng gầy ốm. Sau nhập viện, các bác sĩ cho cháu chụp Xquang thực quản có cản quang thấy hẹp 1/3 giữa thực quản và được chỉ định phẫu thuật. Bác sĩ Đào Trung Hiếu, phẫu thuật viên chính cho biết, bệnh nhân bị hẹp một đoạn thực quản dài khoảng 5cm, mô xung quanh viêm dính nhiều, phải bóc tách khá khó khăn trước khi cắt bỏ đoạn thực quản này. Sau đó bác sĩ đã dùng phần đáy vị của dạ dày luồn lên trên ngực để nối vào túi cùng trên thực quản. Sau mổ, tình trạng bệnh nhân ổn định dần, hiện đã ngưng thở oxy, nhưng phải truyền dịch để nuôi ăn tĩnh mạch khoảng 10 ngày để chờ lành chỗ nối dạ dày vào thực quản mới cho ăn trở lại được.
Tuổi trẻ
Chưa quyết liệt trước bệnh tay chân miệng
Theo khẳng định của Trung tâm Y tế dự phòng TP.HCM, dịch tay chân miệng vẫn chưa giảm. Số ca bệnh ghi nhận trong tháng 6 và đầu tháng 7-2011 tại TP.HCM vẫn ở mức hơn 400 ca/tuần.
Các quận 8, Thủ Đức, huyện Bình Chánh, Hóc Môn vẫn là những địa phương có số ca bệnh và tử vong cao. Chúng tôi đã có cuộc trao đổi với TS.BS Trần Phủ Mạnh Siêu - giám đốc Trung tâm Y tế dự phòng TP.HCM - về những khó khăn trong việc phòng chống bệnh dịch này.
* Thưa ông, Trung tâm Y tế dựphòng thành phố đã thể hiện vai trò của mình như thế nào trong mùa dịch bệnh tay chân miệng năm nay trên địa bàn TP.HCM?
- Ngay từ đầu mùa dịch, khoảng tháng 3-2011, trung tâm đã đưa ra kế hoạch phòng chống bệnh tay chân miệng và triển khai xuống tất cả trung tâm y tế dự phòng của 24 quận huyện. Trong đó, có các biện pháp phối hợp với UBND các địa phương nhằm tuyên truyền kế hoạch này đến cộng đồng dân cư.
Đến nay, chúng tôi đã phân phối hơn 50.000 tấn Cloramin B dùng để vệ sinh hằng ngày, khử khuẩn hằng tuần xuống từng trạm y tế phường xã.
Song song đó, trung tâm thường xuyên tổ chức các đoàn giám sát các địa phương. Đồng thời, kêu gọi trung tâm y tế dự phòng các quận huyện thường xuyên giám sát nhằm có những báo cáo, nhận định kịp thời để tham mưu cho Sở Y tế đánh giá hiệu quả của công tác phòng chống dịch bệnh.
* Ông đánh giá thế nào về hệ thống y tế dự phòng các quận huyện trong mùa dịch năm nay?
- Việc tuyên truyền và cấp phát thuốc vệ sinh khử khuẩn chỉ được thực hiện tốt ở khu vực trường mầm non, mẫu giáo. Còn tại cộng đồng dân cư rõ ràng có sự khác nhau giữa các địa phương trong hiệu quả phòng chống dịch. Có quận làm tốt, nhưng cũng có quận huyện chưa bám sát từng hộ dân do địa bàn dân cư phức tạp, tập trung nhiều người di dân, các khu nhà trọ... - những đối tượng rất cần được tiếp cận.
Hiện hệ thống y tế dự phòng của thành phố không đủ quân số trong việc phòng chống dịch bệnh. Cần sự kết hợp của nhiều lực lượng, ban ngành, đoàn thể tại các địa phương trong công cuộc này. Nhìn chung, cộng đồng chưa tiếp cận được chiến dịch tuyên truyền phòng chống dịch.
Tôi cũng đánh giá vấn đề sử dụng Cloramin B hiện không hiệu quả và gây lãng phí khá lớn. Ở đây cũng cần nói thêm về những khó khăn trong việc sử dụng Cloramin B. Người dân phải pha dung dịch đúng liều lượng, sử dụng đúng cách và chịu đựng mùi hôi của nó. Thực tế nhiều người chỉ dùng một hai lần là vứt đi.. Khi trung tâm đi kiểm tra, có những phường chỉ đạt khoảng 30% hộ dân pha đúng nồng độ thuốc Cloramin B mà thôi.
* Theo ông, giải pháp nào hiệu quả nhất để phòng ngừa dịch bệnh tay chân miệng,?
- Dịch bệnh vẫn đang diễn biến phức tạp, có ngày tăng, ngày giảm. Vẫn còn sự lây lan trong các tuyến nội thành cộng thêm từ các tỉnh đổ về. Tôi nghĩ cần phải tập trung phòng chống dịch quyết liệt hơn tại những nơi có số ca bệnh và tử vong nhiều. Cụ thể, cán bộ địa phương phải đến từng nhà, từng khu xóm giám sát việc vệ sinh khử khuẩn hằng ngày, hướng dẫn họ pha thuốc đúng nồng độ, lau nhà, vệ sinh vật dụng đúng cách. Tại những địa bàn dân cư mà gia đình có cha mẹ, người lớn đi làm ban ngày, thậm chí cán bộ phải tìm đến nhà họ vào ban đêm để tiếp cận, vận động và giám sát.
Tại các bệnh viện có điều trị bệnh tay chân miệng cần tăng cường biện pháp chống nhiễm khuẩn thật tốt. Thường xuyên huấn luyện các cô giáo mầm non về kiến thức phòng chống bệnh.
* Là người có con nhỏ dưới 5 tuổi, ông cảm thấy thế nào?
- Tôi lo lắng như mọi phụ huynh khác. Nhưng nên nhớ tỉ lệ lây lan từ người lớn sang trẻ nhỏ cũng rất cao. Tôi bao giờ cũng rửa tay sạch sẽ, thậm chí tắm thật sạch mỗi khi đi làm về trước khi ôm bế các con. Tuy đang là mùa hè, tôi cũng khuyên mọi người nên hạn chế đưa trẻ đến những khu vui chơi giải trí công cộng, các nguồn lây này rất khó kiểm soát.
U sợi thần kinh
Trong các số báo Tuổi Trẻ ngày 21/6 và 21/7 đã viết về một trường hợp bệnh hi hữu. Đó là anh Nguyễn Duy Hải (31 tuổi) với khối u nặng 80kg được các bác sĩ chẩn đoán bước đầu là u sợi thần kinh. Bài viết dưới đây cung cấp thêm thông tin về bệnh này.
U sợi thần kinh là u lành, không phải ung thư cũng không phải bệnh truyền nhiễm. Bệnh gây mất thẩm mỹ và có nguy cơ gây mất nhiều chức năng cho cơ thể, khi các khối u thần kinh này nằm ở những vị trí quan trọng hoặc vì những nguyên nhân chưa được biết.
Đây là bệnh di truyền do sự rối loạn nhiễm sắc thể của hệ thống thần kinh, tạo ra những khối u trên các sợi thần kinh ở bất kỳ nơi nào trên cơ thể: xương, mô mềm, da và hệ thần kinh. 50% số bệnh nhân u sợi thần kinh có tiền sử gia đình từ cha hoặc mẹ, số còn lại là do đột biến các nhiễm sắc thể. Bệnh thay đổi tùy theo từng bệnh nhân, ngay cả đối với những người trong cùng gia đình, có biểu hiện đa dạng và ở nhiều mức độ trầm trọng khác nhau: từ nhẹ đến nặng, từ không thể phát hiện được đến gây biến dạng nhẹ hoặc gây tàn phế nặng.
Hai dạng u sợi thần kinh chính
* U sợi thần kinh type 1:
Còn gọi là u sợi thần kinh ngoại biên - bệnh Von Recklinghausen - luôn xuất hiện vào thời kỳ niên thiếu, tỉ lệ khoảng 1/3.000 trẻ. Trên 50% số trẻ bị bệnh có biểu hiện triệu chứng từ lúc 2 tuổi hay trước 5 tuổi. Triệu chứng gồm:
- Có ≥6 đốm nâu trên da, đường kính ≥0,5cm, màu cà phê sữa, các đốm này có thể thấy ngay sau khi sinh. Chỉ khoảng 1,8% trẻ sơ sinh, 25-40% trẻ em và 14% người lớn có triệu chứng này.
- Tàn nhang ở những chỗ nếp gấp của da như nách, háng, dưới vú. Đây là những triệu chứng rõ ràng của u sợi thần kinh type 1.
- Các khối u lành tính ở dưới da hoặc sâu hơn, phát triển dần khi trẻ lớn lên.
U sợi thần kinh type 1 có thể gây ra những tổn thương đa dạng ở mắt, não, tim mạch, tiêu hóa, sinh dục, cơ xương khớp. Bệnh nhân có thể chậm biết đi, chậm biết nói, tầm vóc lùn, chậm phát triển trí tuệ, học kém, ngứa dữ dội, trì trệ tâm sinh lý...
Bệnh có nguy cơ thoái triển thành ung thư với tỉ lệ thấp (3-12%).
Có 5% bệnh nhân bị u sợi thần kinh type 1 rơi vào dạng u đặc biệt: u sợi thần kinh dạng búi thòng hay u sợi thần kinh dạng phù voi.
Đó là sự phát triển quá mức của lớp biểu bì và mô dưới da kết hợp với các nếp nhăn và có dạng treo lòng thòng. U sợi thần kinh dạng búi thòng chỉ xảy ra ở 5% bệnh nhân u sợi thần kinh type 1.
Anh Nguyễn Duy Hải có thể bị u sợi thần kinh type 1 dạng này. Tuy nhiên, chẩn đoán xác định sau cùng còn phải chờ các kết quả xét nghiệm về huyết học, miễn dịch, di truyền và giải phẫu bệnh lý.
* U sợi thần kinh type 2:
Còn gọi là u sợi thần kinh song phương.
Bệnh nhân có những khối u thần kinh trung ương như u thị giác, u tiền đình. Bệnh thường không xuất hiện trước tuổi dậy thì, tỉ lệ hiếm hơn u sợi thần kinh type 1, khoảng 1/50.000 nhưng là dạng bệnh nặng hơn.
Các triệu chứng lâm sàng gồm: các đốm nâu cà phê sữa ở da; các khối u sợi thần kinh lành tính dạng nốt dưới da; ù tai, nghe kém, chóng mặt, u thần kinh, u màng não, u tủy sống; đục thủy tinh thể sớm.
Chẩn đoán xác định u sợi thần kinh chủ yếu dựa vào lâm sàng. Xét nghiệm về ADN có thể giúp chẩn đoán sớm các trường hợp trẻ em mắc bệnh u sợi thần kinh type 2 trước khi có biểu hiện lâm sàng.
Cần tư vấn cho người bệnh
Trong hầu hết trường hợp, bệnh nhân u sợi thần kinh type 1 có thể sống và làm việc bình thường.
Chưa có phương pháp điều trị đặc hiệu nào cho bệnh u sợi thần kinh, vấn đề điều trị hiện nay chỉ giới hạn ở việc theo dõi mức độ phát triển của bệnh và can thiệp khi có triệu chứng.
Ví dụ: phẫu thuật được áp dụng khi kích thước các khối u thần kinh lớn nhanh và gây triệu chứng như trường hợp anh Nguyễn Duy Hải; phối hợp với chỉnh hình khi có biến chứng ở xương như vẹo cột sống, chân vòng kiềng hoặc phẫu thuật thẩm mỹ nếu cần cho những bất thường trên da.
Trẻ em bị u sợi thần kinh type 1 cần được khám bệnh và theo dõi định kỳ 6-12 tháng ở bác sĩ nhi khoa.
Các đôi vợ chồng cần được tư vấn kỹ trước khi quyết định có con nếu họ hay người thân trực hệ của họ mang bệnh u sợi thần kinh.
Ngoài ra, cộng đồng cần có những quan niệm đúng đắn và có biện pháp giúp đỡ thiết thực đối với những người không may bị chứng bệnh di truyền này, để bệnh nhân không bị cô lập và có thể hòa nhập vào cuộc sống hằng ngày.
73 tuổi vẫn mắc bệnh tay chân miệng
Tại hội thảo dịch bệnh ảnh hưởng đến phát triển chiều cao của trẻ em, tổ chức ngày 26/7 tại Hà Nội, đại diện Viện Vệ sinh dịch tễ trung ương cho hay đến nay dịch tay chân miệng đã lan ra trên 50 địa phương.
Về lý thuyết dịch có thể xuất hiện ở tất cả các lứa tuổi, nhưng thống kê nhiều năm qua cho thấy bệnh tay chân miệng tập trung ở nhóm trẻ dưới 15 tuổi, đặc biệt là nhóm tuổi học sinh mầm non. Tuy nhiên ở mùa dịch năm nay, có những bệnh nhân là nam thanh niên khỏe mạnh, thậm chí có trường hợp bệnh nhân tay chân miệng đã 73 tuổi.
Theo Viện Vệ sinh dịch tễ trung ương, các khu vực có dịch nên nhanh chóng thực hiện khử khuẩn bề mặt và dụng cụ bằng dung dịch chloramine B 2% hoặc các dung dịch khử trùng khác.
Theo thống kê của Viện Vệ sinh dịch tễ trung ương, mười bệnh lây nhiễm có tỉ lệ mắc cao nhất ở VN năm 2010 là hội chứng cúm, tiêu chảy, hội chứng lỵ, dại, bệnh do virut adeno, sốt rét, quai bị, thủy đậu, sốt xuất huyết, sởi; năm bệnh dại, viêm não virut, liên cầu lợn, hội chứng lỵ, tiêu chảy có tỉ lệ tử vong cao nhất năm 2010.
* Ngày 26/7, nguồn tin từ Sở Y tế Thanh Hóa cho biết đến thời điểm này trên địa bàn tỉnh đã có tới 297 bệnh nhi tại 20/27 huyện, thị xã, thành phố của Thanh Hóa mắc bệnh tay chân miệng, nhiều nhất là ở huyện Triệu Sơn (126 trẻ), TP Thanh Hóa (52 trẻ)...
Ông Lê Tất Hải - giám đốc Bệnh viện Nhi Thanh Hóa - cho biết thêm do sự lây lan nhanh chóng của dịch bệnh tay chân miệng, nên từ đầu tháng 7 đến nay, số lượng bệnh nhi nhập viện khám và đến điều trị tại các cơ sở y tế tăng cao đột biến. Hiện nay, tại Bệnh viện Nhi Thanh Hóa còn 81 bệnh nhi đang điều trị bệnh này.
Sau khi có hai bệnh nhi ở xã Triệu Thành (huyện Triệu Sơn) tử vong do bệnh tay chân miệng vào ngày 13 và 14/7, số lượng trẻ vào viện khám, điều trị bệnh này tăng đột biến. Tuy có nhiều diễn biến phức tạp nhưng dịch bệnh tay chân miệng ở Thanh Hóa vẫn trong tầm kiểm soát của ngành y tế địa phương
Cứu sống bệnh nhân sốt rét ác tính hiếm gặp
Ngày 26/7, bác sĩ Đoàn Văn Hậu - trưởng khoa nhiễm Bệnh viện Đa khoa Phú Yên - cho biết sức khỏe bệnh nhân Ksor Y Chin, 18 tuổi, người Ê Đê ở buôn Dành A (xã Ea Bia, huyện Sông Hinh), đang hồi phục rất tốt và khả năng sẽ được xuất viện trong vài ngày tới.
Theo bác sĩ Hậu, trước khi chuyển đến Bệnh viện Đa khoa Phú Yên vào ngày 25/7, Y Chin đã được các bác sĩ Bệnh viện Đa khoa huyện miền núi Sông Hinh (tỉnh Phú Yên) cứu khỏi cơn nguy kịch tính mạng.
Theo bác sĩ Đỗ Văn Hòa - giám đốc Bệnh viện Đa khoa huyện Sông Hinh, Y Chin nhập viện ngày 17/7 trong tình trạng lơ mơ, sốt cao trên 40OC, xét nghiệm máu cho thấy hồng cầu giảm chỉ còn 2,6 triệu (người bình thường 4-4,2 triệu hồng cầu), tiểu ra máu đen như nước tương. “Dù có kinh nghiệm điều trị bệnh nhân sốt rét ở miền núi nhiều năm, nhưng đây là một ca sốt rét ác tính hiếm gặp, đã nhiều năm chúng tôi mới gặp một người mắc bệnh như thế. Nếu không đến viện kịp thời, chỉ trong thời gian ngắn bệnh nhân sẽ tử vong” - ông Hòa nói. Các bác sĩ ở Bệnh viện Đa khoa huyện Sông Hinh đã điều trị cho bệnh nhân Ksor Y Chin và hồi sức tích cực bằng thuốc đặc hiệu. Đến ngày 25/7 Y Chin không còn tiểu ra máu, ăn uống và tự đi lại được, lượng hồng cầu trong máu đã tăng lên 3,7 triệu.
Làm răng sứ: chất lượng ra sao?
Sau bài viết “Coi chừng răng sứ dỏm” (Tuổi Trẻ ngày 12-7), nhiều bạn đọc có ý kiến trái chiều và hỏi thêm nhiều vấn đề về việc làm răng sứ. Để khách quan, Tuổi Trẻ đã phỏng vấn bác sĩ chuyên khoa 2 Huỳnh Đại Hải - giám đốc Bệnh viện Răng hàm mặt TP.HCM, phó chủ tịch Hội Răng hàm mặt TP. Bác sĩ Hải nói:
Ông Huỳnh Đại Hải - Ảnh: nhân vật cung cấp
- Thông thường có ba loại phục hình răng cho bệnh nhân bị mất răng là phục hình răng loại tháo ra lắp vào, phục hình răng sứ cố định và phục hình bán cố định. Loại tháo ra lắp vào có nhược điểm làm bệnh nhân có thể bị nói ngọng nghịu, chiếc răng mang móc để chịu hàm giả lâu ngày sẽ bị sâu, khuyết cổ răng, bị lung lay. Vì thế các bác sĩ nha khoa khuyến cáo hàm giả tháo lắp nhựa có móc chỉ làm tạm thời.
Để làm răng sứ cố định có hai cách. Một là bác sĩ phải mài một hoặc nhiều chiếc răng thật để làm trụ cầu, nếu răng thật chỉ còn chân răng sẽ chữa tủy cẩn thận, làm một cùi giả thay thế như một trụ răng, sau đó mới làm cầu răng. Hai là phương pháp cắm implant. Bác sĩ sẽ cắm trụ implant vào ngay vị trí mất răng. Trên trụ implant gắn thêm một bộ phận kết nối như cùi giả để gắn một chiếc răng sứ hay một bộ phận làm cầu răng, bệnh nhân không phải mài răng thật.
* Làm răng sứ có chỉ định trong những trường hợp nào, thưa bác sĩ?
* Bộ Y tế có quy định về tiêu chuẩn chất lượng trong việc làm răng sứ cho bệnh nhân hay chưa?
- Các bác sĩ răng hàm mặt, kỹ thuật viên khi học ở trường đều được đào tạo về quy trình kỹ thuật để làm một chiếc răng sứ. Còn quy định về tiêu chuẩn chất lượng răng sứ khi làm cho bệnh nhân thì chưa có.
- Răng sứ có chỉ định làm trong những trường hợp mất một hoặc nhiều răng sẽ làm cầu răng. Với trường hợp chân răng còn tốt nhưng thân răng bị nhiễm màu (nhiễm thuốc Tetracycline lúc còn nhỏ, hút thuốc lâu ngày, mặt răng có cấu tạo khiếm khuyết... làm răng không láng bóng, đẹp, xỉn màu) thì bác sĩ sẽ mài bớt lớp men răng thật và làm mặt sứ dán vào.
Trường hợp răng bị sâu, vỡ lớn, trám tái tạo sẽ không bền, bác sĩ sẽ mài chiếc răng đó nhỏ lại và chụp một chiếc răng sứ lên răng thật đó, gọi là mão sứ.
* Người có bệnh tim mạch, tăng huyết áp, đái tháo đường... làm răng sứ được không?
- Chất liệu sứ vô hại trong môi trường miệng của bệnh nhân. Với người có các bệnh lý nói trên đều có thể làm răng sứ, không có chống chỉ định tuyệt đối. Tuy nhiên, một số người bị bệnh tim hay hồi hộp lúc mài răng do đau có thể ảnh hưởng đến tim mạch, bác sĩ sẽ dùng thuốc giảm đau, thuốc tê một cách cẩn trọng.
Chỉ với những người bị bệnh máu chảy lâu đông có thể nguy hiểm vì khi bác sĩ mài răng có thể bị chạm vào nướu răng làm chảy máu kéo dài. Tuy nhiên, trường hợp này rất hiếm gặp.
* Thưa bác sĩ, khi làm răng sứ, bệnh nhân có thể gặp tai biến gì?
- Làm răng sứ có thể bị nhiều tai biến sau đây: tủy răng không được xử lý tốt trước khi làm răng sứ. Thay vì bệnh nhân cần được lấy tủy nhưng bác sĩ không lấy, cứ thế chụp răng sứ lên, khiến bệnh nhân bị ê buốt, có khi làm rò mủ ở vùng xương hàm.
Có bệnh nhân làm răng sứ xong khi nhai bị vướng, cộm, đau khớp thái dương hàm do người làm điều chỉnh khớp cắn không tốt. Có người bị nha chu nhưng người làm vẫn phục hình răng sứ trên đó, khiến bệnh nha chu tiếp tục phát triển dẫn đến hai trụ cầu răng bị lung lay. Về lâu dài, bệnh nhân có thể mất thêm hai chiếc răng thật hai bên.
Không ít trường hợp bị tình trạng mão sứ không khít sát với cùi răng đã mài để ôm vừa đúng đường viền nướu, hoặc dưới đường viền nướu nên không đạt yêu cầu thẩm mỹ, dễ bị sâu răng tái phát, hoặc gây hôi miệng do thức ăn bám đọng vào những khe giữa đường cổ răng của mão sứ với đường cổ răng thật của bệnh nhân.
Một tai biến khác mà bệnh nhân gặp phải là nướu bệnh nhân bị tuột, co rút làm đường viền nướu bị hở ra, hoặc bị đen đường viền nướu do người làm không đúng kỹ thuật.
* Có bao nhiêu loại răng sứ đang được sử dụng làm cho bệnh nhân, thưa bác sĩ? Ưu, nhược điểm của các loại răng sứ này thế nào?
- Hiện nay trên thị trường có bốn loại răng sứ. Loại sứ kim loại thường, khoảng 1-1,5 triệu đồng/chiếc (giá làm cho bệnh nhân); loại mắc hơn một chút là sứ titan, giá 2-3 triệu đồng/chiếc; loại mắc tiền nhất có giá khoảng 5-6 triệu đồng/chiếc là sứ không kim loại và sứ quý kim (sườn của răng sứ làm bằng vàng, bạch kim). Trong đó, giá sứ quý kim thay đổi theo giá vàng.
Nếu làm đúng kỹ thuật thì bốn loại răng sứ này đều có thể sử dụng tốt và lâu dài. Tuy nhiên, sứ titan đáp ứng với mô răng tốt hơn và nhẹ hơn sứ kim loại thường. Sứ không kim loại có ưu điểm là tính thẩm mỹ cao.
Với sứ kim loại, khi ánh sáng đèn xuyên qua, chiếc răng sẽ lộ màu đen. Nếu người làm răng là ca sĩ, khi hát, cười dưới ánh đèn sẽ thấy như bị mất răng vì răng hiện rõ nền đen của kim loại.
* Sứ dùng làm răng sứ có nhiều loại không, chất lượng ra sao?
- Hiện trên thị trường có nhiều loại sứ khác nhau với chất lượng khác nhau do có nhiều nhà sản xuất, cung cấp. Các loại sứ đó có nguồn gốc từ các nước như Đức, Mỹ, Nhật... có chất lượng tốt, trong đó có sứ không kim loại làm bằng sườn zirconia - một chất liệu cứng như thép.
Ngoài ra, gần đây còn có một số loại sứ có xuất xứ từ Trung Quốc nhập vào VN, loại sứ này giá rẻ hơn, không cứng chắc bằng sứ của những hãng có uy tín.
* Bác sĩ có ý kiến thế nào về việc một số cơ sở nha khoa, lab sản xuất răng sứ cho rằng có thể phân biệt răng sứ chất lượng, chuẩn châu Âu với răng sứ kém chất lượng bằng thẻ bảo hành (chẳng hạn như IDPI)?
- Vấn đề này chưa được ngành nha khoa VN hay Bộ Y tế khuyến cáo. Việc cấp thẻ là sáng kiến riêng của một số lab nha khoa. Theo tôi, cần có cuộc họp của hội đồng khoa học ngành răng hàm mặt và Hội Răng hàm mặt cho ý kiến chỉ đạo chính thức.
* Tay nghề, kinh nghiệm của bác sĩ, kỹ thuật viên có ý nghĩa thế nào trong việc làm răng sứ, thưa bác sĩ?
- Làm một chiếc răng sứ không phải chuyện dễ, nó đòi hỏi tay nghề và y đức của bác sĩ răng hàm mặt là phải mài cùi răng cho đúng chỉ định, đúng chuẩn để đạt tính thẩm mỹ, độ dày cần thiết của lớp sứ sau này. Bác sĩ cũng là người quyết định chiếc răng bị mài có cần phải chữa tủy hay không. Đối với kỹ thuật viên, đòi hỏi tay nghề phải cao mới đắp sứ được khéo léo, đẹp theo yêu cầu bệnh nhân - nhất là phải đúng màu sắc với những chiếc răng thật còn lại.
Đặc biệt, việc làm răng sứ còn đòi hỏi y đức và lương tâm của lab sản xuất răng sứ làm đúng chất lượng sứ mà bệnh nhân, bác sĩ răng hàm mặt yêu cầu.
Hà Nội mới, Thanh niên
Hà Nội ghi nhận 61 ca bệnh tay - chân - miệng
Ngày 25/7, thông tin từ Sở Y tế Hà Nội cho thấy, từ đầu năm đến nay Hà Nội đã ghi nhận 61 trường hợp mắc bệnh tay - chân - miệng (TCM), chưa có trường hợp tử vong.
Bệnh nhân chủ yếu là trẻ dưới 5 tuổi thuộc 16/29 quận, huyện. Quận Hai Bà Trưng, huyện Gia Lâm và huyện Từ Liêm có số mắc nhiều nhất với 9 ca ở mỗi nơi; tiếp đến là quận Đống Đa (6 ca), Hoàng Mai (6 ca), Ba Đình (2 ca), Thanh Xuân (2 ca)... Đa số ca bệnh ở thể nhẹ, chỉ điều trị thông thường tại nhà và khỏi bệnh trong vòng từ 3 đến 5 ngày. Để phòng, chống dịch TCM, Sở Y tế Hà Nội khuyến cáo mọi người, đặc biệt là nhà có trẻ nhỏ cần lau sàn nhà thường xuyên bằng xà phòng, thuốc khử khuẩn; vệ sinh sạch sẽ bàn tay cho mình và cho trẻ trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh; không cho trẻ ngậm đồ chơi; rửa sạch đồ chơi và bát, đũa, dụng cụ đựng thức ăn của trẻ; cách ly trẻ mắc bệnh nhằm hạn chế lây lan. Cần cho trẻ ăn đủ bữa; chế độ dinh dưỡng đa dạng với thức ăn lỏng, mềm, ăn bổ sung nhiều trái cây sạch sau bữa ăn để tăng lượng vitamin, nâng cao sức đề kháng...
Hà Nội mới
Sàng lọc dị tật bẩm sinh không rõ giới tính: Không chỉ vì chất lượng dân số
Có những người sinh ra và lớn lên mang hình hài nam giới nhưng bên trong cơ thể ấy lại có bộ nhiễm sắc thể 46XX của nữ giới, có buồng trứng và cổ tử cung. Mãi đến khi trưởng thành họ mới biết được căn nguyên của bệnh thì đã không thể làm vợ, làm mẹ được nữa...
Căn bệnh tăng sản thượng thận bẩm sinh, "thủ phạm" gây nên sự trớ trêu này, nay đã được Tổng cục Dân số-KHHGĐ đưa vào danh sách bệnh cần được khám và sàng lọc từ trong bụng mẹ và ngay sau khi chào đời.
Vì những mảnh đời éo le
Sau 7 ngày nằm viện, chị T (Thanh Xuân) cùng đứa trẻ mới sinh được gia đình đưa về nhà, bạn bè, người thân đều đến chúc mừng "mẹ tròn con vuông". Cả nhà vui mừng vì đã có cháu đích tôn, nhưng chị T không khỏi bồn chồn, lo lắng vì cậu ấm tuy có bộ phận sinh dục giống nam giới nhưng thực chất lại là một bé gái. Vợ chồng chị đã được các bác sỹ Bệnh viện Phụ sản trung ương xác nhận và tư vấn về tình trạng của bé. Không được phát hiện sớm như con chị T, anh N.V.M sống trong hình hài một người đàn ông suốt hơn 20 năm với khuôn mặt, cơ bắp, giọng nói… song chỉ đến khi đi khám về sự khiếm khuyết trên cơ thể anh mới ngã ngửa ra rằng mình là phụ nữ. Để trở về là người đàn ông như mong muốn, anh đã được các bác sĩ phẫu thuật chuyển giới nhưng không thể có con.
Nguyên nhân dẫn đến những éo le trên là do họ mắc một chứng bệnh về gen có tên gọi "tăng sản thượng thận bẩm sinh" (TSTTBS) - một kiểu thiếu hụt enzyme gây sản xuất hormone nam bất thường. Đây là bệnh di truyền lặn nhiễm sắc thể thường, nghĩa là cả bố và mẹ đều mang gen bệnh. Tỷ lệ mắc bệnh là như nhau ở cả hai giới nam và nữ với tần suất 1/15.000 người.
Bác sĩ Vũ Chí Dũng, Trưởng khoa Nội tiết - Chuyển hóa - Di truyền, Bệnh viện Nhi TƯ cho biết, TSTTBS có 2 thể. Thể nhẹ thường xuất hiện, trước dậy thì. Bệnh ở trẻ trai thường khó chẩn đoán hơn. Ở trẻ gái, bệnh có thể có những biểu hiện như rậm lông, trứng cá, giọng ồm ồm, thiểu kinh, vô kinh. Những trẻ mắc căn bệnh này phần lớn đều gặp những hệ lụy đáng buồn, bởi khi phát hiện thì các em đã ở giai đoạn dậy thì, không thể can thiệp và điều trị. Các em lớn lên với ám ảnh của sự khiếm khuyết, không thực hiện được thiên chức của mình.
Hầu hết phụ huynh đều sốc khi biết con mình mắc phải căn bệnh TSTTBS. Nhưng sau khi được tư vấn rằng nếu được điều trị sớm, các cháu có cơ hội phát triển, học tập, kết hôn như người bình thường, nhiều người đã chấp nhận thực tế và an tâm điều trị cho con. Để giúp các gia đình hiểu, hợp tác với bác sĩ trong việc điều trị TSTTBS, BV Nhi TƯ có phòng tư vấn đặt tại Khoa Nội tiết - Chuyển hóa - Di truyền; phát các tài liệu để cung cấp đầy đủ thông tin về bản chất của bệnh, cách chăm sóc trẻ bị bệnh. Hiện BV Nhi TƯ đang tích cực đào tạo cho các sinh viên y khoa và các bác sĩ tuyến dưới để giúp cho việc nhận dạng, chẩn đoán và chuyển bệnh nhân đến BV sớm hơn.
Vì chất lượng dân số
Trên thế giới, tần suất mắc bệnh này ở các nước dao động từ 1/10.000 - 1/15.000 trẻ. Cho tới nay Việt Nam chưa có thống kê tỷ lệ mới mắc TSTTBS. Tuy nhiên, theo số liệu của BV Nhi TƯ, từ tháng 3-1984 đến tháng 3-2011, BV quản lý, điều trị 551 trường hợp TSTTBS. Mỗi năm, BV tiếp nhận từ 40 - 70 ca mới. Tại TP Hồ Chí Minh, Bệnh viện Từ Dũ đang quản lý khoảng hơn 150 ca, ở Huế khoảng vài chục ca. Nhưng đây chỉ là số ca được phát hiện, còn ở cộng đồng số người mắc bệnh có lẽ không dừng ở con số trăm.
Theo Tổng cục DS-KHHGĐ, mỗi năm Việt Nam có khoảng 1 triệu trẻ sinh ra. Nếu tầm soát tốt sẽ phát hiện được khoảng 1.700 trẻ bị Thalassaemia (thiếu máu di truyền) nặng, hơn 1.400 trẻ bị hội chứng Down, 500 trẻ bị dị tật ống thần kinh; 200 trẻ bị suy giáp bẩm sinh, 10.000 - 20.000 bị thiếu men G6PD, 100 trẻ bị TSTTBS và nhiều trẻ bị các bệnh lý di truyền, dị tật bẩm sinh khác. Để ngăn ngừa, giảm thiểu tình trạng dị tật bẩm sinh ở trẻ sơ sinh, Tổng cục Dân số-KHHGĐ, Bộ Y tế đang triển khai chương trình chẩn đoán, sàng lọc trước sinh và sơ sinh tại 31 tỉnh, thành phố của cả ba khu vực miền Bắc, miền Trung và miền Nam. TS Dương Quốc Trọng - Tổng cục trưởng Tổng cục DS-KHHGĐ cho biết, Việt Nam đang tập trung sàng lọc miễn phí 2 bệnh lý là thiếu men G6PD (vàng da do tán huyết) và bệnh suy giáp trạng bẩm sinh. Thời gian tới, ngành sẽ triển khai sàng lọc thêm 2 bệnh có tần suất cao tại Việt Nam là TSTTBS và Thalassaemia.
Hiện nay, đề án "Hỗ trợ Trung tâm Sàng lọc các bệnh di truyền, chuyển hóa và các dị tật bẩm sinh" đang được Tổng cục DS-KHHGĐ và BV Nhi TƯ lên kế hoạch triển khai nhằm tiến tới sàng lọc rộng rãi bệnh TSTTBS và Thalassaemia. Giúp cho trẻ bị dị tật bẩm sinh có cơ hội được chữa trị, được phát triển bình thường, trở thành công dân có ích trong tương lai là một trong những hoạt động nhằm nâng cao chất lượng DS mang đầy ý nghĩa nhân văn.
8 người tử vong do sốt xuất huyết trong tháng 7
Theo thông báo của Tổng cục Thống kê ngày 28-7, trong tháng 7, cả nước ghi nhận hơn 5.000 trường hợp mắc bệnh sốt xuất huyết (SXH), trong đó 8 trường hợp tử vong; hơn 1.000 trường hợp mắc bệnh viêm gan virút; 74 trường hợp mắc viêm não virút; 32 trường hợp mắc bệnh thương hàn và 2 trường hợp mắc cúm A (H1N1).
Tính lũy từ đầu năm đến nay, cả nước có gần 23.000 trường hợp mắc SXH (22 trường hợp tử vong) và 500 trường hợp mắc cúm A (H1N1), (13 trường hợp tử vong). Đáng lưu ý, bệnh dịch tay, chân, miệng đang có xu hướng bùng phát tại nhiều địa phương, tập trung chủ yếu ở các tỉnh phía Nam và miền Trung với 20.700 trường hợp trong 7 tháng, trong đó 57 trường hợp tử vong (riêng tháng 7 ghi nhận 9.700 ca mắc với 21 người tử vong).
Trong tháng 7 cũng đã xảy ra 19 vụ ngộ độc thực phẩm tại 15 tỉnh, thành phố, làm hơn 1.000 trường hợp bị ngộ độc, nâng tổng số người bị ngộ độc từ đầu năm đến nay lên hơn 3.400, trong đó có 8 người tử vong.
Thanh niên
Sẽ xử lý bác sĩ kê đơn thực phẩm chức năng
Tiến sĩ Bùi Diệu, Giám đốc Bệnh viện K, đã cho biết như vậy sau khi Báo Thanh Niên đăng bài Nhập nhèm thực phẩm chữa ung thư.
“Chúng tôi không đả kích thực phẩm chức năng (TPCN) và nếu bệnh nhân có nhu cầu thì bác sĩ tư vấn cho họ dùng thêm. Tuy nhiên, vấn đề này phải rõ ràng, không phải là kê trên đơn thuốc”, TS Diệu nói. Theo ông Diệu, “Trong các cuộc họp giao ban, chúng tôi vẫn quán triệt bác sĩ tuyệt đối không được kê đơn TPCN cho bệnh nhân. Mục đích là tránh hiện tượng “hoa hồng” cho bác sĩ và gánh nặng về tài chính cho bệnh nhân”.
Ông Diệu cũng khẳng định bác sĩ kê đơn TPCN cho bệnh nhân là làm sai với chỉ đạo của bệnh viện. “Chúng tôi rất cảm ơn Báo Thanh Niên đã phát hiện, góp ý và đề nghị báo chuyển các đơn thuốc liên quan để có cơ sở xử lý những bác sĩ làm sai”, ông Diệu đề nghị.
TS Trần Văn Thuấn, Phó giám đốc Bệnh viện K, lưu ý các loại TPCN qua nhiều nghiên cứu cho thấy không có tác dụng chữa ung thư hoặc tác dụng không rõ ràng. Tuy nhiên, một số loại cũng có tác dụng nâng cao sức đề kháng, nâng cao miễn dịch cho người bệnh, điều quan trọng là bác sĩ cần nói rõ cho bệnh nhân biết.
Ông Lương Ngọc Khuê, Cục trưởng Cục Quản lý khám chữa bệnh, Bộ Y tế cho biết về quy chế, không được kê đơn TPCN. Có thể bệnh nhân đó hỏi bác sĩ về việc sử dụng TPCN thì bác sĩ tư vấn để bệnh nhân có được cách sử dụng phù hợp với sức khỏe cũng như điều kiện kinh tế nhưng không được gây hiểu lầm đó là sản phẩm chữa bệnh. Nhưng nếu việc kê đơn TPCN như là "ép" người bệnh mua là việc tuyệt đối nghiêm cấm. Phần lớn TPCN có giá cao, việc lạm dụng kê đơn TPCN sẽ làm tăng gánh nặng điều trị.
Bác sĩ - tiến sĩ Trần Tuấn, Giám đốc Trung tâm nghiên cứu và đào tạo phát triển cộng đồng (RTCCD) thuộc Liên hiệp Các hội khoa học và kỹ thuật VN, cho biết: “Hiện nay có tình trạng người bệnh cầm một cái đơn thuốc do bác sĩ kê nhưng không biết thuốc nào là thực sự cần, thuốc nào là không. Không theo thì lo sợ về tình trạng bệnh tật, còn nếu theo sẽ gây cho mình một gánh nặng về tài chính mà không biết có thu được kết quả gì”.
Cũng theo ông Tuấn, đặc trưng trong chăm sóc khi y tế là người dân khi bị bệnh hoàn toàn dựa vào bác sĩ, điều này dẫn đến sự “lạm quyền” của bác sĩ mà trong đó có nguyên nhân về lợi ích. Trong nền kinh tế thị trường có thể coi bác sĩ, bệnh viện là bên cung cấp dịch vụ và bệnh nhân là nguồn thu thì cần phải có một bộ phận giám sát độc lập, đứng trên quan điểm hỗ trợ bệnh nhân. “Ở nhiều nước trên thế giới thường có các hiệp hội đứng về phía người bệnh, giúp họ tư vấn về thuốc, về tình trạng bệnh cũng như đánh giá về phương pháp điều trị. Còn ở ta thì không có và chúng tôi nhận thấy trong mối quan hệ với bên cung cấp dịch vụ y tế, bệnh nhân luôn là người yếm thế”, bác sĩ Tuấn nói.
Cảnh báo thuốc giả từ Trung Quốc
Cục Quản lý dược phẩm TP Bắc Kinh (Trung Quốc) vừa công bố 4 loại thuốc không đạt tiêu chuẩn. Trước đó đã có 8 loại thuốc, thực phẩm chức năng không đạt tiêu chuẩn nhưng vẫn đăng quảng cáo lừa người tiêu dùng.
Không đạt tiêu chuẩn... vẫn cấp đăng ký
Theo Tân Hoa xã ngày 24.7, Cục Quản lý dược phẩm Bắc Kinh vừa tiến hành kiểm tra hàng loạt việc kinh doanh sản xuất thuốc và thực phẩm ở TP này và phát hiện 4 loại thuốc: viên nang Tu Nguyên do Công ty TNHH dược phẩm Hằng Nhất Bắc Kinh sản xuất (số cấp đăng ký G20050974) với chức năng hạ đường trong máu, nhưng hàm lượng chromium picolinate không đạt tiêu chuẩn. Viên nang Coenzyme Q10 vitamin E nhãn hiệu Bối Hưng do Công ty TNHH dược phẩm Trường Hưng Quảng Đông sản xuất (số cấp đăng ký G20090422) với chức năng tăng cường khả năng miễn dịch, nhưng hàm lượng coenzyme Q10 không đạt tiêu chuẩn. Viên nang can-xi Vũ Lục (số cấp đăng ký G20060211) do Công ty TNHH thực nghiệm San Hồ TP Nam Xương và Công ty TNHH dược phẩm Âu Phúc Lai TP Nam Dương liên kết sản xuất, với chức năng bổ sung can-xi, kẽm, vitamin D, nhưng hàm lượng kẽm không đạt tiêu chuẩn. Viên vitamin kết hợp dinh dưỡng Vita nhãn hiệu Kim Duy Khang (số cấp đăng ký G20050206) do Công ty TNHH Lục Thế Kỷ TP Thâm Quyến sản xuất, với chức năng bổ sung vitamin và khoáng chất, nhưng hàm lượng kẽm selenium, sắt không đạt tiêu chuẩn.
Trước đó, ngày 3.6 cục này đã phải yêu cầu thu hồi và ngưng sản xuất hai loại thuốc: thuốc bột bào tử hiệu Linh Chi Hiệp Hòa (số cấp đăng ký G20070306) và multi-amino acid hiệu Thanh Tố Mỹ Trung (số cấp đăng ký G20100217), do chất phụ gia kết dính được sử dụng trong 2 thuốc này bị liệt vào danh sách cấm dùng.
Quảng cáo sai sự thật và bán bất hợp pháp
Theo Nhật báo Bắc Kinh, Cục quản lý dược - thực phẩm quốc gia Trung Quốc vào ngày 8.7 đã công bố 8 loại thuốc và thực phẩm chức năng không đạt tiêu chuẩn nhưng vẫn bán rộng rãi và đăng quảng cáo sai sự thật. Cục này khuyến cáo dân chúng không nên bị mắc lừa. Đó là: thuốc viên bổ tim (Công ty dược Trường Thành Bắc Kinh), viên khai vị (Công ty dược Đại Đường Tây An), viên nang tan huyết khối não (Công ty dược Thiện Mỹ Thông Dụng Vân Nam), viên nang giãn cơ Tống Hươu, thuốc chống viêm xương khớp (Công ty dược Ô Lam Hào Nội Mông), viên tiêu độc Cách Sơn (Công ty dược Phi Vân Lĩnh Quý Châu), trà Tiền Liệt và viên nang Đông Trùng Hạ Thảo hiệu Trí Linh (Nhà máy dược Bình Nam Quảng Tây).
Cục này khuyến cáo rõ những sản phẩm trên không có tác dụng khoa học, không thể dùng để chữa bệnh, tuy nhiên tới nay chúng vẫn được bán tràn lan bất hợp pháp trên nhiều trang web bán hàng ở nước này. Ông Vương Tống Lâm - Trưởng ban kiểm tra thuộc cục này, thừa nhận có một số trang web như taobao.com, paipai.com... không có giấy phép bán hàng online, nhưng vẫn hoạt động kinh doanh thuốc trái phép với hàng chục ngàn loại thuốc.
Chỉ riêng năm 2010, tổng số vụ thuốc giả được phanh phui ở nước này đã lên tới con số 90 với tổng trị giá hơn 332 triệu tệ (1062,4 tỉ VND). Trong đó đã xóa sổ 169 điểm làm thuốc giả, phạt và nhắc nhở 295 trang web đã quảng cáo thông tin sai cho các sản phẩm thuốc, đóng cửa 245 trang web bất hợp pháp.
Cẩn trọng với đông trùng hạ thảo nhập từ TQ
Theo khảo sát của PV Thanh Niên, tại một số nhà thuốc trên địa bàn TP.HCM chưa ghi nhận những sản phẩm của TQ nói trên. Nhiều lương y hành nghề tại TP cũng cho biết chưa sử dụng và chưa thấy các sản phẩm có tên như nói trên.
Trong số những sản phẩm nói trên của TQ, có loại cùng tên mà ở VN nhiều người biết đến là đông trùng hạ thảo. Ông Nguyễn Công Khẩn, Cục trưởng Cục An toàn vệ sinh thực phẩm, xác nhận: “Có sản phẩm đông trùng hạ thảo được công bố tại Cục nhập từ TQ. Do vậy, Cục sẽ khẩn trương kiểm tra xem có sản phẩm nào nằm trong danh sách cảnh báo của nước sở tại hay không để sớm có thông tin đến người tiêu dùng”.
Trong khi đó, ông Trương Quốc Cường, Cục trưởng Cục Quản lý dược VN, cho biết: “Cục sẽ tiếp nhận thông tin chính thức từ cơ quan quản lý thuốc - thực phẩm TQ về các sản phẩm trên. Trên cơ sở đó sẽ kiểm tra và có thông báo chính thức. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn, hiệu quả người dùng chỉ mua khi thuốc có chỉ định của bác sĩ và thuốc có số đăng ký lưu hành”.
Đối mặt dịch tay chân miệng
Cập nhật mới nhất của Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế cho biết từ đầu năm đến nay đã ghi nhận 23.353 trường hợp mắc tay chân miệng (TCM) tại 49 địa phương, trong đó số tử vong đã lên đến 70 trường hợp tại 15 tỉnh/thành.
Trả lời phỏng vấn Báo Thanh Niên hôm qua, ông Nguyễn Văn Bình, Cục trưởng Cục Y tế dự phòng, tỏ ra lo ngại: "Mặc dù số mắc đã chững lại trong 3 tuần qua nhưng số mắc mới ghi nhận vẫn ở mức cao. Chúng tôi cũng lo ngại dịch sẽ còn tăng cao khi kết thúc nghỉ hè, các trẻ tập trung vào năm học mới".
Bất thường
Thưa ông, TCM có phải là dịch bệnh mới tại VN không?
Tại VN các trường hợp mắc TCM với những tai biến nặng được biết nhiều hơn kể từ 2003. Khi đó, ngoài các ca TCM rải rác đã xuất hiện một số trường hợp viêm não cấp liên quan đến TCM tại TP.HCM được báo cáo. Các năm tiếp sau đó, số mắc TCM được báo cáo có xu hướng tăng, đến năm 2008 ghi nhận trên 10.000 ca. Khi đó, Bộ Y tế đã ban hành phác đồ điều trị bệnh. Trong khoảng 3 năm qua, kể từ 2008 mỗi năm ghi nhận khoảng 10.000 - 15.000 ca TCM với 20-30 ca tử vong. Trước diễn biến dịch có chiều hướng phức tạp, Bộ Y tế đã đưa TCM vào danh sách dịch phải báo cáo hằng tuần.
Trong năm nay, số mắc được báo cáo đã cao hơn rất nhiều. Tuần cao điểm, số mắc lên đến 2.300 ca. Trong tuần gần đây có xu hướng giảm hơn nhưng vẫn ở mức cao với 1.800-1.900 ca mắc mới/tuần.
Theo ông, đâu là nguyên nhân tăng cao bất thường như vậy? Vì sao dịch tập trung tại một số tỉnh phía Nam?
Thực ra, để đánh giá chính xác nguyên nhân của tình trạng tăng cao bất thường, đánh giá được chu kỳ dịch cần có thời gian và các nghiên cứu đầy đủ hơn. Chúng tôi vẫn liên tục cập nhật thông tin từ Tổ chức Y tế thế giới (WHO) và được biết đây là xu hướng chung, vì tại nhiều nước cũng từng ghi nhận số mắc rất cao trong khi lại chưa có các yếu tố khẳng định nguyên nhân. Cho đến thời điểm này, các khuyến cáo được đưa ra là: khí hậu tại các nước nhiệt đới, đặc biệt vào mùa mưa là thuận lợi cho TCM gia tăng.
Trong nước, số mắc tập trung chủ yếu tại các tỉnh phía Nam cũng chỉ có thể nhận định: do điều kiện thuận lợi hơn cho vi-rút phát triển lây lan. Nhưng cũng cần lưu ý, các yếu tố về điều kiện sống, môi trường như vệ sinh kém (vì vi-rút gây bệnh chủ yếu là vi-rút đường ruột, lây đường phân miệng) cũng khiến TCM lây lan dễ dàng hơn. Bởi vậy, các địa phương đều phải chủ động chống dịch.
Phác đồ điều trị TCM mới nhất do Bộ Y tế ban hành chỉ chú trọng đến các bệnh nhân trẻ em trong khi gần đây đã xuất hiện các ca TCM là người lớn, trong đó có thông tin một bệnh nhân 21 tuổi ở An Giang đã tử vong? TCM ở người lớn và biến chứng nặng có phải là bất thường không, thưa ông?
Các báo cáo cho thấy số mắc hầu hết là trẻ em, các ca bị tai biến nguy hiểm và tử vong cũng hầu như mới ghi nhận ở trẻ em. Tại thời điểm này, 96% các ca tử vong là trẻ dưới 5 tuổi. Có thể, đó là lý do được chú trọng khi xây dựng phác đồ điều trị. Phác đồ này do Cục Quản lý khám chữa bệnh làm đầu mối, nhưng theo tôi hiểu nguyên tắc chung vẫn là điều trị các triệu chứng chứ chưa có thuốc diệt vi-rút. Bởi vậy, khi có bệnh dù là người lớn, và đặc biệt lưu ý ở phụ nữ có thai, trẻ em đều cần được đến cơ sở y tế khám chỉ định phù hợp.
Thực ra, các ca bệnh ở người lớn cũng từng ghi nhận chứ không chỉ riêng năm nay. Nhưng đúng là số mắc ở người lớn rất ít và hầu như ít có các biến chứng nặng. Cho đến chiều nay (28.7 - PV), chúng tôi chưa nhận được báo cáo chính thức về trường hợp bệnh nhân người lớn tử vong do TCM. Nhưng nếu được khẳng định việc tử vong do TCM ở người lớn thì đó sẽ là yếu tố cần được chú trọng hơn trong việc đưa ra các khuyến cáo về dự phòng, điều trị cũng như kiến thức phòng bệnh trong cộng đồng.
Tiếp tục tăng cao
Ông có thể đưa ra nhận định về diễn biến dịch thời gian tới?
Theo giám sát dịch các năm trước, TCM tăng cao trong các tháng 9-10-11. Thêm nữa, sắp vào năm học với môi trường tập thể là thuận lợi cho dịch gia tăng. Bởi vậy, Bộ Y tế cũng đã phối hợp Bộ Giáo dục - Đào tạo trong phòng chống dịch. Với các diễn biến hiện nay và dự báo thì dịch đáng lo ngại. Xu hướng giảm chưa cho phép chúng ta yên tâm vì số mắc mới vẫn cao, số tử vong vẫn tiếp tục thêm trong tuần gần đây.
Qua các đợt kiểm tra, ông có cho rằng số mắc tăng cao còn do việc ứng phó với dịch chưa hiệu quả?
Hiện nay toàn bộ 20 tỉnh, thành phố khu vực phía Nam và các tỉnh miền Trung: Ninh Thuận, Khánh Hòa, Quảng Ngãi đã xây dựng và triển khai kế hoạch phòng chống TCM 6 tháng cuối năm. Riêng "điểm nóng" là TP.HCM đã liên tục cử 6 đoàn đi kiểm tra, giám sát dịch tại 24 quận, huyện. Bộ Y tế cũng đã thành lập 11 đoàn, (tăng thêm 7 đoàn) kiểm tra giám sát hoạt động phòng chống dịch thường xuyên, liên tục. Tôi cho rằng, kế hoạch đã có nhưng việc triển khai cũng cần làm mạnh mẽ, ráo riết hơn trong giám sát, phát hiện và đặc biệt là xử lý ổ dịch triệt để.
Có ý kiến cho rằng đã có biến đổi của vi-rút gây bệnh TCM, Bộ Y tế có các nghiên cứu mới về khả năng này?
Cho đến hôm nay vi-rút gây bệnh được xác định vẫn là các chủng EV71 phân type C4, C5. Ngoài ra còn do vi-rút Coxsackie. Tất cả đều là những vi-rút vẫn từng biết. Dù vậy, các viện Pasteur, vệ sinh dịch tễ vẫn tăng cường lấy mẫu các trường hợp mắc bệnh TCM nặng, các ca có biến chứng làm xét nghiệm để giám sát sự lưu hành của vi-rút cũng như sự biến đổi của vi-rút. Đến nay chưa thấy có biến đổi bất thường nào .
Lao động
Sốt xuất huyết ùn ùn theo sau tay-chân-miệng
Trong khi dịch bệnh tay-chân-miệng (TCM) đang hoành hành dữ dội tại các tỉnh phía nam, đặc biệt là điểm nóng tại TPHCM chưa được khống chế, thì sốt xuất huyết (SXH), hô hấp lại “ăn theo” bùng phát nhanh chóng.
Số ca mắc SXH biến chứng nặng đang tăng lên từng ngày và đáng báo động tình trạng sốc SXH ở trẻ béo phì nhập viện đang ở mức cao.
Cảnh báo sốc SXH ở trẻ béo phì
Tại BV Nhi Đồng 1, mỗi ngày khoa SXH tiếp nhận khoảng 100 trường hợp trẻ mắc SXH, trong đó tỉ lệ trẻ mắc bị biến chứng nặng gần 20%. Theo BS Đinh Anh Tuấn - Phó khoa SXH - tình trạng sốc SXH ở trẻ béo phì có chiều hướng gia tăng. Hiện tại khoa đang có 3 trường hợp trẻ sốc nặng và cả ba đều dư cân.
Điển hình, mới đây nhất, BV đã tiếp nhận một trường hợp tên là N.Q.Th - 8 tuổi, nam, trú tại quận 6 và cứu sống sau khi áp dụng lọc máu liên tục. Khai thác bệnh sử cho thấy, bệnh nhi sốt cao 2 ngày liên tục và được gia đình cho nhập viện tại BV Nhi Đồng 1. Sau đó, bệnh nhi có biểu hiện bớt sốt nhưng nằm lừ đừ một chỗ không chơi, than đau bụng, ói ra dịch nâu đen, tay chân lạnh. Các BS chẩn đoán sốc SXH và điều trị truyền dịch chống sốc theo phác đồ tổng trạng trẻ bị “dư cân”. Thay vì ở độ tuổi này, trẻ khoảng 24-26kg thì bệnh nhi lại có số cân 40kg. Vì thế, bệnh nhi phải được điều chỉnh cân nặng thích hợp để tránh quá tải khi truyền dịch chống sốc. Bệnh nhi này có biểu hiện sốc kéo dài, tràn dịch màng bụng, màng phổi lượng nhiều gây suy hô hấp nặng, rối loạn đông máu...
Các BS đã tiến hành lọc máu liên tục và tiếp tục điều trị hỗ trợ hô hấp, tuần hoàn, điều chỉnh rối loạn đông máu, hỗ trợ gan, dinh dưỡng tĩnh mạch. Đến thời điểm này, tình trạng của bệnh nhi đang cải thiện dần, cai được máy thở, tỉnh nhưng còn tiếp xúc chậm.
Tại BV Nhi Đồng 2, mỗi ngày có khoảng 300 trường hợp đến khám SXH. Để tránh quá tải, khoa Nhiễm của BV ưu tiên tập trung cho bệnh TCM và chỉ nhận các ca SXH nặng. Những ca nhẹ được bố trí sang khoa Nội tổng hợp. Tại khoa Nhiễm hiện có 20 trường hợp SXH nặng.
Chưa vào mùa, bệnh nhân hô hấp ùn ùn nhập viện
Theo Trung tâm Y tế dự phòng TP, mặc dù mới bước vào đầu mùa dịch SXH, tuy nhiên, số ca mắc đang tăng nhanh chóng. BS Nguyễn Đắc Thọ - Phó Giám đốc Trung tâm Y tế dự phòng - cho biết, số ca trong tháng 6 gần 900 ca - tăng gần gấp đôi so với tháng 5 và gần gấp 3 so với cùng kỳ. Toàn TP cũng đã có 2 trường hợp tử vong.
Trong khi SXH đã bước vào mùa, thì bệnh hô hấp lại “ùn ùn” kéo đến sớm so với mọi năm. Theo chu kỳ, số trường hợp mắc hô hấp thường bắt đầu từ tháng 8 và kéo dài đến cuối năm, tuy nhiên năm nay, mới vào đầu tháng 7, nhiều BV nhi trên địa bàn TP đã tiếp nhận số bệnh nhân bị hô hấp từ TPHCM và các tỉnh lân cận đổ về nhiều. Cụ thể, theo thống kê của BV Nhi Đồng 2, mỗi ngày BV này điều trị nội trú cho 360 trường hợp mắc bệnh hô hấp.
Tương tự, tại BV Nhi Đồng 1, mỗi ngày cũng điều trị nội trú cho hơn 330 bệnh nhi mắc bệnh hô hấp, có ngày lên đến 370 bệnh nhi. ThS-BS Trần Thị Thu Loan - Trưởng khoa Hô hấp, BV Nhi Đồng 2 - cho biết: Trẻ bị hô hấp nếu không phát hiện và can thiệp kịp thời sẽ dẫn đến tình trạng viêm phổi, suy hô hấp. Cụ thể, trẻ bị bị áp-xe ở phổi thì việc điều trị kéo dài ít nhất một tháng, nhiều khi phải tiến hành phẫu thuật để tránh xảy ra di chứng như: Suy hô hấp, nhiễm trùng phổi, tràn dịch màng phổi...
Bên cạnh các nguyên nhân do thời tiết thay đổi, cách sinh hoạt của từng gia đình, ThS-BS Trần Anh Tuấn - Trưởng khoa Hô hấp, BV Nhi Đồng 1 - khuyến cáo, nhiều trẻ mắc là do chưa được chủng ngừa đầy đủ các loại vaccine như bạch hầu, ho gà, lao, sởi, cúm mùa, viêm màng não mủ Hib... Trong thời điểm này, nhiệt độ lý tưởng để bảo vệ trẻ trong khoảng 27 - 280C (không áp dụng cho trẻ sơ sinh)...
Nhân dân
Nhiều dịch bệnh diễn biến phức tạp
Trong tháng 7, TP Hồ Chí Minh có hơn một nghìn ca mắc sốt xuất huyết. Tính chung bảy tháng đầu năm, TP Hồ Chí Minh có hơn 3.200 ca sốt xuất huyết (có hai người tử vong), cao gấp hai lần so với cùng kỳ năm 2010. Trong khi đó, dịch tay, chân, miệng vẫn diễn biến phức tạp. Tháng 7, thành phố có hơn 1.800 người mắc tay, chân, miệng.
Số ca mắc tay, chân, miệng từ đầu năm đến nay là hơn 5.500 trường hợp (21 người đã tử vong). Hiện bệnh không chỉ xuất hiện ở trẻ dưới năm tuổi mà còn xuất hiện ở cả trẻ trên năm tuổi. Một trong những nguyên nhân khiến bệnh tay, chân, miệng diễn biến phức tạp là do thời tiết thất thường và sự thay đổi của chủng vi-rút gây bệnh.
* Theo Sở Y tế Khánh Hòa, đến thời điểm này toàn tỉnh đã có 221 trẻ em bị nhiễm bệnh tay, chân, miệng. Bệnh phát triển ở tất cả các huyện, thị, thành phố trong tỉnh, trong đó, nhiều nhất là ở TP Nha Trang có 124 em. Có bốn trường hợp diễn biến bệnh nặng nhưng đến nay đã được chữa khỏi.
Trước tình hình bệnh diễn biến phức tạp, nhất là trong mùa đông sắp tới, Sở Y tế Khánh Hòa đã mời các bác sĩ ở Bệnh viện Nhi Ðồng 1, 2 về tập huấn cho cán bộ y tế tại địa phương; đồng thời tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, dịch bệnh cũng như chuẩn bị đầy đủ cơ số thuốc, trang thiết bị phục vụ công tác phòng, chữa bệnh.
* Bà Trần Thị Bích, Phó Giám đốc Sở Y tế Thanh Hóa cho biết: Từ đầu tháng 6 đến nay, Thanh Hóa có 297 bệnh nhân mắc bệnh tay, chân, miệng trong đó có hai ca tử vong.
Nhìn chung bệnh tay, chân, miệng phát triển khá nhanh, số bệnh nhân phát sinh ở 20 huyện, trong đó tập trung chủ yếu ở huyện Triệu Sơn có 72 người mắc bệnh, TP Thanh Hóa 52 trường hợp, huyện Quảng Xương có 26 người mắc bệnh. Hiện Sở Y tế chỉ đạo các mạng lưới y tế dự phòng tăng cường giám sát dịch bệnh, chuẩn bị vật tư, hóa chất, sử dụng cloramin B xử lý những điểm phát sinh ổ dịch. Các cơ sở khám chữa bệnh chuẩn bị đầy đủ dịch truyền, cơ số thuốc tổ chức điều trị bệnh cho người bệnh. Bộ Y tế cũng đã ban hành, hướng dẫn phác đồ điều trị bệnh tay, chân, miệng cho lực lượng chuyên môn.
* Theo báo cáo của Sở Y tế Trà Vinh, từ đầu năm đến ngày 24-7, toàn tỉnh phát hiện 172 ca bệnh tay, chân, miệng, tăng 10 lần so cùng kỳ năm trước và tăng mạnh trong tháng 7 là 79 ca. Bệnh tập trung nhiều ở các huyện: Cầu Ngang 47 người mắc bệnh, Càng Long 40 người mắc bệnh, Châu Thành 26 người mắc bệnh và Trà Cú 23 người mắc bệnh.
Trước diễn biến của bệnh ngày càng phức tạp, Trung tâm Y tế Dự phòng tỉnh đã xây dựng kế hoạch phòng, chống bệnh tay, chân, miệng năm 2011. Kế hoạch phòng, chống đề ra mục tiêu nhằm hạn chế tỷ lệ mắc trong cộng đồng, không để xảy ra tử vong do bệnh tay, chân, miệng, trên 80% số ổ dịch được điều tra xử lý theo hướng dẫn giám sát và phòng, chống bệnh tay, chân, miệng của Bộ trưởng Y tế.
Tiền phong
Minh bạch hóa giá thuốc
Việt Nam nên minh bạch hóa giá thuốc chữa bệnh ngoại nhập bằng cách quy định mức giá bán tối đa, trong khi tiếp tục hoàn thiện các văn bản pháp luật liên quan, ông Nguyễn Văn Tiên (ảnh), Phó Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội, nói. Trước thực trạng giá thuốc nhập ngoại tăng cao khó kiểm soát, ông có suy nghĩ gì?
Thực trạng về giá thuốc đã được bàn rất nhiều ở các kỳ họp Quốc hội (QH), thậm chí có đại biểu QH nói rằng, việc kiểm soát giá thuốc giống như máy bay trực trăng đang bay lòng vòng tìm bãi đáp. Điều đó cũng đúng một phần.
Thực tế khi xem xét chỉ số tăng giá theo báo cáo của Tổng cục Thống kế công bố hằng quý, chỉ số tăng giá thuốc thấp hơn so với chỉ số tăng giá nhiều mặt hàng khác. Tuy nhiên, việc tăng giá thuốc nhập ngoại, đặc biệt biệt dược, thuốc mới là có.
Ủy ban về các vấn đề xã hội đã nhiều lần làm việc với Bộ Y tế, thậm chí năm 2010 đã có phiên giải trình về quản lý giá thuốc với sự tham gia đông đủ của các bộ, ngành và cơ quan thông tin đại chúng. Một số giải pháp được dự kiến trình QH và Chính phủ xem xét điều chỉnh để quản lý giá thuốc tốt hơn, như dự kiến sửa Luật Dược (ban hành năm 2005), ban hành nghị định về đấu thầu thuốc (hiện nay phải sử dụng nghị định đấu thầu chung như xây dựng cơ bản), thông tư về quản lý giá thuốc nhập khẩu… Rất tiếc, sau gần 1 năm, các văn bản trên vẫn ở mức dự thảo.
Hy vọng, Chính phủ và các bộ trưởng mới được bầu sẽ thúc đẩy nhanh giải quyết nguyện vọng cử tri. Tất nhiên, các cơ quan QH sẽ thúc mạnh hơn.
Theo ông, Chính phủ cần có hành động gì để giải quyết được vấn đề này?
Quản lý giá các loại hàng hóa khác chỉ có 1-2 mặt hàng thì đơn giản, nhưng quản lý giá thuốc với hàng chục ngàn mặt hàng là việc hết sức khó khăn, nhất là khi Việt Nam phải nhập khẩu 90% nguyên liệu sản xuất thuốc và 60% thuốc thành phẩm.
Theo tôi, điều quan trọng là tập trung mọi biện pháp để làm minh bạch giá thuốc nhập ngoại, không để thuốc nhập ngoại mua 1 bán 4-5, thậm chí 10 lần. Ở nhiều nước, họ quy định rõ nhập 1 được phép bán giá tối đa là 2 hay 2,5 lần (vì chi phí vận chuyển, hải quan, bảo quản…), như vậy sẽ minh bạch hơn.
Tuy nhiên, một điều khó là một số loại thuốc nhập thuộc loại mới, độc quyền, khó mua, nên có trường hợp người nhập khẩu đã nâng giá ngay từ bên nước ngoài trước khi về Việt Nam.
Trước mắt, Chính phủ chỉ đạo các ngành hoàn thiện văn bản để sớm ban hành và nên thí điểm áp dụng với một số loại thuốc, sau 1 thời gian sẽ triển khai rộng nhằm rút kinh nghiệm cũng như tránh xảy ra tình trạng thiếu thuốc, nhất là biệt dược.
Chính phủ nên chỉ đạo Bộ Y tế sớm sơ kết thực hiện Luật Dược để trình QH sửa đổi, bổ sung những điểm không còn phù hợp.
Liệu có biện pháp gì để bác sĩ khi kê đơn sẽ ưu tiên thuốc nội hơn? Vì nhiều bác sĩ vẫn thích kê thuốc ngoại trong khi thuốc nội hoàn toàn đáp ứng được.
Một trong các giải pháp mà QH nêu ra trong Nghị quyết 18/QH12 về đẩy mạnh xã hội hóa, nâng cao chất lượng khám chữa bệnh là cùng với tăng đầu tư của Nhà nước cho y tế thì phải chấn chỉnh y đức của cán bộ y tế (trong đó có tinh thần phục vụ bệnh nhân, tình trạng hưởng hoa hồng khi kê đơn thuốc).
Tuy nhiên, phải nói rằng, đây là vấn đề khó có giải pháp hiệu quả. Mặc dù quy chế kê đơn đã quy định, song đôi khi do tâm lý sính thuốc ngoại của cả bệnh nhân lẫn thầy thuốc nên tình trạng thích thuốc ngoại vẫn xảy ra.
Một nguyên nhân khác là một số thuốc nội chưa thể bằng so thuốc ngoại kể cả về hình thức lẫn chất lượng, nên đôi khi người bệnh vì muốn nhanh khỏi bệnh để còn đi làm kiếm sống nên đã lựa chọn thuốc ngoại.