Trong một thử nghiệm so sánh giữa một bên là loại vaccine bại liệt mới và một bên hiện đang được dùng rộng rãi trong các chương trình tiêm chủng trên thế giới cho thấy, loại vaccine bại liệt 2 trị liệu mới (bOPV - bivalent oral poliovirus vaccine) tỏ ra hiệu quả hơn hẳn so với loại vaccine 3 trị liệu trong việc tạo ra miễn dịch. Và, rất có thể từ đây thế giới sẽ có thêm một công cụ góp phần vào chương trình thanh toán bệnh bại liệt trên toàn cầu. Thông tin từ nghiên cứu thử nghiệm trên được xuất bản trong tạp chí Y học Lancet cho biết thêm, loại vaccine mới có khả năng phòng chống lại 2 tuyp của virus bại liệt là 1 và 3, trẻ em cũng sẽ được uống chỉ với một liều duy nhất.
Hiện tại virus bại liệt có 3 tuyp chính là PV1, PV2 và PV3 (hay đơn giản là tuyp 1,2 và 3).
Năm 1988, virus gây bại liệt đã lây lan ra hơn 125 quốc gia. Vaccine bại liệt tOPV đường uống (chứa virus gây bại liệt đã bị làm yếu) có hiệu quả đến cả 3 tuyp của virus, nhờ các chương trình tiêm chủng đến nay con số các nước có lưu hành bệnh đã giảm xuống còn 4. Một số quôc gia như Nigeria, India, Pakistan và Afghanistan mặc dù hiện nay đang sử dụng đồng thời loại vaccine tOPV và vaccine đơn trị liệu cho tuyp 1 và 3 nhưng tình hình dịch bệnh vẫn còn lưu hành ở các mức độ khác nhau.
Các tác giả nghiên cứu cho biết, loại vaccine mới bOPV (bivalent oral polio virus) có hiệu quả với cả hai tuyp 1 và 3 đã được thử nghiệm rộng rãi và hoàn toàn có thể được tin dùng để chống lại các tuyp khác của virus bại liệt. Tuy nhiên, một nghiên cứu ở cấp độ cao hơn nửa mới có thể xác định chắc chắn hiệu quả cũng như sự an toàn của vaccine bOPV mới.
Một nghiên cứu gần đây nhất của Roland Stutter và cộng sự từ Tổ chức Y tế Thế giới đã tiến hành đánh giá tính an toàn và sự hiệu quả của vaccine bại liệt hóa trị 2 và so sánh với vaccine hóa trị 3 và vaccine đơn trị liệu tại Ấn Độ.
 |
| Virus bại liệt tuyp 1 (Ảnh: virology.wisc.edu) |
Trong nghiên cứu của Roland Stutter và cộng sự, 830 trẻ sơ sinh được lựa chọn ngẫu nhiên tại 3 vùng của Ấn Độ để cho uống một trong 3 loại vaccine đơn trị liệu, 2 trị liệu hoặc 2 liều vaccine 3 trị liệu. Nghiên cứu này bắt đầu vào tháng 8 và kết thúc vào tháng 12/2008. Các trẻ sơ sinh được xét nghiệm huyết thanh 3 lần vào 3 thời điểm khác nhau: trước và sau khi dùng vaccine, lần cuối vào thời gian 30 ngày sau lần xét nghiệm lần thứ 2. Công việc này của họ nhằm đo lường sự phát triển kháng thể trong cơ thể trẻ.
 |
Vaccine bOPV – một hy vọng cho chương trình toàn cầu
thanh toán bệnh bại liệt (Ảnh: virology.ws) |
Nghiên cứu nhận thấy vaccine bOPV đã làm gia tăng đáng kể các phản ứng miễn dịch hơn so với vaccine loại tOPV cũng như có tỷ lệ biến đổi huyết thanh (seroconversion) cao hơn. Vaccine bOPV còn cho thấy một hiệu quả rõ rệt hơn khi so sánh với loại vaccine đơn trị liệu. Cụ thể tác giả của nghiên cứu viết: “Sau khi nhận được 1 liều vaccine uống đơn trị liệu (mOPV1) hoặc vaccine hai trị liệu (bOPV), 20% số trẻ đã có kháng thể bảo vệ đối với virus bại liệt tuyp 1 so với 15% số trẻ nhận được vaccine ba trị liệu (tOPV). Trong lần uống vaccine đầu tiên, tỷ lệ số trẻ có miễn dịch với vius bại liệt tuyp 3 lần lượt là: 12% đối với mOPV, 7% đối với bOP và 4% với tOPV.
Các nhà nghiên cứu cho biết thêm, tất cả cac vaccine này đều được hấp thu tốt trong cơ thể trẻ. Ngoài ra còn có 19 phản ứng có hại (adverse event) đã được thông báo. Mặc dù vậy các nhà nghiên cứu cho rằng không có mối liên quan nào giữa vaccine với các phản ứng có hại đã được ghi nhận.
Các tác giả của nghiên cứu kết luận, những lợi ích to lớn của vaccine 2 trị liệu - bOPV sẽ làm tăng khả năng miễn dịch chống lại cùng lúc virus bại liệt tuyp 1 và 3 cho mỗi cá nhân và cho cả cộng đồng mà không gặp phải một yếu tố nghiêm trọng nào ở cơ chế sinh miễn dịch so với việc dùng các vaccine đơn trị liệu.
 |
| Vaccine bOPV cho tuyp 1 & 3
(Ảnh: vaccinehaffkine.com) |
Nigel Crawford và Jim Buttery thuộc Viện Nghiên cứu Sức khỏe trẻ em Murdoch, Melbourne, Úc cho biết, hiện tại vaccine 2 trị liệu đang được dùng rộng rãi và có hiệu quả rất tốt tại Ấn Độ. Tính đến thời điểm này, sau khi sử dụng vaccine 2 trị liệu, chỉ có 32 trẻ em mắc bại liệt được thông báo so với năm ngoái là 260 trường hợp.
Họ cho biết thêm rằng kế hoạch hành động để thanh toán bệnh bại liệt với việc dùng vaccine hai trị liệu chỉ có thể thực hiện từ nay đến 2012 vì các lý do về ngân sách. Các vùng không còn lưu hành bệnh cần lưu ý bệnh vẫn có thể xảy ra vào bất cứ lúc nào. Hiệu quả của các vaccine tổ hợp như bOPV là một bước tiến lớn trong công cuộc thanh toán bại liệt ở từng nước và cuối cùng là trên toàn thế giới.
Tài liệu tham khảo:
1. “Immunogenicityof bivalent types 1and 3 oral poliovirus vaccine: a randomised,double-blind,controlled trial”. Dr Roland W Sutter MD, Prof T Jacob John FRCP[E], Prof Hemant Jain MD, Prof Sharad Agarkhedkar MD, Prof Padmasini Venkat Ramanan MD, Harish Verma MB, Jagadish Deshpande PhD, Ajit Pal Singh MB h, Meghana Sreevatsava MPH, Pradeep Malankar MD, Anthony Burton, Arani Chatterjee MB, Hamid Jafari MD, R Bruce Aylward MD
2. JenkinsHE, AylwardRB, GasasiraA, et al. Effectiveness of immunization against paralytic poliomyelitis in Nigeria. N Engl J Med2008; 359: 1666-1674.
3. WHO. Conclusions and recommendations of the Advisory Committee on Poliomyelitis Eradication, Geneva, 27—28 November 2007
4. DrosdovSG, RaudamEJ, TapupereVO, ShirmanGA, KuslapTP, KnyazevaTV. Laboratory investigation of poliomyelitis cases reported in areas of mass immunization of the population in the Estonian SSR with live poliovirus vaccine. In: oral live poliovirus vaccine: papers presented at the 4th Scientific Conference of the Institute on Poliomyelitis and Viral Encephalitis and the International Symposium on Live Poliovirus Vaccine, Moscow, May 17—23, 1959. Moscow: Institute for Poliomyelitis Research of the USSR Academy of Medical Sciences, 1961: 52-58.
5. Expanded Programme on Immunization. Report of a WHO Informal Consultation on Polio Neutralizing Antibody Assays, Nashville, 5—6 December 1991. Geneva: World Health Organization, 1991.