TRUYỀN HÌNH GIÁO DỤC

Đọc nhiều nhất

Plasmodium cynomolgi - Thận trọng với sự gia tăng loài ký sinh trùng sốt rét lây truyền từ khỉ sang người (Phần 1)
1
Cập nhật Hướng dẫn giám sát, theo dõi và đánh giá chương trình sốt rét (Phần 1)
2
Cập nhật Hướng dẫn giám sát, theo dõi và đánh giá chương trình sốt rét (Phần 2)
3
Cập nhật thông tin về đường lan truyền và gánh nặng của một số bệnh do ngoại ký sinh trên thế giới (còn nữa)
4
Phiếu Yêu cầu báo giá số 586
5
Bảng Công bố cơ sở Y tế đáp ứng yêu cầu là cơ sở thực hành trong đào tạo khối ngành sức khỏe số 570
6

0001542548
Đang online:	5
Hôm nay :	657
Hôm qua :	5,793
Tuần này :	6,450
Tuần trước :	84,827
Tháng này :	28,169
Tháng trước:	373,129

Kết quả xác định tỉ lệ nhiểm ký sinh trùng sốt rét của vectơ bằng phương pháp ELISA tại một số vùng trọng điểm sốt rét khu vực miền Trung-Tây Nguyên

Thứ sáu, 14/4/2006, 0:0 , Lượt đọc : 75

Dùng kỹ thuật ELISA kháng nguyên thoa trùng xác định tỉ lệ nhiễm KSTSR của một số vectơ như An. minimus, An. dirus, An. maculatus, An. aconitus, An. jeyporiensis tại khu vực Miền Trung-Tây Nguyên. Từ năm 2001-2003 muỗi được thu thập tại 3 vùng trọng điểm sốt rét trong khu vực: xã Iako, huyện Chư Sê, tỉnh Gia Lai; xã Trà Tập, huyện Nam Trà Mi, Tỉnh Quảng Nam ;

ABSTRACT:

Detection of Plasmodium. vivax and Plasmodium falciparum circumsporozoite antigen in Anopheles mosquitoes collected in three malaria endemic areas in the central of Vietnam

Using ELISA test to define Plasmodium. vivax and Plasmodium falciparum circumsporozoite antigen in several vectors such as: An. minimus, An. dirus, An. maculatus, An. aconitus, An. jeyporiensis. After three years of entomological surveys, mosquitoes were collected in three malaria endemic areas : Canh Thinh commune, Van Canh district, Binh Dinh province; Tra Tap commune, Tra Mi district, Quang Nam province; Iako commune, Chu Se district, Gia Lai province, by four methods: night time indoor manbait, night time outdoor manbait, night time indoor CDC light trap,night time outdoor CDC light trap. The results have shown that: rate of infection with Plasmodium vivax and Plasmodium falciparum were 2,35% for An. minimus, rate of infection with Plasmodium vivax and Plasmodium falciparum were 2, 23 % for An. dirus. Anopheline infected with Plasmodium falciparum were 85,24%, Plasmodium vivax were 14,75% . The secondary vectors (An. maculatus, An. aconitus, An. jeyporiensis) infected with Plasmodium at very low rate (0,16%).

TÓM TẮT:

Dùng kỹ thuật ELISA kháng nguyên thoa trùng xác định tỉ lệ nhiễm KSTSR của một số vectơ như An. minimus, An. dirus, An. maculatus, An. aconitus, An. jeyporiensis tại khu vực Miền Trung-Tây Nguyên. Từ năm 2001-2003 muỗi được thu thập tại 3 vùng trọng điểm sốt rét trong khu vực: xã Iako, huyện Chư Sê, tỉnh Gia Lai; xã Trà Tập, huyện Nam Trà Mi, Tỉnh Quảng Nam ; xã Canh Thịnh, huyện Vân Canh, tỉnh Bình Định . Kết quả thử nghiệm cho thấy : tỷ lệ nhiễm KSTSR của muỗi An . minimus tại các vùng trên là 2,35 %, tỷ lệ nhiễm KSTSR của muỗi An. dirus là 2,23 %; Plasmodium falciparum chiếm 85,24%, Plasmodium vivax 14,75%. Các vectơ phụ như An. maculatus, An. aconitus, An. jeyporiensis nhiễm KST SR với tỉ lệ rất thấp (0,16 %)

I. Mở đầu

Để đánh giá sự lan truyền bệnh sốt rét trong khu vực Miền Trung-Tây Nguyên (MT-TN), bước đầu thu thập muỗi ở 3 vùng trọng điểm sốt rét là xã Iako (huyện Chư Sê, tỉnh Gia Lai), xã Trà Tập (huyện Nam Trà Mi, tỉnh Quảng Nam), xã Canh Thịnh (huyện Vân Canh, tỉnh Bình Định) dùng test ELISA kháng nguyên thoa trùng nhằm mục tiêu :

1. Xác định thành phần, cơ cấu, tỉ lệ nhiễm KSTSR của các vectơ chủ yếu trong khu vực MT-TN.

2. Xác định vai trò truyền bệnh của một số vectơ thứ yếu .

Tiêu bản muỗi sốt rét trưởng thành

II. Nguyên liệu và phương pháp

1. Nguyên liệu:

Muổi cái trưởng thành các loài An. minimus, An. dirus, An. maculatus, An. aconitus, An. jeyporiensis được thu thập theo các phương pháp điều tra thường qui (trừ phương pháp bắt chuồng gia súc )

- Địa điểm thu thập mẫu: xã Iako (huyện Chư Sê, tỉnh Gia Lai), xã Trà Tập (huyện Nam Trà Mi, tỉnh Quảng Nam) và xã Canh Thịnh (huyện Vân Canh, tỉnh Bình Định)

- Thời gian thu mẫu: từ tháng 1/2001-12/2003

2. Phương pháp ELISA:

- Đĩa, gồm 96 giếng, được phủ bằng 50 ml kháng thể đơn dòng MAb P.f 2A10, P.v 210, P.v 247, ủ qua đêm ở nhiệt độ phòng.

- Dung dịch trong giếng được đổ ra, 200 ml dung dịch blocking buffer được cho vào, ủ ở nhiệt độ phòng trong một giờ.

- 50ml dung dịch muỗi nghiền được cho vào giếng, chứng dương và chứng âm được cho vào các giếng qui định, ủ ở nhiệt độ phòng trong 2 giờ .

- Rửa đĩa 2 lần bằng dung dịch PBS – Tween .

- 50 ml enzyme liên kết kháng thể (peroxidase – conjugated MAbs) của P.f 2A10, P.v 210, P.v 247 được cho vào các giếng, ủ ở nhiệt độ phòng trong 1 giờ.

- Rửa đĩa 3 lần bằng dung dịch PBS- Tween.

- Cơ chất của enzyme được cho vào các giếng.

- Đọc kết quả ở máy đọc ELISA, bước sóng 405 nm.

Chu kỳ phát triển của KSTSR

3. Xử lý số liệu: giá trị ngưỡng (Cut off value ) = Mean OD chứng âm + 3 SD

III. Kết quả:

1. Kết quả xác định tỉ lệ nhiễm KSTSR của An. dirus tại xã Canh Thịnh, huyện Vân Canh, tỉnh Bình Định:

Bảng 1

Phương pháp Năm	MNTN		MNNN		BĐTN		BĐNN		Tổng
Phương pháp Năm	TN	DT	TN	DT	TN	DT	TN	DT	TN	DT
2002	4	0	17	2	128	2	14	0	163	4
2003	0	0	25	0	75	2	5	0	105	2
Tổng	4	0	42	2	203	4	19	0	268	6

(Phương pháp mồi người trong nhà (MNTN), mồi người ngoài nhà (MNNN), bẩy đèn trong nhà (BĐTN), bẩy đèn trong nhà (BĐNN), số lượng muỗi thử nghiệm (TN), số lượng muỗi dương tính (DT)

Kết quả ở bảng 1 cho thấy tỉ lệ nhiễm KSTSR của An. dirus tại Vân Canh là 2,23%.Thử nghiệm 268 mẫu có 6 mẫu dương tính, trong đó 5 mẫu dương tính P.f 2A10, 1 mẫu dương tính P.v 210, P.f 2A10 chiếm 83,3 % .

2 Kết quả xác định tỉ lệ nhiễm KSTSR của An. dirus tại xã Canh Thịnh, huyện Vân Canh, tỉnh Bình Định theo các tháng trong năm :

Bảng 2

Phương pháp Năm	Tháng 8,9		Tháng 10		Tháng 11		Tháng 12		Tổng
Phương pháp Năm	TN	DT	TN	DT	TN	DT	TN	DT	TN	DT
2002	9	0	89	2	41	1	24	1	163	4
2003	3	0	56	1	27	1	19	0	105	2
Tổng	12	0	145	3	68	2	43	1	268	6

Phân tích tỉ lệ nhiễm KSTSR của An. dirus tại Vân Canh thấy tỉ lệ An. dirus nhiễm KSTSR cao trong 2 tháng 10,11( tháng 10 : 2,06 % ; tháng 11 : 2,94% )

Hình 1: Liên quan giữa lượng mưa và số An. dirus nhiễm KSTSR tại Vân Canh
Chú thích : Mẫu dương tính x100

3 Kết quả xác định tỉ lệ nhiễm KSTSR của An. minimus tại xã Trà Tập, huyện Nam Trà Mi, Tỉnh Quảng Nam:

Bảng 3:

Phương pháp Năm	MNTN		MNNN		BĐTN		BĐNN		Tổng
Phương pháp Năm	TN	DT	TN	DT	TN	DT	TN	DT	TN	DT
2001	16	0	7	0	535	15	43	1	601	16
2002	24	1	4	0	241	17	10	1	279	19
2003	6	1	13	0	743	11	0	0	762	12
Tổng	46	2	24	0	1519	43	53	2	1642	47

Bảng 2 cho thấy thử nghiệm 1642 mẫu An. minimus tại xã Trà Tập, huyện Nam Trà Mi, Tỉnh Quảng Nam có 47 mẫu dương tính, trong đó 42 mẫu dương tính với P.f 2A10, 5 mẫu dương tính với P.v 210. Tỉ lệ An. minimus nhiễm KSTSR là 2,86% , P.f 2A10 chiếm tỉ lệ 89,3% .

4. Kết quả xác định tỉ lệ nhiễm KSTSR của An. minimus tại xã Iako, huyện Chư Sê , tỉnh Gia Lai:

Bảng 4:

Phương pháp Năm	MNTN		MNNN		BĐTN		BĐNN		Tổng
Phương pháp Năm	TN	DT	TN	DT	TN	DT	TN	DT	TN	DT
2001	26	0	34	2	178	1	45	1	283	4
2002	45	1	12	0	267	3	87	0	411	4
Tổng	71	1	46	2	445	4	132	1	694	8

Tỉ lệ nhiễm KSTSR của An. minimus tại xã Iako, huyện Chư Sê , tỉnh Gia Lai là 1,15 % . Trong 694 mẫu thử nghiệm có 5 mẫu dương tính với P.f 2A10 và 3 mẫu dương tính với P.v 210. P.f 2A10 chiếm tỉ lệ là 72, 08 %.

5.Kết quả xác định tỉ lệ nhiễm KSTSR của An. minimus tại xã Iako, huyện Chư Sê , tỉnh Gia Lai theo các tháng trong năm:

Bảng 5:

Năm	Tháng 1-6		Tháng 7		Tháng 8		Tháng 9		Tháng 10		Tháng 11,12
Năm	TN	DT	TN	DT	TN	DT	TN	DT	TN	DT	TN	DT
2001	5	0	13	0	67	1	104	1	75	2	19	0
2002	2	0	39	0	153	1	107	2	86	0	24	1
Tổng	7	0	52	0	220	2	211	3	161	2	43	1

Phân tích kết quả tỉ lệ nhiễm KSTSR của An. minimus tại xã Iako, huyện Chư Sê , tỉnh Gia Lai theo các tháng trong năm cho thấy tỉ lệ An. minimus nhiễm KSTSR cao vào các tháng 8, 9, 10 trong năm ( tháng 8: 0,9%; tháng 9: 1,42%; tháng 10 : 1,24 % )

Hình 2: Liên quan giữa lượng mưa và số lượng muỗi An. minimus nhiễm KSTSR tại
Iako ,Chư Sê, Gia Lai
Chú thích : Mẫu dương tính x1000, Lượng mưa x10 mm

6. Kết quả xác định tỉ lệ nhiễm KSTSR của các vec tơ thứ yếu khu vực MT-TN:

Bảng 6:

Phương pháp Loài	MNTN		MNNN		BĐTN		BĐNN		Tổng
Phương pháp Loài	TN	DT	TN	DT	TN	DT	TN	DT	TN	DT
*An.maculatus*	45	0	67	0	127	0	324	0	563	0
*An.aconitus*	34	0	45	0	166	1	153	0	398	1
*An.jeyporiensis*	125	0	32	0	178	0	274	1	609	1

Thử nghiệm ELISA ở 563 cá thể An. maculatus, 398 An. aconitus, 609

An. jeyporiensis thu thập tại khu vực Miền Trung và Tây Nguyên cho thấy tỉ lệ nhiễm KSTSR của các vectơ phụ này rất thấp. An. aconitus nhiễm P.f 2A10 tỉ lệ 0,25 %. An. jeyporiensis nhiễm P.f 2A10 tỉ lệ 0,16 %. Thử nghiệm 563 cá thể

An. maculatus không có trường hợp dương tính nào .

IV. Bàn luận

1. Tỷ lệ nhiễm KSTSR của An. dirus tại khu vực MT-TN:

Tỷ lệ nhiễm KSTSR của An. dirus tại Vân Canh là 2,23%. Về cơ cấu ký sinh trùng P.f 2A10 chiếm 83,3 %. P.v 210 chiếm 16,7 %. Tỉ lệ An. dirus nhiễm KSTSR cao trong 2 tháng 10,11 (tháng 10 : 2,06 % ; tháng 11 : 2,94% ), là các tháng mùa mưa tại vùng này. Lượng mưa cao đã tạo nên các ổ bọ gậy An. dirus, làm mật độ muỗi tăng, đồng thời làm tăng lượng muỗi nhiễm thoa trùng( Hình 1)

So sánh với kết quả nghiên cứu tại Khánh Phú (Khánh Hoà ) tỉ lệ nhiễm KST của An. dirus là 0,8% và Thôn 3 Bình Thuận là 1,4 % thì tỉ lệ nhiễm KSTSR của An. dirus tại Vân Canh cao hơn .

2.Tỷ lệ nhiễm KSTSR của An. minimus tại xã Trà Tập, (Nam Trà Mi, Quảng Nam):

Tỷ lệ An. minimus nhiễm KSTSR tại xã Trà Tập, huyện Nam Trà Mi, tỉnh Quảng Nam là 2,86%( P.f 2A10 chiếm tỉ lệ 89,3%, P.v 210 chiếm tỉ lệ 10,7%). Các nghiên cứu tại Khánh Phú (Khánh Hoà ) cho thấy tỉ lệ này là 2,8% tương đương với tỉ lệ nhiễm KSTSR tại Nam Trà Mi

Mô hình diệt bọ gậy tại Malayxia

3 Tỷ lệ nhiễm KSTSR của An. minimus tại xã Iako (Chư Sê , tỉnh Gia Lai):.

Tỷ lệ nhiễm KSTSR của An. minimus tại xã Iako, huyện Chư Sê , tỉnh Gia Lai là 1,15 % . (P.f 2A10 chiếm tỉ lệ là 72,8 %, Pv 210 chiếm tỉ lệ 27,2% ). Cũng tại địa phương này các nghiên cứu từ 1/1996 –12/1998 tỉ lệ nhiễm KSTSR của An. minimus là 3,00 % .

4. Vai trò truyền bệnh sốt rét của các vec tơ thứ yếu khu vực MT-TN:

Thử nghiệm ELISA ở 563 cá thể An. maculatus, 398 An. aconitus, 609 An. jeyporiensis thu thập tại khu vực Miền Trung và Tây Nguyên cho thấy tỉ lệ nhiễm KSTSR của các vectơ phụ này rất thấp. An. aconitus nhiễm P.f 2A10 tỉ lệ 0,25 %. An. jeyporiensis nhiễm P.f 2A10 tỉ lệ 0,16 %.Thử nghiệm trên 563 An. maculatus không có trường hợp dương tính nào.Trong khi đó các test ELISA An. maculatus tại Khánh Phú (Khánh Hoà) có tỉ lệ nhiễm thoa trùng là 0,56 % Cần thu thập thêm muỗi và làm test ELISA để xác định rõ vai trò truyền bệnh của các vectơ phụ.

V. Kết luận:

1. Tỷ lệ nhiễm KST SR của muỗi An . minimus tại một số vùng trọng điểm sốt rét khu vực Miền Trung – Tây Nguyên là 2,35 %

2. Tỷ lệ nhiễm KST SR của muỗi An . dirus tại một số vùng trọng điểm sốt rét khu vực Miền Trung – Tây Nguyên là 2,23 %

3. Muỗi Anopheles nhiễm Plasmodium falciparum chiếm 85,24 % , Plasmodium vivax 14,75 %.

4. Các vectơ phụ như An. maculatus, An. aconitus, An. jeyporiensis nhiễm KST SR với tỉ lệ rất thấp (0,16 %)

Tài liệu tham khảo

1. Jeffrey Hii. Kỹ thuật côn trùng tại thực địa cho công tác phòng chống sốt rét tại Việt Nam (Entomological field techniques for malaria control in Vietnam)1996.

2. Lê Đình Công, Hồ Đình Trung, Trần Đức Hinh, Nguyễn Đức Mạnh và CTV. Tóm tắt kết quả nghiên cứu đề tài INCO-DC “Định loại và mô tả đặc điểm các loài trung gian truyền bệnh sốt rét ở Đông Nam Á: điều kiện tiên quyết cho phòng chống vectơ thích hợp ” Kỷ yếu công trình nghiên cứu khoa học – 1996-2000 trang 399- 411

3. Rampa Rattanarithikul,Eiji Konishi, Kenneth J. Linthicum. Detection of Plasmodium vivax and Plasmodium falciparum circumsporozoite antigen in Anopheline mosquitoes collected in southern Thailand . Am. J. Trop.Med. Hyg.,54(2)1996, pp114-121.

4. Pradya Somboon, Nimit Morakote, Surangchit Koottathep,and Umpawan Trisanarom. Detection of sporozoites of Plasmodium vivax and Plasmodium falciparum in mosquitoes by ELISA : false positivity associated with bovine and swine blood Transactions of the Royal Society of Tropical Medicine and Hygiene 1998, 87, pp 322-324.

5. Robert A.Wirtz, Jetsumon Sattabongkot, Ted Hall, Thomas R. Burkot and Ronald Rosenberg. Development and Evaluation of an Enzyme - Linked Immunosorbent Assay for Plasmodium vivax - VK247 Sporozoites . J .Med . Entomol,1992, pp 854-857.

Tác giả: Trương Văn Có, Đoàn Đức Hùng, Nguyễn Thị Duyên

Tin cùng chuyên mục

Phần 3. Tăng cường kiểm soát véc tơ: nhận diện và đếm trứng muỗi Aedes albopictus (Diptera: Culicidae) dựa trên trí tuệ nhân tạo (tiếp theo và hết)

3/7/2025Côn trùng học

Phần 2. Tăng cường kiểm soát véc tơ: nhận diện và đếm trứng muỗi Aedes albopictus (Diptera: Culicidae) dựa trên trí tuệ nhân tạo (tiếp theo Phần 1)
2/7/2025Côn trùng học
Phần 1. Tăng cường kiểm soát véc tơ: nhận diện và đếm trứng muỗi Aedes albopictus (Diptera: Culicidae) dựa trên trí tuệ nhân tạo (còn nữa)
1/7/2025Côn trùng họcKết quả: Thực nghiệm cho thấy khả năng nhận diện vượt trội của mô hình, với độ chính xác đạt 0.977, độ nhạy đạt 0.978, và điểm F1 là 0.977. Giá trị R-squared giữa số lượng trứng thực tế và số lượng trứng được nhận diện đạt 0.997, với RMSE là 1.742. Thời gian phát hiện trung bình cho mỗi ô là 0.48 giây, nhanh hơn hơn 10 lần so với phương pháp tương tác giữa người-máy trong việc đếm toàn bộ một hình ảnh.
Cập nhật thông tin các bệnh do véc tơ truyền tháng 9 năm 2024 của Tổ chức Y tế Thế giới
29/11/2024Côn trùng họcTheo đánh giá của Tổ chức Y tế Thế giới,các bệnh do véc tơ truyền chiếm hơn 17% trong số các bệnh truyền nhiễm và là nguyên nhân gây ra hơn 700.000 ca tử vong hàng năm trên thế giới. Các bệnh do véc tơ truyền được gây ra bởi ký sinh trùng, vi khuẩn hoặc virus.
Véc tơ và phân bố các véc tơ theo từng quốc gia trong khu vực Đông và Nam Á
15/8/2024Côn trùng họcTổ chức Y tế thế giới (TCYTTG) phân chia các quốc gia trên toàn cầu thành 6 khu vực, trong đó khu vực Đông và Nam Á có 11 thành viên với gần 2 tỷ người gồm Bangladesh, Bhutan, Triều Tiên, Ấn Độ, Indonesia, Maldives, Myanmar, Nepal, Sri Lanka, Thailand, Đông Timor, riêng Việt Nam nằm ở khu vực Tây Thái Bình Dương. Đây là một trong những khu vực lưu hành nhiều bệnh do muỗi truyền và cũng là trung tâm y tế toàn cầu.

Chia sẻ tin bài