Dự kiến vaccine phòng cúm A/H1N1 sẽ có trong tháng 9
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) thông báo, lô vaccine đầu tiên phòng cúm A/H1N1 sẽ được duyệt và đưa vào sử dụng tại một số quốc gia bắt đầu từ tháng 9. Giám đốc Cơ quan Nghiên cứu vaccine của WHO Marie-Paule Kieny khẳng định, số lượng vaccine đưa ra thị trường đang được cải thiện bởi trước đó nhiều hãng dược trên thế giới thông báo hạn chế việc cung cấp. Những hãng sản xuất vaccine hàng đầu như Sanofi-Aventis, GlaxoSmithKline, Novartis, Baxter, CSL và Solvay.
Giới chuyên môn nhấn mạnh tới nguy cơ xuất hiện chủng cúm mới kháng thuốc Tamiflu, do đó, việc nhanh chóng triển khai vaccine phòng cúm A/H1N1 là rất quan trọng và cấp bách. Tổng Giám đốc Tổ chức Y tế thế giới (WHO) - Bà Margaret Chan nhấn mạnh, virus cúm A/H1N1 vẫn ổn định và không có dấu hiệu kết hợp với các chủng cúm nguy hiểm khác như cúm gia cầm H5N1. Uỷ ban Y tế châu Âu xác nhận, trong vòng 24 giờ qua, lại có thêm 1.421 ca nhiễm cúm A/H1N1 mới ở các nước châu Âu, nâng tổng số ca nhiễm virus này lên đến 30.310 người. Để phòng ngừa sự lây lan của virus cúm A/H1N1, Iran đã cấm người dân hành hương đến Mecca và thánh địa khác của người Hồi giáo tại Arab Saudi trong tháng Ramadan sắp tới.
Được biết, cựu Bộ trưởng Y tế Thái Lan, bà Sudarat Keyuraphan đang được điều trị bằng thuốc Tamiflu sau khi xét nghiệm dương tính với cúm A/H1N1. Mỹ sẽ phối hợp với Thái Lan nghiên cứu cơ chế phát triển, đặc tính lây nhiễm của virus cúm A/H1N1 và việc này sẽ diễn ra trong tháng 9.
Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh của Mỹ cũng cho biết, khả năng phát hiện cúm A/H1N1 khi xét nghiệm nhanh chỉ từ 40% đến 69%. Điều này có nghĩa, nhiều trường hợp nhiễm cúm A/H1N1 không phát hiện được - kết quả xét nghiệm nhanh âm tính không có nghĩa là không nhiễm cúm
Vaccine phòng cúm A/H1N1 từ công ty Sinovac (Trung Quốc) thử nghiệm thành công và hiệu quả như thế nào?
Trong bất cứ một đại dịch cúm nào, vaccine đóng một vai trò quan trọng trong việc phòng chống nhiễm virus cúm. Trong thời đại công nghệ sinh học, đại dịch cúm A/H1N1 là một mối lo của người dân toàn cầu, nhưng lại là một cơ hội vàng son đối với các công ty sản suất vaccine vì đây là thời điểm để họ hái ra tiền. Các “đại gia” trong kỹ nghệ dược phẩm trên thế giới chạy đua bào chế những vaccine phòng chống cúm A/H1N1. Ngoài các công ty có tiếng trên thế giới, còn có một số công ty nhỏ hay mới xuất hiện như Sinovac (Trung Quốc) và CSL (Úc). Công ty CSL (CSL Behring đã từng là một trong những công ty với phương châm là tận tụy hết mình cứu sống bệnh nhân và mang lại chất lượng cuộc sống tốt cho bệnh nhân cũng như chăm sóc các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm trên thế giới) của Úc - một công ty có kinh nghiệm về vaccine, cho biết họ đã thử nghiệm một vaccine phòng chống A/H1N1 và nếu kết quả khả quan, vaccine có thể đưa vào sản xuất hàng loạt vào tháng 9 năm 2009.
Ngày 3 tháng 8 vừa qua, công ty Sinovac tuyên bố rằng họ đã thử nghiệm thành công vaccine ngừa cúm A/H1N1 đầu tiên trên thế giới. Mặc dù, thông cáo báo chí của công ty (có tên trong thị trường chứng khoán) đề cập đến “thành công”, nhưng trong thực tế thì không hẳn như thế. Theo thông tin của công ty, công trình thử nghiệm lâm sàng vaccine được thực hiện từ ngày 22 /7/2009 với 1.614 tình nguyện viên (bao gồm 101 người cao tuổi, 706 trung niên, 404 thiếu niên và 403 trẻ em) đã được tiêm vaccine này. Trong thời gian 3 ngày theo dõi, có 12% người phản ứng thuốc, nhưng những phản ứng này được xem là nhẹ, không có trường hợp nào nghiêm trọng. Tuy nhiên, đó là dữ liệu về an toàn của vaccine; dữ liệu quan trọng hơn về hiệu quả lâm sàng của vaccine thì không được đề cập đến. Chúng ta không biết trong thời gian theo dõi có bao nhiêu người được tiêm và bao nhiêu người không được tiêm vaccine bị nhiễm virus cúm A/H1N1. Dữ liệu cực kì quan trọng này chưa được công bố. Thật ra, kết quả mà công ty Sinovac công bố trên báo chí hiện chưa được công bố trên bất cứ một tập san y khoa quốc tế nào. Do đó, rất khó biết hiệu quả lâm sàng của vaccine ra sao.
Nhưng chúng ta không nên quá kỳ vọng vào vaccine để phòng chống cúm A/H1N1. Nếu vaccine có hiệu quả phòng chống virus cúm A/H1N1, thì kết quả đó nên được diễn giải như thế nào và có ý nghĩa gì với việc phòng chống cúm ở quy mô cộng đồng? Câu trả lời nằm ở tỷ lệ người bị nhiễm virus A/H1N1 trong cộng đồng nếu không được tiêm chủng vaccine. Trong tình huống nghiêm trọng nhất, tỷ lệ nhiễm virus A/H1N1 trong dân số là 0.2% và nếu vaccine có hiệu quả ngăn ngừa được cúm A/H1N1 với tỷ lệ 50%, thì điều này có nghĩa là chúng ta phải tiêm vaccine cho 1000 người để ngăn ngừa 1 ca bị nhiễm. Hiệu quả kinh tế của con số này còn tùy thuộc vào giá thành của vaccine. Nếu vaccine tốn 5 USD/ một liều, điều này có nghĩa là cộng đồng phải chi ra 5.000 USD chỉ để phòng ngừa 1 ca bệnh cúm!
Ngay cả Tamiflu và Zanamivir là hai loại thuốc được đề cập khá nhiều trong việc điều trị và phòng ngừa cúm. Nhiều nghiên cứu lâm sàng cho thấy hai thuốc này có hiệu quả giảm thời gian mắc triệu chứng cúm khoảng … 1 ngày (so với không điều trị). Một số nghiên cứu khác cho thấy Tamiflu và Zanamivir không có tác dụng phòng ngừa cúm hay làm giảm phát triển triệu chứng giống cúm. Thật ra, có nghiên cứu cho thấy người sử dụng hai thuốc này có triệu chứng cúm cao hơn nhóm không dùng thuốc từ 28% đến 51% dù sự khác biệt này không có ý nghĩa thống kê. Vaccine không phải là biện pháp duy nhất phòng chống cúm; biện pháp không dùng vaccine có thể có hiệu quả tương đương với vaccine. Một nghiên cứu mới công bố vào tuần qua cho thấy chỉ đơn giản rửa tay thường xuyên bằng xà phòng. có thể giảm nguy cơ nhiễm cúm A/H1N1 khoảng 42%. Do đó, trong khi chờ đợi vaccine, chúng ta có thể áp dụng những biện pháp đơn giản như vệ sinh cá nhân và nhận dạng ca bệnh sớm để điều trị kịp thời để phòng ngừa dịch cúm ở qui mô cộng đồng.
Vaccine phòng cúm A/H1N1 phải được chia sẻ cho các nước đang phát triển
Trong khi nhiều nước phát triển áp dụng các biện pháp ngăn chặn dịch bệnh và “bao” hết nguồn cung vaccine phòng dịch cúm A/H1N1 thì các nước đang phát triển lại có nguy cơ gặp nhiều khó khăn về nguồn vaccine nếu nạn dịch thực sự xảy ra. Tổng Giám đốc Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) Margaret Chan kêu gọi: "Thế giới cần phải sẵn sàng ứng phó với đại dịch cúm A/H1N1, được dự báo sẽ trở nên nguy hiểm, có khả năng giết hại rất nhiều người”. Trước diễn biến phức tạp của dịch bệnh, WHO thông báo sẵn sàng tuyên bố đại dịch trên toàn cầu.
Theo một nhóm các chuyên gia nghiên cứu quốc tế, 8 loại gen của virus mới qua phân tích, không khác nhiều so với các virus thế hệ trước. Như vậy, virus cúm A/H1N1 đã biến đổi trong rất nhiều năm qua mà không bị phát hiện. Do virus A/H1N1 có khả năng lan truyền trong cộng đồng nên các quốc gia phải chuẩn bị sẵn sàng ứng phó. Để đối phó với đại dịch có nguy cơ bùng phát, nhiều quốc gia phương Tây đã ký thoả thuận với nhà sản xuất dược phẩm để mua vaccine phòng bệnh. Một số nước như Anh, Canada, Thụy Điển, Thụy Sỹ, Đan Mạch và Áo đã “nhanh tay” mua hết khoản dự trữ vaccine phòng dịch cho người dân. Hà Lan cũng đang cân nhắc kế hoạch mua 32 triệu liều vaccine phòng bệnh.
Bộ Y tế Mỹ thông báo, nước này đang tài trợ 1 tỷ USD cho các công ty dược phẩm nghiên cứu sản xuất vaccine trong trường hợp cần thiết. Số tiền trên sẽ được sử dụng cho các thí nghiệm lâm sàng trong suốt mùa hè để sản xuất vaccine thành phẩm cho kho dự trữ quốc gia phòng trường hợp đại dịch cúm xảy ra.
 |
Chiến dịch vận động cung cấp vaccine phòng dịch cúm lợn cho
các nước thế giới thứ ba sẽ diễn ra tại Thủ đô Panama
trong tháng này. |
Với động thái trên, các nước giàu đã vô tình khiến các nước nghèo gặp khó khăn trong việc tiếp cận các nguồn vaccine phòng bệnh. Nhiều người quan ngại về việc khi những nỗ lực của các nước giàu chống đại dịch cúm lại khiến hàng triệu người dân ở các quốc gia đang phát triển có thể gặp rất nhiều khó khăn vì không đủ vaccine phòng bệnh. WHO dự báo, các công ty dược phẩm chỉ có khả năng sản xuất từ 1 tỷ đến 2 tỷ liều vaccine trong 1 năm. Khả năng này là quá thấp so với 6,8 tỷ số dân thế giới.
Gần đây, Bộ trưởng Y tế một số nước khu vực Đông Nam Á (ASEAN) nói rằng, tiếp cận được nguồn vaccine phòng bệnh là vấn đề nan giải nhất của khu vực này và kêu gọi WHO giúp đỡ. Đại diện WHO và Liên Hợp Quốc đã lên kế hoạch gặp gỡ lãnh đạo các công ty sản xuất dược phẩm tại Geneva để giải quyết vấn đề này. Tại Việt Nam, dù Bộ Y tế đã thông báo có đủ khả năng chẩn đoán virus cúm A/H1N1, nhưng việc ứng phó trong trường hợp đại dịch xảy ra là rất khó khăn, đòi hỏi sự giúp đỡ từ cộng đồng quốc tế, trong đó có các quốc gia phát triển.
Anh thử vaccine phòng virus cúm A/H1N1
Đợt thử nghiệm lần đầu tiên này sẽ giúp các bác sĩ xác định thời gian cần có giữa hai mũi vaccine là bao lâu. Bệnh viên nhi Leicester của Anh hôm nay đã mời 175 người tham gia đợt thử vaccine phòng cúm A/H1N1 đầu tiên tại nước này. Những người tham gia được tiêm hai mũi vaccine và sau đó bác sĩ kiểm tra mức độ kháng thể. Kết quả sẽ được thông báo trong khoảng sáu tuần. Đợt thử nghiệm này sẽ giúp các bác sĩ xác định thời gian cần có giữa hai mũi vaccine là bao lâu. Mọi người hy vọng đợt vaccine phòng cúm A/H1N1 đầu tiên sẽ được cho phép dùng đại trà vào tháng 9 tới.
Trong khi đó, Tây Ban Nha tiếp tục kêu gọi người dân thay đổi thói quen sinh hoạt để phòng cúm A/H1N1. Số liệu thống kê của cơ quan y tế Tây Ban Nha cho biết, chỉ trong vòng 1 tuần qua, số người bị nhiễm cúm A/H1N1 ở nước này đã tăng từ hơn 1.500 người lên hơn 120.000 người. Trước diễn biến nghiêm trọng của dịch bệnh, Hiệp hội các bác sỹ Tây Ban Nha kêu gọi người dân thay đổi thói quen bắt tay hoặc ôm hôn khi gặp nhau, nên thay bằng chào nhau bằng lời nói. Đây là một trong những biện pháp phòng chống cúm hiệu quả nhất. Hiện có 8 người Tây Ban Nha chết do nhiễm cúm A/H1N1.
Thử nghiệm vaccine phòng cúm A/H1N1 cho 6.000 người
Công ty dược phẩm Novartis của Thuỵ Sĩ đã bắt đầu thử nghiệm vaccine phòng cúm A/H1N1 đợt đầu tiên cho 6.000 người ở mọi độ tuổi tại Anh, Đức và Mỹ. Người phát ngôn của công ty này, ông Eric Althoff, cho biết 50% lượng vaccine thử nghiệm phòng cúm A/H1N1 được phát triển trong môi sinh là trứng gà (ảnh), phương pháp truyền thống sản xuất vaccine, trong khi 50% còn lại được điều chế nhờ công nghệ tế bào mới.
Trước đó, công ty dược phẩm Sanofi-Pasteur cũng thông báo kế hoạch đưa vào thử nghiệm vaccine phòng cúm A/H1N1 trong vài ngày tới tại Mỹ và châu Âu. Tháng 7 vừa qua, hãng dược phẩm CSL của Australia đã trở thành nhà sản xuất vaccine đầu tiên trên thế giới bắt đầu thử nghiệm vaccine chống cúm trên người tại chính nước này, tiếp theo là Novartis. Theo kế hoạch, Novartis sẽ bắt đầu phân phối vaccine phòng cúm trong 3 tháng cuối năm nay.
Tại Trung Quốc, Công ty Sinh học Hoa Lan trong tháng 7 đã thí nghiệm lâm sàng lô vaccine ngừa cúm A/H1N1 đầu tiên. Theo dự kiến, lô vaccine cúm A/H1N1 đầu tiên do Hoa Lan sản xuất sẽ được đưa vào sử dụng trong 1 tháng tới.
Hàn Quốc bào chế thành công vaccine phòng cúm A/H1N1
Vấn đề lo ngại nhất của WHO và các chuyên gia y tế hiện nay là virus cúm A (H1N1) sẽ biến thể thành chủng virus mới dẫn đến tỷ lệ tử vong cao hơn và bùng phát quy mô lớn trên toàn cầu. Vào giữa tháng 5, một tin vui là các nhà khoa học Hàn Quốc vừa thông báo đã bào chế thành công vaccine chống virus cúm A (H1N1) dành cho người. Loại vaccine mới này mang tên:"CNUK-RG A/CA/4xPR/8 (H1N1)". Virus này được nhóm nghiên cứu tại Ðại học Quốc gia Chung-nam ở Hàn Quốc, do Giáo sư chuyên ngành thú y Seo Sang-heui đứng đầu nghiên cứu thành công. Với vaccine mới CNUK-RG A/CA/4xPR/8 (H1N1), Giáo sư Xeo Xang-hiu cho biết: "Ðây có thể là loại vaccine phòng cúm A/H1N1 đầu tiên được bào chế trên thế giới".
Trung tâm Kiểm soát và Phòng chống dịch bệnh Mỹ (US.CDC) là nơi cung cấp cho các nhà khoa học Hàn Quốc"virus chuẩn", loại virus cần thiết cho việc nghiên cứu vaccine và 11 ngày sau đó, họ đã tạo ra loại vaccine này không có độc tố. Ðiều đặc biệt hơn cả, loại vác-xin này có thể được bào chế hàng loạt với giá thấp. Các nhà khoa học đã thử nghiệm hiệu quả tác dụng của loại vaccine mới này trên các mẫu tế bào người và khỉ.
Giáo sư Xeo Xang-hiu cho biết , nhóm nghiên cứu của Ðại học Quốc gia Chung-nam có thể cung cấp dữ liệu miễn phí về loại vaccine mới này cho các công ty dược phẩm và trung tâm nghiên cứu y học trên khắp thế giới. Trước đó, các nhà khoa học tại Cơ quan Y tế Dự phòng Anh (HPA) đã có một bước đột phá trong việc nghiên cứu điều trị cúm A (H1N1), đó là xác định được mã gien của loại virus gây ra căn bệnh này. Chủng virus nêu trên được lấy từ mẫu bệnh phẩm của một bệnh nhân người Anh bị mắc cúm A (H1N1)."Bản đồ gien"vừa được công bố được chuyển lên Viện Nghiên cứu cúm quốc gia của Anh, nơi các nhà khoa học đang tìm cách điều chế ra một loại vaccine phòng chống dịch cúm nguy hiểm này. Phát hiện mới sẽ giúp các nhà khoa học có thêm thông tin về đặc tính của chủng virus cúm A (H1N1) đang lan ra khắp thế giới, từ đó hiểu rõ hơn cơ chế lây nhiễm của loại virus này ở người.