Nhiễm độc chì trong sinh hoạt: Cấp tính hay mạn tính đều nguy hiểm; Thực hiện giảm tỷ lệ tăng dân số và chênh lệch giới tính; Sử dụng thuốc Cedemex trong hỗ trợ cắt cơn và cai nghiện ma túy; Nối thành công bàn tay đứt lìa, bảo quản sai
Nhân dân
Thực hiện giảm tỷ lệ tăng dân số và chênh lệch giới tính
Trong nhiều năm qua, công tác dân số nước ta đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng, tỷ lệ giảm sinh đạt chỉ tiêu kế hoạch Quốc hội đề ra. Tuy vậy, cần thẳng thắn chỉ rõ sự phát triển đó chưa bền vững; nhất là những năm theo quan niệm dân gian là năm tốt, tỷ lệ gia tăng dân số và chênh lệch giới tính cao. Năm 2012, năm rồng không nằm ngoài thực tế ấy.
Phóng viên Báo Nhân Dân đã có cuộc trao đổi ý kiến với PGS, TS Nguyễn Việt Tiến, Thứ trưởng Y tế, nội dung như sau:
PV: Thưa Thứ trưởng, năm 2012 được dự báo là sẽ gia tăng dân số và chênh lệch giới tính cao bởi quan điểm sinh con năm rồng, đồng chí có suy nghĩ gì về vấn đề này?
Thứ trưởng Nguyễn Việt Tiến: Năm 2012, năm Nhâm Thìn, theo dân gian là năm sinh con đẹp. Nhiều người hiện nay muốn có "chú rồng con" trong năm 2012. Tổng cục Thống kê đã đưa ra dự báo "mức sinh năm 2012 có thể tăng lên", và qua số liệu thống kê của chúng tôi, năm 2012 dự báo mức sinh và chênh lệch giới tính sẽ tăng so với năm 2011. Tuy nhiên, theo chúng tôi, năm Thìn cũng như tất cả các năm khác, cũng có những người thành đạt, và không thành đạt (các dữ liệu hiện tại của những người sinh năm Thìn không thật sự tốt hơn các năm khác). Thí dụ như năm 2003 là năm Quý Mùi, số trẻ em sinh ra tăng so với các năm trước đó, nhưng chưa thấy điềm tốt đâu, mà đã thấy các trẻ em sinh năm 2003 phải đối mặt với việc gặp khó khăn khi nhập học mẫu giáo, lớp tiểu học và chắc chắn sau này khi tìm việc làm, thì cơ hội cũng sẽ khó khăn hơn...
PV: Theo Thứ trưởng, nguyên nhân sâu sa và cơ bản nào dẫn đến tình hình mất cân bằng giới tính ở nước ta thời gian qua, cũng như sắp tới?
Thứ trưởng Nguyễn Việt Tiến: Nguyên nhân trực tiếp của mất cân bằng giới tính khi sinh là việc: Lạm dụng những tiến bộ khoa học công nghệ để thực hiện lựa chọn giới tính trước sinh như: Áp dụng ngay từ trước lúc có thai (chế độ ăn uống, chọn ngày phóng noãn, thậm chí sử dụng các bài thuốc dân gian...); trong lúc thụ thai (chọn thời điểm phóng noãn, chọn phương pháp thụ tinh, lọc rửa tinh trùng để chọn tinh trùng mang nhiễm sắc thể Y,...); hoặc khi đã có thai (sử dụng siêu âm, bắt mạch, chọc hút dịch ối,...) để chẩn đoán giới tính, nếu thai nhi là trai thì họ để lại, nếu thai nhi là gái thì bỏ đi. Tuy nhiên nguyên nhân sâu xa và cơ bản là ở nước ta, tư tưởng Nho giáo truyền thống của gia đình phụ hệ, nối dõi tông đường, thờ tự... đã làm cho tâm lý ưa thích con trai trở nên mãnh liệt. Quan niệm có con trai mới được xem là đã có con - "nhất nam viết hữu, thập nữ viết vô", không có con trai là tuyệt tự. Ðến khi có con, phải theo họ của bố. Khi cha mẹ chết, con trai được đứng trước, con gái đứng sau, chỉ có cháu trai mới được bê bát hương ông, bà... Tất cả những điều đó đã ăn sâu vào tiềm thức của mỗi cá nhân, các cặp vợ chồng, gia đình và dòng họ. Do vậy từ nhận thức đến thay đổi hành vi, thay đổi một phong tục, tập quán đã có từ nghìn đời nay, không dễ dàng và không thể một sớm một chiều mà phải xác định đây là một công việc đòi hỏi phải kiên trì, cần phải có thời gian và bước đi thích hợp.
PV: Thưa Thứ trưởng, rõ ràng vấn đề mất cân bằng giới tính không còn là chuyện của riêng ngành y tế mà đã trở thành Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Vậy đồng chí có thể cho biết, chương trình hành động nhằm giảm mức sinh và chênh lệch giới tính như thế nào?
Thứ trưởng Nguyễn Việt Tiến: Ðứng trước thực trạng nêu trên, Bộ Y tế đang thực hiện đồng bộ các giải pháp can thiệp nhằm giảm tốc độ tăng nhanh tỷ số giới tính khi sinh để đạt mục tiêu "Tỷ số giới tính khi sinh không vượt quá 113 trẻ sơ sinh trai/100 trẻ sơ sinh gái vào năm 2015 và 115/100 vào năm 2020" .Theo đó, Bộ Y tế đã và đang thực hiện hoàn thiện và thực thi chính sách pháp luật liên quan giới và giới tính khi sinh. Bên cạnh đó, hằng năm đều có hướng dẫn các quy định về nghiêm cấm các hành vi lựa chọn giới tính thai nhi và can thiệp để làm giảm tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh. Phối hợp các bộ, ban, ngành có liên quan tổ chức nhiều đoàn thanh tra, kiểm tra các nhà xuất bản, các trang thông tin điện tử, các nhà sách,... phát hiện, thu hồi những ấn phẩm hoặc yêu cầu dỡ bỏ những nội dung quảng bá, tuyên truyền, hướng dẫn việc sinh con theo ý muốn; nhất là các cơ sở y tế công lập, các cơ sở y tế tư nhân, đặc biệt là các cơ sở siêu âm, các phòng khám sản phụ khoa - kế hoạch hóa gia đình để phát hiện, xử lý những trường hợp chẩn đoán giới tính thai nhi, phá thai vì lý do giới tính. Ðặc biệt, Bộ cũng đã và đang triển khai mạnh mẽ Mô hình can thiệp giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh tại 40 tỉnh, thành phố có tỷ số giới tính khi sinh cao. Ðáng chú ý, thông qua việc triển khai Mô hình can thiệp giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh ở khu vực đồng bào Công giáo và Phật giáo ở hai tỉnh Hưng Yên và Thái Bình đã cho những kết quả tốt. Tại đây, các linh mục, các sư sãi đã tích cực vận động giáo dân, phật tử không tham gia vào quá trình lựa chọn giới tính trước sinh. Những mô hình trên bước đầu ghi nhận được một số tác động làm thay đổi tỷ số giới tính khi sinh.
PV: Xin cảm ơn Thứ trưởng.
Theo Tổng cục Dân số (Bộ Y tế), năm 2011 tổng số dân nước ta ước 87,8 triệu người; tỷ lệ sinh giảm 0,02%; tuổi thọ trung bình đạt 73,2; tỷ lệ tăng dân số giảm 1,01%; tỷ số giới tính khi sinh 112 bé trai/ 100 bé gái. Ðáng chú ý, mất cân bằng giới tính khi sinh ở nước ta xuất hiện muộn, nhưng tốc độ gia tăng nhanh hơn so với một số nước châu Á. Tỷ số giới tính khi sinh của nước ta cao ngay từ lần sinh thứ nhất và ở lần sinh cuối và cao ở những tỉnh chung quanh các thành phố lớn, những gia đình có kinh tế khá giả, ở những phụ nữ có trình độ học vấn cao và mức sinh thấp.
Sử dụng thuốc Cedemex trong hỗ trợ cắt cơn và cai nghiện ma túy
Từ năm 1995, các nhà khoa học thuộc Viện Nghiên cứu điều trị các bệnh hiểm nghèo (Radiner) đã bào chế thành công thuốc Cedemex có nguồn gốc từ thảo dược. Ðây là sản phẩm của đề tài khoa học cấp Nhà nước.
Theo đánh giá của Hội đồng khoa học nghiệm thu cấp Nhà nước, thuốc Cedemex có tính an toàn và hiệu lực cao trong cắt cơn nghiện, không độc, không gây nghiện.
Ở Việt Nam, trong vài thập kỷ qua, các cơ quan chức năng như Bộ Y tế, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội và Bộ Công an, cũng như các nhà khoa học đã tập trung nhiều công sức, kinh phí để tìm ra thuốc cai nghiện ma túy. Nhưng kết quả chưa được như mong đợi. Nguyên nhân do đâu?
Ðể trả lời câu hỏi trên, khi nghiên cứu "Thực trạng của các phương pháp cai nghiện ở Việt Nam và trên thế giới", các nhà khoa học Viện Radiner đã chỉ ra rằng, hiện tại trên thị trường trong nước và nước ngoài chỉ có hai phương pháp chính để giúp người nghiện. Thứ nhất, thuốc hỗ trợ cắt cơn. Ở Việt Nam có phác đồ An thần kinh. Thứ hai, phương pháp thay thế nghiện ma túy bằng Methadone.
Từ năm 1995, các nhà khoa học của Viện Radiner đã bào chế thành công một loại thuốc có nguồn gốc từ thảo dược có tên gọi là Cedemex. Thuốc Cedemex đã được đánh giá tính an toàn và hiệu lực đối với hơn 200 nguời nghiện ma túy tình nguyện (nhóm Opiates). Ðây là sản phẩm của đề tài khoa học cấp Nhà nước: "Nghiên cứu đánh giá tính an toàn và hiệu lực thuốc Cedemex trong hỗ trợ cắt cơn nghiện ma túy nhóm Opiates" (Ðề tài Cedemex).
Ngày 2-8-2003, Ðề tài Cedemex được Hội đồng khoa học nghiệm thu nhà nước (do GS, TSKH Phạm Mạnh Hùng, Thứ trưởng Y tế làm Chủ tịch) đánh giá: Cedemex có tính an toàn và hiệu lực trong hỗ trợ cắt cơn nghiện ma túy, bình ổn được nhiều triệu chứng của hội chứng cai, nhất là hai triệu chứng thèm đói ma túy và dị cảm (dòi bò). So với thuốc An thần kinh, Cedemex có tác dụng tốt hơn với P<0,05... Do những ưu điểm nói trên, để tiếp tục tìm hiểu cơ chế tác dụng của Cedemex trong hỗ trợ cắt cơn nghiện ma túy nhóm Opiates, Bộ Khoa học và Công nghệ Việt Nam đã ký với Bộ Khoa học và Công nghệ Trung Quốc hợp tác triển khai Ðề tài "Nghiên cứu cơ chế và bào chế tinh thuốc Cedemex" theo Nghị định thư khóa V từ năm 2004 đến 2007.
Bằng những kết quả ứng dụng trên thực tế người nghiện và nghiên cứu cơ chế tác dụng ở mức phân tử cho thấy thuốc Cedemex đã khắc phục được những nhược điểm của các thuốc cai nghiện ma túy đang lưu hành trên thị trường. Thuốc Cedemex có tính an toàn, không độc, không có tính gây nghiện, không gây tác dụng phụ ở liều sử dụng, thời gian cắt cơn nhanh chỉ bốn ngày và bình ổn ngay triệu chứng thèm ma túy (nguyên nhân nghiện thực thể). Thuốc dễ sử dụng, không cần hỗ trợ bởi các phương pháp cai nghiện khác, phục hồi sức khỏe nhanh.
Thuốc Cedemex được cho phép lưu hành tại các trung tâm cai nghiện ở Việt Nam từ năm 2005. Bộ Y tế cũng đã cho phép thuốc Cedemex được lưu hành tại gia đình, cộng đồng ở tám tỉnh và thành phố. Viện Radiner phối hợp Sở Lao động - Thương binh và Xã hội và các cơ quan chức năng tỉnh Thái Nguyên triển khai Ðề án dùng thuốc hỗ trợ cắt cơn nghiện ma túy Cedemex đối với người bệnh nghiện ma túy nhóm Opiates, tại Trung tâm Giáo dục lao động xã hội tỉnh Thái Nguyên từ tháng 6-2010. Theo báo cáo sơ kết của Sở Lao động - Thương binh và Xã hội tỉnh Thái Nguyên, sau 20 tháng thực hiện Ðề án, số người bệnh không tái nghiện đạt hơn 45% . Ðây là kết quả đặc biệt đáng ghi nhận trong công tác cai nghiện ma túy, so với các phương pháp cai nghiện khác (thông thường tỷ lệ không tái nghiện sau 12 tháng chỉ đạt 5-10%).
Sức khỏe & Đời sống
Nối thành công bàn tay đứt lìa, bảo quản sai
Bệnh nhân được phẫu thuật “cứu sống” bàn tay phải bị đứt lìa là anh N.V.V. (27 tuổi, Vĩnh Long). Anh V. bị tai nạn lao động sáng 2-4 do trượt chân ngã vào băng tải máy chuyển đầu cá, xương cá và bị băng tải nghiến đứt rời bàn tay.
Bệnh viện Đa khoa Măng Thít, Vĩnh Long sơ cứu và chuyển anh lên Bệnh viện Chấn thương chỉnh hình TP.HCM cùng với bàn tay bị đứt lìa. Sau năm giờ phẫu thuật ghép nối thần kinh, mạch máu, kết hợp xương... bác sĩ Hà Văn Hội và Nguyễn Hữu Gia Phú thuộc khoa vi phẫu của bệnh viện đã phẫu thuật nối thành công bàn tay cho anh V.. Hiện bàn tay anh V. đã hồng ấm trở lại.
Bác sĩ Hội cho biết khi nhập viện bàn tay bị đứt lìa (ở vị trí cổ tay) của anh V. đã bị co rút, tím tái do bị để trực tiếp trong nước đá bảo quản, dọa sốc chấn thương do mất máu quá nhiều. Đúng ra bàn tay đứt rời phải được bảo quản đúng cách là rửa sạch bằng nước đã đun sôi để nguội, dùng gạc y tế quấn lại bàn tay và cho vào túi nilông cột lại mới để vào thùng nước đá. Do bàn tay không được bảo quản đúng cách nên khi phẫu thuật nối xong động mạch, tĩnh mạch phải mất 90 phút (bình thường 5-10 phút) sau máu mới đến được các đầu ngón tay. Theo bác sĩ Hội, anh V. còn phải phẫu thuật thêm để nối lại gân cho hoàn thiện.
Nhiễm độc chì trong sinh hoạt: Cấp tính hay mạn tính đều nguy hiểm
Trong thời gian 3 tháng gần đây, Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai đã điều trị cho hơn 130 trẻ phải nhập viện do ngộ độc chì, trong đó có gần 30 trường hợp rất nặng, chủ yếu là trẻ dưới 3 tuổi, thậm chí có cả trẻ 1 tháng tuổi. Nguyên nhân chính là do cha mẹ đã tự ý mua thuốc cam không rõ nguồn gốc xuất xứ về điều trị cho trẻ mà không lường trước được nguy cơ tác hại khôn lường của chúng. Bài viết này nhằm cung cấp cho độc giả những kiến thức tổng quan về chì - một nguyên tố kim loại được sử dụng rộng rãi trong đời sống, nhận biết khi bị nhiễm độc chì và cách phòng tránh.
Có hai loại chì cơ bản
Chì là một kim loại nặng. Trong ứng dụng các ngành kinh tế, chì có hai dạng cơ bản là chì vô cơ và chì hữu cơ.
Chì vô cơ gặp ở trong ngành khai khoáng, ngành sản xuất và chế biến chì, trong các lĩnh vực dùng đến chì. Trong đời sống, chì vô cơ có thể gặp trong thuốc, thực phẩm, chất tạo màu, trong các đồ hộp. Chì hữu cơ chủ yếu là gặp dạng tetraetyl chì. Chúng tồn tại chủ yếu trong các hỗn hợp đốt cháy mà xăng là điển hình. Thường thì những nạn nhân nhiễm độc chì hữu cơ là những người làm việc trực tiếp hoặc gián tiếp với các chất đốt.
Dù là chì hữu cơ hay vô cơ thì khi xâm nhập vào cơ thể, chúng cũng giải phóng ra các ion chì. Đây chính là dạng độc hại cơ bản của những hợp chất này khi đi vào máu.
Theo nguồn gốc chì thì người ta chia nhiễm độc chì thành nhiễm độc chì vô cơ hay hữu cơ. Trong mỗi loại, người ta lại chia ra thành nhiễm độc chì cấp tính và mạn tính. Có một đặc điểm như thế này về nhiễm độc chì: dù là thể bệnh nào thì cũng nặng như nhau.
Nhận biết nhiễm độc chì vô cơ
Chúng ta có thể bị nhiễm độc chì vô cơ trong thuốc, trong thực phẩm, trong đồ hộp, trong các vật gia dụng nhiều màu sắc.
Chì vô cơ rất dễ nhiễm độc. Chỉ cần 1mg/ngày là chúng ta có thể bị nhiễm độc mạn tính sau vài tháng. Còn nếu như nhiễm nồng độ cao hơn, khoảng 10mg/ngày thì chỉ cần sau vài tuần là nhiễm độc nặng.
Chúng ta không thường gặp nhiễm độc cấp tính. Vì nhiễm độc cấp tính chỉ xảy ra khi nhiễm một nồng độ chì quá cao. Biểu hiện của chúng là bỏng rát thực quản, một biểu hiện trên đường tiêu hóa, suy gan, suy thận cấp tính. Rối loạn các chức năng và thay đổi các thông số xét nghiệm thường quy. Thể bệnh nhiễm độc cấp tính là rất nặng và tử vong chỉ sau vài ngày.
Dạng bệnh thường gặp hơn là nhiễm độc chì mạn tính do thâm nhiễm từng ít, từng ít một chì trong đời sống.
Biểu hiện của nhiễm độc chì vô cơ mạn tính là phức bộ các hội chứng bao gồm: hội chứng thiếu máu, hội chứng đau bụng do chì, hội chứng thần kinh do chì, hội chứng thận do chì và hội chứng viêm đa khớp do chì.
Cơ chế cơ bản gây ra các hội chứng này là do chì thâm nhiễm vào da, gan, thận, lách, tủy xương, não, thần kinh, khớp… và gây ra nhiễm độc.
Thiếu máu được thể hiện bằng da xanh xao, niêm mạc nhợt, da xám ngoét kiểu như thâm nhiễm chì. Tăng số lượng hồng cầu lưới và hồng cầu non trong máu ngoại vi mà bình thường những hồng cầu này chỉ có ở trong tủy xương. Lý do là vì thiếu máu nên những hồng cầu chưa trưởng thành cũng phải tung ra huy động. Xét nghiệm máu thấy số lượng các tế bào máu giảm rất rõ. Trên lợi răng, người ta còn thấy có đường viền thâm nhiễm chì rất đặc trưng gọi là đường viền burton. Thiếu máu thường là những biểu hiện sớm nhất của nhiễm độc mạn tính.
Hội chứng thần kinh do chì được biểu hiện bằng hai bệnh cảnh đặc thù; liệt thần kinh quay ở bàn tay do chì và rối loạn chức năng não bộ do chì. Liệt thần kinh quay ở bàn tay nhận ra bằng các dấu hiệu: liệt cơ duỗi làm bàn tay không duỗi được, tức là không ngửa tay lên được. Tay lúc nào cũng trong tư thế rũ xuống và được miêu tả bằng cụm từ hình tượng: rũ cổ cò. Còn rối loạn chức năng não bộ do chì có các biểu hiện đau đầu, đồng tử 2 bên không đều, run một số nhóm cơ, có thể có liệt, thất điều...
Các hội chứng khác trong nhiễm độc chì vô cơ mạn tính chỉ xuất hiện khi nhiễm độc nặng hoặc giai đoạn cuối.
Xác định chính xác nhiễm độc chì mạn tính căn cứ vào những biểu hiện bệnh lý, thời gian tiếp xúc và đo nồng độ axit delta aminolevulinic trong nước tiểu.
Xác định nhiễm độc chì hữu cơ
Chì hữu cơ là một dạng tồn tại đặc thù của chì trong đời sống. Nó gắn với các chất hữu cơ và do đó làm tăng khả năng thâm nhập vào cơ thể, tức là tăng khả năng nhiễm độc. Sự nhiễm độc chì hữu cơ chủ yếu qua da, gây bệnh ở da và thần kinh.
Trong giai đoạn cấp (hay giai đoạn đầu), bệnh không có dấu hiệu nhận dạng đặc thù. Thay vào đó là các dấu hiệu rất chung như suy nhược, mệt mỏi, mùi hơi thở tanh (do kim loại). Có “tam chứng” cổ điển là: hạ huyết áp, hạ thân nhiệt và giảm nhịp tim. Song tam chứng điển hình này ít gặp.
Trong giai đoạn mạn tính (giai đoạn toàn phát), bệnh nhiễm độc chì hữu cơ được thể hiện bằng một bảng các dấu hiệu nhận dạng đặc trưng khác với chì vô cơ là bệnh não do chì. Lúc này, chì chủ yếu gây hại trên thần kinh mà cụ thể là trên não bộ.
Trong bệnh não do chì, sớm nhất là sự thay đổi về tinh thần của người bệnh. Thường người bệnh rơi vào trạng thái hoảng loạn, hoang tưởng, có lúc bị rối loạn tri giác, hay quên, tính tình thay đổi.
Sang thời kỳ tiếp theo, bắt đầu có hiện tượng rối loạn vận động. Biểu hiện đầu tiên là run. Phản xạ gân xương tăng và các động tác hay ở cường độ mạnh, giật cục y như người nóng nảy. Đó là do phản xạ tăng mà thôi. Trong bệnh não do chì không có hay là ít có hiện tượng liệt.
Đến khi thời kỳ cuối thì huyết áp của người bệnh thấp hẳn, không vượt quá 90mmHg, nhịp tim chậm hẳn theo bệnh lý, thường xuyên dưới 50 lần/phút và thân nhiệt thấp, dưới 36,5oC. Nhưng khi bệnh nặng thì tự nhiên nhiệt độ tăng, nhịp tim tăng, hô hấp tăng. Đó là các dấu hiệu của tình trạng cận tử vong.
Chẩn đoán xác định nhiễm độc chì hữu cơ dựa vào bộ bốn tiêu chuẩn: dấu hiệu nhận biết, thời gian tiếp xúc, đo nồng độ axit delta aminolevulinic trong nước tiểu thấy bình thường nhưng nồng độ chì trong nước tiểu thì tăng cao.
Phòng quan trọng hơn chữa
Trong nhiễm độc, thực khó mà chữa khi người bệnh đã bị bệnh vì giải pháp là phải loại bỏ chì hoàn toàn ra khỏi cơ thể. Điều này khó mà thực hiện được vì chì thâm nhiễm sâu vào trong tế bào. Các biện pháp áp dụng chỉ là các biện pháp triệu chứng và phục hồi chức năng. Do vậy, phòng bệnh quan trọng hơn là chữa bệnh ở trong bệnh nhiễm độc chì.
Về mặt y học lao động thì chống nhiễm độc chì bằng cách tuân thủ tuyệt đối an toàn và vệ sinh lao động.
Về mặt đời sống, tránh nhiễm độc chì bằng cách không sử dụng và lạm dụng các sản phẩm có phơi nhiễm chì. Đặc biệt là các sản phẩm gia công, thủ công, không được kiểm định, không có dây chuyền công nghệ. Dùng thuốc Đông y, thuốc Nam không rõ nguồn gốc, các hỗn hợp cao thuốc thủ công thường nhiễm độc chì cao.
Sử dụng đồ hộp không đảm bảo, sử dụng các vật dụng màu như bát màu từ những cơ sở thủ công hoặc nhập lậu thường là nguồn gây ra nhiễm độc chì. Chủ yếu nhiễm độc chì mạn tính. Nguy hiểm nhất là với trẻ nhỏ vì nó làm giảm sự hoạt hóa và phát triển của thần kinh.
Khuyến cáo không sử dụng túi bóng màu, không sử dụng bát màu để đựng đồ ăn - điều này sẽ có ích cho gia đình bạn.
Thu hồi khẩn cấp lô thuốc trị tăng huyết áp
Cục Quản lý Dược vừa quyết định đình chỉ lưu hành trên toàn quốc thuốc viên nén primodil 5 (amlodipine 5mg), lô sản xuất: D90706; hạn dùng: 12/10/2012, SĐK: VN-7260-08, Medley Pharmaceuticals Ltd., Ấn Độ sản xuất, Công ty cổ phần dược phẩm Cửu Long nhập khẩu, do thuốc không đạt chỉ tiêu định lượng amlodipine. Theo đó, Công ty cổ phần dược phẩm Cửu Long phải khẩn trương thu hồi lô thuốc nói trên và gửi báo cáo thu hồi về Cục.
Thuốc primodil 5 có chỉ định điều trị tăng huyết áp và thiếu máu cơ tim kèm đau thắt ngực ổn định.
Tiếp tục ưu tiên các tỉnh, thành có nguy cơ sốt rét cao
Vừa qua, Hội nghị tổng kết Quỹ Toàn cầu phòng chống sốt rét của Việt Nam năm 2011 và triển khai kế hoạch năm 2012 đã được Viện Sốt rét - Ký sinh trùng - Côn trùng Trung ương tổ chức thành công tại Quảng Trị. Theo số liệu báo cáo, năm 2011, với kinh phí từ Quỹ Toàn cầu và kinh phí từ Dự án Quốc gia phòng chống sốt rét, Viện Sốt rét - Ký sinh trùng - Côn trùng Trung ương đã tích cực triển khai nhiều hoạt động tại 29 tỉnh trọng điểm sốt rét, nâng tỷ lệ bệnh nhân sốt rét được điều trị bằng p.talirem đạt 99,1%, làm giảm tỉ lệ sốt rét xuống còn 1‰, tỉ lệ tử vong do sốt rét còn 16%. Các xã trọng điểm được tập huấn 100%, thực hiện hàng trăm buổi tuyên truyền các biện pháp phòng chống sốt rét.
Với mục tiêu “Tăng cường phòng chống sốt rét dựa vào cộng đồng tập trung vào các nhóm có nguy cơ cao, nâng cao năng lực và tính bền vững của Chương trình Quốc gia phòng chống sốt rét do Quỹ Toàn cầu phòng chống AIDS, lao và sốt rét tài trợ, trong năm 2012, Viện Sốt rét - Ký sinh trùng - Côn trùng Trung ương tiếp tục đẩy mạnh công tác triển khai các hoạt động nhằm hạn chế hơn nữa bệnh sốt rét, tập trung vào vùng sốt rét lưu hành nặng, vùng có nguy cơ cao với chỉ tiêu cụ thể: bảo vệ hơn 1 triệu người sống trong vùng sốt rét lưu hành; mua mới và phân phối 300.000 test chẩn đoán nhanh cho các cơ sở y tế; 100% thôn, bản thường xuyên thực hiện tuyên truyền phòng chống sốt rét…
Quảng Ngãi: Ðoàn công tác của Bộ Y tế kiểm tra bệnh viêm da do tiếp xúc
Theo tin từ Bộ Y tế, ngày 12/4/2012, đoàn công tác của Bộ Y tế gồm lãnh đạo các cục, vụ và các chuyên gia đầu ngành đến từ các bệnh viện như Bạch Mai, BV Da liễu TW, BV Bệnh nhiệt đới TW, Viện Y học lao động và Vệ sinh môi trường, Viện Kiểm nghiệm ATVSTP, Viện Huyết học - Truyền máu TW… đã lên đường đến huyện Ba Tơ, Quảng Ngãi để tiếp tục khảo sát và tìm biện pháp hỗ trợ y tế Quảng Ngãi trong điều trị bệnh viêm da bàn tay, bàn chân.
Theo Sở Y tế Quảng Ngãi, tính đến tháng 4/2012, tại huyện Ba Tơ đã ghi nhận 157 trường hợp mắc bệnh viêm da bàn tay và bàn chân. Hiện có 59 bệnh nhân đang được chuyển vào điều trị tại BV Phong - Da liễu TW Quy Hòa, có bệnh nhân nặng và tiên lượng rất xấu. Hiện ngành y tế Quảng Ngãi đang gặp rất nhiều khó khăn trong dự phòng và điều trị bệnh viêm da bàn tay, bàn chân ở huyện Ba Tơ.
Đồng Nai: Dịch bệnh diễn biến phức tạp
Theo BS. Cao Trọng Ngưỡng, Giám đốc Trung tâm YTDP tỉnh Đồng Nai, hiện nay tình hình dịch bệnh trên địa bàn tỉnh đang diễn biến phức tạp và có chiều hướng tăng nhanh. Theo báo cáo của Trung tâm YTDP, tính đến ngày 10/4, tỉnh Đồng Nai đã ghi nhận 908 trường hợp bị tay - chân - miệng, tăng 87 ca so với cùng kỳ năm 2011. Bệnh sốt xuất huyết cũng ghi nhận trên 900 trường hợp, tăng 41 ca so với cùng kỳ. Trong đó đã có 2 trường hợp tử vong do bệnh tay - chân - miệng và 1 trường hợp tử vong do bệnh sốt xuất huyết. Ngành y tế đã huy động các lực lượng tiếp tục tăng cường triển khai công tác phòng chống dịch.
Thuốc trôi nổi - Những nẻo đường mất mát
Kỳ 1: Nguy cơ từ những “nải” thuốc rong
LTS:Tình trạng thuốc nam, thuốc tân dược được bày bán tràn lan ở các chợ, đặc biệt là chợ vùng quê, vùng sâu, vùng cao đã, đang gây khó cho cả nhà quản lý và người dân. Hậu quả để lại vô cùng nghiêm trọng. Người bệnh đã tốn tiền mua thuốc lại còn rước thêm… họa. Thực tế những ngày vừa qua, Trung tâm Chống độc, Trung tâm Dị ứng miễn dịch lâm sàng, BV Bạch Mai, Hà Nội vẫn tiếp nhận nhiều ca bệnh nhi bị ngộ độc chì, dị ứng thuốc do dùng thuốc hàng rong, ở chợ… Đây là hồi chuông cảnh báo đối với chính quyền địa phương, quản lý thị trường và cơ quan chức năng làm thế nào để giải quyết dứt điểm tình trạng này?
Một người bạn của chúng tôi ở Nam Định lên Lạng Sơn du lịch, được mấy bà người dân tộc ngồi tại khu vực đền Kỳ Cùng giới thiệu thuốc cổ truyền của người dân tộc có thể chữa nhiều căn bệnh nan y; ghé vào mua mấy gói chữa bệnh tiểu đường nhưng khi về sắc uống thấy đau đầu chóng mặt, sợ quá phải vứt ra vườn…
Không chỉ riêng Lạng Sơn, theo thống kê của các cơ quan chức năng trong thời gian vừa qua, trên cả nước rất nhiều địa phương phát hiện những sai phạm về việc kinh doanh, sản xuất thuốc đông dược. Theo thống kê của Viện Kiểm nghiệm thuốc, năm 2011, trong 20.000 mẫu thuốc trong nước được kiểm nghiệm, thuốc Đông y giả, kém chất lượng chiếm tỷ lệ 9 - 10%. Cơ quan chức năng cũng từng phát hiện rất nhiều loại thuốc đông dược mang tên “dân tộc cứu nhân vật”, thuốc y học cổ truyền có chứa tân dược nhưng không được nhà sản xuất công bố đã gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người tiêu dùng... Mới đây nhất, tại làng thuốc Ninh Hiệp (Gia Lâm, Hà Nội), đầu mối dược liệu lớn nhất nước, cơ quan chức năng đã phát hiện nhiều sai phạm như: nhiều hộ không đủ điều kiện hành nghề; việc phơi, bảo quản dược liệu cũng không đạt tiêu chuẩn; vỏ bao không ghi tên các dược liệu.( Anh Tuấn) |
Bệnh nào cũng có thuốc?!
Để mục sở thị, chúng tôi ra khu vực cổng đền Kỳ Cùng để tìm hiểu. Biết tôi là người Lạng Sơn, một bà với trang phục người Nùng nhanh nhảu “tiếp thị”: “Cách đây mấy hôm, trên khu vực Công Sơn, mấy cậu thanh niên phát hiện trên cây gạo có tầm gửi, họ chặt xuống, bà phải nhanh tay lắm mới lấy được vài cân. Loại này chữa bệnh ung thư gan tốt lắm?”. Và bà đưa cho tôi vài gói nói giá 50.000 đồng/gói. Khéo tìm cách để thoái thác, chúng tôi sang khu vực chùa Tam Thanh.
Cũng là mấy bà trạc ngũ tuần với trang phục dân tộc Tày, Nùng, Dao… giới thiệu với khách đủ loại thuốc nam “đặc biệt” của Lạng Sơn. Khách kể bất cứ bệnh gì các bà cũng có thuốc cho loại bệnh đó. Khách cần cũng có, khách “hỏi chơi” cũng có, cứ xúm đông xúm đỏ; chừng 30 phút, với vài ba đoàn khách, các bà cũng bán được dăm bảy gói hoặc một vài chai “thuốc” đã ngâm rượu sẵn.
Theo thống kê của ngành y tế, trên địa bàn TP. Lạng Sơn, nhất là vào các phiên chợ, ngày lễ, chủ nhật, tại các điểm du lịch có khoảng vài chục người chuyên bán thuốc rong như vậy. Nguồn gốc các loại “thuốc” này phần lớn được khai thác từ các làng bản và với bàn tay “chế biến” của các “lang vườn”, mấy bà “cất” theo từng mẻ và mang đi bán rong.
Cũng có nhiều loại từ Trung Quốc qua một số cửa khẩu tràn sang. Một số người dân ở khu vực cửa khẩu Chi Ma cho biết, lực lượng cửu vạn khi bốc vác mặt hàng thuốc bắc của Trung Quốc nhặt nhạnh những mẩu, những thanh rơi vãi, gom lại và bán cho người thu mua, gọi là có thêm chút tiền “bãi”. Các loại cây “hổ lốn” này được thái, đóng gói và cung cấp cho các bà bán thuốc rong.
Khó xử lý?
Theo thanh tra Sở Y tế Lạng Sơn, cùng với việc tăng cường thanh kiểm tra hành nghề y dược tư nhân, Thanh tra y tế đã nhiều lần tiến hành kiểm tra các “nải” thuốc rong này, hầu hết người bán đều không có giấy phép hành nghề; hỏi kỹ, nhiều bà thậm chí cũng không có được những kiến thức tối thiểu về đông nam dược. Tuy nhiên, xử phạt cũng khó, bởi vì các bà đi bán cũng chỉ có một cái nải nhỏ, trong đó có một vài chục gói thuốc, vài chai rượu “thuốc” và thêm… chai mật ong “rừng”. Khó như vậy nên cũng như “đá ném ao bèo”, sau khi được nhắc nhở, các bà tản ra, sau đó đâu lại vào đấy.
Các hành vi bán thuốc rong nói trên đã vi phạm nghiêm trọng Luật Khám bệnh chữa bệnh (có hiệu lực từ ngày 1/1/2011). Các hành vi bị nghiêm cấm được ghi rõ trong Điều 6: “Người hành nghề bán thuốc cho người bệnh dưới mọi hình thức, trừ bác sĩ Đông y, y sĩ Đông y, lương y và người có bài thuốc gia truyền”. Luật KBCB cũng giải thích: “Lương y là người có hiểu biết về lý luận y dược học cổ truyền, có kinh nghiệm KBCB bằng phương pháp y dược học cổ truyền dùng thuốc hoặc không dùng thuốc được Bộ Y tế hoặc Sở Y tế công nhận sau khi có ý kiến của Hội Đông y TW hoặc Hội Đông y cấp tỉnh”. Người có bài thuốc gia truyền hoặc có phương pháp chữa bệnh gia truyền “là người sở hữu bài thuốc hoặc phương pháp chữa bệnh theo kinh nghiệm lâu đời do dòng tộc, gia đình truyền lại, điều trị có hiệu quả đối với 1 hoặc vài bệnh chứng nhất định được Sở Y tế công nhận sau khi có ý kiến của Hội Đông y cấp tỉnh”.
Là địa phương có thế mạnh về du lịch dịch vụ, khách thập phương lên Lạng Sơn ngoài thỏa mãn du lịch văn hóa, tâm linh, còn là để mua sắm, nhất là những đặc sản của địa phương. Tuy vậy, những “nải” thuốc rong và người bán thuốc rong không những đã góp thêm sự lộn xộn trên địa bàn các danh thắng, mà còn làm tổn hại đến môi trường du lịch dịch vụ của tỉnh. Thiết nghĩ, ngành y tế và các cơ quan chức năng cần vào cuộc một cách tích cực hơn để mang lại cho du khách những tình cảm đẹp về một vùng đất với thiên nhiên hùng vĩ, con người thật thà đôn hậu.
Xử lý nghiêm các cơ sở sai phạm trong kinh doanh thuốc YHCT Ngày 6/4, BS. Nguyễn Hoàng Sơn, Phó vụ trưởng Vụ Y dược cổ truyền – Bộ Y tế cho biết, trước thông tin phản ánh tình trạng trẻ bị nhiễm độc chì phải vào điều trị tại một số bệnh viện, Vụ đã có công văn gửi Sở Y tế các địa phương yêu cầu tăng cường kiểm tra các cơ sở hành nghề KCB bằng YHCT và kiên quyết xử lý nghiêm các cơ sở sai phạm, đồng thời đình chỉ hành nghề đối với những cơ sở không phép, lấy mẫu những chế phẩm nghi ngờ để kiểm nghiệm chì; cấm tuyệt đối mọi hình thức buôn bán thuốc rong, đặc biệt tại các chợ, các lễ hội. Thống kê của Vụ Y dược cổ truyền dựa trên báo cáo của các cơ sở điều trị cho thấy, trẻ ngộ độc chì phải nhập viện điều trị đều liên quan đến sử dụng chế phẩm được gọi là “thuốc cam”. Liên quan đến vấn đề này, Sở Y tế Hà Nội cho biết, tính đến ngày 5/4, Sở đã đình chỉ hành nghề đối với 3 cơ sở bán “thuốc cam” có chứa hàm lượng chì cao là cơ sở của ông Nguyễn Văn Trân (ở huyện Phúc Thọ), cơ sở của bà Lê Thị Sói (An Khánh, Hoài Đức), cơ sở của bà Đặng Thị Tình (Minh Đức, Phú Xuyên).(Thái Bình) |
Kỳ II: “Thuốc chợ” - Một người uống, nhiều người đau
Việc bán và mua thuốc không nguồn gốc không chỉ có ở các phiên chợ vùng quê, vùng cao... mà ngay tại Hà Nội, thuốc cam không nguồn gốc có chứa chì đã gây ngộ độc cho nhiều người. Điều lạ là, mặc dù các ban, ngành của nhiều địa phương vào cuộc quyết liệt, nhưng chỉ cần các cơ quan chức năng lơi lỏng là… vẫn y nguyên. Hậu quả để lại thật thảm khốc. Người uống cũng khổ, người nhà cũng đau theo.
Thuốc chữa “bách bệnh“... hồn nhiên ra chợ
Một ngày đầu tháng 3, chúng tôi lên vùng cao Hà Giang, hòa mình vào không gian đông đúc, nhộn nhịp của chợ phiên xã Ma Lé (Đồng Văn). Điều làm chúng tôi chú ý nhất là những hàng bán thuốc chữa bệnh. Trong vai người có nhu cầu mua thuốc chữa đau bụng, chúng tôi ghé vào “quầy hàng” của một phụ nữ nằm cuối chợ. Gọi là quầy hàng nhưng chỉ là một chiếc mẹt tròn, trên đó bày la liệt các loại thuốc viên, thuốc nước nhằng nhịt chữ Trung Quốc. Hỏi mua lọ thuốc chữa đau bụng, “dược sĩ” chợ phiên đưa cho tôi một lọ thuốc nước có màu xanh, trên nhãn vẽ hình con rắn. Cầm lọ thuốc trên tay, tôi thắc mắc về chức năng thuốc bào chế từ loài rắn chủ yếu dùng xoa bóp bên ngoài da, chữa đau xương cốt chứ đâu có tác dụng chữa đau bụng. “Dược sĩ” hồn nhiên nói, thuốc này chữa bách bệnh, từ đau xương, đau khớp, sưng tấy, đau bụng và cả đi ngoài nữa. Chị chắc không? - tôi hỏi và được trả lời: Thì người cung cấp thuốc nói thế(?!).
Quan sát các mặt hàng thuốc được bày bán trên chiếc mẹt nhỏ, tôi giật mình khi thấy có rất nhiều loại được để lẫn vào nhau, thuốc uống có, xoa bóp ngoài da có, nước huyết thanh để truyền cũng có, thuốc tiêm có, trong đó có cả thuốc diệt chuột! Và với việc bán, mua thuốc tân dược đơn giản như tại các chợ phiên, chẳng may cả người bán, người mua đều sơ ý lấy nhầm thuốc chữa bệnh sang thuốc diệt chuột thì nguy to. Những nghi ngại của tôi có cơ sở, bởi các loại thuốc bày bán không hề có chút thông tin chỉ dẫn bằng tiếng Việt nào, người bán, người mua không biết tiếng Trung Quốc, chỉ nhận dạng thuốc qua hình dáng, màu sắc…
Trong số 130 cháu bé được phát hiện và điều trị ngộ độc chì tại Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai thì có đến 92 cháu ở Bắc Giang, trong số đó có đến gần 90% là trẻ ở xã Tam Dị, huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang. Đa số các trẻ này đều dùng thuốc cam của một bà lang bán ở chợ làng. Phóng viên báo SK&ĐS đã có mặt tại xã Tam Dị. Và thật sự bất ngờ trước những hiểu biết rất…hồn nhiên của không ít phụ huynh. Tại địa phương này, có rất nhiều gia đình khác đã cho con sử dụng thuốc cam nhưng chưa có điều kiện cho con đi khám hoặc có trường hợp không muốn cho con đi khám vì nghĩ là cháu không có biểu hiện gì sẽ không bị ngộ độc chì. Điều đáng lo ngại hơn, vẫn còn người dân chưa hiểu hết tác hại của ngộ độc chì, họ cho đó là điều hết sức bình thường “thải hết chì là… xong”. Và ngay cả ở Hà Nội, thời gian qua cũng có 11 trường hợp cháu bé phải nhập viện vì ngộ độc chì do dùng thuốc cam của thầy lang bán ở chợ.
Nhiều người đau…
TS. Phạm Duệ - Giám đốc Trung tâm Chống độc, BV Bạch Mai, người 10 năm qua trực tiếp điều trị ngộ độc chì cho một cháu bé từ khi cháu chỉ 6 tuổi mà hiện nay cháu đã 16 tuổi nhưng không thể học nổi một chữ cái tiếng Việt đã phải rất đau lòng cảnh báo: “Người dân nên đến các cơ sở y tế để được khám bệnh và điều trị, không nên tin vào những bài thuốc gia truyền mà mang họa vào thân, đặc biệt là cho các cháu bé. Bởi ngay chính những người bán thuốc cũng không nắm rõ được những nguy hại từ thuốc mình đang bán”.
Không chỉ tự tiện mua thuốc về dùng, theo PGS.TS. Nguyễn Văn Đoàn, GĐ Trung tâm Dị ứng miễn dịch lâm sàng, BV Bạch Mai, nhiều bệnh nhân còn phải nhập viện vì họ cứ thích là đi mua thuốc về dùng. “Phụ nữ bị mọc ria như nam giới và mất kinh nguyệt, mặt chi chít trứng cá, rối loạn sắc tố da, béo phì, gầy còm... Đây đều là những hệ quả đáng tiếc của việc sử dụng thuốc corticoid một cách vô tội vạ”, PGS. TS. Nguyễn Văn Đoàn nói.
Mặt khác, theo nhiều chuyên gia về chống độc, điều khó khăn khi điều trị ngộ độc thuốc Nam là không có thuốc đặc hiệu, đa số người bệnh đã bị nặng do chất độc tích tụ trong cơ thể lâu (ngộ độc thuốc Nam hầu hết xảy ra từ từ, có người uống tới cả chục tháng mới bị). Triệu chứng thường là rối loạn hệ thống tiêu hóa (nôn, đi ngoài...), sau 3 - 4 ngày, các tổn thương ở bộ phận tiêu hóa nặng lên, xuất huyết dạ dày, thủng ruột... rồi gây suy gan, suy thận, hỏng bộ phận thần kinh (co giật), liệt cơ, suy hô hấp, đái ra máu... Đa số bệnh nhân nhập viện trong tình trạng muộn. Nếu suy thận còn có thể lọc máu ngoài thận, truyền dịch... tuy rất tốn kém nhưng còn cứu sống được bệnh nhân chứ suy gan nặng thì rất khó khăn.
Chỉ với 50.000 đồng/gói thuốc Nam không rõ nguồn gốc, người mua về uống khi nhập viện đã để lại hậu quả vô cùng nặng nề cho bản thân, gia đình và cả xã hội. Đã đến lúc không thể để tình cảnh này tiếp tục tái diễn.
Kỳ cuối: Thiệt đơn, hại kép
Cháu của bà lang cũng bị ngộ độc chì
Ngành y tế Bắc Giang đã và đang nỗ lực hết mình để chấn chỉnh, rà soát và đưa vào quản lý những người hành nghề y tế tư nhân đang hoạt động tự phát trong cộng đồng mà chưa được kiểm tra cấp giấy phép.
Với trách nhiệm quản lý trên địa bàn, Sở Y tế Bắc Giang đã ra quyết định đình chỉ việc hành nghề của bà Nguyễn Thị Thế (bà Tiến) ở xã Tam Dị, huyện Lục Nam vì hành nghề không phép. Trong quá trình hành nghề, bà Thế đã nhận chữa cho rất nhiều cháu bé bị tưa lưỡi, loét miệng sau đó bị ngộ độc và phải nhập viện điều trị, và bản thân cháu nội của bà Thế cũng bị nhiễm độc chì.
Qua sự việc trên, chúng tôi nhận thấy rằng, trách nhiệm quản lý địa bàn của y tế cơ sở cần phải nâng cao hơn nữa, cương quyết không để tái diễn những trường hợp hành nghề không phép.
Tổ chức bàn khám và tư vấn dùng thuốc tại các chợ phiên
Phải nói thẳng thắn rằng, nếu chúng tôi không làm thật quyết liệt thì tình trạng thuốc không rõ nguồn gốc bày bán tràn lan tại các chợ phiên trong tỉnh còn diễn ra nghiêm trọng hơn nữa. Với trách nhiệm của ngành y tế, lãnh đạo chúng tôi đã yêu cầu y tế cơ sở, đặc biệt là các trung tâm y tế phải kiểm soát thật tốt vấn nạn này.
Thực tế ở Hà Giang đã xuất hiện tình trạng người dân dù không có một chút kiến thức nào về thuốc, thậm chí không biết chữ vẫn sang bên kia biên giới lấy thuốc về bày bán. Còn người mua cũng rất dễ dãi, cứ mỗi lần xuống chợ ngoài việc thăm thú, vui chơi dù không đau ốm cũng mua thuốc gọi là có… quà mang về.
Địa bàn của Hà Giang rộng, các chợ phiên đan xen nhau, một ngày diễn ra nhiều phiên chợ, trong khi đó các lực lượng chức năng mỏng nên chưa thể kiểm soát được hết tình hình. Bên cạnh đó, những hạn chế về trình độ nhận thức của người dân cũng là tác nhân để việc mua bán thuốc còn dễ dãi. Trước tình hình này, trong các buổi làm việc giữa ngành y tế với chính quyền các huyện, chúng tôi đều nêu vấn đề này và đề nghị lãnh đạo chính quyền cơ sở phải xắn tay vào làm, cương quyết thu hồi việc bán các loại thuốc ở chợ.
Chính vì thế, hiện nay việc bán các loại thuốc Tây ở các chợ Hà Giang đã giảm hẳn. Nếu có chỉ xuất hiện lẻ tẻ và không công khai như trước. Để ngăn chặn triệt để tình trạng này, ngành y tế Hà Giang đề nghị chính quyền cơ sở tiếp tục phối hợp tốt với cán bộ y tế, kiểm tra, kiểm soát thường xuyên hơn, ngoài việc thu hồi và tiêu hủy phải tính đến phạt hành chính thật nặng mới có tác dụng răn đe. Một phương án mà chúng tôi cũng đã tính đến, tại các phiên chợ vùng cao, là nên bố trí bàn khám các loại bệnh thông thường, tư vấn và hướng dẫn người dân dùng thuốc ngay tại chỗ, có như vậy mới giảm dần và không để tái diễn hình ảnh vừa bán thịt lại vừa bán thuốc, trông rất phản cảm như thời gian qua.
Cung ứng đủ thuốc có chất lượng đến vùng sâu, vùng xa
Ở Cà Mau, trước đây cũng có tình trạng thuốc Tây, thuốc Nam theo các ghe thuyền đi bán ở vùng sâu, vùng xa trong tỉnh. Trước tình trạng đó, để ngăn chặn tận gốc việc bán thuốc bừa bãi và người mua cũng dễ dãi, chúng tôi đã cho phép các công ty dược được mở đại lý cung ứng thuốc đến tận xã, phường.
Theo quan điểm của chúng tôi, việc mua, bán thuốc dễ dãi trên ghe thuyền, rồi đến các chợ vừa khó kiểm soát được chất lượng, vừa ảnh hưởng đến sức khỏe người dân. Vì vậy, việc các đại lý thuốc được mở ra nhằm đáp ứng nhu cầu chính đáng của người dân được mua thuốc có chất lượng, có nguồn gốc và được bảo quản tốt.
Ngành y tế tỉnh đã phối hợp chặt chẽ với quản lý thị trường, công an thường xuyên kiểm tra, giám sát việc tuân thủ các quy định pháp luật của các đại lý thuốc để kịp thời chấn chỉnh. Bên cạnh đó, giao trách nhiệm cho các phòng y tế phải tăng cường trách nhiệm quản lý nhà nước trên địa bàn về hành nghề y dược, tuyệt đối không được buông lỏng quản lý.
Vì sao “thuốc cam” lại chứa hàm lượng chì lên tới 50%?
Theo tôi, nguyên nhân của tình trạng lạm dụng thuốc, dùng thuốc không có chỉ định của bác sĩ có phần do thói quen dùng thuốc của người dân. Có thực trạng thuốc Nam, thuốc cam bày bán tràn lan ở chợ thiếu sự kiểm soát, hơn nữa người dân lại vì tâm lý tiện lợi, cứ ốm là ra chợ mua thuốc…
Tuy nhiên, vấn đề mấu chốt lại không phải là thuốc Nam có nguồn gốc xuất xứ mà là các loại thuốc “dỏm” mang nhãn hiệu thuốc Nam. Câu hỏi đặt ra ở đây là ai làm ra và phân phối loại thuốc này? Làm cách nào mà các thầy lang lại có được những loại “thuốc cam” chứa một hàm lượng chì lên tới 50%, đó là câu hỏi cần phải được trả lời, để dẹp tận gốc các sản phẩm độc hại này.
Về công tác truyền thông, rõ ràng trong thời gian qua, truyền thông ngày càng quan tâm chú ý đến sức khỏe nhưng cũng chưa thể đủ vì thực tế qua tiếp xúc nhiều người chưa quan tâm đến báo đài, nên theo tôi cần kết hợp tuyên truyền tờ rơi, treo pano, thậm chí có cả các buổi nói chuyện. Về công tác điều trị ngộ độc chì rất tốn kém, thuốc giải độc đắt tiền, thời gian thải độc kéo dài không chỉ 1-2 tháng mà phải kéo dài đến hàng năm. Đấy chỉ là nói thuốc giải độc còn chưa tính đến chi phí để phục hồi chức năng do hậu quả mà ngộ độc chì để lại là chậm phát triển trí tuệ và thể chất…
Không tự ý sử dụng thuốc Đông dược
Năm 2011, qua kiểm nghiệm 5.801 mẫu thuốc Đông dược - dược liệu, cơ quan kiểm nghiệm trong cả nước đã phát hiện 353 mẫu thuốc không đạt tiêu chuẩn chất lượng, chiếm tỷ lệ 6,09% so với số mẫu thuốc Đông dược - dược liệu đã lấy kiểm tra. Đa số các mẫu thuốc không đạt tiêu chuẩn chất lượng chủ yếu là các chỉ tiêu độ nhiễm khuẩn, độ rã, độ ẩm.
TS. Sơn cũng cho biết, qua kiểm nghiệm cho thấy, chất lượng thuốc Đông dược và dược liệu vẫn là vấn đề đáng báo động, khi cơ quan chức năng đã phát hiện có 1 mẫu thuốc Đông dược trộn tân dược clibenclamid và 4 mẫu trộn dexamethason, thực phẩm chức năng chứa tân dược sibutramin… và phát hiện 6 mẫu thuốc chữa tưa lưỡi dành cho trẻ em có hàm lượng chì vượt giới hạn cho phép… nhưng nhà sản xuất cố tình không công bố trong thành phần khiến người tiêu dùng vô tư sử dụng mà không biết rằng sản phẩm đó rất nguy hại đến sức khỏe.
Do đó, TS. Sơn khuyến cáo, người tiêu dùng không nên lầm tưởng thuốc Đông dược là vô hại mà bất kỳ thuốc gì kể cả Đông y và Tây y đều có tính hai mặt. Điều nguy hiểm là khi dùng Đông dược không rõ công dụng, không biết chính xác loại thuốc gì, dùng kéo dài, liều lượng không kiểm soát được có thể dẫn tới nhiều nguy hại cho sức khỏe...
Xử lý nghiêm và công bố các cơ sở kinh doanh thuốc YHCT sai phạm
Vụ Y học cổ truyền đã có công văn gửi Sở Y tế các địa phương yêu cầu tăng cường kiểm tra các cơ sở hành nghề KCB bằng y học cổ truyền và kiên quyết đình chỉ hành nghề đối với những cơ sở không phép, lấy mẫu những chế phẩm nghi ngờ để kiểm nghiệm chì; cấm tuyệt đối mọi hình thức buôn bán thuốc rong, đặc biệt tại các chợ, các lễ hội.
ThS. Sơn cũng cho biết, tại Bắc Giang, tỉnh có nhiều trẻ ngộ độc chì, cơ quan chức năng đã lấy các mẫu thuốc bột ở một cơ sở hành nghề không phép thuộc xã Tam Dị, huyện Lục Nam.
Kết quả xét nghiệm cho thấy, tất cả các mẫu trên đều nhiễm chì với nồng độ lên đến 1-4,3mcg/g. Ngoài ra, có 2 mẫu còn nhiễm kim loại asen (As) - thạch tín - với nồng độ 0,17 - 2,17mcg/g.
Nhiều ca tử vong đáng tiếc do đột quỵ
Tại Việt Nam, mỗi năm có khoảng 100.000 người chết vì đột quỵ. Tỷ lệ tử vong do đột quỵ (trên 50%) đứng hàng thứ 3 sau tai biến của tim mạch và ung thư. Đây là thông tin được GS.TS. Lê Văn Thành - Chủ tịch Hội Phòng chống tai biến mạch máu não Việt Nam đưa ra tại hội nghị đột quỵ quốc tế vừa tổ chức tại Huế. Hiện đa số bệnh nhân ở Việt Nam bị tai biến mạch máu não vẫn được chăm sóc, điều trị theo phương pháp truyền thống.
Nhiều bệnh nhân đột quỵ đáng lẽ được cứu sống, nhưng do đến BV quá muộn hoặc tưởng bị trúng gió nên cứ để ở nhà cạo gió, dẫn đến nhiều trường hợp tử vong oan uổng. Trong khi đó, cả nước mới chỉ có 16 đơn vị điều trị đột quỵ tại các BV, chưa đáp ứng được yêu cầu KCB đột quỵ. Do đó, việc thành lập thêm nhiều đơn vị điều trị đột quỵ tại các BV (loại 1 và 2) để kịp thời khám, điều trị bệnh đột quỵ là yêu cầu cấp bách hiện nay.