1. Một bạn độc giả (xin giấu tên) tại Thành phố Hồ Chí Minh
Hỏi: Kính gửi Bác Hồng Quang!
Em tình cờ tìm ra trang web của Viện sốt rét ký sinh trùng và có viết 1 thư nhờ quý Bác sĩ cho em 1 lời khuyên về chứng bệnh lạ lùng của em (không tìm ra nguyện nhân) mà thấy khá lâu ( em cũng biết phải chờ theo thứ tự của bạn đọc) nhưng em rất lo lắng về bệnh của em..càng ngày càng khó chịu nên hôm nay em mạo muội gửi thư này xin Bác cho em 1 lời khuyên nên điều trị thế nào vì em thấy tuyệt vọng quá Bác ạ. Cách đây chừng 7-8 năm, em phát sinh chứng ngứa rất dữ dội ở lòng bàn chân, lòng bàn tay..mu bàn tay..mu bàn chân.. các đầu ngón chân... kẻ chân tay ..nhưng bề mặt da hoàn toàn bình thường, lành lặn không hề nổi mề đay hay bất cứ tổn thương gì (chàm nấm..mụn nhọt...). Em có xử dụng Cezil uống liên tục, ngay sau khi thuốc vào người thì cơn ngứa hạ ngay, và cầm cự được vài hôm hay có khi hôm sau ngứa lại..và lại dùng thuốc đến mức gần như bị lờn thuốc.
Nhà em không nuôi chó mèo. Em không bị ngứa hậu môn! Em mới xổ giun theo liều thường cách nay 2 tháng. Sau đó, em có dùng liên tục chừng 3 tháng 1 loại thuốc đông y: Thanh huyết tiêu phong hoàn và Sát độc hoàn (trong thời gian dùng thuốc này thì xổ rất nhiều, ngày có khi 5 hay 7 lần..sau giảm dần ) thì bệnh ngứa này dứt hẵn đuợc chừng hơn 3 năm. Sau đó, em lại bị ngứa như tình trạng cũ, và em lại mua tiếp thuốc xổ độc như trên, chừng vài tháng và chứng ngứa cũng hết hẵn..kéo dài chừng 2 năm..(duờng như chứng ngứa càng nhặt hơn so với đợt đầu ).
Hiện giờ em đang bị chứng ngứa tập 3..dữ dội đến mức phải xoắn 2 bàn tay vào nhau đến sưng phồng lên..vì các kẻ tay rất ngứa..nhưng da bề ngoài vẫn bình thường..không nấm..không lở loét..hay nổi mụt v..v..Em đã đi bệnh viện và đuợc bác sĩ cho xét nghiệm gan (đồng thời xét nghiệm cả đuờng huyết, mỡ..thận..v..v.. ) và kết quả xét nghiệm rất tốt, nên BS điều trị bảo chỉ có thể cho em uống 2 thứ trong suốt 1 tuần ( để quên dứt cảm giác ngứa này đi ) loại Telfast 120mg và Cezil. Sau khi em uống hết thuốc thì chứng ngứa lại quay về, em cũng lại mua thuốc Sát độc hoàn uống kèm, nhưng lần này hầu như hết effect..em vẫn ngứa dữ dội. Đồng thời, hiện nay từ sâm sẩm cho đến tối, em cảm giác nhột nhạt trên đầu mũi..gò má..hai bên mặt, môi..chân tóc..hàm..cảm giác nhột này, thấy như bên trên da.. không phải duới da .. em phải lấy ngón tay chà lên chổ nhột đó liên tục. Bây giờ thì sự bò nhột nhạt không chỉ trên mặt..chân tóc...mà còn lan đến vai đùi..lưng.. mông..nhưng diện tích bị cảm giác nhột nhạt này không phải lan trên diện rộng mà chỉ nhột nhạt 1 "đốm" nhỏ rất nhanh rồi lại chuyển sang khu vực khác. Phải lấy tay chà liên tục..không thể ngủ, suốt đêm vì không chà ngay thì cảm giác nhột đó sẽ kéo dài tại 1 vị trí nào đó. Cảm giác bò nhột nhạt này, như có thứ gì đó bò trên mặt da.. chứ không phải luồn duới da..y như có 1 cái lông gà quẹt phớt trên da em vậy. Còn cái sự ngứa thì rõ ràng bên trong ngứa ra.Hiện giờ vẫn đang ngứa dữ dội..bất kể, có khi mỗi ngày có khi đôi ba ngày.
Bác sĩ điều trị cho em cũng có nghi vấn và hỏi em có dùng loại body lotion gì để gây nên chứng ngứa hay không..nhưng khi ngứa dữ dội thì không phải toàn thân, mà chỉ hai bàn tay, bàn chân...lòng bàn chân..mu bàn chân.. dường như khi em ngứa thì da mu bàn chân đó có 1 đốm ửng đỏ lấm tấm như nổi ban..ẩn duới da..không gồ ghề..nổi cục...Em kính mong Bác nhín chút thời gian cho em 1 lời khuyên nên điều trị hay cần thêm những xét nghiệm gì, vì em thấy bệnh em sao không tìm ra nguyên nhân mà hiện giờ lúc nào em cũgn phải thủ sẵn Cezil chờ ngứa là uống..về lâu dài em sợ bị hại đến gan... Em cũng từng nghĩ đến việc đi bắt giun..nhưng sau khi đọc được lòi khuyên của các Bác trên web site thì em cũng thấy không cần thiết lắm, có phải không ạ ? Kính chúc Bác nhiều sức khỏe và thành công. Em xin chân thành cám ơn Bác đã bỏ thời gian đọc qua bệnh trạng của em, rất mong Bác hồi âm.
Trả lời:
Với câu hỏi của bạn, chúng tôi có thể trả lời rằng có khoảng hàng trăm loại giun sán khác nhau, nhưng có loại chỉ ký sinh trên động vật mà không ký sinh trên người, có loại ký sinh trên người mà không ký sinh trên động vật, có loại giun sán ký sinh trên động vật và cả trên người và có loại người chỉ là vật chủ tình cờ,….Để xét nghiệm tìm giun sán, bạn nên xét nghiệm chỉ điểm một số loại giun sán trong số các loại sau thường hay ký sinh trên cơ thể người thôi, như là giun đầu gai , giun đũa chó mèo, giun móc, giun tóc, ấu trùng sán lợn, sán lá gan lớn, sán lá gan nhỏ, sán lá phổi là có thể như được chứ không nhất thiết phải làm hết các loại giun sán vì tốn kém nhiều tiền bạc mà lại không chỉ điểm vào bệnh sẽ không có “khoa học”. Hiện tại một số cơ sở y tế tư nhân lẫn nhà nước lạm dụng các xét nghiệm hàng loạt giun sán rồi trả lời kết quả không đâu vào đâu, cho thuốc không đúng chỉ định gây cho bệnh nhân tốn kém nhiều mặt là tiền của, thời gian, và đặc biệt thuốc gây độc trực tiếp lên cơ thể. Thậm chí có nhiều toa thuốc cứ cho cùng 1-3 loại liên tục trong nhiều toa mà cũng không biết mình đang làm gì, không hề có lời giải thích cho bệnh nhân nhiều câu hỏi tại sao? phải chăng vấn đề trục lợi lúc này cao hơn y đức của người thầy thuốc.
Cảm ơn bạn đã cho chúng tôi biết câu hỏi rất chi tiết, qua thư chúng tôi cũng đã trao đổi với bạn qua điện thoại lẫn email, khuyên bạn nên đến các trung tâm y tế tại thành phố Hồ Chí Minh như Trung tâm chẩn đoán y khoa Hòa Hảo, BV Bệnh nhiệt đới, BV Đại học y dược,…làm lại các xét nghiệm sau (giun lươn_Strongyloides stercoralis; giun đầu gai_Gnathostoma spinigerum; giun đũa chó mèo_Toxocara canis/ Toxocara cati; ấu trùng sán dây lợn_Neurocysticercosis; Sán lá gan lớn_Fasciola spp; giun mạch_Angiostrongylus cantonensis; ..và đặc biệt thêm một con vi khuẩn nữa mà từ lâu các thầy thuốc lẫn bệnh nhân dều nghĩ rằng chỉ gây bệnh dạ dày chứa không gây ngứa – đó là vi khuẩn Helicobacter pylori, rồi sau đó bạn scan gởi cho chúng tôi xem (qua Email) chúng tôi cố gắng tư vấn cùng với các triệu chứng mà bạn đang có trên cơ thể bạn nhé.
Lần nữa, thân chúc bạn khỏe và mau tìm ra bệnh để chữa bệnh sớm.
2. Bạn đọc ở Kon Tum (xin được giấu tên)
Hỏi: Kính chào Th.S Huỳnh Hồng Quang, tôi tên là Huỳnh Thị Kim C. hiện ở Kon Tum và có nhu cầu khám, xét nghiệm ký sinh trùng. Xin Th.S cho biết về quy định của Viện như: Thời Gian khám, Địa điểm Khám, cũng như thủ tục giấy tờ cần thiết trước khi đến khám tại Viện. Xin trân trọng cảm ơn!
Trả lời:xin chào chị Kim C., liên quan đến câu hỏi của chị chúng tôi xin trả lời như sau:
Thời gian khám của phòng khám của Viện là tất cả các ngày trong tuần (kể cả ngày thứ 7 và chủ nhật khám dịch vụ), thời gian khám và điều trị từ 7 giờ sáng đến 11 giờ trưa và chiều từ 1 giờ 30 đến 5 giờ 30; phòng khám nằm ở địa chỉ số 611 B Nguyễn Thái Học thành phố Quy Nhơn hoặc cổng sau số 27 Lý Thái Tổ, Quy Nhơn.
Các thủ tục khám tại viện không có gì phức tạp như các đơn vị y tế khác, song với các trường hợp khám theo bảo hiểm y tế, bạn nên có giấy tờ chuyển viện từ nơi đăng ký khám chữa bệnh ban đầu của bạn chuyển trực tiếp đến Viện sốt rét KST-CT Quy Nhơn. Đó là tất cả thông tin cần thiết bạn có thể đến khám và điều trị tại viện của chúng tôi. Lần nữa, xin chân thành bạn đã tin tưởng vào cơ sở điều trị của Viện.
3. Nguyễn Thái Bình – Đà Nẳng
Hỏi: Thưa bác sĩ, cách đây 3 tháng tôi có triệu chứng của sán lá gan. Ra khám ở Đà Nẵng thì đã uống thuốc đặc trị. Cách đây khoảng 2 tuần tôi bị tức gan mức độ cứ tăng dần lên. Tôi ra lại Đà Nẵng và được chuẩn đoán là vẫn còn sán trong gan. Tôi được uống một liều thuốc nữa, nhưng cho đến giờ gan vẫn rất tức và tức theo đợt. Theo bác sĩ tôi có nên ra khám ở Viện tại Quy Nhơn hay không. Xin bác sĩ cho tôi lời khuyên. Tôi xin cảm ơn, mong hồi âm của bác sĩ.
Trả lời:Bạn hãy bình tĩnh và hay xem lại các kết quả siêu âm cũng như các kết quả về xét nghiệm của bạn liên quan đến bệnh sán lá gan lớn như ELISA, bạch cầu eosin, …Chúng tôi nghĩ rằng, hiện nay với bệnh sán lá gan lớn thì thuốc điều trị đặc hiệu loại Triclabendazole vẫn còn rất hiệu quả, hình như với thông tin chủ quan của chúng tôi trên y văn và trong thực hành lâm sàng của chúng tôi điều trị trên 10.000 trường hợp thì chưa có trường hợp nào biểu hiện không đáp ứng cả, dù một số trường hợp chúng tôi phải điều trị đến liều thứ 2 hoặc thậm chí khoảng 0.5% điều trị đến liều 3 vì ổ dịch quá lớn và nặng. Chúng tôi rất tiếc không biết là trước khi điều trị bệnh sán lá gan lớn này thì kích thước tổn thương cũng như đặc điểm thương tổn gan của bạn như thế nào, cân nặng của bạn là bao nhiêu vì chúng tôi biết một số bệnh nhân dù cân nặng lớn hơn 50 kg, thậm chí trên 60kg mà các thầy thuốc vẫn điều trị chỉ có 2 viên tương đương 500mg thì không đủ liều cho điều trị cho bạn, điều này sẽ dãn đến thất bại điều trị do dùng dưới liều, bạn nên cho chúng tôi biết các thông tin cụ thể (có thể gọi cho chúng tôi theo số điện thoại BS Huỳnh Hồng Quang_0905.103496 để trả lời chi tiết hơn cho bạn).
Mặc khác, khi bạn bị sán lá gan thì triệu chức đau tức vùng gan là điều dễ hiểu, song sau khi điều trị bạn lại còn một số triệu chứng như bạn mô tả là có thể, nhưng rất hiếm bạn ạ. Thân chúc bạn khỏe và thông tin phản hồi lại cho chúng tôi biết sớm nhé.
4. Nguyễn tấn thanh-thanhknong@gmail.com - Trạm Khuyến nông Đức Phổ
Hỏi: Xin cho hỏi đường xâm nhập, nơi cứ trú và gây hại của sán đầu lươn trên người
Trả lời: Liên quan đến câu hỏi của bạn, chúng tôi xin trả lời một cách dễ hiểu như sau:
Trên thực tế có hai giai đoạn của chu kỳ sinh học bệnh giun lươn: một là chu kỳ ký sinh (trực tiếp), một chu kỳ khác là sống tự do (gián tiếp). Chu kỳ trực tiếp diễn ra dưới điều kiện vùng ôn đới và chu kỳ gián tiếp diễn ra ở vùng nhiệt đới. Giun trưởng thành sống trong niêm mạc ruột non, phần trên của ruột non là nơi ưa thích nhất của chúng. Con giun cái đẻ trứng trong niêm mạc ruột, trứng phát triển và tiếp tục đẻ trong vòng vài giờ sau khi phát triển một cách hoàn chỉnh. Ấu trùng Rhabditiform đầu tiên được phóng thích ra trước, chúng di trú đến thành ruột non ròi thải ra phân. Bản thân chúng rất hoạt động, tiêu hóa bằng cách ăn các mảnh vụn tế bào chết xung quanh rồi phát triển hơn trong phân và trong đất.
Dưới điều kiện tối ưu, khí hậu ẩm và ẩm với đầy đủ chất dinh dưỡng, chu kỳ tự do diễn ra. ấu trùng thay lông một lần nữa và phát triển thành thể trưởng thành sống tự do trong 36 giờ. Những con trưởng thành có thực quản dài, sau khi giao phối, con cái đẻ trứng và rồi chúng phát triển thành giai đoạn filariform mà thể này có khả năng gây nhiễm cho người (Chandler và cs, 1961; Muller và cs, 1975; Beaver và cs, 1984).
Trong một vài điều kiện, chu kỳ ký sinh xảy ra, ấu trùng giai đoạn 1 (Rhabditiform larvae) lột vỏ 2 lần để tạo ra thể nhiễm trong vòng vài ngày. ấu trùng giai đoạn nhiễm sống trên bề mặt của lớp đất, sống trên các thực vật và tồn tại khoảng vài ngày. Khi tiếp xúc với da người, chúng xâm nhập gây ra viêm da ở vi trí xuyên vào. Chúng tấn công vào mạch máu nhỏ hoặc hệ mạch lympho, đi đến tim rồi đến phổi. Sau khi xuyên qua phế nang, chúng đến hệ hô hấp, đến hầu họng rồi xuống thực quản đến ruột non. Quá trình lột vỏ có thể diễn ra trong suốt quá trình di chuyển đến hệ hô hấp và/ hoặc khi chúng đến ruột non và trưởng thành ở đó. Con giun cái đào hàm trong niêm mạc ruột và đẻ trứng trong thời gian 17 ngày kể từ khi ấu trùng tiếp xúc/ xuyên da. Lượng trứng đẻ ra không vượt quá 50 trên một ngày. Một số tác giả cho rằng không có giun cái và giun đực có khả năng parthenogenic (Chandler và cs, 1961; Muller và cs, 1975; Beaver và cs, 1984). Tuổi thọ của loài giun này khoảng 5 năm.
Người là vật chủ quan trọng của giun lươn, nhiễm bệnh do quá trình tiếp xúc với da và tiêu hóa thực phẩm hoặc nước uống có nhiễm bệnh. Một số trường hợp xảy ra chu kỳ tự nhiễm như sau:
Quá trình tự nhiễm xảy ra khi tất cả hoặc một số ấu trùng thể Rhabditiform cư trú trong thành ruột thay lông, thoát vỏ thành ấu trùng Rhabditiform giai đoạn 2, rồi thay đổi hình dạng thành ấu trùng giai đoạn nhiễm (infective filariform larvae). Sau đó xâm nhập vào niêm mạc ruột non hay da xung quanh hậu môn, di trú đến phổi trước khi tự chúng vào ruột, nơi đó chúng phát triển thành con cái có khả năng sinh bệnh.
Sự lây truyền bệnh qua nhau thau và qua sữa đã được báo cáo ở các động vật sơ sinh và đang cho con bú, điều đó có thể xảy ra trên người! Giun lươn lây nhiễm cho người như thế nào? Giun lươn tồn tại trong cơ thể con người hoặc ngoài môi trường tự do với 3 dạng: giun trưởng thành, trứng & ấu trùng, giun sinh sản, phát triển & lây nhiễm theo các chu trình sau:
Ấu trùng giun lươn xâm nhập cơ thể bằng cách chui qua da, sau đó theo đường tĩnh mạch về tim, qua phổi, lên khí quản. Sau đó, nó tới hầu rồi chuyển sang thực quản, xuống ruột để trở thành giun trưởng thành (chu kỳ trong cơ thể tương tự như giun móc). Giun lươn là loại ký sinh trùng có chu kỳ phức tạp: giun đực, giun cái trưởng thành sống ở ruột, ấu trùng phát triển ở ngoại cảnh. Đôi khi giun trưởng thành cũng sống được ở ngoại cảnh. Nếu cường độ nhiễm đáng kể, giun lươn có thể gây những rối loạn tiêu hóa.Giun cái trưởng thành dài khoảng 2 mm, giun đực dài 0,7 mm. Giun trưởng thành ký sinh ở niêm mạc ruột, sau khi giao hợp sẽ đẻ trứng. Trứng nhanh chóng phát triển thành ấu trùng dạng tự do và bị đào thải ra ngoài.
Ở môi trường bên ngoài, một số ấu trùng tiếp tục phát triển thành giun trưởng thành, ăn vi khuẩn, các chất hữu cơ trong đất?, giao hợp, đẻ trứng tạo thế hệ mới. Một số ấu trùng khác xâm nhập cơ thể người và gây bệnh. Giun lươn ưa thích khí hậu nhiệt đới, bán nhiệt đới. Những vùng có nhiều giun móc cũng thường nhiều giun lươn. Ở Việt Nam, những vùng hay có bệnh này là Điều tra đất cát ven sông, ven biển, những nơi có mỏ. Các vùng trồng hoa màu, điều kiện vệ sinh và xử lý phân không tốt thường có số người mắc bệnh nhiều hơn. Bệnh giun lươn thường khó xác định vì nó hay phối hợp với các ký sinh trùng đường ruột khác, gây nên những triệu chứng lâm sàng có tính chất pha trộn. Nhiều trường hợp nhiễm giun lươn mà không có triệu chứng lâm sàng. Khi ấu trùng xuyên qua da, bệnh nhân có thể thấy biểu hiện viêm ngứa kiểu dị ứng. Nếu cường độ nhiễm cao mới xuất hiện rõ những triệu chứng về tiêu hóa: tiêu chảy 5-7 lần/ngày, phân lỏng toàn nước. Bệnh nhân thường bị thiếu máu nhẹ, suy nhược thần kinh. Một số trường hợp giun lươn lạc chỗ có thể gây các triệu chứng viêm phổi bất thường. Nếu bị tiêu chảy kéo dài không rõ nguyên nhân, lại có các yếu tố thuận lợi cho việc nhiễm giun lươn, bệnh nhân cần đến cơ sở y tế để được xét nghiệm, đặc biệt là xét nghiệm phân tìm ấu trùng. Bệnh giun lươn có đáp ứng tốt với các thuốc điều trị giun hiện nay như albendazol, mebendazol. Liều lượng và cách dùng cần được sự hướng dẫn và tư vấn của thầy thuốc. Cách phòng bệnh là đi dép, ủng để hạn chế khả năng ấu trùng xuyên qua da.
Hy vọng với câu trả lời vừa rồi sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về bệnh giun lươn. Chúc bạn khỏe!
5. Huỳnh Thị Minh Phượng, traitimmauxanh_802@yahoo.com, sinh viên, phước an-krông pak-dak lak
Hỏi: em năm nay 19 tuổi,em bị bệnh nấm móng cách đây 10 năm.đã uống thuốc ở nhiều nơi nhưng bệnh không hề bớt ma ngày càng nặng thêm.các móng tay của em ngày càng bị sần sùi,ố vàng và thỉnh thoảng rất ngứa lam mất thẩm mĩ đôi bàn tay của em,em thấy khó chịu lắm.vậy các bác sĩ cho em hỏi bệnh viện mình có khám về da liễu hay chỉ dẫn cho em các loại thuốc uống được không a?
Trả lời: Thân chào bạn, chung tôi rất vui mừng vì bạn đã chọn chuyên mục hỏi đáp của viện chúng tôi để đặt câu hỏi. Về câu hỏi của bạn, chúng tôi băn khoăn không biết bạn đang làm công việc gì, có liên quan đến tiếp xúc hoặc thường xuyên phơi nhiễm với nước không vì thực tế một số nghề nghiệp có liên quan và tạo điều kiện thuận lợi cho bệnh nấm móng hình thành và phát triển như buôn bán cà phê, bán nước giải khát sinh tố, buôn bán rau quả, hàng hải sản,…hoặc có thói quen làm mòng chân, móng tay liên tục cũng là điều kiện có thể gây bệnh.
Về diễn biến nấm móng của bạn đã rõ và hướng điều trị chúng tôi đưa ra như sau: hiện tại có rất nhiều loại thuốc điều trị nấm móng khác nhau trên thị trường và một trong những thuốc đó là Griseofulvine, Itraconazole, Clotrimazole,…vừa có dạng chế phẩm dùng toàn thân và thao tại chỗ móng bị hư do nấm. Nhưng bạn cần lưu ý một điều và có lẽ cũng rất quan trọng là trước khi bạn thoa thuốc nấm dạng mỡ trên nấm cần phải dùng dũa để cạo bớt các vùng thương tổn và sau đó mới thoa thuốc thì mới cho kết quả tốt. Bên cạnh đó, việc cần thiết là bạn cần tránh hoặc hạn chế tiếp xúc với môi trường nước để tránh tái phát khi bạn đã điều trị khỏi.
Chúc bạn mau lành bệnh!
6. Trần Quốc Tuấn - trquoctuan.trn3 @gmail.com - Xuân Phong Bắc, An Hòa, An Lão, Binh Định
Hỏi: Tôi bị ngứa dạng mày đay, mất ngủ, mỏi mệt, cách đây ba tháng tôi có đi khám tại bệnh viện da liễu Qui Hòa - Qui Nhơn. Kết quả xét nghiệm cho biết tôi bị sán lá gan lớn và sán đũa chó. Tôi được khuyên nhập viện 3 ngày để theo dõi và xổ sán lá gan lớn, sau đó bác sĩ kê thuộc bendazon400 (42 viên, uống 21 ngày). Uống thuốc khoảng một tháng tình trạng ngứa có thuyên giảm chút ít. Cũng thời gian đó, tôi ho, khạc và sau đó vào bệnh viện lao và phổi Bình Định kiểm tra, tôi bị viêm phổi phải điều trị 21 ngày, hết bệnh tôi xuất viện. Sau 3 tháng điều trị sán, tôi vẫn còn ngứa, ho, mất ngủ, mỏi mệt, chán ăn. Xét nghiệm lại tại bệnh viện da liễu Qui Hòa vẫn còn hai loại sán trên: Sán lá gan lớn: 1/3200; sán đũa chó: 1/1600. Tại sao tôi vẫn không hết sán và các triệu chứng trên dù đã điều trị nguyên nhân? Tôi nghi ngờ kết quả xét nghiệm và cách điều trị.Tôi muốn xét nghiệm đối chứng tại Viện sốt rét-KST-CT Qui Nhơn có được không? Hãy cho tôi lời khuyên. Xin cảm ơn
Trả lời: chúng tôi chia sẻ nỗi lo lắng với các thông tin của bạn về bệnh hiện tại bạn đang mang theo trên cơ thể. Song bạn cũng nên nhớ rằng ngứa và mày đay đâu nhất thiết phải chỉ do tác nhân gây bệnh là giun sán mà có thể do một số tác nhân khác, chẳng hạn vi khuẩn Helicobacter pylori là một ví dụ. Do vậy việc tầm soát nhiều tác nhân và điều tra bệnh sử là hết sức cần thiết trước khi điều trị bạn ạ. Vả lại, khi xét nghiệm có kết quả dương tính chúng ta vẫn có thể chưa loại trừ các nguyên nhân khác có thể chúng là tác nhân chính mà cũng có thể là tác nhân đồng nhiễm. do vậy cần phải tìm các nguyên nhân khác như viêm da cơ địa, viêm da tiếp xúc với các dị nguyên khác, các bệnh về máu, về gan, về miễn dịch, viêm da tụ cầu,…Đó là chưa kể các bệnh lý trên cơ địa khi chúng ta suy giảm thể trạng sau một đợt cúm hoặc bệnh viêm phổi nặng.
Bạn không phải băn khoăn về kết quả xét nghiệm ELISA ở trên để mà phải đi xét nghiệm đối chứng tại Viện chúng tôi là không cần thiết bạn ạ vì các đơn vị y tế hiện nay tại Việt Nam phần lớn là có các kít chẩn đoán giống nhau và quy trình thực hiện cũng như đọc kết quả hoàn toàn giống nhau và chúng tôi tin rằng kết quả trên là đúng. Bạn cũng cần lưu ý, kết quả các xét nghiệm miễn dịch, đặc biệt là ELISA cho các bệnh giun sán thường có kết quả dương tính kéo dài sau khi điều trị, có thể sau 1 tháng, 3 tháng hoặc thậm chí 6-9 tháng và chúng tôi đã gặp nhiều trường hợp đã qua 18 tháng điều trị vẫn còn dương tính. Song, điều sau đây có thể cho bạn thêm niềm tin là các bệnh giun sán - nếu thật sự có – nằm ở mô hoặc tạng thường phải điều trị can thiệp nhiều đợt chứ không chỉ một đợt. Do đó, bạn không nên lo lắng quá bạn nhé.
Điểm cuối cùng, chúng tôi khuyên bạn nên đi kiểm tra thêm một số bệnh lý khác để xác định thêm nguyên nhân để bệnh được điều trị một cách thấu đáo.
7. Hoàng văn mạnh - binh.minhxanh@yahoo.com - 08 - Tô hiến thành - tp Quy nhơn
Hỏi: Em được biết viện đang tuyển dung nhân viên cho viện. Em vừa tốt nghiệp ĐH Quy nhơn nghành tổng hợp hóa. Em xin hỏi với nghành học đó em có thể xin vào làm việc được không? và yêu cầu của viện như thế nào? và có thể mua hồ sơ ở đâu. Thời gian hết hạn nộp hồ sơ? em xin cảm ơn.
Trả lời: Thân chào bạn, đúng là Viện đang tuyển dụng thêm nhân sự, có đăng tin lên mục đầu tiên lên trang website của Viện sốt rét KST-CT Quy Nhơn, bạn có thể nộp đơn hoặc đến thẳng viện để biết thêm chi tiết về các ngành mà Viện đang tuyển. vả lại điều này rất tiện cho bạn vì chúng tôi biết địa chỉ của bạn quá gần Viện (08 Tô hiến Thành, Quy Nhơn). Thân chúc bạn nhận được việc làm tốt trong thời gian đến.
8. Nguyễn Đăng Thanh - dangthanh@spchcmc.vn - Giám Đốc ST AGRIMART - 114B Trường Chinh, P phù đổng, Pleiku, Gialai
Hỏi: Xin chào các anh chị. Tôi có câu hỏi sau: những thông số máu cần thiết khi xét nghiệm huyết học, để biết có bị nhiễm KST hay không? Ý nghĩa của các thông số đó? cũng như các giới hạn bình thường cho phép? Xét nghiệm huyết học (khi đi khám tổng quát định kỳ ở các Bệnh viện...) có phát hiện được ký sinh trùng, hay bị nhiễm virut HIV hay không? Trân trọng cảm ơn sự hồi âm của Quý Anh. chị!
Trả lời:Chân thành cảm ơn sự tin tưởng của anh với ban biên tập của Viện khi đặt câu hỏi này, song rất tiếc chúng tôi hồi âm hơi muộn, mong anh thông cảm.
Liên quan đến câu hỏi của bạn, chúng tôi xin trả lời như sau: các thông số cần thiết khi xét nghiệm máu để biết mình có nhiễm ký sinh trùng hay không, gồm có công thức máu (chú ý đến thông số bạch cầu ái toan có tăng hay không, đây là một chỉ điểm gián tiếp nhưng rất quan trọng) để hỗ trợ đánh giá. Tiếp đến là các xét nghiệm miễn dịch về ký sinh trùng, song bạn cần lưu ý rằng hiện có rất nhiều loại ký sinh trùng gây bệnh cho người (trên gần 100 chủng, loài), song tùy từng địa lý khác nhau, đặc biệt giữa châu Á, châu Phi và Nam Mỹ thì sự khác biệt về tồn tại các loại ký sinh trùng khác nhau rất lớn và đăc trưng cho các vùng địa lý mà các vùng khác chưa có hoặc có nhưng do “nhập khẩu” khi họ đi nước ngoài “mang về”. Riêng tại Việt Nam, nếu một cách tổng quát thì có vài loại ký sinh trùng mà chúng ta nên tầm soát, đó chính là giun lươn_Strongyloides stercoralis; giun đầu gai_Gnathostoma spinigerum; giun đũa chó mèo_Toxocara canis/ Toxocara cati; ấu trùng sán dây lợn_Neurocysticercosis; giun xoắn_Trichinella spiralis; Sán lá gan lớn_Fasciola spp; giun mạch_Angiostrongylus cantonensis; ..và đặc biệt bạn đừng quên đề nghị làm thêm xét nghiệm vi khuẩn gây bệnh dạ dày là Helicobacter pylori và một số đơn bào như amip.
Ngưỡng phát hiện và xác định bệnh của các xét nghiệm này thay đổi với các hiệu giá kháng thể khác nhau tùy theo từng loại kít chẩn đoán của các hãng sinh phẩm khác nhau cho sản phẩm của họ ra trhij trường trong thời gian gần đây (kít của Mỹ, Pháp, Hàn Quốc, và đặc biệt kít của Việt Nam đang sử dụng phổ biến nhất tại các cơ sở y tế của Việt Nam). Đề cập các xét nghiệm máu thông thường thì chúng ta không thể phát hiện có nhiễm ký sinh trùng hay HIV, song một số chỉ số về máu có thể gợi ý một số bệnh lý mà chúng ta từ đó sẽ định hướng làm thêm một số xét nghiệm khác đề định bệnh chính xác hơn.
Kính chúc anh và gia đình khỏe.
9. Vu thanh hoa - voduyenlechsongdavomom_9x@yahoo.com
Hỏi: Chau muon hoi cac bac si minh bi viem loet giac mac 4 nam ly do chua co kinh phi de di chua . Chau hoi sau khoang sau 4 nam bi nhu the minh co the chua duoc mo duoc khong va kinh phi co dat lam khong va o dau. Cac bac si co the cho chau 1 cau tra loi duoc khong a. chau xin cam on cac bac
Trả lời: Rất cảm ơn bạn đã tin tưởng và đặt câu hỏi liên quan đến loét giác mạc, về lâu dài nếu không xử trí có thể gây nên các biến chứng nghiêm trọng, thậm chí mất thị lực và mù là khó tránh khỏi. Song, vì một cơ ở chuyển khoa như chúng tôi, e rằng sẽ không tháu đáo khi trả lời cho bạn. Chúng tôi khuyên bạn nên đến các phòng khám chuyên khoa nhãn khoa hoặc bệnh viện mắt để được khám và tư vấn một cách thỏa đáng hơn. Chúc bạn mau được chữa khỏi bệnh viêm loét giác mạc.
10. Ngo Thuy - ngothanhthuy78@yahoo.com.vn - Kon Tum
Hỏi: Em năm nay 33 tuổi. Từ nhỏ em đã bị giun rất nhiều, có khi giun còn ra ở miệng. Năm 2005, khi đó em mang thai được 3tháng, em rất hay đau bụng, đi xét nghiệm phân thì bác sĩ bảo em bị giun móc nhưng không cho thuốc điều trị vì em đang mang thai. Sau khi sanh em bé được 6 tháng, em bắt đầu uống thuốc điều trị giun loại bendazone 500mg, 6 tháng 1 lần trong 2 năm. Gần đây em cũng hay bị đau bụng, trời mưa thì bị ngứa tay, chân, nhức mỏi, nhất là bả vai, chóng mặt, em đã đi khám ở BV ĐH Y Dược TPHCM, các xét nghiệm máu và nội soi cho thấy em không bị giun nhưng kết quả siêu âm bụng thì em bị gan thô. Em rất lo không biết kết quả có chính xác? Em được rất nhiều người đã từng khám và điều trị ở Quý Viện giới thiệu đến để khám và điều trị. Bác sĩ có thể tư vấn giúp trường hợp của em. Em sẽ sắp xếp thời gian để đến Quý Viện khám và được tư vấn trực tiếp sau. Cảm ơn Quý viện!
Trả lời:
Ban biên tập chúng tôi xin chân thành cảm ơn bạn đã đặt câu hỏi liên quan đến siêu âm gan qua một lần khám bệnh tại thành phố Hồ Chí Minh. Kết quả siêu âm gan cho thấy, nhu mô gan của bạn thô có thể là hình ảnh cấu trúc không đồng nhất (bình thường gan có hình ảnh đồng nhất và kích thước trong giới hạn cho phép). Tuy nhiên, nếu đơn thuần chỉ có cấu trúc gan không đồng nhất, ngoài ra kích thước gan bình thường, không có khối bất thường, các phần khác liên quan đến hệ gan mật như tĩnh mạch cửa, hệ tĩnh mạch trên gan không giãn,… như bạn đã mô tả trong mail thì bạn có thể an tâm.
Chúng tôi xin trả lời với bạn rằng hình ảnh mô tả trên siêu âm là gián tiếptính đặc hiệu không cao, không nhất phải là một bệnh mà chỉ mô tả hình ảnh. Nói như thế hình ảnh gan thô không phải là không có vấn đề gì thì không đúng, nhưng chúng tôi cũng khuyên bạn nên xem đó là một dấu hiệu báo động để theo dõi tầm soát các nguyên nhân có thể dẫn đến gan thô. Nếu còn băn khoăn về tình trạng sức khỏe, bạn nên đến khám tại các khoa chuyên khoa tiêu hóa gan mật để xác định thấu đáo hơn khi đồng thời làm thêm các xét nghiệm về gan mật.
Một ví dụ có thể cho bạn hiểu hơn về các thuật ngữ khi bác sĩ siêu âm kết luận trên một nghiên cứu rất nhiều bệnh lý viêm gan tại Trung tâm chẩn đoán y khoa MEDIC Hồ Chí Minh:
“Sự thay đổi cấu trúc echo ở viêm gan cấp và mạn cũng như xơ gan được nhiều tác giả đề cập nhưng chưa hệ thống đầy đủ. Trước hết về kích thước, gan thường to trong viêm cấp, bình thường trong viêm mạn. Số liệu của chúng tôi cho thấy gan tothay đổi từ 24,1% đến 30,1%. Trong giai đoạn viêm gan cấp gan có echo kém nhưng ở bệnh bạch cầu, hội chứng choáng độc tố (toxic shock syndrome), gan sung huyết, AIDS và sau xạ trị cũng như ở người bình thường gan cũng có echo kém. Số liệu của chúng tôi cho thấy gan có echo kémthay đổi từ 10,7% đến 12,1%. Có tác giả cho rằng gan có echo kém trong viêm gan cấp thể nặng. Vách tĩnh mạch cửa sáng hơn bình thường có ở 32% trong 791 ca viêm gan cấp nhưng cũng gặp ở nhóm chứng (31%). Số liệu của chúng tôi cho thấy khoảng cửa dày và sángtừ 7% đến 13.9%. Trong viêm gan cấp do rượu, gan thường to và sáng và có giảm âm như gan thấm mỡ (3), nhưng chúng tôi thấy không có giảm âm và cũng không có giảm cấu trúc mạch máu. Số liệu của chúng tôi thấy không có giảm âm và cũng không có giảm cấu trúc mạch máu. Số liệu của chúng tôi cho thấy có gan có echo dàythay đổi từ 14,3% đến 22,4%.
Viêm gan mạn thể hoạt động thay đổi cấu trúc nhiều hơn thể tồn tại, chủ mô gan thô và cuống mạch mật giảm sáng, nhưng không giảm âm phần thấp nhiều như gan thấm mỡ. Số liệu của chúng tôi cho thấy echo gan thôthay đổi từ 15,4% đến 17%. Khi gan có rối loạn chức năng trầm trọng, bề mặt gan không đều do sự tạo lập các hạt tái tạo, bờ dưới gan cùn và mặt sau gan trở nên lồi. Số liệu của chúng tôi cho thấy tỉ lệ gan có cấu trúc hạtthay đổi từ 09,7% đến 13,3% và mặt sau gan lồithay đổi từ 19,4% đến 21,3%.Vách túi mật thường dày trong viêm gan cấp và trong xơ gan. Số liệu của chúng tôi cho thấy vách túi mật dàythay đổi từ 0,87% đến 02,42%.Thay đổi dạng túi mật thường là thứ phát sau sự biến dạng của gan. Số liệu của chúng tôi cho thấy túi mật méo dạngthay đổi từ 03,29% đến 05,95%. Chúng tôi không có số liệu của các tác giả khác để đối chiếu, nhìn chung, thay đổi cấu trúc gan trong viêm gan tuy đa dạng nhưng tỉ lệ thay đổi không nhiều và không đặc hiệu. Đó cũng là lý do vì sao khó chẩn đoán chính xác viêm gan bằng siêu âm mặc dù nhiều người đồng ý rằng siêu âm là một kỹ thuật có độ nhạy trong phân biệt gan bình thường và bất thường.
Hy vọng với câu trả lời của chúng tôi đã giúp bạn phần nào an tâm về sức khỏe. Tại Viện Sốt rét KST - CT Quy Nhơn có khám bệnh tất cả các ngày trong tuần, nếu bạn quan tâm có thể đến đăng ký khám và kiểm tra lại.
11. Nguyen thi thanh thuy - khanganhdatdo@gmail.com - dat do,ba ria vung tau
Hỏi : Xin chao ban bien tap, em muon hoi van de sau: Cach day 10 nam, em bi nhiem cystycercose, luc do em bi ngua toan than, mot so vung tren da bi hoai tu, den khi biet nhiem KST thi BS cho uong zentel 7 tuan (moi ngay 400mg), cac vet tren da bat dau tu lanh, nhung chung ngua thi vankhong khoi. Em da dieu tri bang du thu thuoc, nhung cung khong khoi, den khi em mang thai bethu nhat, roi be thu 2, tinh trang van khong thay doi. Tu do den nay luc nao em cung phai uong khang histamin (du thu, nhe nhat la clopheniramin, loratidin, cetirizin...) nam ngoai khi lam xet nghiemtim di nguyen thi thay duong tinh voi long cho, meo. Bon thang nay em da khong nuoi cho nua, nhung tinh trang benh cung khong khac gi.Tu 2 nam nay, moi khi bi ngua nhieu em hay dung1 dot prednisone tu 10-15mg moi ngay trong 1 tuan (uong kem them sat va canxi) thi giam han, nhung 2 thang nay viec dung corticoides cung voi cac loai khang histamin khong mang lai hieu qua nua, cac xet nghiem CTM luc nao cung cho ket qua eosin tu 10-20%, con xet nghiem ve KST thi luon am tinh (co 12 con KST thi lam het, XN o BV DHYD, BS Xuan quen mat lam roi) bay gio em khong biet nen lam gi va huong dieu tri nhu the nao nua (cac xet nghiem nhuANA, tuysong, sinh thiet da cac bác sĩdacho lam het, ket qua am tinh). Hien nay, em bi viem xoang va dang duoc chi dinh mo vao 13/09/10, em muon bietviem xoang co gayngua hay khong, xin cac giao su, cac bac si hay xem xet truong hop cua em va cho em loi khuyen thich hop nhat de em co the chua khoi can benh quai ac nay. Xin cam on!
Trả lời : phải nói rằng bệnh sử của bạn mô tả cho chúng tôi rất chi tiết và đặc biệt các loại giun sán bạn đã làm các loại ký sinh trùng (cả 12 loại KST) là tương đối rất đầy đủ rồi bạn a. Ngoài ra, bạn cũng đã xét nghiệm kháng thể kháng nhân (ANA) và các xét nghiệm máu khác thông thường có thể liên quan đến ngứa của bạn. Nếu theo quy trình trên, chúng tôi có thể tin tưởng vào các xét nghiệm của bạn làm và nếu có thể đã quá lâu rồi, bạn nên làm lại các xét nghiệm về ký sinh trùng lại thêm lần nữa và nên nhớ lam thêm các xét nghiệm về công thức máu và nồng độ IgE, sau đó gởi đến cho chúng tôi theo đường email càng sớm càng tốt để chúng tôi có thể giúp bạn tư vấn sớm hơn.
Bên cạnh đó, chúng tôi còn cho bạn thấy ngoài các nhân ký sinh trùng gây ngứa, dị ứng và mày đay còn gặp cả tác nhân gây nên tình trạng ngứa nữa, đó chính là nấm trên thân mình và đặc biệt nấm cũng có thể gây viêm xoang trong một số trường hợp viêm xoang như của bạn đó.
Chúng tôi đang mong đợi bạn làm lại các xét nghiệm về ký sinh trùng và xét nghiệm khác như chúng tôi yêu cầu, để chúng tôi có cơ hội tư vấn bạn tốt hơn.
12. Bạn đọc tại Nghệ An (xin giấu tên)
Hỏi : Xin các bác sĩ cho biết con bé tôi đã từng bị sởi, có cần tiêm vắc xin phòng sởi nữa không?
Trả lời: Nhân câu hỏi của bạn, chúng tôi xin đưa ra một số câu hỏi bạn đọc đã từng hỏi như ‘Con trai tôi sinh năm 2006, khi được tám tháng tuổi thì cháu bị lên sởi nên sau đó tôi không cho cháu đi tiêm vắc xin phòng sởi nữa. Vậy trong đợt tiêm vắc xin sởi bổ sung lần này, tôi có cần phải cho con đi tiêm nữa không?” hoặc “Bé đã tiêm hai mũi sởi, có cần tiêm nhắc lại?”, “Con nhà tôi đã tiêm hai mũi sởi và được hẹn tiêm mũi ba vào tháng 5/2013. Trong đợt tiêm bổ sung lần này, bác sĩ không chỉ định bé nhà tôi tiêm vì cháu đang ho có đờm. Xin hỏi sau đợt ho ốm này, cháu có phải tiêm bổ sung nữa không và nếu có thì tiêm ở đâu?”). Chúng tôi xin chia sẻ câu trả lời từ ông Nguyễn Nhật Cảm, Trưởng khoa Kiểm soát bệnh truyền nhiễm - Trung tâm Y tế dự phòng Hà Nội trả lời.
Chiến dịch tiêm bổ sung vắc xin sởi lần này, không loại trừ cả những trẻ đã từng mắc sởi. Có nghĩa, những bé dù đã lên sởi một lần, nhưng trong độ tuổi tiêm vẫn tiến hành tiên như bình thường. Việc tiêm này sẽ củng cố miễn dịch của cơ thể với căn bệnh này. Tiêm vắc xin phòng sởi sẽ giúp cơ thể trẻ sinh miễn dịch chống lại căn bệnh truyền nhiễm nguy hiểm này. Hơn nữa, rất nhiều người nhầm lẫn giữa phát ban ở trẻ em và lên sởi. Thực tế, rất nhiều trẻ bị phát ban, nhưng không hẳn là lên sởi mà phát ban vì nhiều nguyên nhân khác. Trong trường hợp nếu phát ban và không phải lên sởi, thì việc tiêm vắc-xin sởi sẽ giúp cơ thể trẻ tạo miễn dịch chống lại căn bệnh nguy hiểm này. Còn nếu bị sởi thực sự thì việc tiêm nhắc lại cũng không sao mà càng giúp tăng miễn dịch của cơ thể với bệnh. Đây là lý do mà chiến dịch tiêm lần này không loại trừ những trường hợp đã từng mắc sởi. Vì thế, chị nên cho con đi tiêm vắc xin phòng sởi - căn bệnh rất phổ biến nhưng cũng rất nguy hiểm với trẻ nhỏ. Tiêm vắc xin sởi sẽ tạo được miễn dịch tốt cho trẻ. Trên thực tế, khi tiêm 1 mũi vắc xin sởi sẽ đạt được tỷ lệ miễn dịch cộng đồng khoảng 80-85%, tiêm 2 mũi đạt 95%. Tiêm 3 mũi đạt khoảng 98-99%. Còn với trường hợp của chị, nếu con chị không được tiêm vắc xin sởi bổ sung tại trường nơi cháu đang theo học thì cháu sẽ được tiêm đợt vét từ ngày 1 - 5/11 tại trạm y tế phường. Khi cháu đã không được chủ động tiêm tại trường học, các thầy cô giáo sẽ có trách nhiệm lên danh sách các cháu học sinh này để chuyển về trạm y tế phường tập hợp, hoặc gia đình cũng có thể chủ động liên hệ với trạm y tế phường về trường hợp của con mình. Trong 5 ngày này, mỗi phường tùy theo điều kiện mà tổ chức tiêm vét vào một ngày cho phù hợp.
Hy vọng câu trả lời trên đã giúp chị phần nào hiểu được phần thắc mắc của chị.
13. Le Thi Anh Th., 26 tuổi, Đồng Nai
Hỏi: Gia đình em có một số người khi đi siêu âm phát hiện có bị mắc sỏi thận hoặc sỏi mật hoặc cả hai. Bệnh có liên quan đến nghề nghiệp mình đang làm không, xin nói thật em đang làm kế toán cho một công ty nhà nước. Xin các bác sĩ cho em biết các yếu tố thuận lợi nào dẫn đến sỏi thận, sỏi mật
Trả lời: Liên quan đến câu hỏi của bạn, chúng tôi xin trả lời một cách tóm tắt như sau:
Như bạn đã biết, một số bệnh có liên quan đến bệnh lý văn phòng như cột sống, viêm mũi dị ứng, tim mạch, hội chứng vai cánh tay,...và sỏi thận và sỏi mật là một trong những bệnh mà người làm việc trong văn phòng dễ mắc. Ngoài các áp lực về công việc thì hiện có thể tóm lược 4 yếu tố thuận lợi dẫn đến bệnh lý sỏi, chẳng hạn thức ăn giàu protide, chất béo nhiều lipide sẽ tăng thêm hàm lượng cholesterol trong dịch mật, cơ chế hình thành nên sỏi mật.
Một số người đặc biệt là cán bộ viên chức làm văn phòng vì cuộc sống đô thị hóa, hiện đại hóa nên nhiều cán bộ đã quên không ăn sáng hoặc thường xuyên cớ bỏ ăn sáng do nhiều nguyên do, nguy cơ gây ra bệnh sỏi thận do không ăn sáng khá lớn, vì cơ thể sau khi trải qua một đêm dài nghỉ ngơi, cần bổ sung năng lượng, túi mật sẽ bài tiết dịch mật vào buổi sáng, chuẩn bị trước cho việc tiêu hóa thức ăn. Nếu không ăn sáng, mật sẽ không có thức ăn để tiêu hóa, dịch mật sẽ ở trong túi mật lâu hơn, thời gian dài như thế, dịch mật sẽ tích tụ trong túi mật và đường ruột, cholesterol từ trong mật tiết ra sẽ dễ hình thành nên sỏi mật. Thứ 2, nhiều người không thích uống nước hoặc có uống thì không đủ lượng - chính là một trong những nguyên nhân gây ra sỏi thận. Các chuyên gia chỉ ra rằng, uống ít nước sẽ khiến hệ tiết niệu ít việc, lượng nước tiểu lưu cữu, trở nên đậm đặc, chất đọng lại tăng lên, như thế dễ hình thành nên sỏi thận và sỏi đường tiết niệu. Ít vận động cũng là một nguyên nhân thuận lợi gây sỏi thận, nếu ta ít vận động, vừa không có lợi cho việc hấp thụ can-xi, khiến lượng can-xi bài tiết vào nước tiểu tăng lên, gây ra sỏi thận hoặc sỏi đường tiết niệu. Đồng thời, thành bụng trong cơ thể sẽ lỏng lẻo, gây ra sa nội tạng, chèn ép ống mật, làm cho dịch mật không bài tiết được gây ra tích tụ, từ đó hình thành nên sỏi mật. Thứ 4, do ăn quá nhiều dầu mỡ, những bữa tiệc luôn đi kèm với thịt cá, dầu mỡ, ăn quá nhiều chất dầu mỡ chính là nguyên nhân dẫn đến bệnh sỏi thận vì thức ăn giàu protit và chất béo sẽ tăng thêm hàm lượng cholesterol trong dịch mật, hình thành nên sỏi.
14. Lê Anh Tuấn Phương, sinh viên CNTP, Đại học quốc gia thành phố Hồ Chí Minh
Hỏi: Thưa các thầy cô, các bác sĩ đã từng nghiên cứu thử nghiệm lâm sàng nào là in vivo, in vitro, nhưng gần đây em đọc thấy có nhiều từ nghiên cứu Ex vivo nhưng em không hiểu rõ nó là gì? Xin các thầy, các cô cho em biết rõ hơn. Em chân thành cảm ơn!
Trả lời: Phải nói rằng đây là một cau hỏi thú vị đối với chúng tôi và của bạn vì thực tế có rất ít nghiên cứu về vấn đề này hay họ ít được đề cập đến từ này. Với các thông tin và ghi nhận của chúng tôi được biết, chúng tôi xin được trả lời như sau:
Ex vivo có nghĩa là xảy ra bên ngoài vi sinh vật. Trong khoa học, ex vivo ám chỉ đến các thí nghiệm hoặc làm các biện pháp trong hoặc trên các mô trong một môi trường nhân tạo bên ngoài cơ thể vi sinh vật với một sự thay đổi tối thiểu về điều kiện tự nhiên. Điều kiện Ex vivo cho phép các thử nghiệm xảy ra dưới điều kiện đã được kiểm soát tốt hơn là khi làm trực tiếp trên các vi sinh vật, khi có thay đổi điều kiện môi trường tự nhiên. Một lợi điểm ban đầu cuẩ việc sử dụng các mô ex vivo là khả năngthực hiện các thử nghiệm hoặc phép đo kiểm ngược với không thể hoặc khía cạnh đạo đức trên các chủ thể sống. Các mô có thể bị loại bỏ theo nhiều cách, bao gồm một phần, hoặc cả một cơ quan hay toàn bộ hệ thống.
Một số ví dụ về mẫu ex vivo sử dụng bào gồm:
·Các thử nghiệm;
·Các phép đo, phép kiểm về vật ký, nhiệt độ, điện tử, cơ học, quang học và một số đặc tính mô khác, đặc biệt trong các môi trường khác nhau mà không hề ảnh hưởng bởi bên ngoài (chẳng hạn nhiệt độ quá mức hoặc áp suất quá mức);
·Phát triển một mô hình thật cho quy trình mổ;
·Điều tra về tương tác của các loại năng lượng khác nhau với mô;
Thuật ngữ ex vivo thường phân biệt với các từ in vitro trong đó các mô hay các tế bào không cần trong nuôi cấy; hai thuật ngữ này hoàn toàn không đồng nghĩa. Trong sinh học tế bào, quy trình ex vivo thường liên quan đến các tế bào sống hoắc các mô đang sống ngoài vi sinh vật và nuôi cấy trong một apparatus labo, thường trong điều kiện vô trùng không thay đổi điều kiện đến 24 giờ. Các thử nghiệm kéo dài hơn việc sử dụng các tế bào hoặc mô sống này điển hình xem như in vitro. Việc thực hiện rộng rãi nghiên cứu ex vivo là thử nghiệm màng tế bào chorioallantoic (CAM). Trong thử nghiệm này, tính sinh mạch (angiogenesis) được thúc đẩy trên màng CAM của phôi gà bên ngoài vi sinh vật (gà).