Lập 10 đoàn kiểm tra liên ngành ATVSTP trong dịp Tết Nguyên đán; Phát hiện nhiều sai phạm tại làng dược liệu Ninh Hiệp; Chủ động duy trì mức sinh hợp lý; Không phát hiện chất gây ung thư trong dầu gội dành cho trẻ em; Tuổi thọ trung bình của người VN là 73…
Sức khỏe & Đời sống
Lập 10 đoàn kiểm tra liên ngành ATVSTP trong dịp Tết Nguyên đán
Ban chỉ đạo (BCĐ) liên ngành Trung ương an toàn vệ sinh thực phẩm (ATVSTP) vừa ban hành kế hoạch thanh kiểm tra đảm bảo ATVSTP trong dịp Tết Nguyên đán Nhâm Thìn 2012. Theo đó, BCĐ sẽ thành lập 10 đoàn liên ngành, tiến hành thanh kiểm tra tại 21 tỉnh, thành phố trọng điểm từ ngày 10/12/2011 đến 30/1/2012. Các đoàn sẽ tập trung thanh kiểm tra các cơ sở sản xuất chế biến, kinh doanh, nhập khẩu thực phẩm, dịch vụ ăn uống, chú trọng các loại thực phẩm được sử dụng nhiều trong dịp Tết. Trong quá trình thanh kiểm tra sẽ tập trung xem xét các nội dung như giấy chứng nhận đủ điều kiện ATVSTP; hồ sơ công bố tiêu chuẩn sản phẩm; nhãn hàng hóa thực phẩm; hồ sơ nguồn gốc sản phẩm hàng hóa, nguyên liệu, phụ gia thực phẩm…Các sai phạm sẽ xử lý theo quy định của pháp luật, tuyệt đối không để các sản phẩm không đảm bảo ATVSTP, không rõ nguồn gốc, nhãn mác lưu thông trên thị trường.
Phát hiện nhiều sai phạm tại làng dược liệu Ninh Hiệp
Ngày 29/11, Cục Quản lý Dược và Sở Y tế Hà Nội đã thực hiện khảo sát tại làng thuốc Ninh Hiệp (Gia Lâm, Hà Nội), đầu mối dược liệu lớn nhất nước. Theo ước tính của lãnh đạo xã Ninh Hiệp, trung bình một ngày có khoảng 30 tấn dược liệu (chủ yếu từ Trung Quốc) được nhập về Ninh Hiệp, từ đây, các loại dược liệu lại tỏa đi các nơi trên cả nước. Tại buổi khảo sát, nhiều sai phạm đã bị phát hiện, đặc biệt, xã Ninh Hiệp có 300 hộ kinh doanh dược liệu nhưng chỉ có 18 hộ có đủ điều kiện hành nghề, tức là đã qua lớp đào tạo chuyên môn năm 2006. Số còn lại cũng chỉ 50% đủ điều kiện đào tạo (đã tốt nghiệp lớp 12). Bên cạnh đó, việc phơi phóng, bảo quản dược liệu cũng không đạt tiêu chuẩn. Dược liệu được phơi quanh làng, ngay trên vỉa hè, lối đi… Hầu hết các loại dược liệu được chứa trong các bao tải, chất lên nhau, để tại các nơi chưa thông thoáng, vỏ bao không ghi tên các dược liệu.
Chủ động duy trì mức sinh hợp lý
Sáng 30/11/2011, Tổng cục DS-KHHGĐ đã tổ chức họp báo về kỷ niệm 50 năm truyền thống ngành DS-KHHGĐ và phát động Tháng hành động quốc gia về dân số năm 2011. Theo ông Dương Quốc Trọng, Tổng cục trưởng Tổng cục DS-KHHGĐ, 50 năm qua, ngành DS-KHHGĐ đã đạt nhiều thành tựu, góp phần vào thành tích chung của đất nước. Xuất phát điểm, nước ta có mức sinh rất cao (từ 6,0 con vào năm 1960) thì năm 2010, số con trung bình của một phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ giảm được 4 con (còn 2,0 con năm 2010), trong khi thế giới chỉ giảm được 2,5 con. Chỉ số phát triển con người (HDI) của Việt Nam đã tăng từ 0,690 điểm lên 0,725 điểm, đạt mục tiêu Chiến lược Dân số Việt Nam giai đoạn 2001-2010 đề ra. Thời gian tới, toàn ngành DS-KHHGĐ tập trung vào công tác nâng cao chất lượng dân số, đáp ứng đầy đủ nhu cầu tránh thai, duy trì mức sinh thấp hợp lý, kiểm soát tốc độ tăng nhanh tỷ số giới tính khi sinh…
Rút số đăng ký thuốc điều trị cảm cúm Dalcofort
Cục Quản lý Dược, Bộ Y tế vừa quyết định rút số đăng ký thuốc ra khỏi thị trường thuốc đang lưu hành tại Việt Nam đối với thuốc Dalcofort, số đăng ký VD-3337-07, do Công ty cổ phần dược Danapha đăng ký và sản xuất. Trước đó, Công ty Danapha cũng đã có văn bản đề nghị rút số đăng ký của thuốc Dalcofort do không có nhu cầu thị trường đối với sản phẩm này. Dalcofort là một loại thuốc thuộc nhóm thuốc điều trị cảm cúm.
Phẫu thuật tim cho bệnh nhi 5 ngày tuổi
BV Nhi đồng 1, TP.HCM vừa phẫu thuật tim cho một bệnh nhi mới 5 ngày tuổi mắc bệnh chuyển vị đại động mạch, một dạng bệnh tim bẩm sinh rất phức tạp. Trong dị tật này, vị trí của các đại động mạch đảo lộn so với bình thường, động mạch chủ cắm vào thất phải và động mạch phổi cắm vào thất trái. Từ lúc sinh ra, bé đã bị tím tái do cơ thể không trao đổi được ôxy. Cuộc phẫu thuật tim kéo dài 7 tiếng. Sau cuộc phẫu thuật khó khăn và phức tạp bệnh nhi đã hồng hào trở lại, đang thở máy và tiếp tục được chăm sóc, theo dõi tại BV Nhi đồng 1.
Theo BS. Đào Trung Hiếu, Phó Giám đốc BV Nhi đồng 1, đây là một trong những trường hợp trẻ ít ngày tuổi nhất được BV phẫu thuật tim, các ca khác thường là 2 - 3 tuần tuổi (Sức khỏe & Đời sống 1/12).
Ứng dụng công nghệ mới trong điều trị tật khúc xạ
Ngày 29/11, BV Mắt TP.HCM đã ứng dụng công nghệ mới femtosecond laser trong phẫu thuật nhãn khoa qua hệ thống VisuMax. Theo TS.BS. Trần Hải Yến, Phó giám đốc Bệnh viện Mắt TP.HCM, femtosecond laser được coi là công nghệ ứng dụng hàng đầu trong điều trị tật khúc xạ. Việc vạt giác mạc bằng femtosecond laser có năng lượng sử dụng thấp, độ dày ổn định và đều đặn, thời gian phẫu thuật mắt cho bệnh nhân được rút ngắn, loại bỏ tối đa các biến chứng trong phẫu thuật. BV Mắt TP.HCM là nơi đầu tiên trong cả nước ứng dụng công nghệ mới này trong phẫu thuật khúc xạ cho bệnh nhân.
Thống kê của BV Mắt TW cho thấy, tỷ lệ mắc tật khúc xạ ngày càng tăng ở trẻ với khoảng 3 triệu trẻ em trong cả nước cần đeo kính. Đặc biệt, học sinh thành thị mắc tật khúc xạ có tỷ lệ rất cao, chiếm tới 40 - 50% số học sinh, trong khi tỷ lệ học sinh ở nông thôn bị tật khúc xạ chỉ chiếm khoảng 15%.
Sức khỏe & Đời sống, An ninh thủ đô
Không phát hiện chất gây ung thư trong dầu gội dành cho trẻ em
Liên quan đến thông tin dầu gội đầu Johnson’s Baby Shampoo nghi ngờ chứa chất độc hại gây ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng (báo SK&ĐS số 177 ra ngày 5/11/2011 đã có bài phản ánh), ngày 30/11, Cục Quản lý Dược, Bộ Y tế cho biết, kết quả kiểm nghiệm sản phẩm dầu gội đầu này không phát hiện các chất độc hại có nguy cơ gây ung thư đối với người sử dụng. Theo Cục quản lý Dược, kết quả kiểm nghiệm của Viện Kiểm nghiệm thuốc TP.HCM đối với các sản phẩm dầu gội đầu Johnson’s Baby Shampoo được lấy mẫu không phát hiện thấy chất 1,4 dioxan, hàm lượng quaternium-15 và formaldehyde giải phóng nằm trong giới hạn cho phép dùng trong mỹ phẩm và an toàn cho người sử dụng.
Thanh niên, Tuổi trẻ
Tuổi thọ trung bình của người VN là 73
Ngày 30/11, tại buổi họp báo Tháng hành động quốc gia về dân số, ông Dương Quốc Trọng, Tổng cục trưởng Tổng cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình (Bộ Y tế), cho biết tuổi thọ trung bình của người VN hiện là 73 tuổi, tăng 33 tuổi trong 50 năm qua (40 tuổi vào năm 1960).
Số con trung bình của một phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ từ 6 con (năm 1960) hiện còn 2 con. Tỷ lệ sinh của một số tỉnh miền Tây và Đông Nam bộ đang ở dưới mức cho phép. Tỷ suất sinh thấp nhất nước là TP.HCM, trung bình mỗi bà mẹ chỉ có 1,45 con. Tuy nhiên, với gần 260 người/km2 đất, mật độ dân số VN cao gấp gần 6 lần mật độ trung bình thế giới.
Thanh niên
Bệnh nhân rút đơn kiện bệnh viện
Ngày 30/11, 4 bệnh nhân cuối cùng trong vụ kiện Bệnh viện Mắt TP.HCM đã rút đơn khởi kiện sau thời gian hòa giải và thương lượng bồi thường.
Theo thỏa thuận, 3 trường hợp nhận 45 triệu đồng và 1 trường hợp nhận 35 triệu đồng. Ngoài ra, bệnh viện còn hỗ trợ bệnh nhân Phan Thị Ngợi (ngụ Bình Dương) 35 triệu đồng. Bà Ngợi là một trong 22 bệnh nhân mổ phaco tại bệnh viện, sau đó bị mù nhưng chưa nộp đơn khởi kiện ra tòa. Trước đó, 8 trường hợp khác cũng rút đơn khởi kiện bệnh viện và đồng ý nhận từ 15-50 triệu đồng/trường hợp.
Vào tháng 5/2010, sau khi mổ phaco tại Bệnh viện Mắt TP.HCM, nhiều bệnh nhân đã bị mù, nguyên nhân là do nhiễm trùng (chất chỉ thị màu trypan blue có vi trùng mủ xanh) sau khi mổ. Bệnh viện đã nhận trách nhiệm và thương lượng bồi thường 8 triệu đồng/trường hợp. Nhiều bệnh nhân không đồng ý nên đã khởi kiện ra TAND Q.3.
Tiền phong
Thuốc cam có chữa được bệnh chân tay miệng?
Bệnh cam miệng có liên quan bệnh chân tay miệng hay không và có thể dùng thuốc cam để chữa bệnh chân tay miệng được không? Một số bác sỹ bày tỏ lo ngại gia tăng số ca ngộ độc chì do dùng thuốc cam miệng có thể liên quan bệnh tay chân miệng.
Không phải là một
Theo TS Phạm Duệ, Giám đốc Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội), số ca ngộ độc chì do dùng thuốc cam tăng nhanh giai đoạn gần đây có thể liên quan dịch chân tay miệng. Nhưng TS Duệ khẳng định, bệnh tay chân miệng và bệnh cam miệng là hai loại bệnh khác nhau mặc dù đều xảy ra nhiều ở trẻ em và có những dấu hiệu gần giống nhau.
Sự giống nhau về triệu chứng có thể dẫn đến nhầm lẫn giữa hai loại bệnh trên, và có khả năng là nguyên nhân khiến nhiều người đổ xô đi mua thuốc cam, khiến ngộ độc chì tăng đột biến thời gian gần đây.
Dù đây là hai căn bệnh khác nhau và không dễ phân biệt nếu không có kiến thức, một nhà chuyên môn vẫn nêu mấy hướng dẫn sau đây để có thể nhận biết dễ hơn. Theo lương y Vũ Quốc Trung, Hội Đông y Việt Nam, bệnh cam miệng trong đông y gọi là cam tẩu mã. Đây là loại bệnh xảy ra nhiều ở trẻ em với các triệu chứng trong miệng xuất hiện các vết hoại tử, lở loét, miệng hôi, lưỡi trắng, chảy dãi nhiều. Căn bệnh này trước đây xuất hiện nhiều ở trẻ em nhưng hiện nay thì hiếm gặp hơn. Đây là loại bệnh khó chữa. Đông y chủ yếu sử dụng các loại thuốc bôi trực tiếp lên các vết loét.
Còn bệnh chân tay miệng, ngoài dấu hiệu trong miệng xuất hiện các vết loét đỏ hay phỏng nước ở niêm mạc miệng, lợi thì ở lòng bàn tay, lòng bàn chân, gối, mông còn xuất hiện các phát ban dạng phỏng nước. Ngoài ra, trẻ còn có dấu hiệu sốt nhẹ, nôn.
Bệnh cam miệng khác bệnh chân tay miệng, do đó thuốc cam không chữa được bệnh kia.
Khó quản cơ sở thuốc gia truyền
Thầy lang bán thuốc cam cho gia đình có bé trai đầu tiên phát hiện ngộ độc chì do dùng thuốc chữa cam miệng (Tiền Phong ngày 5-11-2011) được xác định hành nghề trái phép.
Ông lang Nguyễn Văn Trân (Long Xuyên, Phúc Thọ, Hà Nội) không có giấy phép hành nghề khám chữa bệnh bằng y học cổ truyền. Theo ông Nguyễn Duy Hậu, Trưởng phòng Y tế huyện Phúc Thọ, trong bảng thống kê các cơ sở khám chữa bệnh dịch vụ đông y trên địa bàn huyện Phúc Thọ mới đây nhất, không thấy ai có tên Nguyễn Văn Trân.
Theo ông Hậu, việc quản lý các cơ sở dịch vụ y tế nói chung, trong đó có các cơ sở dịch vụ đông y được thực hiện qua các trạm y tế xã. Hằng năm, các trạm y tế xã làm công tác thống kê các cơ sở dịch vụ y tế tại địa bàn xã rồi gửi lên Phòng Y tế huyện tổng hợp.
Trường hợp ông Trân không có trong danh sách các cơ sở dịch vụ đông y, ông Hậu cho rằng có thể do bà Hà Thị Tú, Trưởng trạm Y tế xã Long Xuyên, quên ghi vào.
Còn bà Hà Thị Tú thì cho hay, ông Nguyễn Văn Trân (68 tuổi) là hội viên của Hội Đông y huyện Phúc Thọ. Tuy nhiên, ông không qua bất kỳ trường lớp đào tạo nào. Việc bán thuốc chữa bệnh tại nhà của ông Trân cũng không công khai, không có bất kỳ bảng quảng cáo hay cửa hàng. Thế nên bà Hà mới quên báo cáo lên Phòng Y tế huyện Phúc Thọ.
Ông Hậu cho biết thêm, thực tế việc quản lý các cơ sở thuốc gia truyền rất khó khăn do các cơ sở này thường bán chui, không có bảng quảng cáo. Khi đoàn kiểm tra đến, họ thường giấu thuốc đi. Vì vậy, việc phát hiện và xử phạt vi phạm hành chính gặp khó khăn.
Thêm một ca tử vong
Theo Khoa Hồi sức Cấp cứu, Bệnh viên Nhi trung ương, bé trai Nguyễn Hữu Cường Quốc (6 tháng tuổi) ở Hưng Yên đã qua đời ngày 26-11 sau nhiều ngày hôn mê sâu do ngộ độc chì.
Trước đó, mẹ bé, chị Hoàng Thị Hương mua thuốc cam ở chợ của một thầy lang cho bé uống. Sau khi uống hết nửa gói, bé Cường Quốc có biểu hiện buồn nôn, co giật. Gia đình đưa bé đến Bệnh viện Nhi Trung ương.
Tại đây bé được xác định ngộ độc chì với hàm lượng chì 136 mcg/dl, gấp hơn 9 lần mức cho phép. Đây là trường hợp thứ hai tử vong tại Hà Nội vì ngộ độc chì thuốc cam, sau trường hợp đầu tiên ở BV Bạch Mai.
Gia đình & Xã hội
Chống quá tải: Siết lại cơ chế nhập và chuyển viện
Trong hai ngày 28- 29/11, đoàn công tác của Bộ Y tế do Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến dẫn đầu làm việc tại TP HCM.
Các vấn đề quá tải bệnh viện, công tác dân số đã được đưa ra bàn thảo.
40 giường bệnh/1 vạn dân
Tại buổi làm việc với UBND TP HCM sáng 29/11, BS. Phạm Việt Thanh, Giám đốc Sở Y tế cho biết, dân số TP HCM (tính cả vãng lai) là gần 10 triệu người. Tổng số giường bệnh hiện có là 31.088 giường bệnh tương ứng với gần 40 giường bệnh/ vạn dân, 12,2 bác sĩ /vạn dân. Tại các bệnh viện quá tải, mỗi ngày phải nhận bệnh nhân đến khám, điều trị ngoại trú vượt hơn 2.000- 3.000 lượt bệnh nhân. Đối với BV Nhi Đồng 1 và Nhi Đồng 2, trung bình tiếp nhận 5.000 lượt bệnh nhi mỗi ngày.
Các số liệu này cho thấy tình hình quá tải tập trung vào các bệnh viện chuyên khoa đầu ngành; các bệnh viện đa khoa hạng I có định hướng phát triển chuyên khoa sâu, kỹ thuật cao. Các bệnh nhân ở tỉnh đến khám đa số phải nhập viện.
Theo BS. Phạm Việt Thanh, quá tải ảnh hưởng đến chất lượng điều trị, tăng nhiễm khuẩn bệnh viện, thái độ phục vụ người bệnh vì thế cũng thiếu chu đáo. "Chống quá tải là cần thiết, là sự sống còn, nhưng đòi hỏi phải có giải pháp đồng bộ từ Trung ương đến địa phương, có sự tham gia của các các bộ, ngành chức năng, ban, ngành, đoàn thể thì mới có thể giải quyết được một cách căn cơ", ông Thanh nói.
"Nói quá tải nhưng không bệnh viện nào muốn giảm tải", Phó Chủ tịch UBND TP HCM Hứa Ngọc Thuận phát biểu tại buổi làm việc. Theo ông Thuận, hiện nay các bệnh viện phải tự chủ toàn phần, nên "gom" nhiều bệnh nhân mới đủ chi phí. Bệnh nhân đông, số lượng y bác sĩ ít dẫn đến tình trạng phục vụ kém, gây bức xúc trong người dân. Cụ thể, chỉ tiêu của Bộ Y tế là 3,3 điều dưỡng/1 bác sĩ nhưng hiện nay các bệnh viện chỉ "gói ghém" trong khoảng 2,3 điều dưỡng/bác sĩ.
"Hiện nay, TP HCM đang phải gồng gánh áp lực điều trị bệnh cho hơn 10 triệu dân đang sinh sống và làm việc. Thêm vào đó, 60% bệnh nhân từ các tỉnh chuyển về. Áp lực về chăm sóc sức khỏe nhân dân đặt lên vai TP HCM quá nặng", ông Thuận nói.
Dự án xếp hàng
Theo ông Thuận, hiện tất cả các dự án xây dựng bệnh viện mới đều phải xếp hàng chờ thi công vì vướng Nghị quyết 11 của Thủ tướng Chính phủ. Ngân sách TP HCM đã sẵn sàng, mọi công tác chuẩn bị, thủ tục đều xong nhưng chưa khởi công được. Ông Thuận đề nghị Bộ Y tế kiến nghị với Chính phủ "mở rộng" Nghị quyết 11 cho phép thành phố thực hiện các công trình dân sinh, giải quyết nhu cầu bức xúc của người dân. TP HCM đầu tư 170 tỉ đồng cho 5 bệnh viện cửa ngõ. Nếu các dự án bệnh viện được xây dựng thì đến năm 2015 sẽ có nhiều bệnh viện mới ra đời, chấm dứt tình trạng quá tải như hiện nay.
Trước đó, ngày 28/11, Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến đã có buổi làm việc tại ba bệnh viện là: Ung bướu, Chấn thương chỉnh hình và Nhi Đồng 1 về công tác giảm tải bệnh viện. Bộ trưởng đã chứng kiến thực trạng hai, ba bệnh nhân phải nằm một giường, thậm chí nhiều bệnh nhân không có giường phải trải chiếu nằm dưới sàn... Đánh giá cao những nỗ lực chống quá tải của các bệnh viện như tăng ca làm ngoài giờ, đầu tư kỹ thuật, đào tạo nhân lực..., nhưng Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến cho rằng đó mới chỉ là biện pháp tạm thời, cần phải có biện pháp căn cơ hơn. Đó là phải trám lỗ hổng trong quy chế chuyển viện, nhập viện và mạng lưới y tế cơ sở, y tế khu vực. "Gần 60% bệnh nhân ngoại tỉnh, khoảng 60% trong số đó đáng lẽ nằm điều trị ở tuyến tỉnh nhưng lại tự vượt lên tuyến trên", Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến nói.
Theo Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến, cơ chế khám chữa bệnh ban đầu, chuyển viện, nhập viện chưa ổn và cần siết lại. Để làm được điều này phải phân tuyến kỹ thuật, đầu tư cho y tế địa phương, y tế khu vực. Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến nhìn nhận không riêng gì TP HCM, quá tải bệnh viện hiện là vấn đề "nóng" của toàn xã hội.
Kiến nghị thành lập trung tâm DS-KHHGĐ trực thuộc UBND
Tại buổi làm việc với Đoàn công tác của Bộ Y tế, bà Tô Thị Kim Hoa, Chi cục trưởng Chi cục DS-KHHGĐ TP HCM cho biết, ở cấp quận, huyện tại TP HCM không thành lập Trung tâm DS-KHHGĐ. Nhân sự làm công tác DS-KHHGĐ thuộc Phòng Y tế. Còn ở cấp phường, xã, thị trấn, cán bộ DS-KHHGĐ không chuyên trách trực thuộc UBND phường và không tuyển thành viên chức y tế trực thuộc Trạm Y tế xã.
Trong khi đó, TP HCM là địa phương có dân số đông, biến động dân số cơ học lớn (bình quân hàng năm tăng 2,07% - tương đương 153.000 người/năm); Phụ nữ tuổi sinh sản lớn 2.443.956 (34,1%); Tình hình nạo phá thai cao; Chương trình sàng lọc trước sinh, sàng lọc sơ sinh mới triển khai, tỷ lệ đối tượng tham gia chưa nhiều…
Bà Hoa kiến nghị, để thống nhất tổ chức bộ máy làm công tác DS-KHHGĐ chung của cả nước (62/63 tỉnh, thành đã có Trung tâm DS-KHHGĐ), thuận lợi trong vận hành, triển khai công việc cũng như đồng bộ trong thực hiện chính sách cán bộ của nhà nước, nên thành lập Trung tâm DS-KHHGĐ trực thuộc UBND quận, huyện. Cho phép tuyển cán bộ DS-KHHGĐ phường, xã, thị trấn làm viên chức Dân số theo Thông tư 12/2011/TT/BNV ngày 01/10/ 2011. Viên chức Dân số sẽ trực thuộc Trung tâm DS-KHHGĐ quận, huyện và công tác tại UBND xã, phường, thị trấn.
Tuổi trẻ
Bài toán khó chi phí điều trị HIV/AIDS
Người nhiễm HIV được dùng thuốc không chỉ điều trị cá nhân mà còn giúp dự phòng cho cộng đồng, nhưng VN đang đứng trước khó khăn khi nguồn tài trợ quốc tế - chi phí điều trị chủ yếu cho bệnh nhân HIV từ trước đến nay - có xu hướng giảm mạnh.
Trao đổi với Tuổi Trẻ, PGS.TS Bùi Đức Dương, phó cục trưởng Cục Phòng chống HIV/AIDS (Bộ Y tế), cho biết:
- Đã có một số minh chứng để khẳng định đến giai đoạn này có thể thanh toán và loại trừ dần HIV ra khỏi cộng đồng dân cư. Một số nghiên cứu chỉ ra điều trị dự phòng sớm giảm khả năng lây nhiễm đến 96% từ người nhiễm HIV sang những người xung quanh khi không có các phương tiện bảo vệ. Điều trị sớm và tích cực cho phụ nữ mang thai nhiễm HIV có thể giảm khả năng lây nhiễm xuống còn 1-2% (nếu không, tỉ lệ này là 30-40%). Phát hiện sớm, tải lượng virut xuống mức thấp nhất thì dù người bệnh vẫn sống chung với HIV nhưng không truyền bệnh cho người khác.
Sau khi có những nghiên cứu này, chiến lược của thế giới đã thay đổi “điều trị là dự phòng”, chứ không chỉ còn ý nghĩa điều trị cho cá nhân người bệnh nữa.
* Như vậy, nếu rút ngắn được thời gian phát hiện, kịp thời điều trị bệnh sẽ giảm được nguy cơ lây nhiễm cho cộng đồng?
- Đúng thế, đây chính là vấn đề của VN. Không có thuốc điều trị, người bệnh chỉ có thể sống thêm 8-12 năm. Khi đã có triệu chứng, bệnh thường ở giai đoạn 3, giai đoạn 4, tức là thời gian từ khi nhiễm virut đến khi phát hiện phổ biến ở mức 6-8 năm. Phải rút ngắn thời gian phát hiện mới giảm được sự lây nhiễm.
Trong thời gian qua, việc phát hiện muộn rất cao, sau đó vì không đủ thuốc nên không quản lý được nguồn lây, số lượng tử vong lớn. Chủ trương tới đây của cục là cố gắng quản lý tất cả những người chẩn đoán dương tính với HIV. Để làm được việc đó, cách tốt nhất chỉ có thể là chẩn đoán ở những nơi có điều trị, vừa phát hiện xong thì đăng ký điều trị luôn.
* Nhưng ngay cả khi phát hiện, việc điều trị cũng không dễ dàng khi các tổ chức quốc tế trước nay vẫn hỗ trợ kinh phí cho điều trị HIV/AIDS tại VN đang giảm nguồn tài trợ?
- Khi VN trở thành nước có thu nhập bình quân trên đầu người ở mức trung bình thì các nguồn viện trợ từ các tổ chức quốc tế cho chương trình phòng chống HIV/AIDS chắc chắn sẽ giảm. Một số nhà tài trợ lớn đang rục rịch kết thúc chương trình.
Tại VN, hiện đầu tư mỗi năm từ Nhà nước chiếm chưa đến 10% tiền chăm sóc và điều trị cho bệnh nhân HIV/AIDS. Từ năm 2013, riêng tiền thuốc điều trị cho bệnh nhân ước tính nước ta thiếu hụt đến 500-600 tỉ đồng/năm. Trong khi mức hỗ trợ thực tế của Nhà nước hiện nay chỉ 14-15 tỉ đồng/năm.
* Làm thế nào để “Không còn người nhiễm HIV” không chỉ là khẩu hiệu?
- Chương trình phòng chống HIV/AIDS sắp trở thành chương trình mục tiêu quốc gia độc lập. Khi đó, hi vọng kinh phí đầu tư sẽ cao hơn. Trong nước cũng đã có đơn vị sản xuất được thuốc điều trị dự phòng HIV. Chính phủ nên đứng ra hỗ trợ điều trị cho người bệnh qua kênh bảo hiểm y tế hoặc hỗ trợ đầu tư cho nhà sản xuất trong nước để có thể đấu thầu với nguồn lực lớn, kích thích giảm giá thành...
Vấn đề là phải duy trì điều trị cho bệnh nhân. Đã được dùng thuốc, rồi lại đột ngột dừng, bệnh nhân sẽ bị kháng thuốc. Nếu kháng thuốc, bệnh trầm trọng đi, muốn điều trị tiếp lại phải dùng thuốc phác đồ bậc 2 tốn kém hơn rất nhiều. Thuốc theo phác đồ bậc 1 ước tính khoảng 100 USD/người/năm, nhưng kháng thuốc sẽ phải điều trị tốn 4.000-6.000 USD/người/năm.