Ngày 20/6/2006 tại Hà Nội, Bộ y tế đã tổ chức Hội nghị “Tăng cường quản lý các dự án ODA (Official Development Assistance )giai đoạn 2006-2010” Hội nghị do PGS.TS. Trần Thị Trung Chiến-Bộ trưởng Bộ Y tế chủ trì. Thành phần Hội nghị gồm lãnh đạo và chuyên viên các Cục/Vụ của Bộ Y tế, Thủ trưởng các đơn vị trực thuộc Bộ và 64 giám đốc Sở Y tế tỉnh/thành phố trong cả nước.
Trong bài phát biểu khai mạc Hội nghị, PGS.TS. Trần Thị Trung Chiến đã đánh giá trong những năm qua việc sử dụng nguồn vốn ODA trong lĩnh vực y tế từ nhiều nước và Tổ chức quốc tế có hiệu quả và giải ngân đúng tiến độ, góp phần tích cực vào công cuộc chăm sóc và bảo vệ sức khỏe nhân dân. Tuy nhiên vẫn còn một số mặt tồn tại như thiết kế dự án chưa tốt; năng lực quản lý dự án thiếu tính chuyên nghiệp; phân công và phân cấp trách nhiệm giữa các đơn vị điều hành và thực hiện chưa phù hợp, còn ôm đồm ở tuyến trung ương và năng lực điều hành còn kém; đặc biệt là nguồn vốn không cao nhưng phân bổ còn dàn trải, chưa có sự lựa chọn ưu tiên, dẫn đến tình trạng nơi nào cũng có nhưng không đủ để phát triển. Bộ trưởng chỉ đạo tại Hội nghị này cần tạo một diễn đàn trao đổi thoải mái về thực trạng và giải pháp thực hiện, sự hợp tác giữa các đơn vị quản lý điều hành và thực hiện để việc quản lý các dự án ODA trong giai đoạn 2006-2010 được hiệu quả và mang tính thiết thực.
 |
TS. Dương Huy Liệu-Vụ trưởng Vụ Kế hoạch-Tài chính Bộ Y tế đã khái quát thông tin về nguồn viện trợ ODA |
Báo cáo tình hình dự án ODA của Bộ Y tế, TS. Dương Huy Liệu-Vụ trưởng Vụ Kế hoạch-Tài chính Bộ Y tế đã khái quát thông tin về nguồn viện trợ ODA hay hỗ trợ phát triển chính thức là hoạt động hợp tác phát triển giữa Nhà nước hoặc Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa việt Nam với Nhà tài trợ nước ngoài bao gồm Chính phủ nước ngoài, các tổ chức liên chính phủ hoặc liên quốc gia; các hình thức cung cáp ODA bao gồm ODA không hoàn lại, ODA vay ưu đãi có yếu tố không hoàn lại (thành tố hỗ trợ) đạt ít nhất 25%; phương thức cung cấp ODA bao gồm hỗ trợ cán cân thanh toán, hỗ trợ chương trình và hỗ trợ dự án trong phạm vi cả nước. Việc sử dụng nguồn vốn ODA tập trung hỗ trợ các mục tiêu phát triển ưu tiên của Việt Nam, chủ yếu hỗ trợ phát triển hạ tầng kinh tế xã hội, đồng thời phải phù hợp với chính sách ưu tiên của Nhà tài trợ; vốn ODA không chuyển trực tiếp cả gói vào ngân sách của Chính phủ mà gắn với việc thực hiện các chương trình, dự án cụ thể và việc giải ngân tùy thuộc vào tiến độ thực hiện dự án, do đó Chính phủ không thể phân bổ nguồn vốn ODA như vốn ngân sách nhà nước trong quá trình lập kế hoạch ngân sách; việc quản lý và thực hiện dự án ODA phải phù hợp với luật pháp Việt Nam, quy định của Nhà tài trợ và chịu sự quản lý của cảc hai phía.
Trong thời gian qua, ngành y tế đã nhận được sự quan tâm của cộng đồng quốc tế, Chính phủ và các Nhà tài trợ nước ngoài. Tính đến ngày 31/12/2005, Bộ y tế đang thực hiện tổng số 38 dự án ODA kể cả viện trợ không hoàn lại và viện trợ vốn vay chủ yếu từ các Nhà tài trợ quốc tế như Ngân hàng thế giới (WB), Ngân hàng phát triển châu Á (ADB), Tổ chức Y tế thế giới (WHO), Unicef, DFID, Quỹ toàn cầu (GF) và các Chính phủ CHLB Đức, Hà Lan, Luxembourg, Italia, Nhật Bản… trong đó 15 dự án kết thúc năm 2005, 15 dự án tiếp tục thực hiện các năm tiếp theo và 8 dự án mới bắt đầu thực hiện năm 2005. Các dự án ODA của bộ Y tế đều thực hiện đúng mục tiêu và đạt hiệu quả đối với sự phát triển ngành y tế trong các lĩnh vực phòng chống lao, sốt rét, các bệnh dịch, các bệnh không lây nhiễm, HIV/AIDS, nâng cấp trang thiết bị y tế và một phần cơ sở cho các bệnh viện, đào tạo, dinh dưỡng, sức khỏe sinh sản, an toàn thực phẩm và xây dựng một số chính sách.
 |
Toàn cảnh Hội nghị |
Việc quản lý các dự án của Bộ y tế đều được thực hiện theo đúng quy định của Nhà nước dưới hai dạng: các dự án dù do Bộ y tế làm đầu mối, phối hợp với các đơn vị thụ hưởng dự án và các dự án độc lập do các đơn vị làm chủ dự án. Với cách quản lý như trên, các dự án của Bộ y tế trong những năm qua thực hiện chưa gặp phải những vướng mắc lớn; tuy nhiên, hiệu quả và kết quả thực hiện dự án chưa cao (mua sắm trang thiết bị chưa phù hợp với nhu cầu đơn vị); phối kết hợp giữa trung ương, địa phương và đối tác chưa chặt chẽ; việc phân cấp xuống các các địa phương/đơn vị gặp nhiều khó khăn hoặc việc phân bổ kinh phí xuống đơn vị còn chậm; nhiều dự án rời rạc, thiếu tính gắn kết làm phân tán năng lực của cơ quan quản lý nhà nước; sự tồn tại của nhiều đơn vị quản lý dự án gây tốn thời gian cho quản lý, hạn chế trong tổ chức điều hành hoạt động, thiếu sự lồng ghép với chiến lược của ngành, các tỉnh chưa bố trí vốn đối ứng kịp thời khi dự án triển khai tại địa phương…
Trước đây, Bộ Y tế có mô hình quản lý các dự án tập trung vào một Ban quản lý các dự án, nhưng ít hiệu quả nên đã xóa bỏ cơ chế này. Hiện nay, các mô hình quản lý dự án theo hướng thành lập Ban QLDA, trong đó giám đốc dự án là cán bộ quản lý nhà nước được điều sang chịu trách nhiệm hoặc kiêm nhiệm, các cán bộ khác có thể là cán bộ nhà nước kiêm nhiệm hoặc thuê hợp đồng. Việc sử dụng mô hình này đảm bảo các hoạt động dự án có hiệu quả, nhưng năng lực quản lý dự án của nhiều cán bộ còn yếu, do đó nâng cao năng lực cho các Ban QLDA là một vấn đề hết sức cần thiết.
Để khắc phục những hạn chế nêu trên, viện trợ ODA cần được hỗ trợ qua chương trình để tránh tình trạng manh mún, nhỏ lẻ; thay đổi cơ chế quản lý, phân cấp triệt để xuống đến các địa phương và đơn vị thực hiện, do đó các địa phương và đơn vị thực hiện cần tăng cường hơn nữa vai trò làm chủ của mình, nâng cao năng lực cho cán bộ quản lý dự án đẻ việc triển khai thực hiện có hiệu quả.
Hội nghị đã nghe kết quả và kinh nghiệm thực hiện dự án có nguồn vốn ODA ((viện trợ ADB) của Dự án Y tế nông thôn, Dự án hỗ trợ y tế Hà Tây, Dự án hỗ trợ y tế Tây Nguyên; 2 báo cáo tình hình thực hiện và quản lý các dự án ODA trong lĩnh vực phòng chống HIV/AIDS, phòng chống lao. Các dự án này đã làm rõ thêm những kết quả tích cực đã đạt được, một số mặt tồn tại nảy sinh trong quá trình thực hiện dự án và các biện pháp giải quyết.
!important;