Ngày 26/2/2012: Phát hiện một bệnh nhân nhiễm cúm A/H5N1; Cứu sống những bé sơ sinh nhỏ nhất: Kỳ tích của nền y học việt Nam; Kỷ niệm Ngày Thầy thuốc Việt Nam: Ngành Y tế Hà Nội phát động thi đua; Nhiều hoạt động kỷ niệm Ngày Thầy thuốc Việt Nam.
Ngày 27/2/2012: Khẳng định trí tuệ, tài năng thầy thuốc Việt Nam; Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân thăm và chúc mừng một số cơ sở y tế; Mười một năm cho một công trình đầy ý nghĩa; Bệnh viện sẽ hết cảnh nằm ghép; Máy móc không thể thay thế trái tim; Y đức không quá cao xa; 5 giải pháp chống quá tải bệnh viện; Khi bệnh nhân không hiểu lòng bác sỹ; Những bác sỹ tham gia phá án; Cha đẻ của phong trào hiến máu.
Thanh niên, Nhân dân
Phát hiện một bệnh nhân nhiễm cúm A/H5N1
Chiều 25.2, cơ quan chức năng Bình Dương xác nhận vừa phát hiện anh Trương Phú Sơn (22 tuổi, trú KP.8, P.Phú Lợi, TX.Thủ Dầu Một) nhiễm cúm A/H5N1. Anh Sơn quê ở H.Hoằng Hóa, Thanh Hóa (nơi đang có dịch cúm gia cầm), vào Bình Dương thăm người thân. Trước khi vào Bình Dương, anh Sơn ăn nhiều tiết canh vịt. Khi phát hiện bệnh, anh Sơn có các triệu chứng sốt cao, khó thở, tiểu cầu thấp…, được đưa vào Bệnh viện Bệnh nhiệt đới (TP.HCM) điều trị. Chi cục Thú y, Trung tâm y tế dự phòng Bình Dương đã tiến hành khoanh vùng, lấy mẫu máu những người tiếp xúc với anh Sơn để xét nghiệm
Hà Nội mới, Nhân dân
Kỷ niệm Ngày Thầy thuốc Việt Nam: Ngành Y tế Hà Nội phát động thi đua
Ngày 25-2, Sở Y tế Hà Nội tổ chức lễ phát động thi đua thực hiện nhiệm vụ năm 2012 và kỷ niệm 57 năm Ngày Thầy thuốc Việt Nam. Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Thế Thảo, Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Thị Bích Ngọc đã đến dự.
Tại lễ phát động, thay mặt lãnh đạo TP, Chủ tịch thành phố Nguyễn Thế Thảo đã biểu dương các thế hệ thầy thuốc cùng toàn thể cán bộ công nhân viên ngành y tế Thủ đô trong sự nghiệp chăm sóc sức khỏe người dân. Chủ tịch thành phố ghi nhận, trong thành tích chung về kinh tế, xã hội của Thủ đô năm 2011 có sự đóng góp vai trò rất lớn của ngành y tế. Với chức năng, nhiệm vụ được giao là bảo vệ, chăm sóc, nâng cao sức khỏe nhân dân, ngành đã phát động và tổ chức nhiều phong trào thi đua, động viên cán bộ công chức viên chức lao động sáng tạo, hoàn thành vượt mức các mục tiêu, nhiệm vụ. Cụ thể, ngành đã thực hiện tốt công tác phòng chống dịch bệnh, phòng chống lây nhiễm, bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm, không để xảy ra các vụ ngộ độc lớn trên địa bàn; tập trung phát triển y tế cơ sở, bố trí bác sỹ, đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị cho các trạm y tế, phòng khám đa khoa, trung tâm y tế, xây dựng chuẩn quốc gia về y tế xã phường...để nâng cao chất lượng khám chữa bệnh, giảm quá tải bệnh viện tuyến trên; hoàn thành chỉ tiêu giảm tỷ lệ suy dinh dưỡng trẻ em dưới 5 tuổi xuống còn 10,9%; bảm bảo tốt công tác y tế phục vụ người bệnh với hơn 5 triệu lượt bệnh nhân, vận chuyển cấp cứu hơn 33 nghìn lượt, đáp ứng 99,98% yêu cầu; triển khai hiệu quả các loại hình dịch vụ cao, chất lượng cao trong khám chữa bệnh như mổ tim hở, thụ tinh trong ống nghiệm, phẫu thuật tạo hình thẩm mỹ, phẫu thuật nội soi, điều trị ung thư… Hưởng ứng các phong trào thi đua , nhiều bác sỹ, điều dưỡng, hộ lý từ tuyến y tế cơ sở xã, phường được biểu dương, khen thưởng, tạo sức lan toả rộng lớn, động viên sâu sắc đội ngũ cán bộ toàn ngành phấn đấu vượt khó khăn, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chuyên môn. Bên cạnh những kết quả đã đạt được, Chủ tịch UBND thành phố cũng thẳng thắn chỉ ra một số bất cập và yếu kém của ngành như: phòng chống dịch bệnh, an toàn thực phẩm chưa tốt, dịch bệnh luôn có nguy cơ bùng phát và xuất hiện trên diện rộng; chất lượng khám chữa bệnh ở tuyến cơ sở chưa đáp ứng yêu cầu, tình trạng quá tải ở tuyến trên chậm được khắc phục...
Nhằm tiếp tục phát huy thế mạnh và kết quả đã đạt được, Chủ tịch thành phố yêu cầu ngành y tế cần tập trung thực hiện tốt công tác phòng chống dịch bệnh, an toàn thực phẩm, không để dịch bệnh lây lan; bảo đảm đáp ứng yêu cầu khám chữa bệnh, chăm sóc sức khỏe nhân dân với mục tiêu phấn đấu đạt 97% trạm y tế có bác sỹ; tăng cường công tác quản lý nhà nước về y tế, đổi mới cơ chế hoạt động, cơ chế tài chính trong các đơn vị sự nghiệp y tế công lập gắn với thực hiện lộ trình tiến tới bảo hiểm y tế toàn dân…; chú trọng công tác xây dựng ngành với việc đẩy mạnh cải cách hành chính, phát huy tính tiền phong, gương mẫu của cán bộ, đảng viên, xây dựng Đảng bộ, chi bộ trong sạch, vững mạnh, thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, phòng chống tham nhũng, tiêu cực, đồng thời tổ chức sâu rộng các phong trào thi đua yêu nước trong toàn ngành, trong từng lĩnh vực, từng cơ quan, đơn vị.
Nhân dịp kỷ niệm Ngày truyền thống, nhiều tập thể, cá nhân đã vinh dự được nhận những phần thưởng cao quý của Đảng, Nhà nước, Thành phố và Bộ Y tế trao tặng. Đặc biêt, Bệnh viện Tâm thần Hà Nội được tặng thưởng Huân chương Độc lập hạng Ba; Bệnh viện Thanh Nhàn được tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Nhì và 3 cá nhân được tặng Huân chương Lao động hạng Ba.
Nhân dân
Nhiều hoạt động kỷ niệm Ngày Thầy thuốc Việt Nam
Tối 25- 2, tại Hà Nội, nhân kỷ niệm 57 năm Ngày Thầy thuốc Việt Nam (27-2), Bộ Y tế tổ chức chương trình giao lưu nghệ thuật thành tựu y học quyền được nhìn thấy. Tham dự chương trình có đồng chí Tòng Thị Phóng, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Chủ tịch Quốc hội. Tại buổi giao lưu nghệ thuật này, Bộ Y tế đã công nhận và tôn vinh 30 công trình khoa học công nghệ nổi bật thuộc 13 lĩnh vực: ghép tạng; can thiệp tim mạch; ung bướu; nội soi phẫu thuật; can thiệp chấn thương, chỉnh hình; ứng dụng tế bào gốc; hỗ trợ sinh sản; nhãn khoa; y học cổ truyền; sản xuất vắc-xin, sinh phẩm y tế; dược; chuyển giao công nghệ và y học dự phòng. Ðây là những công nghệ đã được ứng dụng và phát triển thành công ở nước ta trong thời gian qua. Nhờ đó đã điều trị và cứu sống cho nhiều người mắc bệnh hiểm nghèo cũng như phòng bệnh cho người dân. Nhiều thành quả khoa học công nghệ lĩnh vực y học đó đã được cộng đồng các nhà khoa học trên thế giới công nhận và đánh giá cao.
* Sáng 25-2, tại thành phố Vinh, Công ty TNHH Lương thực Miền trung tổ chức khánh thành, đưa vào sử dụng Khu khám, chữa bệnh kỹ thuật cao Cửa Ðông. Ðây là công trình y tế nhưng có ý nghĩa xã hội và mang tính nhân văn cao, phục vụ cho lợi ích cộng đồng, thể hiện sâu sắc quan điểm xã hội hóa công tác y tế của Ðảng và Nhà nước. Khu khám, chữa bệnh kỹ thuật cao Cửa Ðông được đầu tư với số vốn 235 tỷ đồng, 13 tầng nổi, với quy mô 250 giường bệnh, là một trong những nơi có trang thiết bị đồng bộ, hiện đại nhất nhì ở các tỉnh Bắc Trung Bộ. Khu khám, chữa bệnh kỹ thuật cao Cửa Ðông đáp ứng được nhu cầu ngày càng cao của người dân Nghệ An và các tỉnh trong khu vực, việc thụ hưởng công nghệ y học tiên tiến trong khám bệnh và chữa bệnh, đồng thời cũng giảm tải cho các bệnh viện khác tại địa phương.
* Kỷ niệm Ngày Thầy thuốc Việt Nam (27-2), Sở Y tế tỉnh Nam Ðịnh tổ chức gặp mặt 52 Thầy thuốc Ưu tú đang công tác và nghỉ chế độ trên địa bàn. Ðây là dịp để tri ân công lao đóng góp của các thầy thuốc cho sự nghiệp chăm sóc sức khỏe nhân dân. Những năm qua, ngành Y tế tỉnh Nam Ðịnh luôn nhận được sự hỗ trợ tích cực của các Thầy thuốc Ưu tú trong việc nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh, đào tạo chuyên môn cho bác sĩ trẻ. Thông qua đó, ngành Y tế địa phương đến nay đã có bước phát triển vượt bậc, đảm nhận phẫu thuật các bệnh nan y theo công nghệ cao, hạn chế người bệnh vượt tuyến và giảm tải cho tuyến trung ương.
Khẳng định trí tuệ, tài năng thầy thuốc Việt Nam
Nhân Ngày Thầy thuốc Việt Nam (27/2) năm nay, Bộ Y tế tôn vinh 30 thành tựu tiêu biểu thuộc 13 lĩnh vực của nền y học nước nhà trong những năm gần đây. Những thành tựu đó không chỉ đem lại hiệu quả thiết thực trong chăm sóc sức khỏe người dân, mà còn khẳng định tay nghề của đội ngũ thầy thuốc Việt Nam với bạn bè, đồng nghiệp quốc tế.
Trong điều trị cho bệnh nhi, dù điều kiện trang thiết bị còn nhiều hạn chế nhưng các thầy thuốc ở Bệnh viện Nhi TW đã áp dụng thành công nhiều kỹ thuật phức tạp mà thế giới đã nghiên cứu về phẫu thuật nội soi. Ngoài ra, các thầy thuốc ở đây còn nghiên cứu đề xuất năm kỹ thuật mới và nhiều cải tiến kỹ thuật tiên tiến đóng góp quan trọng vào phát triển phẫu thuật nội soi cho trẻ em. Từ vị thế của những người học trò, các thầy thuốc nơi đây đã vươn lên vị thế của người thầy, trở thành trung tâm phẫu thuật nội soi trẻ em hàng đầu trong khu vực và trở thành một trong các trung tâm tiên tiến trên thế giới.
Bắt đầu tiến hành phẫu thuật nội soi lần đầu năm 1997 (trung tâm đầu tiên tiến hành phẫu thuật nội soi trẻ em ở Việt Nam và Ðông - Nam Á) đến năm 2001, kỹ thuật này đã được ứng dụng rộng rãi và tiến hành thường xuyên. Ðến nay phẫu thuật nội soi được áp dụng cho hơn 40 loại bệnh, mỗi năm tiến hành gần 3.000 trường hợp. Bệnh viện đã ứng dụng thành công các kỹ thuật mổ phức tạp mà thế giới đã tiến hành như: cắt thùy phổi, mổ u nang ống mật chủ, phẫu thuật mổ teo đường mật, phẫu thuật điều trị teo thực quản, phẫu thuật tạo hình thực quản bằng đưa dạ dày lên ổ bụng, tạo hình khúc nối bể thận-niệu quản, điều trị còn ống động mạch... Ðáng chú ý, Bệnh viện Nhi TW còn là nơi tiến hành nghiên cứu và thực hiện đầu tiên trên thế giới một số kỹ thuật mổ nội soi phức tạp: Cắt màng tim rộng rãi để điều trị viêm mủ màng ngoài tim bằng nội soi lồng ngực; Mổ thoát vị cơ hoành cho trẻ sơ sinh đang thở máy cao tần tại buồng hồi sức bằng nội soi lồng ngực; Mổ teo trực tràng bằng phẫu thuật nội soi ổ bụng kết hợp đường qua hậu môn; mổ cắt thận loạn sản bằng một troca; mổ nối niệu quản-niệu quản bằng một troca hỗ trợ.
GS.TS. Nguyễn Thanh Liêm, Giám đốc Bệnh viện Nhi TW cho biết: Hiện nay Bệnh viện Nhi TW là một trong những trung tâm hàng đầu trên thế giới về mổ u nang ống mật chủ và thoát vị cơ hoành bẩm sinh. Ở nước ta, đến nay đã có 450 trường hợp u nang ống mật chủ được phẫu thuật, đây là số lượng lớn nhất so các trung tâm khác trên thế giới với kết quả tốt: không có tử vong, tỷ lệ biến chứng thấp. Ðối với phương pháp nội soi phẫu thuật bệnh lý thoát vị cơ hoành trên bệnh nhi đã được bệnh viện ứng dụng sớm và Việt Nam trở thành nước thứ ba trên thế giới thực hiện thành công phương pháp này. Ðiều đáng chú ý là, bệnh viện đã cải tiến kỹ thuật tiến thêm một bước mổ nội soi thoát vị cơ hoành trên bệnh nhân nhi sơ sinh. Thành công này đã được giới y học thế giới ghi nhận Việt Nam là nước đầu tiên áp dụng kỹ thuật đó trên trẻ sơ sinh. Bên cạnh kỹ thuật mổ cắt nang và nối ống gan chung với ruột non, các bác sĩ đã nghiên cứu hoàn thiện kỹ thuật và chứng minh được kỹ thuật nối ống gan chung với tá tràng là một kỹ thuật đơn giản hơn, thời gian mổ ngắn hơn nhưng cho kết quả tương đương. Bệnh viện Nhi TW là một trong hai trung tâm trên thế giới lần đầu tiến hành điều trị thoát vị cơ hoành bẩm sinh ở tuổi sơ sinh bằng nội soi lồng ngực. Ðến nay hơn 200 bệnh nhi được điều trị với một số cải tiến quan trọng đạt kết quả tốt hơn hầu hết các trung tâm trên thế giới: tỷ lệ chuyển mổ mở thấp hơn, tỷ lệ tái phát thấp hơn. Gần đây nhất, Bệnh viện Nhi TW đã thực hiện thành công ca ghép tế bào gốc từ tủy xương chữa bệnh ly thượng bì bọng nước cho em bé bốn tuổi và đã tiến hành ca ghép tiếp theo cho một cháu bé khác. Ðây là trung tâm thứ hai trên thế giới điều trị căn bệnh nan y bằng phương pháp này.
GS.TS. Nguyễn Thanh Liêm, người thực hiện thành công các kỹ thuật đó đã được mời mổ trình diễn u nang ống mật chủ tại Ðài Loan (Trung Quốc), Phi-li-pin, In-đô-nê-xi-a và được mời giảng bài tại Ô-xtrây-li-a, Pháp, Mỹ, Hàn Quốc, Ấn Ðộ, Thái-lan, Ma-lai-xi-a và nhiều hội nghị quốc tế; đồng thời cũng được mời giảng bài về phẫu thuật nội soi điều trị thoát vị cơ hoành tại hội nghị khoa học của liên đoàn phẫu thuật Nhi thế giới tổ chức tại Ấn Ðộ và Ma-lai-xi-a... Bệnh viện Nhi TW không chỉ là trung tâm đào tạo về phẫu thuật nội soi trẻ em cho Việt Nam mà còn góp phần đào tạo nhiều phẫu thuật viên quốc tế khi có hàng chục phẫu thuật viên từ nhiều nước đến học tập, nhận chuyển giao kỹ thuật.
Kỹ thuật ghép tạng được ứng dụng ở nước ta từ lâu, ban đầu là ghép thận, sau đó là đến ghép gan và đỉnh cao là trong năm 2011, khi các thầy thuốc của các Bệnh viện Hữu nghị Việt - Ðức và Bệnh viện TW Huế thực hiện thành công các ca ghép tim từ người cho chết não. Riêng các bác sĩ Bệnh viện Hữu nghị Việt - Ðức còn ghép đa tạng (thận, gan, tim). Sau gần một năm ghép tim, cuộc sống của ông Nguyễn Văn Giác ở Hải Phòng (người được ghép tim trong ca ghép đa tạng của Bệnh viện Hữu nghị Việt - Ðức) và anh Trần Mậu Ðức ở TP Huế (người được ghép tim ở Bệnh viện TW Huế) đã trở lại bình thường. Ðóng góp vào thành công đó phải kể tới người không may chết não đã hiến tặng một phần cơ thể mình cho người bệnh.
Thành công này đã giúp các thầy thuốc Bệnh viện Hữu nghị Việt - Ðức nhận được giải thưởng Nhân tài đất Việt năm 2011 với đề tài "Nghiên cứu triển khai ghép gan, thận, tim lấy từ người cho chết não". PGS.TS. Nguyễn Tiến Quyết, Giám đốc Bệnh viện Hữu nghị Việt - Ðức cho biết: Việc thực hiện thành công các ca ghép tạng chẳng những mang lại cơ hội sống cho nhiều người bị suy tạng giai đoạn cuối tưởng vô phương cứu chữa, trong đó có hàng nghìn người đang chờ ghép mà còn góp phần làm giảm tình trạng mua bán cơ quan, bộ phận cơ thể người, một vấn đề phức tạp hiện nay nhiều nước trên thế giới đang phải đối đầu. Lấy tạng từ người cho chết não là việc làm đúng pháp luật, minh bạch và phù hợp nhu cầu của người bệnh và đạo đức xã hội. Thành công này còn có ý nghĩa về mặt kinh tế. Bởi lẽ, hiện nay, chi phí ghép tạng ở Việt Nam chỉ bằng một phần ba khu vực và trên thế giới. Chẳng hạn, chi phí ghép thận ở các nước cùng khu vực sẽ mất khoảng 35 nghìn USD, còn tại Bệnh viện Việt - Ðức thì chi phí khoảng hơn 10.000 USD. Còn ca ghép gan đầu tiên từ người chết não tại viện, chi phí chỉ hết 500 triệu, trong khi chi phí này ở các nước trên thế giới là từ một đến 1,5 tỷ đồng. Vì thế, ghép tạng ngay trong nước giúp người bệnh tiết kiệm được rất nhiều chi phí. Qua đó làm giảm số người bệnh trong nước ra nước ngoài ghép tạng.
Ðến nay, tại Bệnh viện Việt - Ðức đã có năm trường hợp chết não hiến tạng và đã ghép tim cho một trường hợp, hai người được ghép gan, 10 người được ghép thận, hai người được ghép van tim. Người bệnh được ghép tạng cuộc sống đã thật sự được đổi thay. Họ đã có cuộc sống đúng nghĩa, rời xa giường bệnh, không phải thường trực ám ảnh về cái chết có thể đến bất cứ lúc nào.
GS.TS. Bùi Ðức Phú, Giám đốc Bệnh viện TW Huế chia sẻ, thực hiện thành công các ca ghép tim trên người của chính đội ngũ thầy thuốc trong nước đã đưa Việt Nam chính thức có tên trên bản đồ ghép tim thế giới, mở ra niềm hy vọng mới cho các bệnh nhân suy tim giai đoạn cuối. Thành công đó còn góp phần đào tạo, hoàn thiện kỹ năng cho các cán bộ y tế chuyên ngành tim mạch: phẫu thuật viên, gây mê hồi sức, nội khoa, miễn dịch cũng như các chuyên khoa cận lâm sàng liên quan. Ðây cũng là cơ sở để áp dụng cho phẫu thuật ghép cả tim và phổi sau này. Từ thành công của ca ghép tim trên người, các thầy thuốc Bệnh viện TW Huế đã hoàn thiện sáu quy trình về: chuẩn bị điều trị người bệnh chờ ghép tim; chẩn đoán và hồi sức người cho tim chết não; phẫu thuật lấy, rửa, bảo quản tim và phẫu thuật ghép tim; gây mê hồi sức cho ghép tim; điều trị theo dõi sau ghép tim và một mô hình về hệ thống tổ chức ghép tim lấy từ người cho chết não. Ðề tài "Nghiên cứu triển khai ghép tim trên người lấy từ người cho chết não tại Bệnh viện TW Huế" đạt đồng giải nhất Giải thưởng Nhân tài đất Việt 2011 và được tôn vinh trong Chương trình vinh quang Việt Nam.
Việc nghiên cứu, ứng dụng thành công các thành tựu trong khám, chữa bệnh của đội ngũ thầy thuốc Việt Nam đã tác động tích cực tới lòng tin của người dân vào nền y học nước nhà, sánh vai với các trung tâm y tế uy tín ở khu vực và thế giới
An ninh Thủ đô
Cứu sống những bé sơ sinh nhỏ nhất: Kỳ tích của nền y học việt Nam
Theo quy chuẩn, các bé sơ sinh nặng dưới 2,5kg và ra đời khi chưa đủ 40-42 tuần thai thì phải được nuôi dưỡng bằng chế độ đặc biệt. Nhưng những bé sơ sinh chỉ nặng 500g, 700g, việc cứu sống tưởng chừng như là không tưởng thì ngành phụ sản, nhi khoa Việt Nam đã làm được điều kỳ diệu ấy. Tín hiệu duy nhất của sự sống chỉ là những nhịp tim rời rạc, uể oải và yếu ớt, nhưng các y, bác sĩ đã phải giành giật từng phút, từng giây, chiến đấu với tử thần để đem lại sự sống cho những sinh mệnh nhỏ bé. Không chỉ gia đình của những đứa trẻ sẽ mang ơn những người đã cứu mạng sống cho con họ, mà cuộc đời này sẽ mang ơn những người thầy thuốc tận tâm hết lòng vì người bệnh. Nhân ngày 27-2, xin được gửi lời cảm ơn và lời chúc mừng tới những người thầy thuốc Việt Nam, xin được chúc cho ngành y học Việt Nam làm thêm được nhiều điều kỳ diệu.
Cứu sống bé gái nặng 650g từ mẹ tiền sản giật
Chỉ cách đây ít ngày thôi, ngày 7-2-2012, cả Bệnh viện Bạch Mai xôn xao về ca cứu sống, chăm sóc, nuôi dưỡng thành công bé sơ sinh chào đời chỉ nặng 650g. Bé gái được đặt tên là Nguyễn Hà An. Trước đó, mẹ bé Hà An là chị Nguyễn Thị Kha (43 tuổi, ở thôn Cổ Điển, Hải Bối, Đông Anh, Hà Nội) nhập viện ở tuần thai thứ 25 khi có dấu hiệu tiền sản giật, tăng huyết áp mạnh. Chỉ cần mổ lấy thai là có thể cứu sống được mẹ nhưng khi đó cơ hội sống của trẻ sẽ vô cùng mong manh vì tuổi thai còn quá nhỏ. Đây là lần mang thai thứ tư của chị Kha. Tại Bệnh viện Phụ sản Trung ương, chị Kha được điều trị năm ngày nhưng huyết áp tiếp tục tăng buộc phải chuyển đến Viện Tim mạch quốc gia song bệnh vẫn không thuyên giảm, chị Kha tiếp tục được đưa sang khoa sản - Bệnh viện Bạch Mai. Các bác sĩ chuyên khoa Tim mạch - Sản - Nhi đã hội chẩn và quyết định cố giữ cho huyết áp chị Kha thấp xuống. Lý do là vì càng giữ cho bé ở trong bụng mẹ lâu bao nhiêu thì khả năng sống của bé càng cao bấy nhiêu.
Tuy nhiên điều trị tại khoa sản 10 ngày, huyết áp chị Kha vẫn tăng vọt, khó kiểm soát. Không thể trì hoãn vì có thể nguy hiểm đến tính mạng thai phụ, nên các bác sĩ quyết định mổ lấy thai dù chị Kha mới mang thai 28 tuần. Khi mổ, các bác sĩ khoa Nhi phải đợi ngay ở ngoài phòng mổ để đón bé, vì mới 28 tuần tuổi bé không có khả năng tự thở, nếu không cấp cứu kịp thời trong 5 phút đầu sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển não, thậm chí tử vong. Sau khi mổ, huyết áp sản phụ lập tức ổn định nhưng em bé sinh sớm nên chỉ nặng 650gr. Cuộc giành giật sự sống cho bé Hà An là một kỳ tích. Thông thường với trẻ đẻ non, chỉ cần bơm thuốc giãn phổi một lần nhưng bé quá non nớt, phổi chưa phát triển nên phải bơm tới hai lần. Điều này cũng khiến nguy cơ tử vong cao. Nhưng với Hà An, nếu không bơm, phổi không thể nở, bé không thở được. Ngoài ra, việc đặt ống nội khí quản thở máy, bơm thuốc giãn nở phổi đều rất khó. Đặc biệt, việc duy trì thở máy vô cùng gian nan bởi cái khó của việc thở máy là phải giữ được nồng độ oxy thấp (luôn trong tình trạng đói oxy và khí carbonic hơi thừa để giúp vừa đủ oxy, đủ máu nuôi dưỡng các cơ quan của cơ thể, vừa giúp phòng ngừa bệnh lý võng mạc trẻ đẻ non).
Duy trì suốt tình trạng thở máy này trong hơn 1 tháng là vô cùng khó khăn bởi để đảm bảo đạt mục đích hơi thiếu oxy, thừa khí carbonic thì phải liên tục lấy đủ lượng máu để xét nghiệm trong khi cơ thể của bé chỉ có 100ml máu, nên không thể lấy nhiều. Theo PGS Nguyễn Tiến Dũng - Trưởng khoa Nhi, Bệnh viện Bạch Mai: Bé gái được cứu sống là nhờ được cấp cứu ngay sau sinh, tiếp đó được thở máy không có oxy mà hoàn toàn dùng khí trời. Chưa kể trong suốt 3 tuần, bé cũng chịu bệnh lý từ mẹ, khả năng xuất tiết đờm không có nên trẻ bị tắc nội khí quản rất nhiều, có lần bác sĩ phải bỏ ra đặt lại đến 2 lần. Sau thời gian điều trị 2,5 tháng, bé gái được xuất viện ngày 6-2. Khi xuất viện, bé nặng 1,2kg, hoàn toàn khỏe mạnh, không bị biến chứng của trẻ sinh non, các chức năng của mắt, tim, phổi... ổn định. Đây được coi là một thành công lớn vì có đội ngũ bác sĩ kinh nghiệm và trang thiết bị hiện đại.
Ngừng thở, nhiễm trùng huyết, bé 700g vẫn sống
Một trường hợp cũng được coi là hy hữu trong cuộc đời bác sĩ Nguyễn Tiến Dũng nói riêng và khoa Nhi, Bệnh viện Bạch Mai nói chung là trường hợp của bé Mận - Hoàng Thị Hoài Phương (Nghệ An). Bé Mận sinh ngày 10-9-2010 khi người mẹ đã và đang bị nhiễm trùng huyết, suy đa phủ tạng, bị sốt cao liên tục và đang điều trị ở Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương. Khi thai được 28 tuần, chị trở dạ và sinh bé Mận, chỉ nặng 700g. Chỉ một ngày sau khi sinh, người mẹ qua đời. Những năm tháng đầu đời, cứu sống bé Mận là một cuộc vật lộn của các bác sĩ. Tiến sĩ Nguyễn Tiến Dũng, Trưởng khoa Nhi, Bệnh viện Bạch Mai, kể lại: “Trường hợp này quá đặc biệt với tôi, là một bệnh nhi mang trên người quá nhiều bệnh, phải nói là bé gần như chết rồi, khi chuyển sang khoa chúng tôi. Lúc đó bé Mận trong tình trạng lây nhiễm trùng huyết từ mẹ, thiếu ôxy, có dấu hiệu suy hô hấp nặng, ngừng thở”. Tín hiệu duy nhất để các bác sĩ quyết định cứu bé là tim vẫn đập, dù rời rạc: 50 - 60 lần/phút (nhịp tim của trẻ sơ sinh bình thường là 120 lần/phút). Để cứu được bé, tập thể các bác sĩ ở đây đã dùng mọi thao tác cấp cứu như bóp bóng, ép tim lồng ngực, thở oxy. Sau 20 phút, bé đã đáp ứng với những hỗ trợ đó, cơ thể bắt đầu hồng hào, nhịp tim về lại bình thường. Sau 20 ngày bé đã có thể tự thở.
Xác định đây là ca khó, chưa từng có ở bệnh viện nên các bác sĩ đã lập hẳn một kíp trực, túc trực 24/24h. Các y tá còn phải đi xin sữa mẹ của các bà mẹ tại khoa cho bé Mận ăn, bên cạnh các loại sữa đặc biệt khác. Lồng ấp cũng phải đảm bảo đủ độ ẩm và nhiệt độ để tránh da bé bị bay hơi, mất nước. Phải tiêm kháng sinh để phòng ngừa các bệnh của trẻ sinh non như xuất huyết não, bệnh phổi mãn tính hay các bệnh liên quan về mắt. Sau 3 tháng chăm sóc, bé Mận đã được xuất viện với cân nặng 3,1kg.
Kỳ tích cứu sống bé gái nặng chỉ 500g
Giữ “kỷ lục” sinh non nhất trên thế giới hiện nay là Tom Thumb, người Đức chỉ nặng 275g nhưng bé sơ sinh chỉ nặng có 500g thì ở Việt Nam lần đầu tiên gặp. Việc nuôi dưỡng thành công em bé này là một kỳ tích đáng nể của Bệnh viện Phụ sản Trung ương. Đó là bé Bùi Thị Gái (Bùi Thị Xuân, Hải Dương) chào đời ngày 31-3-2010 khi mới 25 tuần tuổi. BS Nguyễn Thị Thanh Hà, Trưởng khoa Sơ sinh, Bệnh viện Phụ sản Trung ương kể lại rằng khi người ta đưa xuống bé đã tím đen hết. Một đứa bé còn thiếu 15 tuần nữa mới chào đời. Ngay đến các bác sĩ mà nhiều người cũng không dám tin là cháu bé sẽ sống được. Nhưng khi ấy tôi nghĩ, mặc dù bé tuy tím đen nhưng tim vẫn còn đập, mình không thể để cuộc đời này mất đi một sinh mạng trong khi chưa làm hết cách để cứu chữa. Vậy là quyết định cứu.
Ngay sau đó bé được dùng máy thở dành riêng cho trẻ sơ sinh, thuốc trợ phổi. 1 tiếng 30 phút sau, da cháu bắt đầu hồng lên, có đáp ứng với thở máy. Sau 1 tuần, các bác sĩ quyết định thay vì dùng máy thở, sẽ chuyển cho bé Gái sang dùng máy hỗ trợ thở, tiến hành song song với việc tự thở của bé. Suốt hơn 1 tháng trời mắt bé không mở được. Bé cũng không tiểu tiện, đại tiện được như một bé bình thường mà hoàn toàn phải dùng phương pháp nhân tạo... Trương lực cơ và phản xạ thì hầu như không có... Nguy hiểm hơn cả là bộ phận hô hấp của bé, dẫu hoạt động nhưng vô cùng yếu ớt. Thông thường, kể cả ở những trẻ sinh non, nhũ nhi phải hít vào thở ra mạnh đến nỗi nhìn rõ cả ngực phập phồng. Còn bé chỉ thở nấc, nghĩa là thỉnh thoảng mới nấc được một tiếng...
Nuôi dưỡng bé Gái cũng rất gian nan. Cũng như nhiều trẻ sinh non khác, vì quá bé, nên trong dạ dày của bé Gái có nhiều dịch dạ dày bẩn, cấu tạo hệ tiêu hóa chưa hoàn chỉnh, dạ dày nhỏ và nằm ngang, ruột thiếu các men tiêu hóa nên dễ bị hoại tử và không hấp thụ được sữa. Và vì thế bé Gái thường bị bụng trướng khi uống sữa. Tuy vậy không thể không cho bé làm quen với sữa. Do đó sau hai tuần nuôi đường tĩnh mạch, các bác sĩ đã cho bé ăn sữa, ban đầu là 1ml sữa rồi tăng lên 2ml. Nhưng trên hết là phải tạo ra một môi trường vô trùng tuyệt đối để hạn chế tối đa nguy cơ nhiễm trùng xảy ra, nhất là nhiễm trùng máu, hoại tử đường ruột. Một việc quan trọng nhất tưởng chừng rất đơn giản nhưng lại là con đường ngắn nhất dẫn đến với tử thần, ấy là vệ sinh cá nhân. Nếu em không được giữ gìn vệ sinh sạch sẽ, em dễ dàng bị nhiễm khuẩn. Vì vậy mỗi lần vào phòng Gái, từ cái áo, khẩu trang, mũ đến tay, dép của điều dưỡng viên.... đều phải sát trùng. Trong gần 2 tháng trời, bé phải thở theo hình thức bóp bóng. Vì vậy cứ đến kíp trực của người nào thì người nấy phải bóp bóng đến đỏ tay. Tuy vậy các bác sĩ vẫn phải đấu tranh giành giật từng tý sự sống với tử thần khi thỉnh thoảng Gái lại không thở được, tím tái toàn thân, sốt cao không rõ nguyên nhân, nhiều lần tưởng chừng như không qua được. Nhưng những giờ phút ấy cũng qua đi và sau 2 tháng nằm viện, các bác sĩ khoa Sơ sinh đã thở phào nhẹ nhõm khi Gái có những dấu hiệu tích cực như tự thở… Để cứu sống những em bé mới 500gr, 700gr, cơ thể chưa phát triển hoàn chỉnh ở những năm trước là điều không tưởng nhưng các bác sĩ của Việt Nam đã làm được điều kỳ diệu đó. Đây thực sự là những kỳ tích đáng nể của nền y học Việt Nam.
Bệnh viện sẽ hết cảnh nằm ghép
Là một trong hai trung tâm y tế lớn nhất cả nước, tình trạng quá tải ở các BV trên địa bàn Hà Nội đang diễn ra ngày càng trầm trọng. Nhân Kỷ niệm Ngày Thầy thuốc Việt Nam, TS. Nguyễn Khắc Hiền, Giám đốc Sở Y tế Hà Nội khẳng định, trong năm 2012, giảm tải BV sẽ là ưu tiên hàng đầu của ngành y tế Thủ đô.
PV: Xin ông cho biết trong năm 2012 này, Hà Nội sẽ có khâu đột phá nào để giải quyết vấn đề quá tải bệnh viện?
TS. Nguyễn Khắc Hiền: Hà Nội là nơi có mật độ các cơ sở y tế công lập dày đặc nhưng do dân số đông, lượng BV chủ yếu tập trung ở khu vực nội thành trong khi nhiều khu đô thị mới chưa có các cơ sở y tế phát triển tương ứng. Lượng bệnh nhân điều trị vượt tuyến từ các tỉnh dồn về gây quá tải trầm trọng không chỉ tại các BV Trung ương mà cả tuyến thành phố.
Năm 2012, ngành y tế Hà Nội sẽ tiếp tục xã hội hóa công tác y tế, xây mới từ 2-5 BV tư nhân. Cùng với đó, Sở Y tế cũng hoàn thiện đề án đầu tư nâng cấp trang thiết bị y tế cho các BV công lập giai đoạn 2012/2015, phối hợp triển khai xây dựng BV tư nhân tại các cụm y tế chuyên sâu theo quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống y tế trên địa bàn đến năm 2020, tầm nhìn đến 2030…
Thực tế cho thấy, các trạm y tế dù cơ sở vật chất hiện đại song lại vắng bệnh nhân khiến cho BV tuyến trên quá tải?
Cùng với các giải pháp xã hội hóa và xây dựng cơ bản, trong năm nay Sở cũng sẽ rà soát cơ sở vật chất các trạm y tế để có kế hoạch đầu tư xây dựng, cải tạo phù hợp với quy mô dân số hoặc điều động tăng cường nhân lực để đáp ứng nhu cầu khám chữa bệnh ở tuyến cơ sở, góp phần giảm bớt quá tải cho tuyến trên.
Các BV của Hà Nội có tính đến phương án xây dựng bệnh viện vệ tinh không?
Sở Y tế Hà Nội cũng dự kiến sẽ xây dựng BV vệ tinh, đưa các BV huyện trở thành BV vệ tinh trực tiếp cho các BV hạng 1 của thành phố, nhằm tận dụng được cơ sở vật chất của BV huyện đồng thời góp phần giảm tải trực tiếp. Dự kiến mỗi BV hạng 1 của thành phố chịu trách nhiệm hỗ trợ chuyên môn cho 3 BV huyện. Ngoài ra, sẽ rà soát khả năng của các Trung tâm y tế để tiếp nhận điều trị bệnh nhân, có sự hỗ trợ trực tiếp của BV Trung ương nhằm nâng cao chất lượng khám chữa bệnh ở tất cả các tuyến. Khi thực hiện được các giải pháp đồng bộ mới mong giảm tải được BV.
Xin cảm ơn ông!
Những bác sỹ tham gia phá án
Cũng khoác trên mình tấm áo blouse trắng, nhưng họ là những người thầm lặng góp phần tìm ra câu trả lời cho mỗi vụ án. Công việc ấy không phải ai cũng làm được nếu không có lòng đam mê và sự can đảm. Đó là những cán bộ pháp y - những bác sĩ điều tra trong lực lượng công an.
Có thể nói, cán bộ pháp y là những người có "thần kinh thép", có những khi các anh phải khám nghiệm tỉ mỉ một xác chết đang trong thời kỳ tan rã, hoặc quần quật bên một xác chết đã phân hủy không còn hình người… Nhưng để tìm ra nguyên nhân cái chết, xác định có hay không có án, các anh phải làm công việc mà đối với người khác thì thật "kinh khủng".
Vất vả là vậy, nhưng không phải lúc nào công việc của các anh cũng thuận lợi, Thượng úy, bác sĩ Phạm Thanh Hùng, cán bộ Đội Giám định Hóa kỹ thuật pháp lý và Pháp y sinh vật, phòng Kỹ thuật hình sự Công an tỉnh Trà Vinh cho biết: “Nhiều khi người nhà nạn nhân không hợp tác, kiên quyết phản ứng lại, không cho chúng tôi làm nhiệm vụ. Nhưng vì họ đau đớn do mất mát người thân, chúng tôi phải thông cảm và kiên nhẫn giải thích, thuyết phục họ”. Công việc của các anh không thể kể hết thời gian, bất cứ lúc nào, ngày hay đêm, nắng hay mưa, vẫn phải nhanh chóng lên đường. Vất vả nhất là thời điểm lễ, tết, khi đã có rượu, người ta dễ mất bình tĩnh và gây ra những chuyện đáng tiếc. Có những khi, nhiều đêm liên tục các anh không hề được chợp mắt, đi từ huyện này sang huyện khác để tìm ra lời đáp cho những cái chết.
Những công việc hết sức thầm lặng, nhưng chỉ kể sơ thôi cũng đã thấy phải thật bản lĩnh mới có thể hoàn thành tốt nhiệm vụ. Công việc khám nghiệm pháp y luôn là một khâu quan trọng, quyết định việc tìm ra bản chất của những vụ án, nên áp lực công việc đối với các anh cũng rất nặng nề, đòi hỏi phải tiến hành thật tỉ mỉ, thận trọng để có được kết quả nhanh, khách quan, chính xác và đưa ra giả thuyết đúng hướng góp phần giúp cho cơ quan điều tra để tìm ra thủ phạm, cũng như giải oan cho người vô tội.
Hà Nội mới
Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân thăm và chúc mừng một số cơ sở y tế
Kỷ niệm Ngày Thầy thuốc Việt Nam (27/2), chiều 26/2 Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân đã đến thăm, chúc mừng tập thể các giáo sư, y bác sĩ, cán bộ công nhân viên của Bệnh viện 19-8 và Bệnh viện Y học cổ truyền, Bộ Công an.
Phó Thủ tướng đã biểu dương các nỗ lực của đội ngũ cán bộ y tế nói chung và lực lượng y tế ngành công an nói riêng trong cả nước đã và đang ngày đêm nỗ lực vượt lên mọi khó khăn, mang hết tài năng và trí tuệ, tâm huyết cứu chữa kịp thời cho người bệnh. Đánh giá cao những kết quả đã đạt được của tập thể cán bộ, y bác sỹ hai bệnh viện trong công tác chăm sóc sức khỏe cho người bệnh, Phó Thủ tướng khẳng định: Những năm gần đây, trang thiết bị kỹ thuật cũng như điều kiện cơ sở vật chất của hai bệnh viện đầu ngành của Bộ Công an đã có những tiến bộ vượt bậc, đặc biệt trong lĩnh vực y học cổ truyền đã phát huy và kế thừa được những bài thuốc chữa bệnh hiệu quả. Phó Thủ tướng đề nghị, thời gian tới, Bộ Y tế cần phối hợp với Bộ Công an cụ thể hóa Đề án Quy hoạch nhân lực ngành y tế; rà soát quy hoạch mạng lưới khám, chữa bệnh của ngành công an và quốc phòng. Riêng về lĩnh vực y học cổ truyền, Bộ Y tế cần rà soát lại Đề án Phát triển y học cổ truyền và có thể xây dựng đề án cấp quốc gia về lĩnh vực này; đồng thời nên có đề tài nghiên cứu về tác dụng chữa trị của y học cổ truyền đối với bệnh ung thư....
Mười một năm cho một công trình đầy ý nghĩa
Là chủ đề của đêm giao lưu nghệ thuật nhân kỷ niệm 57 năm Ngày Thầy thuốc Việt Nam do Bộ Y tế tổ chức tối 25/2. Ngoài các tiết mục nghệ thuật, chương trình còn có phần giao lưu với những thầy thuốc tiêu biểu trong ngành y, có nhiều cống hiến trong công tác nghiên cứu khoa học. Tại đây, các bác sĩ đã chia sẻ những câu chuyện về nghề, về những thành tựu y học trên nhiều lĩnh vực, về khó khăn mà họ trải qua để tận tâm với nghề, tiếp tục sáng tạo, đóng góp cho ngành y.
Những năm qua, nhiều công nghệ y tế tiên tiến đã được áp dụng thành công như các kỹ thuật ghép tạng từ người cho chết não, kỹ thuật nội soi can thiệp, ứng dụng tế bào gốc trong điều trị, ghép giác mạc… góp phần cứu sống hàng nghìn người bệnh hiểm nghèo.
100% vụ ngộ độc thực phẩm sẽ được điều tra, xử lý kịp thời
Năm 2013, ngành y tế Hà Nội đặt mục tiêu: 100% cán bộ Ban Chỉ đạo an toàn vệ sinh thực phẩm (ATVSTP) được tập huấn và hiểu biết đúng về quản lý ATVSTP; 80% người sản xuất, kinh doanh thực phẩm được tập huấn, phổ biến kiến thức và thực hành đúng về ATTP; 80% người tiêu dùng hiểu biết đúng về ATTP; 100% vụ ngộ độc thực phẩm được điều tra xử lý kịp thời; xây dựng mới mô hình cải thiện ATVSTP dịch vụ ăn uống tại 35 phường, thị trấn; 70% cơ sở chế biến, kinh doanh, sản xuất thực phẩm được cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện ATVSTP.
Từ đầu năm đến nay, đã có 642 đoàn thanh tra liên ngành ATVSTP (thành phố 10 đoàn; quận, huyện, thị xã 46 đoàn; xã, phường, thị trấn 586 đoàn) kiểm tra gần 15.000 cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm, trong đó hơn 12.000 cơ sở đạt ATTP; xử lý vi phạm với hình thức cảnh cáo 539 cơ sở, phạt tiền 81 cơ sở, hủy sản phẩm của 97 cơ sở, đình chỉ hoạt động 5 cơ sở. Ngoài ra, các sở, ngành liên quan cũng tổ chức hoạt động thanh tra, kiểm tra theo chuyên đề về kiểm dịch động vật, kiểm soát giết mổ, vệ sinh thú y; quản lý chất lượng nông, lâm, thủy sản; quản lý thị trường thực phẩm…
Tuổi trẻ
Máy móc không thể thay thế trái tim
50 năm làm nghề y, GS.TS. Thầy thuốc nhân dân Đỗ Kim Sơn, Nguyên Giám đốc Bệnh viện Việt - Đức nói rằng ông thấy hạnh phúc, nhưng tâm thế của một người thầy thuốc đích thực luôn khiến ông trăn trở. Trò chuyện với Tuổi Trẻ về y đạo, kỹ thuật y khoa và y đức, GS.TS. Đỗ Kim Sơn nói: Tôi được phong tặng danh hiệu Thầy thuốc nhân dân năm 2000, nhưng đó chỉ là danh hiệu, còn rất nhiều người không có danh hiệu nhưng được xã hội kính trọng. Với ngành y, người bệnh quý mình, tin mình, tôn trọng mình, điều đó quan trọng hơn nhiều.
Đau xót vì còn người vô đạo
Thưa GS, gần đây VN có những tiến bộ vượt bậc về y khoa, có thiết bị máy móc tiên tiến. Nhưng vì sao người bệnh còn chưa tin thầy thuốc, có khi họ còn đi nước ngoài chữa bệnh?
Đó là một điều buồn, vì chất lượng và cách tổ chức khám chữa bệnh, mong mỏi của bệnh nhân đối với thầy thuốc không được đáp ứng như mong đợi. Đã là thầy thuốc, dù có danh hiệu nào hay bình thường đều phải có cái tâm. Nghĩ gì, làm gì cũng phải nghĩ đến lương tâm, y đạo - kỹ thuật khám chữa bệnh và y đức - lương tâm thầy thuốc luôn phải song hành.
Gần đây, nhiều người nói đạo đức thầy thuốc xuống cấp cũng chưa phải. Song cũng có một số cá nhân - không phải ít đâu - chưa thông cảm với người bệnh, chưa nhìn toàn diện. Có người khám bệnh kê đơn để bệnh nhân ra nhà thuốc mình có cổ phần hay được nhận hoa hồng, đó là vô đạo.
Hay bệnh đơn giản thôi, nhưng yêu cầu bệnh nhân dùng kỹ thuật cao để mình được hưởng lợi. Mặt trái của cuộc sống đã nguy hiểm, mặt trái ở nghề y càng nguy hiểm.
Là thầy của nhiều thế hệ thầy thuốc ngoại khoa, GS thấy thế hệ của mình và thế hệ hiện nay khác nhau điều gì?
Thế hệ thầy thuốc trẻ bây giờ rất giỏi, họ giỏi công nghệ, giỏi kỹ thuật, ngoại ngữ, được tạo điều kiện cập nhật kiến thức ở nước ngoài. Nghề y không chỉ trông vào kinh nghiệm, nếu không được cập nhật kiến thức mới anh sẽ tụt hậu.
Tôi vừa điều hành một hội thảo về mổ gan, mật, ghép gan, tim, tôi thấy các bác sĩ trẻ trình bày nhiều công trình rất hay. Điều khác so với trước chỉ là tiếp cận bệnh nhân, không dám nói kém nhưng mà hạn chế, vì phương tiện máy móc tạo điều kiện cho người ta nhiều thuận lợi quá. Có trường hợp bệnh nhân bị tai nạn phải cưa chân đã kiện bệnh viện. Khi tôi hỏi lý do vì sao kiện, cô ấy nói bác sĩ không giải thích cho cô ấy. Hãy đặt mình vào hoàn cảnh của bệnh nhân khi cắt đi của họ một bộ phận thân thể để hiểu với họ.
Tại cuộc gặp gỡ gần đây với bộ trưởng Bộ Y tế, có đại diện cơ quan báo chí đã công bố bằng chứng thầy thuốc ở bệnh viện lớn, không khó khăn nhưng vẫn nhận tiền của bệnh nhân nghèo. Ở vị trí thầy thuốc, GS nhận định như thế nào về đồng nghiệp của mình hôm nay?
Khi còn làm giám đốc Bệnh viện Việt Đức, tôi có nói với các thầy thuốc muốn vào làm ở Việt Đức cần hai điều kiện: 1. Bệnh viện không phải nơi làm giàu mà là nơi phục vụ; 2. Muốn làm giàu thì đi chỗ khác, làm nghề khác. Thật ra ai cũng có nhu cầu được giàu có, lo cho người thân cuộc sống sung túc, nhưng phải làm giàu chân chính, chứ không phải làm giàu bằng hành vi làm khó dễ người bệnh để lấy tiền của họ.
Theo GS muốn phục hưng y đức - lương tâm thầy thuốc, nên bắt đầu từ đâu?
Từ khi vào trường y, từng cơ sở phải dạy cho sinh viên và thầy thuốc của mình. Từ gần 20 năm nay, hằng năm Pháp vẫn hỗ trợ Bệnh viện Việt Đức đào tạo y tá, chỉ là học rửa tay thế nào, lau bàn thế nào cho sạch, đẩy xe thế nào, băng cho bệnh nhân thế nào...
Những cái đơn giản chứ không phải cao xa nhưng phải học liên tục, không phải một lúc là xong. Học cả cách tôn trọng bệnh nhân, không quát tháo, không khinh khỉnh. Ở một số bệnh viện quốc tế hay bệnh viện ở nước ngoài tôi từng có dịp thăm và làm việc, có khi kỹ thuật của họ rất bình thường nhưng cái tốt ở họ là thái độ phục vụ. Mình thì ngược lại, kỹ thuật có khi tốt nhưng điều kiện phục vụ lại kém.
Nhân viên của mình thiếu sự tận tụy, cứ coi người ta đến để nhờ vả mình, để mình ban ơn. Bệnh nhân là khách hàng của bệnh viện, lẽ ra khách hàng là thượ ng đế nhưng chỉ thấy người phục vụ quát thượng đế. Điều này cần phải dạy lại, học lại.
Thầy thuốc phải tận tụy
Là thầy thuốc nhân dân, theo GS, thế nào là thầy thuốc nhân dân như đúng nghĩa của từ này?
Đối với tôi, thầy thuốc nhân dân đúng như nghĩa là phục vụ nhân dân hết lòng. Trước đây khó khăn về điều kiện, bệnh nhân chỉ được xét nghiệm thông thường, chụp phim X-quang, thầy thuốc phải quan sát, theo dõi người bệnh thật kỹ mới có thể chẩn đoán bệnh. Bây giờ có nhiều phương tiện hơn, chụp cộng hưởng từ, CT, siêu âm, nhiều phương tiện quá nên có khi phần thăm khám lâm sàng bị nhẹ đi, trong khi mỗi người bệnh mỗi khác, không ai giống ai.
Tôi mong mỗi thầy thuốc là một người chữa bệnh tận tụy, tiếp cận bệnh nhân, giải thích cho người bệnh chứ không chỉ thăm khám qua loa rồi giao cho điều dưỡng. Máy móc thiết bị nhiều nhưng không phương tiện nào có thể thay thế kinh nghiệm và trái tim của người thầy thuốc.
Vừa rời vị trí chủ tịch Hội Ngoại khoa VN, sau bao nhiêu năm làm giám đốc bệnh viện rồi chủ tịch hội, giờ chính thức chỉ làm nghề, GS có điều gì muốn nhắn nhủ các đồng nghiệp?
Thầy thuốc không phải là người ghi đơn thuốc nhiều tiền mà là người ghi đơn thuốc phù hợp với người bệnh, phù hợp bệnh, phù hợp với khả năng của người bệnh. Thứ nữa là gần với bệnh nhân hơn.
Bây giờ thời gian tiếp cận bệnh nhân ít quá, là điểm yếu của các thầy thuốc trẻ. Ngoài ra, thầy thuốc cũng phải có tầm nhìn, sau mỗi người bệnh là đại gia đình họ, nếu người ta khỏi bệnh thì đó là hạnh phúc, nếu không là thảm kịch cho cả gia đình. Hãy đặt mình vào vị trí của họ mỗi khi quyết định.
Y đức không quá cao xa
Không thể phủ nhận đây đó người dân đang kêu ca rằng đạo đức y tế (y đức) xuống cấp, có “vấn đề”. Thầy thuốc thường được học nhiều, được xã hội trọng vọng nên mọi người bức xúc khi một số thầy thuốc vi phạm y đức, y đạo.
Thầy thuốc cũng là con người, một thành viên gia đình, xã hội. Họ cũng phải lo toan chuyện cơm, áo, gạo, tiền... như mọi công dân.
Dù lương bổng của ngành y tế nói chung được xã hội xếp vào nhóm hành chính sự vụ, vì vậy đa số còn thấp so với mặt bằng chung, nhưng rất ít thầy thuốc đồng ý với lập luận “vì lương bổng quá thấp, làm việc căng thẳng nên chuyện tiêu cực là đương nhiên”.
Muốn chữa bệnh kịp thời, vì “chữa bệnh như chữa cháy”, thầy thuốc phải sớm chẩn ra bệnh, hiểu rõ căn bệnh, thông thạo các loại thuốc men cần thiết..., nôm na là thầy thuốc phải có “học”, có trình độ chuyên môn.
Một số người trong ngành quan niệm rằng: “Nếu như sai sót của thầy thuốc do yếu kém chuyên môn, không phát hiện được bệnh còn có thể châm chước, nhưng sai sót về tinh thần phục vụ, thái độ giao tiếp, ứng xử thì hoàn toàn không thể chấp nhận được mà phải có biện pháp xử lý nghiêm khắc”.
Nhưng xã hội đang đòi hỏi người thầy thuốc cao hơn, bởi họ không đơn thuần hành nghề để kiếm sống, mà còn để thực hiện sứ mệnh thiêng liêng: trị bệnh cứu người. Những sai sót của thầy thuốc, chủ quan hay khách quan đều có ảnh hưởng đến sức khỏe, tính mạng con người...
Cho nên để chữa trị được bệnh, thầy thuốc bắt buộc phải có “kiến thức”: không biết, không thành thạo không được làm; không ai có thể chấp nhận việc “có nhiệt tình, dám nghĩ dám làm” như trong những ngành, công việc khác.
Bên cạnh học chuyên môn, người thầy thuốc cũng phải học “giáo dục công dân”, “đạo đức học”..., nghĩa là học “làm người”. Con người là sản phẩm của xã hội. Thiếu căn bản giáo dục cá nhân, gia đình, thiếu một nền tảng văn hóa, ứng xử từ xã hội, tất nhiên các thành viên xã hội, kể cả người thầy thuốc, không thể hành xử “đúng mực” như cộng đồng mong đợi.
Hậu quả khi người thầy thuốc thiếu trọn vẹn với y đức không chỉ là sức khỏe, tính mạng một con người cụ thể, mà còn là lòng tin của xã hội. Thầy thuốc vì lợi nhuận, lấy tư cách ngành nghề để kê toa thuốc theo hoa hồng, “bảo kê” cho nhiều mặt hàng thực phẩm chức năng để bán quá giá trị thực càng làm cho cuộc sống của người bệnh vì thế mà khó khăn hơn. Bệnh nhân vì mất tin tưởng thầy thuốc nên sẵn sàng nghe “lang vườn”, thậm chí bói toán, mách miệng...
Thầy thuốc có y đức tốt cần phải có hai thành tố: phải có kiến thức tốt và được đào tạo chuyên môn bài bản và phải học môn “giáo dục công dân”, “nghĩa vụ luật”.
Y đức cao quý, nhưng không quá cao xa. Khi chúng ta bỏ thói hô hào, phát động, thi đua mang tính hình thức và bắt tay thật sự từ gốc là bản thân, gia đình và xã hội, thì chắc chắn đạo đức xã hội nói chung và y đức nói riêng sẽ được phục hồi và phát huy. TS.BS. TRẦN BÁ THOẠI (Bệnh viện Hoàn Mỹ Đà Nẵng).
Thanh niên
5 giải pháp chống quá tải bệnh viện
Trả lời phỏng vấn của Thanh Niên nhân ngày Thầy thuốc VN, Viện sĩ - bác sĩ Dương Quang Trung, nguyên Giám đốc Sở Y tế TP.HCM, người đã có hơn 50 năm gắn bó với ngành y tế, chia sẻ những trăn trở của ông trước thực trạng ngành y tế hiện nay và hiến kế 5 giải pháp quan trọng.
Vấn đề nóng bỏng hiện nay trong ngành y tế là tình trạng quá tải ở các bệnh viện (BV), dẫn đến nhiều hệ lụy. Ông nhận định thế nào về tình trạng này?
Đây là “vấn đề về hệ thống sức khỏe”, liên quan đến nhiều yếu tố. Chúng ta nói nhiều về quá tải và cũng từng đưa ra nhiều phương án giải quyết, nhưng tại sao quá tải vẫn còn là thách thức với ngành y tế? Phải chăng ta chưa bốc đúng thuốc, giải pháp thiếu toàn diện, đồng bộ và triệt để. Hiện tượng quá tải thể hiện qua sự mất cân đối giữa nhu cầu khám chữa bệnh ngày càng tăng, cộng thêm áp lực dân số và cung ứng dịch vụ y tế, qua sự thiếu giường điều trị ở các BV lớn, BV chuyên khoa.
Vậy, biện pháp cụ thể là gì, thưa ông?
Theo tôi, muốn giải quyết triệt để tình trạng quá tải cần giải quyết tận gốc, toàn diện và triệt để, cả về tổ chức lại hệ thống điều trị ở các cấp và chính sách đầu tư, đãi ngộ cho y, bác sĩ. Bắt đầu bằng cải cách tiền lương, phân bố hợp lý lực lượng nhân sự hiện có, tránh tình trạng cán bộ giỏi và trang thiết bị hiện đại dồn lên tuyến trên. Phải xây dựng một kế hoạch đồng bộ và sát với tình hình thực tế, nhất là ở những TP lớn.
Tôi xin nêu những biện pháp chủ yếu, cơ bản: Một là, ta cần giữ tính hệ thống, theo chiều dọc, đối với các chuyên khoa, và tính mạng lưới, theo chiều ngang, ở khu vực - là thế mạnh của ngành y tế. Hai là, củng cố mạng lưới y tế cơ sở để chăm sóc sức khỏe ban đầu cho toàn dân. Có tổ chức và chính sách với mạng lưới thầy thuốc gia đình, hệ thống y tế dự phòng. Ba là, củng cố, tổ chức lại mạng lưới y tế hiện có, bằng cách phân bố và sử dụng hợp lý số giường bệnh hiện nay ở các tuyến, tránh tình trạng quá tải ở nơi này, còn nơi khác thì trống vắng, nhất là tuyến quận huyện. Có thể tổ chức tuyến trên mạnh hỗ trợ cho tuyến dưới, chuyển giao kỹ thuật, chứ không làm thay, chỉ đạo tuyến một cách hình thức. Chỉ xây dựng BV mới tùy nhu cầu thực tế và khả năng ngân sách nhà nước, cố gắng xã hội hóa và huy động vốn nước ngoài. Bốn là, kết hợp mạng lưới công và tư. Cần có biện pháp điều tiết, phối hợp với nhau, chứ không phải đầu tư chỉ vì lợi nhuận và cũng nên tránh để chế độ viện phí làm rào cản trong giải áp tuyến trên, có nghĩ đến chính sách bảo hiểm y tế toàn dân, tránh áp lực cho người nghèo, người về hưu. Năm là, cần phân công và liên kết giữa các vùng (đô thị, miền núi, đồng bằng), nhất là giữa TP và các tỉnh lân cận.
Nói tóm lại, muốn chống quá tải BV, cần có những chính sách đồng bộ, toàn diện, thiết thực, cần có một bộ phận chỉ đạo có đủ quyền lực.
Ông có cho rằng áp lực quá tải tác động lên y đức của người thầy thuốc?
Quá tải BV không những ảnh hưởng đến chất lượng điều trị mà còn tác động tiêu cực đến y đức của người thầy thuốc bởi áp lực nặng nề của công việc. Ảnh hưởng ngay trước mắt là sự thiếu lịch sự trong giao tiếp, thường thiếu tận tình trong chăm sóc người bệnh. Ta khó hình dung một thầy thuốc mỗi buổi sáng phải khám hàng trăm bệnh nhân (BN), mà lại có thời giờ tươi cười, giải thích cặn kẽ với BN. Một điều dưỡng, mỗi đêm trực phải chạy quần quật với hàng chục BN nặng, làm sao có thể tươi cười, không cáu gắt, nhất là đồng lương khiêm tốn như hiện nay?
Mặt khác, từ phía BN và gia đình, đứng trước khó khăn, thường tìm cách “bôi trơn” cho được việc, riết rồi thành thông lệ. Muốn thầy thuốc, điều dưỡng là “từ mẫu” thì phải giải quyết quá tải, bên cạnh giải quyết tiền lương một cách thiết thực…
Ông có nhắn nhủ gì với các y, bác sĩ, nhất là những người trẻ mới bước chân vào nghề.
Đau ốm là nỗi bất hạnh trong cuộc sống, nhất là với người nghèo, gần như đứng bên lề xã hội. Người thầy thuốc, với nhiệm vụ thiêng liêng trị bệnh cứu người, cần đồng cảm với BN, không thể vô cảm trước sự đau khổ của người bệnh.
Người chọn ngành y cần có cái tâm rộng mở, cái đức trong sáng và cái tài luôn phải trau dồi. Và muốn có y đức phải rèn luyện từ lúc trẻ thơ, được dạy biết thương người như thể thương thân. Khi lớn lên phải biết tình dân tộc, nghĩa đồng bào và làm việc phải có trách nhiệm, lương tâm, không để đồng tiền chi phối. Thầy thuốc không nên cầu lợi, kể công….
Tăm xỉa răng nằm trong bàng quang một phụ nữ
Ngày 25/2, bác sĩ Lê Quang Dũng, Trưởng khoa Ngoại niệu, Bệnh viện đa khoa TW Cần Thơ cho biết, nơi đây vừa nội soi gắp thành công cây tăm xỉa răng có đầu nhọn, dài khoảng 4 cm trong bàng quang của bệnh nhân T.T.Đ (51 tuổi, ngụ xã Trường Long, H.Phong Điền, TP.Cần Thơ).
Hôm 22/2, bà Đ. vào bệnh viện khám với triệu chứng bị tiểu buốt, được chẩn đoán có dị vật trong bàng quang. Theo lời bà Đ., trước đó 3 ngày các cháu của bà đùa giỡn, bỏ tăm xỉa răng lên chiếc võng trước nhà; sau đó vì vô ý, bà đã nằm lên và bị cây tăm đâm thủng, chui lọt vào bàng quang (?!). Theo bác sĩ Dũng, tại Khoa Ngoại niệu, đây là trường hợp rất hiếm gặp từ trước đến nay.
Nông thôn ngày nay
Khi bệnh nhân không hiểu lòng bác sỹ
Mặc dù đã hết lòng vì bệnh nhân nhưng nhiều bác sĩ vẫn dở khóc dở cười vì những ca bắt đền oái oăm từ bệnh nhân.
Bắt đền… oái oăm
PGS.TS. Lê Anh Tuấn, Phó Giám đốc BV Phụ sản TW kể chuyện, nhiều năm trước, BV từng “méo mặt” vì một ca phá thai ở tuần 30. Thai nhi được chẩn đoán có thể bị mắc Hội chứng Down và bà mẹ đã được bác sĩ khuyên là nên bỏ sớm. Nhưng cả nhà cứ lần lữa không muốn bỏ thai.
Đến tuần 28 thì cả siêu âm, cả xét nghiệm đều cho thấy khả năng thai nhi bị Down rất lớn. Lúc đấy gia đình mới hoảng hốt đến BV Phụ sản để xin phá thai. Mặc dù bác sĩ lo lắng khi phá thai vẫn có thể sống nhưng vì thai phụ khẩn thiết, người nhà van nài, các bác sĩ đã xử lý. Và cuối cùng… thai nhi sống.
Vấn đề đạo đức khiến người nhà buộc phải đem đứa trẻ (lúc này chắc chắn bị Down) về nuôi. Tuy nhiên, họ đã đâm đơn kiện bệnh viện vì hồ sơ bệnh án là phá thai, chứ không phải sinh con, thế mà sau khi phá thai lại phải nuôi con. Sau nhiều lần giải thích, thưa kiện lằng nhằng, BV cũng tìm được cách thống nhất với người nhà thai phụ. “Một ca điển hình mà các bác sĩ vẫn còn nhắc mãi như bài học cho mình”, TS. Tuấn cho biết.
BS. La Đức Cương, Giám đốc BV Tâm thần TW 1 cũng nhiều lần bị kiện cáo vì: “Thả” người tâm thần nguy hiểm về địa phương. Gần đây nhất là vụ người tâm thần (Phú Xuyên, Hà Nội) vừa đi khám bệnh ở viện về buổi sáng, buổi chiều đã giết vợ và hai con.
Thực tế, các bác sĩ đã giải thích kỹ về chứng hoang tưởng, yêu cầu người nhà cho bệnh nhân nhập viện để điều trị và giám sát, nhưng người nhà khăng khăng: “Chỉ thi thoảng anh ấy mới nổi cơn, chưa làm hại ai bao giờ”, đồng thời viện lý do không có người trông nom, viện phí tốn kém để đưa bệnh nhân về.
Tự bảo vệ mình
Sau sự kiện phá thai trên 28 tuần tuổi còn sống và bị gia đình sản phụ kiện, Bệnh viện Phụ sản TW đã ra quy định nghiêm khắc không phá thai trên 28 tuần tuổi. “Kể cả hiện nay có đủ kỹ thuật để làm cho những thai dị tật chết trước khi cho ra nhưng chúng tôi vẫn phải phòng ngừa những trường hợp thai nhi có dị tật nội tạng, mắt thường không nhìn thấy được. Nhỡ phá xong mà người nhà lại la lối “con tôi đẹp đẽ thế mà bắt phá” thì BV lại bị cuốn vào vòng kiện cáo rất khó giải thích” – TS. Lê Anh Tuấn cho biết.
Theo BS.. La Đức Cương, “Khi dân trí nước ta còn quá thấp thì việc các bác sĩ bị kiện cáo vô lý, bị người nhà mắng chửi, đuổi đánh vẫn xảy ra. Vì vậy cần có một tổ chức trung gian làm cầu nối giữa bệnh nhân và bác sĩ để người dân hiểu rõ về bệnh tật, các rủi ro”.
Còn BV Tâm thần TW 1 cũng đã phải có biện pháp đối phó với sự hiểu biết nông cạn của người nhà bệnh nhân. Nếu như BV đã yêu cầu bệnh nhân nhập viện mà người nhà không đồng ý thì họ phải ký vào giấy cam đoan “tự chịu trách nhiệm” đối với bệnh tật của bệnh nhân.
Không ít lần BS. Cương băn khoăn, lo lắng khi bệnh nhân “bị” người nhà bắt về, không nghe theo lời khuyên của bác sĩ vì những lý do cá nhân. Trong khi đó, nước ta chưa có những quy định bắt buộc đưa người tâm thần vào Viện để điều trị, chăm sóc tập trung nên các bác sĩ chỉ còn cách “bảo vệ” mình bằng tờ giấy cam đoan, nhường quyền quyết định cho người dân – những người không có kiến thức về bệnh tật.
Lý giải về việc giữa bệnh nhân, người nhà bệnh nhân và thầy thuốc chưa hiểu nhau, BS. Cương cho rằng: Đối với những ca bệnh khó, nên bác sĩ cần tận tụy, tỉ mỉ, giải thích cặn kẽ cho bệnh nhân hiểu, đồng thời phải tạo niềm tin cho họ bằng thái độ phục vụ chu đáo, ân cần. Điều này ngành y tế chưa làm được. Sự quá tải BV đang biến nhiều bác sĩ thành những con robot, chỉ biết khám và “liệt kê” bệnh chứ chưa làm cho dân hiểu, dân tin.
Tiền phong
Cha đẻ của phong trào hiến máu
Nghi ngờ ông lấy máu của sinh viên để bán phụ huynh và cảnh sát địa phương đã bao vây ông. GS.TS.KH Đỗ Trung Phấn, người vừa nhận Giải thưởng Nhà nước cho công trình nghiên cứu ở lĩnh vực huyết học suốt 10 năm trước đây, kể lại.
“Thầy Phấn là cha đẻ của phong trào vận động hiến máu nhân đạo”, TS. Nguyễn Triệu Vân, Viện Huyết học Truyền máu Trung ương (HH&TMTW), nói - “Là Viện trưởng HH&TMTW giai đoạn 1993/2003, GS.TS.KH Đỗ Trung Phấn cùng các cộng sự đã tạo nên một cuộc cách mạng trong công tác truyền máu ở VN”.
Năm 1993, GS Phấn tiếp nhận chức Viện trưởng HH&TMTW. Khi đó, nguồn duy nhất là của những người cho máu chuyên nghiệp. Số lượng không nhiều, chất lượng máu cũng không cao do họ cho máu quá nhiều lần.
VN lại chưa có khả năng sàng lọc máu, nguy cơ các mẫu máu có chứa virus HIV hay viêm gan B rất lớn. Thiếu máu, nhiều ca phẫu thuật bị hoãn, nhiều bệnh nhân không qua khỏi do thiếu máu truyền. Nhiều người nước ngoài ở VN khi cần truyền máu đều sang Thái Lan hay Singapore.
Phải phát động phong trào tình nguyện hiến máu nhân đạo. GS Phấn bắt đầu vận động một số sinh viên Đại học Y Hà Nội để cùng mình tham gia vận động tuyên truyền. Ban đầu một thầy cùng mấy trò trực tiếp đi các trường đại học, các địa phương.
Sau đó số lượng sinh viên tham gia nhiều hơn. Một CLB vận động tuyên truyền hiến máu đầu tiên được thành lập ở VN vào năm 1994. Không ai được hỗ trợ dù chỉ một đồng. Tất cả đều tình nguyện.
Hiệu trưởng nhiều trường đại học hỏi ông “hiến máu xong liệu sinh viên có bị ốm không?”. GS Phấn cùng sinh viên tình nguyện không thể tuyên truyền trực tiếp về hiến máu mà nói về HIV, về viêm gan B. “Đa phần sinh viên đều rụt rè không dám hiến máu vì lo sợ sẽ ốm đau”, vị bác sỹ ở tuổi 75 nhớ lại.
Phụ huynh của sinh viên thì sao? Một lần ông cùng đội tình nguyện về Đại học Sư phạm Hà Nội 2 ở thị trấn Phúc Yên, tỉnh Vĩnh Phúc. Sau khi thu gom được hơn 20 đơn vị máu, chuẩn bị về lại Hà Nội thì đội tình nguyện bị phụ huynh và cảnh sát ngăn cản.
Thì ra mẹ của một sinh viên cho máu khi biết chuyện đã kêu gọi thêm một số phụ huynh khác và nhờ cảnh sát can thiệp. Họ cho rằng Đại học Sư phạm Hà Nội 2 đã lấy máu của sinh viên bán cho Đại học Y Hà Nội để bán ra nước ngoài. GS Phấn và lãnh đạo nhà trường phải làm công tác dân vận hồi lâu thì đội tình nguyện mới có thể trở về.
Sau vụ ấy, người đầu tiên ông tìm gặp là ông Đặng Hữu, Trưởng ban Khoa giáo TW. Ông tổ chức luôn một buổi tập huấn về hiến máu nhân đạo ngay tại Ban Khoa giáo TW.
Sau cuộc đó, Ban Khoa giáo TW đã gửi công văn đến đảng bộ các trường, đảng bộ địa phương, đề nghị giúp đỡ cho công tác vận động tuyên truyền hiến máu nhân đạo của Viện HH&TMTW.
Có tấm vé thông hành trong tay, GS Phấn cùng các học trò của mình lại lặn lội khắp nơi. “Hơn chục năm liền, không thứ bảy, chủ nhật nào ông ấy ở nhà cùng vợ con. Ngủ dậy là nhắc đến máu”, phu nhân nhà khoa học nói.
Mỗi lần đi tuyên truyền, bao giờ GS Phấn cũng mang theo hình lãnh đạo các nước tham gia hiến máu. Ảnh nhà lãnh đạo Fidel Castro hiến máu ủng hộ chiến tranh VN. Ảnh Thủ tướng Ấn Độ, Tổng thống Philippines, Công chúa Thái Lan cho máu.
Sau đó có Phó Thủ tướng Nguyễn Khánh, Phó Chủ tịch nước Trương Mỹ Hoa, rồi nhiều bộ trưởng, cũng cho máu. Đến mỗi địa phương, ông lại vận động các lãnh đạo cao nhất cho máu, từ bí thư tỉnh ủy đến hiệu trưởng các trường.
Hiến máu nhân đạo đến nay đã trở thành một trong những phong trào lớn nhất của thanh niên VN. Từ một câu lạc bộ, Hội Thanh niên Vận động Hiến máu Hà Nội thành lập sau này thu hút hàng vạn sinh viên tham gia hiến máu mỗi năm.
“Nhân dịp Hội bước sang tuổi 19, chúng ta cảm ơn người sáng lập là GS.TS.KH Đỗ Trung Phấn”, anh Chử Nhất Hợp, Chủ tịch, bày tỏ.
Cách mạng trong ngành truyền máu
Nguồn máu đã được cải thiện nhưng công tác truyền máu điều trị bệnh còn quá nhiều khó khăn. Thiết bị lưu trữ, sinh phẩm để sàng lọc máu không có, công cụ thu gom lạc hậu và việc sử dụng máu lãng phí. Thập niên 1990, hiến máu ở VN lạc hậu 50 năm so với thế giới.
Nguồn máu đã có nhưng không có thiết bị lưu trữ. Khi ấy máu thu gom về phải lưu trữ trong tủ lạnh đựng rau. GS Phấn liên hệ với các chuyên gia ở Luxembourg. Một đoàn Luxembourg sau khi sang VN đã quyết định viện trợ 12 triệu USD. Nhờ vậy, tất cả các bệnh viện ở VN đều được trang bị thiết bị bảo quản máu.
Nhân chương trình phòng chống HIV toàn quốc, GS Phấn đã vận động để trang bị một số sinh phẩm và dụng cụ sàng lọc máu, và giảng dạy về sàng lọc máu trên khắp cả nước. Ông huy động một số đơn vị tài trợ sản xuất thiết bị thu gom máu. Nhờ vậy việc thu gom hở dần được chuyển sang thu gom kín.
Bước đột phá trong công tác truyền máu ở VN, theo lời Hội đồng cấp Nhà nước Xét tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh và Giải thưởng Nhà nước về KHCN tại lễ trao giải giữa tháng 2/2012 ở Hà Nội chính là việc chuyển từ truyền máu toàn phần sang chuyển máu từng phần.
Khi ấy việc truyền máu toàn phần vừa lạc hậu vừa gây lãng phí lớn. Có bệnh nhân chỉ cần truyền hồng cầu, có bệnh nhân lại chỉ cần huyết tương.
Làm thế nào phân loại thành phần máu, lấy tiền đâu để mua sinh phẩm? GS Phấn cùng các cộng sự đã làm một việc không dễ là chuyển từ truyền máu bao cấp sang truyền máu trả tiền. “Ban đầu bệnh nhân nhất định không chịu trả tiền.
Nhiều người đến tận phòng tôi để năn nỉ xin máu miễn phí. Nhưng tôi kiên quyết chỉ cấp miễn phí máu cho người nghèo. Các trường hợp khác bắt buộc phải trả tiền. Kinh phí thu được dùng để phân loại máu”.
Nhiều bệnh viện không chịu thực hiện truyền máu từng phần do thói quen và do cả kinh phí hạn chế. Không thể để các bệnh viện tự phân loại thành phần máu vì sẽ phải đầu tư dàn trải rất tốn kém.
Là người xây dựng chương trình máu quốc gia giai đoạn 2001/2010, tầm nhìn 2020, GS Phấn đã đề xuất xây dựng bốn trung tâm truyền máu hiện đại, chế biến các sinh phẩm máu để đưa về các bệnh viện.
GS. Phấn đã giúp VN tiếp cận được trình độ tiên tiến của thế giới, góp phần thay đổi toàn diện dịch vụ truyền máu ở VN”. - GS.TS. Vũ Minh Giang, Phó chủ tịch Hội đồng cấp Nhà nước Xét tặng Giải thưởng KH&CN.