Trong 9 tháng đầu năm 2006, số mắc sốt rét và tử vong sốt rét có chiều hướng tăng cao ở một số huyện/thành phố thuộc tỉnh Đăk Lăk, nhất là các tháng 8-9/2006. Để có biện pháp khống chế sự bùng phát sốt rét trên diện rộng; ngày 20/10/2006, Ủy ban nhân dân tỉnh Đăk Lăk đã triệu tập Hội nghị giao ban Quý III. Đến dự và chỉ đạo Hội nghị có đồng chí Ybham Eanhuôn-Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đăk Lăk, Lãnh đạo và các chuyên gia của Viện Sốt rét-KST-CT Quy Nhơn, BS. Nay Nguyên-Phó Giám đốc Sở Y tế và Trưởng các phòng chức năng trực thuộc Sở, Bệnh viện đa khoa tỉnh, Ban Giám đốc Trung tâm PCSR tỉnh, Lãnh đạo Bệnh viện huyện, Phòng Y tế huyện và Trung tâm Y tế dự phòng các huyện/thành phố, đại diện Đài phát thanh truyền hình Đăk Lăk đến dự và đưa tin.
Hội nghị đã nghe các báo cáo đánh giá tình hình phòng chống sốt rét 9 tháng đầu năm 2006 của Trung tâm PCSR tỉnh Đăk Lăk và báo cáo kết quả chỉ đạo/giám sát khống chế sốt rét gia tăng của Viện Sốt rét-KST-CT Quy Nhơn. Nội dung các báo cáo cho thấy tình hình sốt rét 7 tháng đầu 2006 giảm 26,9%; nhưng đến tháng 8/2006 số bệnh nhân sốt rét (BNSR) tăng 31,53% và ký sinh trùng sốt rét (KSTSR) tăng 61,2%; tháng 9/2006 BNSR tăng 83,41% và KSTSR tăng 86,31% so với cùng kỳ năm trước, đặc biệt là trong tổng số 8 ca tử vong sốt rét thì có 6 ca vào tháng 9/2006. Số sốt rét gia tăng tập trung chủ yếu ở các huyện: Ea Súp (150%), Krông Năng (67,74%), Buôn Đôn (30,91%), TP.Buôn Ma Thuột (10,73%), ngoại tỉnh (121,41%), Bệnh viện tỉnh (102,74%). Sốt rét ác tính (SRAT) rải rác ở các huyện nhưng tập trung cao ở huyện Cưmgar (7 ca), TP.Ban Mê Thuột (3 ca), huyện Eahleo (3 ca). Tử vong sốt rét (TVSR) tại bệnh viện tỉnh (7 ca) và 1 ca chết trên đường chuyển viện; số tử vong phân bố ở TP. Ma Mê Thuột (3 ca), huyện Krông Năng (1 ca), huyện Ea Kar (1 ca), huyện Cưmgar (1 ca) và 2 ca thuộc huyện Cư Jút và Đăk Mil (tỉnh Đăk Nông). Kết quả giám sát tại 3 điểm thực địa là 5 buôn Thị trấn Ea Súp (huyện Ea Súp), xã Ea Kiết (huyện Cưmgar) và xã Eahiao (huyện Eahleo) thấy số BNSR tập trung cao ở 5 buôn TT Ea Súp (11,05% sốt rét lâm sàng và 9,9% KSTSR), tất cả các nhóm tuổi nhiễm KSTSR đều liên quan đến quá trình đi rẫy, ngủ rẫy; cả 3 điểm điều tra đều phát hiện được hai vectơ truyền bệnh chính truyền là An.dirus và An.minimus, đặc biệt là An.dirus mật độ cao tại các nhà rẫy có nơi tới (1,42 con/giờ người và 5 con/đèn đêm), hoạt động suốt đêm từ 19 giờ đến 2 giờ sáng.
 |
Toàn Cảnh Hội Nghị |
Đánh giá thực tế tình hình sốt rét qua kiểm tra 13 huyện/thành phố của Viện Sốt rét-KST-CT Quy Nhơn và Trung tâm PCSR tỉnh Đăk Lăk thấy 75,75% số BNSR nhiễm bệnh trong quá trình đi rừng và ngủ rẫy; 5/6 trường hợp TVSR tháng 9/2006 làm rẫy/ngủ rẫy và 1/5 trường hợp từ thành phố vào vùng sốt rét nặng bị biến chứng đa phủ tạng quá khả năng chữa trị của bệnh viện. Về phòng chống vectơ dân số bảo vệ trong đợt I (tháng 4-5/2006) là 586.399 (phun tồn lưu hóa chất 71.109 và tẩm màn 515.290), nhưng diện phun chưa đạt yêu cầu, chất lượng tẩm màn thấp < 80%, có nơi 50-60% không đáp ứng nhu cầu phòng chống muỗi đốt theo quy định. Các tuyến y tế cơ sở (xã/thôn buôn) chưa kiểm soát được BNSR, nhất là với các đối tượng đi rừng, ngủ rẫy hoặc giao lưu với các vùng sốt rét lưu hành, khoảng 50% điểm kính hiển vi xã không hoạt động hoặc hoạt động kém hiệu quả, chưa phục vụ được công tác phát hiện, chẩn đoán và điều trị BNSR. Tuyến huyện mới được chia tách thành 3 đơn vị y tế là Bệnh viện, Trung tâm YHDP và Phòng Y tế huyện chưa có sự phối hợp đồng bộ để đối phó với tình hình sốt rét gia tăng tại địa phương; công tác PCSR hoàn toàn do Trung tâm YTDP huyện chịu trách nhiệm trong khi chưa được trang bị về phương tiện, cơ sở vật chất và đội ngũ cán bộ mỏng (có nơi chỉ có 2-3 cán bộ chuyên môn).
Lãnh đạo Viện Sốt rét-KST-CT Quy Nhơn đã có báo cáo nhận định tình hình sốt rét của khu vực miền Trung-Tây Nguyên, tập trung phân tích các nguyên nhân gia tăng sốt rét và tử vong sốt rét tại một số tỉnh trọng điểm đang có sốt rét gia tăng. Bên cạnh các nguyên nhân khách quan do sự phát triển vectơ truyền bệnh sốt rét, biến động dân cư (vào rừng, làm rẫy, ngủ rẫy) phải kể đến các nguyên nhân chủ quan do công tác chẩn đoán và điều trị sốt rét một số tuyến bệnh viện chưa kịp thời; việc giám sát dịch tễ chưa chú trọng vào các vùng có nguy cơ cao nên dự báo tình hình sốt rét còn lúng túng mặc dù đã có sự chỉ đạo trực tiếp của Bộ Y tế và Viện, chất lượng các biện pháp phòng chống sốt rét (phun/tẩm) chưa đạt yêu cầu, các cấp/các ngành hoạt động thiếu đồng bộ và có tư tưởng chủ quan sau nhiều năm sốt rét giảm thấp, ý thức tự bảo vệ của người dân khi vào vùng sốt rét chưa cao... Để giúp các tỉnh ngăn chặn sự bùng nổ sốt rét, Viện đã thành lập Ban chỉ đạo và cử nhiều đoàn giám sát/chỉ đạo xuống hỗ trợ các tỉnh triển khai các biện phòng chống sốt rét bổ sung cho các vùng có nguy cơ cao; đồng thời đề nghị Bộ Y tế cho phép sử dụng nguồn hóa chất, thuốc sốt rét và kinh phí phòng chống dịch để hỗ trợ các tỉnh thực hiện.
Phát biểu chỉ đạo Hội nghị, đồng chí Phó Chủ tịch UBND tỉnh Dăk Lăk và Lãnh đạo Sở Y tế đã yêu cầu các đơn vị thực hiện Chỉ thị số 19/CT-UBND của Ủy ban nhân dân tỉnh về việc tăng cường công tác PCSR trên địa bàn và phấn đấu từ nay đến cuối năm 2006 ổn định tình hình sốt rét, không để dịch sốt rét xảy ra để góp phần xây dựng và phát triển kinh tế tại địa phương.