Cúm A/H1N1 trở thành đại dịch toàn cầu trong năm 2009, gây bệnh cho hàng trăm ngàn người và nhiều người trong số đó tử vong. Đã một năm kể từ ngày đầu tiên virus cúm A/H1N1 xuất hiện nhưng những vấn đề phức tạp nhất vẫn chưa chấm dứt và thực tế đến ngày 14/4 vừa qua Tổ chức Y tế thế giới vẫn ra cảnh báo cúm a/H1N1 vẫn là mối đe dọa lớn cho mọi người.
Quay ngược thời gian 1 năm qua với diễn biến của đại dịch cúm như thế nào Đại dịch cúm A/H1N1 (2009) là dịch cúm do một loại virus thuộc chủng H1N1 lần đầu tiên được các cơ quan y tế phát hiện vào tháng 3 năm 2009. Sự bùng phát căn bệnh giống như bệnh cúm đã được phát hiện lần đầu ở 3 khu vực thuộc Mexico. Tuy nhiên, chủng virus mới này đã không được xác nhận lâm sàng cho đến một tháng sau ở các ca bệnh ở bang Texas, California, Hoa Kỳ và sự hiện diện căn bệnh này đã được nhanh chóng xác nhận ở nhiều bang của Mexico và Thành phố Mexico; vài ngày sau các ca riêng rẽ ở các nơi khác tại Mexico, Mỹ và Bắc bán cầu.
Đến tháng 4 năm 2009, dòng virus mới đã được xác nhập ở Canada, Tây Ban Nha, Anh và người ta nghi ngờ chúng hiện diện ở nhiều quốc gia khác, bao gồm cả New Zealand với 2.400 ca có thể bị nhiễm loại virus này. Các quan chức Mỹ đã đề nghị thay đổi cụm từ "cúm lợn" để tránh tình trạng người dân hiểu lầm là căn bệnh lây qua thịt lợn. Bộ trưởng Nông nghiệp Hoa Kỳ Tom Vilsack cho là "Đây không phải là nạn dịch liên quan tới thực phẩm. Cần truyền đi thông điệp rằng ăn thịt lợn không gây ra bệnh.. Nhiếu quốc gia cấm nhập khẩu thịt lợn từ Bắc Mỹ và đã có nạn nhân chết ngoài Mexico. Ngày 11 tháng 6 2009, Tổ chức Y tế Thế giới, WHO, đã chính thức công bố đại dịch cúm toàn cầu và nâng cấp báo động lến cấp 6. Tính đến ngày 12 tháng 6 năm 2009, cũng theo Tổ chức Y tế Thế giới, đã có 29.669 trường hợp được xác định nhiễm cúm A/H1N1 tại 74 quốc gia, trong đó tử vong là 145 người gồm Mexico:108 người, Mỹ: 27 người, Canada: 4 người , Chile: 02 người, Costa Rica: 01 người và Cộng hòa Dominican: 01 người, Guatemala: 01 người và Colombia: 01 người.
Ngày 21 tháng 4 năm 2009
Trung tâm Kiểm soát và ngăn ngừa dịch bệnh Mỹ (CDC) cho biết có 2 trẻ em ở San Diego, California bị nhiễm 1 loại virus cúm có tên H1N1. Chủng cúm mới này là sự kết hợp gien chưa từng biết trước đó ở người hay ở lợn.
Ngày 24 tháng 4 năm 2009
Bộ trưởng Bộ Y tế Mexico Jose Angel Cordova Villalobos tuyên bố H1N1, tạm gọi cúm lợn, đã giết chết 68 người dân Mexico và gây ốm cho hơn 1.000 người khác. Để tránh sự lây lan, tất cả các rường học ở thủ đô và một số bang đóng cửa.
Ngày 25 tháng 4 năm 2009
Vào thứ bảy, 25/4/2009, Tổng giám đốc Tổ chức Y tế thế giới- Bà Margaret Chan cảnh báo về việc sự bùng phát cúm lợn tại Mexico và Mỹ có nguy cơ gây ra một đại dịch toàn cầu. Margaret Chan thúc giục quan chức y tế các nước đề cao cảnh giác đối với loại bệnh khác thường cũng như với bất cứ sự gia tăng nào về các trường hợp bị cúm nặng hoặc viêm phổi. "Đó rõ ràng là một loại cúm động vật do virus H1N1 gây ra và nó có khả năng thành dịch bệnh lớn do sự lây nhiễm mọi người. Tuy nhiên, dựa trên các bằng chứng về y tế, dịch bệnh và thử nghiệm, chúng ta chưa thể nói nó có gây ra đại dịch hay không", bà Chan nói trong một hội nghị.
Trong vài năm trước đó, cơ quan y tế Liên Hiệp quốc đã cảnh báo rằng một loại virus mới có thể bùng phát thành đại dịch cúm ở người và lan khắp toàn cầu, giết hại hàng triệu người. Theo bà Chan, loại cúm A/H1N1 mới, sự pha trộn của virus cúm ở người, lợn và gia cầm, đã giết chết 68 người trong số 1.004 trường hợp mắc bệnh tại Mexico và khiến 8 người ở Mỹ nhiễm bệnh. Cho đến cuối tháng 4, chưa có dấu hiệu nào cho thấy có sự bùng phát cúm lợn tương tự trên thế giới.
"Virus cúm là rất khó đoán biết và đầy bất ngờ, hiện thời chúng tôi đang quan sát kỹ càng. Chúng tôi cần biết virus lây lan như thế nào, kiểu truyền nhiễm và liệu nó có gây ra bệnh nặng không và xảy ra ở nhóm tuổi nào. Dù gì đi nữa, theo đánh giá Tổ chức Y tế thế giới, tình hình nghiêm trọng này phải được theo dõi sát.", bà Chan nói. Phần lớn những người thiệt mạng vì loại cúm mới ở Mexico trong độ tuổi từ 25 tới 45.
Đến cuối tháng 4.2009, mức báo động của Tổ chức Y tế thế giới ở cấp độ 3. Tổ chức sẽ tăng lên mức 4 nếu virus có biểu hiện khả năng lây từ người sang người. Cấp độ 5 sẽ áp dụng nếu virus được phát hiện ở ít nhất hai nước trong cùng một khu vực. Mức 6 sẽ là báo động đại dịch toàn cầu. Trong thời gian chưa có vaccine điều trị, một số trường hợp được điều trị với thuốc chống virus. Không rõ về hiệu quả các loại vaccine cúm với dịch bệnh mới cũng như sự khác biệt về mặt di truyền học với các loại cúm khác.
Ngày 27 tháng 4 năm 2009
CDC khẩn cấp khuyên người Mỹ hoãn mọi chuyến đi tới Mexico. Một số quốc gia châu Âu trong đó có Anh cũng cảnh báo không nên đi du lịch do đại dịch cúm A/H1N1 bùng nổ.
Ngày 28 tháng 4 năm 2009
Ngày 28.4.2009, những ca nhiễm virus H1N1 đầu tiên tại châu Âu được xác nhận. Hai người Anh phải nhận viện, một người đàn ông Tây Ban Nha có kết quả dương tính với cúm lợn và 17 người khác bị nghi nhiễm. Ngoài Mexico, Anh, Tây Ban Nha, cũng đã có những trường hợp mắc bệnh được ghi nhận ở Mỹ và Canada. Các ca nghi nhiễm khác đang được điều tra tại Brasil, Israel, Úc, Newzealand. Hãng du lịch lớn nhất tại Đức, phải hoãn mọi chuyến đi tới thành phố Mexico, nhưng các tour tới nơi khác của Mexico vẫn được tiếp tục.
Ngày 29 tháng 4 năm 2009
Với 148 trường hợp dương tính với cúm A/H1N1 ở 11 quốc gia, WHO tuyên bố đại dịch H1N1 với cấp độ 5 - một cấp độ cảnh báo mạnh - theo đó, các quốc gia cần chạy đua với thời gian trong việc xây dựng các phương án phòng chống để giảm nhẹ những thiệt hại.
Ngày 30 tháng 4 năm 2009
Vào thứ năm, 30.4.2009, Tổ chức Y tế Thế giới tuyên bố sẽ không dùng thuật ngữ "cúm lợn", để mọi người khỏi nhầm tưởng là bệnh cúm do lợn gây ra. Tuyên bố này được đưa ra sau khi Ai Cập bắt đầu chiến dịch tận diệt lợn, vì nước này tưởng làm như vậy có thể ngăn ngừa được căn bệnh cúm gây chết người lúc này. Phát ngôn viên y tế thế giới - Dick Thompson nói cơ quan phụ trách Nông nghiệp và Lương thực của Liên Hợp Quốc rất lo ngại, bởi cụm từ "cúm lợn" gây hiểu nhầm cho người tiêu dùng và khiến một số nước ra lệnh cấm lưu hành các sản phẩm từ lợn, thậm chí cho tiêu hủy đàn lợn. "Thay vì gọi là cúm lợn ... chúng tôi sẽ gọi nó bằng thuật ngữ khoa học, là cúm A/H1N1", Thompson nói.
Các virus cúm ban đầu phát sinh từ lợn, nhưng có các gen của virus cúm người, gia cầm và lợn. Trong dịch bệnh, Tổ chức Y tế Thế giới khẳng định rằng virus lây từ người sang người, chứ không phải do tiếp xúc giữa người và lợn ốm. Từ Paris, Tổ chức Thú y Quốc tế khẳng định "không có bằng chứng nào về việc lợn nhiễm virút gây bệnh, hay việc người bị nhiễm trực tiếp từ lợn". "Giết lợn không giúp bảo vệ sức khỏe của người cũng như vật nuôi" và là hành động "không thích hợp", tuyên bố của tổ chức thú y có đoạn.
Ngay từ những ngày đầu tiên dịch bệnh bùng phát ở Mexico và sau đó xuất hiện ở nhiều nước khác, cụm từ mà báo chí sử dụng rộng rãi khi mô tả căn bệnh này là "cúm lợn". Tiến sĩ Bernard Vallat, Tổng giám đốc của Tổ chức Thú y thế giới (OIE) nói trong lần trả lời phỏng vấn báo chí, virus cúm xuất hiện ở Mexico và một số nước là một thể hỗn hợp của nhiều loại virus và nó chỉ truyền nhiễm từ người sang người chứ hoàn toàn không phải do lợn gây ra như nhiều người vẫn nghĩ. Theo Vallat, virus cúm H1N1 là một thể hỗn hợp, có đặc trưng của cả virus cúm lợn, virus cúm người và virus cúm gia cầm. Do vậy, gọi dịch bệnh là "cúm lợn" là hoàn toàn không chính xác. Tiến sĩ Vallat cho rằng muốn phòng ngừa căn bệnh này chỉ có thể bắt đầu từ con người, ngăn ngừa việc tiếp xúc giữa người mắc bệnh và người bị bệnh. Trong một động thái "xử oan", chính quyền Cairo còn ra lệnh tiêu hủy toàn bộ số lợn đang được chăn nuôi tại Ai Cập nhằm ngăn chặn sự lây lan của dịch cúm mặc dầu chưa có một trường hợp nhiễm bệnh nào được thông báo ở nước này.
Không chỉ bị giết, lợn còn trở thành "nạn nhân" trực tiếp của bệnh cúm A/H1N1 do người truyền sang. Ngày 2.5.2009, các quan chức Canada thông báo, 200 con lợn ở một trang trại nước này được phát hiện nhiễm virus cúm A H1N1 - bằng chứng đầu tiên cho thấy virus đã lây từ người sang lợn, liên quan tới một nông dân vừa từ Mexico về. Ngành kinh doanh thịt lợn cũng phải chịu thiệt hại. Hiệp hội xuất khẩu thịt Mỹ nói xuất khẩu thịt lợn của Mỹ giảm khoảng 10% kể từ khi cúm A/H1N1 bùng phát. Việt Nam và một số nước châu Á kiểm soát chặt chẽ nguồn thịt lợn nhập khẩu từ Mỹ. Trong khi đó, YTTG cho rằng ăn thịt lợn vẫn an toàn và không nhất thiết phải cấm loại thịt này. Nhà khoa học về an toàn thực phẩm Peter Ben Embarek của YTTG nói rằng công tác giám sát cần được tăng cường sau khi đàn lợn ở Canada bị cách ly. Tuy nhiên, ông khẳng định không cần tiêu hủy lợn và ăn thịt lợn vẫn an toàn. Rõ ràng, toàn cầu quá nhạy cảm với virus cúm H1N1. Giữa sự bùng nổ thông tin, tỉnh táo và bình tĩnh là cần thiết để đối phó và ngăn chặn dịch bệnh.
Các bộ trưởng Y tế tại Liên Âu gặp nhau vào ngày 30.4.2009 để bàn về đại dịch. Các quan chức khuyên người dân không nên du lịch đến những nơi bị nhiễm bệnh, đề phòng lây lan căn bệnh. Bộ trưởng Y tế Scotland-Nicola Sturgeon nói hai bệnh nhân nằm viện đang hồi phục, chỉ nhiễm bệnh nhẹ. "Nguy cơ lây lan ra công chúng là không cao". Trước đó, Bộ trưởng Y tế Anh-Alan Johnson cũng nói trong số 25 ca nghi nhiễm ở Anh, 8 người có kết quả âm tính, 3 người nữa chờ kết quả xét nghiệm và 14 người được theo dõi.
Những ngày đầu tháng 5 năm 2009
Vào đầu tháng 5.2009 dư luận toàn thế giới hết sức quan tâm đến sự lây lan của dịch cúm A H1N1. Mọi thông tin về diễn tiến, sự lây lan của dịch cúm đều được theo dõi sát sao. Tuy nhiên, nhiều người không khỏi hoang mang trước một số thông điệp trái chiều, được đưa ra bởi chính các quan chức cấp cao trên thế giới cũng như cách phản ứng thái quá trước dịch bệnh.
Theo báo Telegraph ngày 5.5.2009, Tổng giám đốc Tổ chức YTTG Chan nhận định rằng dịch cúm A/H1N1 có thể tấn công ở mức độ cao bất thường trong những tháng sau đó. WHO xem xét nâng mức độ báo động lên cấp độ cao nhất, mức 6, có nghĩa là cúm H1N1 đã lây lan giữa các vùng và một đại dịch đã xuất hiện. Bà Chan cảnh báo rằng đợt 2 của dịch bệnh nhiều khả năng sẽ là "lớn nhất trong tất cả các lần bùng phát dịch mà thế giới phải đương đầu trong thế kỷ 21" và lời khuyến cáo này đã làm tiêu tan những suy nghĩ lạc quan rằng dịch bệnh có thể đã bị ngăn chặn.
Tuy nhiên, theo tin Reuters, Tổng thư ký LHQ-Ban Ki-Moon tuyên bố tại một phiên họp của Đại hội đồng ở New York rằng WHO không có ý định nâng báo động lên mức cao nhất nếu như dịch bệnh lúc này tiếp tục diễn tiến như hiện tại. Ông Ban khẳng định LHQ đã "sẵn sàng" cho một tình trạng khẩn cấp như vậy. Trong khi WHO và LHQ, tuy có những phát ngôn mâu thuẫn nhưng tỏ ra thống nhất ở thái độ đầy trách nhiệm và yêu cầu cảnh giác cao độ về cúm, thì hãng tin CNN thản nhiên dẫn lời các quan chức Mỹ đầy bất ngờ. Các quan chức Mỹ nói chủng virus H1N1 dường như không nguy hiểm hơn so với virus cúm thường hàng năm.
Những gì các nhà dịch tế học nghiên cứu với chủng cúm đặc biệt này cho thấy mức độ nghiêm trọng của căn bệnh mới không mạnh hơn cúm theo mùa thông thường", CNN dẫn lời Bộ trưởng An ninh nội địa Mỹ Janet Napolitano nhấn mạnh ngày 4.5.2009. Tính tới thời điểm 5.5.2009, số trường hợp mắc cúm A/H1N1 được xác nhận đã lên tới 1.080 người trên toàn thế giới, khiến 26 người tử vong gồm 25 trường hợp ở Mexico và 1 ở Mỹ. Theo Napolitano, cúm theo mùa khiến hàng trăm nghìn người phải nhập viện và gần 35.000 trường hợp tử vong mỗi năm ở Mỹ. "Chúng ta lạc quan một cách thận trọng rằng chủng cúm này không nghiêm trọng hơn cúm theo mùa thông thường", Bộ trưởng An ninh nội địa Mỹ nói.
Ngày 31 tháng 5 năm 2009
Sáng qua, ngày 31.5, Bộ Y tế Việt Nam đã chính thức công bố trường hợp đầu tiên tại Việt Nam dương tính với cúm A/H1N1. Bệnh nhân là nam sinh viên 23 tuổi, đang học tại Mỹ, về nước qua cửa sân bay Tân Sơn Nhất và lưu trú tại thành phố Hồ Chí Minh. Giám đốc Sở Y tế thành phố Hồ chí Minh cho biết kết quả xét nghiệm được xác định từ Bệnh viện Bệnh Nhiệt Đới thành phố Hồ Chí Minh và Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương. Bệnh nhân sinh năm 1986, có hộ khẩu thường trú tại Tân Bình là sinh viên đang du học tại bang Wisconsin (Mỹ). Bay từ Mỹ về Hồng Kông rồi đến Việt Nam trên chuyến bay 869 của hãng hàng không United Airline.
Sau khi về nước, bệnh nhân này bắt đầu bị sốt nhẹ và có đến khám bệnh tại Bệnh viện Thống Nhất, Bệnh viện Hoàn Mỹ và Bệnh viện Bệnh Nhiệt Đới. Do về nước từ vùng có dịch cúm A/H1N1, bệnh nhân được Bệnh viện Bệnh Nhiệt Đới lấy mẫu xét nghiệm.Hiện bệnh nhân được điều trị cách ly với tình trạng sức khỏe ổn định. Gia đình bệnh nhân cũng đã được giám sát cách ly và lấy mẫu xét nghiệm cho kết quả âm tính với cúm A/H1N1.
 |  |
BV Princess Margaret (Hồng Kông), nơi du khách
người Mexico được xác định là ca nhiễm cúm
A/H1N1 đầu tiên tại châu Á- Ảnh: AFP | Khu vực cách ly bệnh nhân ở bệnh viện Nhiệt đới
TP HCM. Ảnh: Phapluattp.vn. |
Cũng theo Giám đốc Sở Y tế TP HCM, Sở đang phối hợp giám sát 188 trường hợp đi cùng chuyến bay với bệnh nhân để giám sát cách ly trong 7 ngày. Trong số hành khách, có 133 người lưu trú tại TP HCM, 55 người tỏa đi các tỉnh phía Nam. Để ngăn chặn dịch không lây lan, sáng nay, Bộ Y tế yêu cầu 24 tỉnh, thành phố giám sát hành khách đi cùng chuyến bay trên. Đồng thời kêu gọi người dân thực hiện 3 khuyến cáo của Bộ Y tế về công tác phòng chống dịch tại cộng đồng. Thường xuyên rửa tay bằng xà phòng, dung dịch sát khuẩn, vệ sinh môi trường, thông thoáng nơi ở, nơi làm việc, lau chùi bề mặt, đồ dùng, vật dụng sinh hoạt bằng các hóa chất sát khuẩn thông thường. Khi có biểu hiện sốt, ho, đau họng mà đi từ vùng có dịch thì chủ động cách ly, không đến nơi tụ tập đông người để phòng bệnh cho người khác, thông báo ngay cho các cơ sở y tế để được điều trị kịp thời giảm nguy cơ biến chứng dễ dẫn đến tử vong.
Riêng Sở Y tế TP HCM khuyên người dân nên hạn chế tập trung chỗ đông người; che miệng mũi khi hắt hơi, ho; tránh tiếp xúc với người bị các biểu hiện hô hấp cấp, nếu cần thiết phải mang khẩu trang y tế. Tại thành phố Hồ Chí Minh, mỗi ngày, sân bay Tân Sơn Nhất đón từ 6.000- 7.000 lượt khách trong đó khoảng 2/3 số hành khách đến từ vùng dịch. Trung tâm Kiểm dịch Y tế quốc tế dùng máy đo thân nhiệt để phát hiện những hành khách thân nhiệt cao. Do đó, những người nhiễm virus cúm nhưng chưa lên cơn sốt sẽ không được giám sát. Trong thời gian qua, Sở Y tế TP HCM yêu cầu các bệnh viện khi phát hiện trường hợp nghi vấn phải báo cáo và phải lấy mẫu xét nghiệm.
Ngày 01 tháng 6 năm 2009
Theo tin từ Tổ chức Y tế thế giới (WHO) ngày 1 tháng 6 năm 2009 cho biết virus cúm A/H1N1 kháng với thuốc Oseltamivir (World Health Organization: Influenza A(H1N1) virus resistance to oseltamivir). Hoạt độ/hoạt động (activity) của cúm được phát hiện rải rác ở Belarus (A), Bỉ (B), Canada (A,B), Chile (H1, B), Trung Quốc (H1), Khu tự trị Hồng Kông Trung Quốc (H1,H3,B), Đan Mạch (H3), Phần Lan (A), Nhật Bản (H1,H3), Kenya (A), Mexico (B), Ba Lan (A), Liên bang Nga (H1, H3, B), Anh và bắc Ai Len (H1,H3) và Mỹ (A, B).
Một tỷ lệ đột biến kháng thuốc của virus cúm A (H1N1 subtype) với thuốc Oseltamivir (biệt dược Tamiflu®) ước tính khoảng 19% tại Mỹ trong thời gian diễn ra cúm mùa 2007-2008, theo một nghiên cứu gần đây đăng tải trên tạp chí y học nổi tiếng JAMA vào tháng 3 năm 2009, cũng đã đề cập và xem đó là vấn đề quan trọng của y tế công cộng. Đây là lần đầu tiên các dòng virus được phát hiện như thế. Trước đợt cúm mùa 2007-2008, việc phát hiện các virus cúm kháng Oseltamivir ở người là khá điển hình và đặc biệt, đã được ghi nhận và báo cáo trên những đối tượng được điều trị bằng Oseltamivir- trưởng nhóm điều tra- tiến sĩ Nila J. Dharan của trung tâm CDC (Mỹ) cùng các cộng sự đã ghi nhận như vậy. Họ còn bổ sung thêm: sự lan truyền từ người sang người của các virus kháng chất ức chế neuramidase chưa từng được báo cáo trên thế giới (neuraminidase inhibitor-resistant virus). Sự kháng thuốc duwngf như không có liên quan đến việc sử dụng thuốc oseltamivir use và gây ra do bệnh tương tự như các virus nhạy với oseltamivir (Oseltamivir-susceptible A(H1N1) viruses).
Trong các nghiên cứu, nhóm tác giả Dharan đã đi sâu vào phân tích các đặc tính của các bệnh nhân nhiễm các virus thuộc dòng kháng với oseltamivir (oseltamivir-resistant) và dòng nhạy với oseltamivir (oseltamivir - susceptible). Trong số 1.155 virus cúm A(H1N1) thử nghiệm đánh giá tại 45 bang, thì có đến 12.3% (thuộc 24 bang) kháng với thuốc oseltamivir. Trong số những ca kháng này, tuổi trung bình bệnh nhân là 19, 5 bệnh nhân nhập viện và 4 ca tử vong. Không có bệnh nhân nào đã “phơi nhiễm” với thuốc oseltamivir đó.
WHO đã nhận được một vài báo cáo từ các Trung tâm cúm quốc gia (National Influenza Centres_NIC) ở khu vực nửa bán cấu bắc liên quan đến virus cúm A (H1N1) kháng với oseltamivir trong thời gian đầu của cúm mùa 2008-2009 (tuần 41-44). Trong số các virus cúm A(H1N1) đượcthử nghiệm, 13/14 ca ở Anh, 1/1 ca ở Israel, 1/1 ở Ghana và 1/1 ở Canada có xuất hiện đột biến neuramidasse đặc hiệu (specific neuraminidase mutation) tại H275Y; số mã hóa theo trình tự của N1) liên quan đến kháng thuốc oseltamivir.
WHO đã thu thập dữ liệu toàn cầu về hiện tượng khángnày từ nhiều la bô khác nhau trong Mạng lưới giám sát cúm toàn cầu (Global Influenza Surveillance Network). Các dữ liệu từ các quốc gia châu Âu tham gia trong hệ thống EISS cũng đã cung cấp nhờ vào hệ thống EISS và dự án VirGil. Bảng số liệu này sẽ cập nhật thông tin liên tục mỗi 4 tuần.
Nhật Bản cũng đã báo cáo 13/14 virus cúm A(H1N1) được thử nghiệm cũng đã kháng thuốc. Trung tâm nghiên cứu cúm quốc gia tại nhật Bản cho biết 6/14 loại virus thu nhận ở 2 vụ dịch khác nhau về mặt địa lý (3 từ một nhà trẻ của quận Yamaguchi và 3 từ một trường tiểu học ở quận Miyagi). Những kết quả cho biết virus cúm A/H1N1 kháng thuốc Oseltamivir là dưạ trên các kết quả phân tích về mặt kiểu gen và kiểu hình (phenotypic / genotypic analyses).
Ngày 11 tháng 6 năm 2009
Gregory Hartl, phát ngôn viên của Tổ chức y tế thế giới cho biết, tỷ lệ lây cúm trong một nước là yếu tố then chốt để WHO quyết định có nâng mức cảnh báo đại dịch lên hay không. Tờ New York Times bình luận, trước tình hình số ca lây nhiễm mới ở Nhật gia tăng, nhiều khả năng WHO sẽ sớm phải nâng mức cảnh báo lên cấp cao nhất. Hiện nay, cảnh báo ở mức 5 trong thang 6 mức, nghĩa là một sự bùng phát dịch cúm toàn cầu sắp xảy ra. "Chúng tôi đã nắm được tình hình ở Anh và Tây Ban Nha rằng ở đó số ca nhiễm cúm cao hơn những nước châu Âu khác...trong vài ngày qua, ở Nhật cũng có những ca nhiễm cúm mới, vì vậy chúng tôi cũng cần phải theo dõi", ông Hartl nói. Tây Ban Nha và Anh là hai nước có số ca nhiễm cúm A/H1N1 cao nhất ở châu Âu, lần lượt là 103 và 101 trường hợp.
Đặc biệt nâng mức cảnh báo đã đến lúc: ngày 11 tháng 6 năm 2009, lúc 14 giờ (theo giờ GMT), Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã ra tuyên bố đại dịch và nâng mức cảnh báo dịch lên với tổng số 74 quốc gia báo cáo chính thức có ca bệnh, tổng số ca bệnh khi đó là 28.774 ca nhiễm cúm A(H1N1), trong đó 144 ca tử vong. Việc Tổ chức Y tế thế giới WHO đã tuyên bố đại dịch cúm A/H1N1, như vậy đây là lần đầu tiên sau 41 năm WHO lại công bố đại dịch cúm, lần trước là cúm Hồng Kông năm 1.968 giết chết 1 triệu người.
Tuy nhiên WHO cũng đã đưa ra lời trấn an với các quốc gia kêu gọi bình tĩnh, không nên đóng cửa biên giới hay hạn chế đi lại cũng như thương mại. WHO nói: "Vào giai đoạn đầu, tính chất nguy hiểm của đại dịch chỉ ở mức trung bình và chúng tôi vẫn đang làm việc rất chặt chẽ với các hãng sản xuất vaccine cúm". Một lần nữa cũng nên nhớ rằng mức đại dịch, mức cao nhất trong thang 6 của WHO đề ra chỉ là một tên gọi. Xét về định nghĩa, WHO sẽ nâng mức cảnh báo đại dịch lên mức 6 một khi bệnh cúm truyền từ người sang người trong cộng đồng rộng lớn ở hai lãnh thổ khác nhau trên thế giới. Theo định nghĩa, đại dịch chỉ về mức độ lây lan của cúm chứ không nói đến tính sát thương của virus. Và như vậy đại dịch cúm A/H1N1 không có nghĩa rằng thế giới sẽ chứng kiến số người chết kinh khủng. WHO vẫn luôn nhấn mạnh rằng hầu hết những bệnh nhân cúm A/H1N1 đều có triệu chứng nhẹ và không cần điều trị đặc biệt. Điều WHO lo ngại là trong thời gian tới, số người nhiễm cúm A/H1N1 có thể sẽ tăng rất cao làm quá tải các bệnh viện, đặc biệt là ở những nước nghèo.
Đến ngày 17 tháng 6 năm 2009, tất cả số ca nhiễm cúm trên toàn cầu được WHO báo cáo chính thức thông qua IHR_International Health Regulations (2005). Nâng tổng số quốc gia có ca bệnh nhiễm cúm A/H1N1 lên 89 quốc gia và vùng lãnh thổ khác nhau trên thế giới, trong đó số ca nhiễm cũng tăng lên 39.620 ca nhiễm cúm A H1N1 và số ca tử vong là 167 trường hợp. Thêm một quốc gia có ca tử vong, đó là Guatemala.
Ngày 29 tháng 6 năm 2009
Kể từ ca kháng thuốc Tamiflu đầu tiên trên thế giới, ngày 29-6, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) xác nhận xuất hiện ca kháng thuốc Tamiflu ở bệnh nhân cúm A/H1N1 người Đan Mạch. Theo hãng tin AP thì bệnh nhân đã có phản ứng khá tốt và hồi phục. Viện Nghiên cứu huyết thanh Đan Mạch cho biết thuốc Tamiflu đã không phát huy tác dụng đối với một nam bệnh nhân bị lây nhiễm virus cúm A/H1N1. Tuy xác nhận ca kháng thuốc trên nhưng các chuyên gia Đan Mạch tuyên bố vẫn tiếp tục giữ nguyên phác đồ điều trị bệnh cúm A/H1N1 bằng Tamiflu với các bệnh nhân mắc bệnh này. Hiện tại, bệnh nhân trên được điều trị bằng thuốc kháng virus Zanamivir (Relenza) do Hãng dược phẩm GlaxoSmithKline của Anh sản xuất.
Trong khi đó, Hãng dược phẩm Roche - nơi sản xuất Tamiflu nhận định ca bệnh kháng thuốc ở Đan Mạch trên chỉ là trường hợp "riêng lẻ". Theo David Reddy, người phát ngôn của Roche, có 0,5% ca kháng thuốc Tamiflu trong các cuộc thử nghiệm lâm sàng trước đây, nên ca kháng thuốc trên không có nghĩa là virus gây bệnh cúm A/H1N1 hiện tại đã kháng thuốc Tamiflu. Nhưng theo các chuyên viên y tế, dù sớm hay muộn virus cúm A/H1N1 cũng sẽ kháng các loại thuốc điều trị hiện tại. Vì vậy, việc sản xuất một loại văcxin có khả năng chống virus cúm A/H1N1 hiệu quả đang là điều tiên quyết để chống lại căn bệnh này trong cộng đồng. Trong một diễn biến liên quan, ngày 29-6, Bộ trưởng Y tế Argentina Graciela Ocana đã đệ đơn từ chức trong bối cảnh dịch cúm A/H1N1 đang lan rộng ở nước này, với 1.587 trường hợp mắc bệnh, trong đó có 26 ca tử vong. Những tuần gần đây, đã có nhiều đồn đoán về việc bà Ocana sẽ từ chức do khác biệt quan điểm với chính phủ trong việc xử lý dịch cúm A/H1N1 và trước đó là dịch sốt xuất huyết. Sau khi bà Graciela Ocana từ chức, Tổng thống Cristina Fernandez đã bổ nhiệm ông Juan Manzur, cựu bộ trưởng y tế, lên thay.
Đứng trước tình hình tình trạng virus cúm A/H1N1 kháng thuốc đang lan rộng. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đang tìm hiểu các báo cáo từ Anh và Mỹ về việc cúm A/H1N1 có thể đã đề kháng với Tamiflu ở những người có hệ thống miễn dịch bị suy yếu trầm trọng, phát ngôn viên WHO hôm 24/11 cho hay. Cơ quan bảo vệ sức khỏe Anh (HPA) thông báo 5 trường hợp được xác nhận nhiễm cúm A/H1N1 tại Wales đã kháng thuốc oseltamivir (Tamiflu) của hãng Roche và Gilead Sciences Inc. Các bệnh nhân trong tình trạng nguy kịch, có hệ thống miễn dịch bị suy yếu có thể giúp virus có cơ hội tốt hơn bình thường để kháng lại thuốc, HPA cho biết. Theo cơ quan này, loại virus kháng thuốc này có thể lây từ người này sang người kia. "Chúng tôi đã đọc các báo cáo và cần tìm hiểu về việc này", phát ngôn viên WHO Thomas Abraham cho biết tại Geneva.
Trung tâm kiểm soát và ngăn ngừa dịch bệnh Mỹ tuần trước cũng thông báo 4 trường hợpnhiễm cúm A/H1N1 kháng thuốc Tamiflu tại bệnh viện trường đại học Duke ở Bắc Carolina. Tất cả các bệnh nhân này đều ốm nặng, hệ thống miễn dịch bị suy yếu và nhiều vấn đề sức khỏe phức tạp khác. Phát ngôn viên WHO nói, cả 2 báo cáo liên quan tới tình trạng kháng thuốc Tamiflu ở những người có hệ thống miễn dịch suy yếu. "Chúng tôi sẽ xem liệu có cần áp dụng những biện pháp bổ sung để bảo vệ những nhóm bệnh nhân dễ gặp nguy hiểm hay không. Điều này có nghĩa là các đối tượng này có nguy cơ cao hơn những người khác". Những người có hệ thống miễn dịch suy yếu, ví dụ nhóm đang trải qua hóa học trị liệu hoặc nhiễm HIV sẽ có nhiều khả năng ngã bệnh do lây nhiễm. WHO trước đó cũng thông báo có những trường hợp virus kháng thuốc nhưng khẳng định là rất hiếm. WHO cũng cho biết, đang điều tra xem liệu một biến thể của cúm A/H1N1 được tìm thấy ở Na Uy hồi tuần trước có phải đã gây ra những triệu chứng trầm trọng nhất ở người bệnh hay không. Viện Y tế Công cộng Na Uy thứ sáu tuần trước cho biết, biến thể có thể xâm nhập sâu hơn vào hệ thống hô hấp của con người, gây bệnh nghiêm trọng hơn.
Ngày 11 tháng 7 năm 2009
Theo thông báo của Trung tâm phòng Kiểm soát và phòng chống dịch bệnh châu Âu (ECDC), đến ngày 13-7, toàn thế giới đã ghi nhận 116.943 trường hợp dương tính với cúm đại dịch A/H1N1/09 tại 135 quốc gia/vùng lãnh thổ, trong đó có 580 trường hợp tử vong. Hiện nay, dịch đang diễn biến phức tạp tại một số nước khu vực Nam bán cầu, nơi hiện giờ là mùa đông như Australia, New Zealand, Chile, đặc biệt tại Argentina – nơi ước đoán có khoảng 100.000 ca bệnh. Tại khu vực Đông Nam Á, Bộ Y tế Thái Lan thông báo nước này đã ghi nhận 4.057 ca dương tính, 24 trường hợp đã tử vong do cúm A/H1N1/09, nhiều trường học, nhà trẻ, trung tâm dạy nghề đã phải đóng cửa tạm thời để ngăn chặn sự lây lan của đại dịch này. Theo thông báo khuyến cáo và cuộc họp bàn của WHO về vaccine trong đại dịch cúm A/H1N1 này vào hôm 13 tháng 7 năm 2009 cho biết vào ngày 7 tháng 7 thì nhóm chuyên gia về tư vấn chiến lược về miễn dịch đã tổ chức một cuộc họp khác thường tại Thụy Sĩ để thảo luận các vấn đề để đưa các khuyến cáo liên quan đến vaccine cho đại dịch (H1N1) 2009. Nhóm chuyên gia cũng đã tổng hợp các tình hình đại dịch hiện nay, tình hình sản xuất vaccine cúm mùa và khả năng sản xuất vaccine cho cúm A(H1N1) cũng như cân nhắc đến lựa chọn tiềm năng trong sử dụng vaccine.
Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cho rằng, việc thống kê cụ thể số lượng bệnh nhân nhiễm cúm A/H1N1 không còn cần thiết để đánh giá nguy cơ của dịch bệnh bởi tình hình đã vượt qua "ngưỡng kiểm soát". Theo thống kê của WHO, dịch cúm A/H1N1 đang lan rộng với tốc độ chưa từng thấy và cách tốt nhất là theo dõi sự xuất hiện của virus này ở những địa điểm mới với các trường hợp đặc biệt. Tuy nhiên, WHO vẫn kêu gọi các quốc gia theo dõi chặt chẽ những hiện tượng bất thường (đàn gia súc bị nhiễm bệnh hay chết hàng loạt) để thông báo kịp thời các diễn biến đang diễn ra.
Cho đến nay đã có 137 nước và vùng lãnh thổ, trong đó có hơn 430 trường hợp tử vong vì nhiễm cúm A/H1N1. WHO cho biết, trong những đại dịch trước đây phải mất 6 tháng virus mới có thể lan ra trên một diện rộng như hiện nay, nhưng điều này đã bị virus cúm A/H1N1 "phá kỷ lục" trong vòng chưa đầy 6 tuần. Giới chuyên môn còn cảnh báo, virus cúm A/H1N1 đã trở nên nguy hiểm hơn so với các loại virus cúm thông thường do tốc độ phát triển quá nhanh hiện nay. Người ta cũng cảnh báo về nguy cơ sẽ xảy ra một cuộc chiến giành giật vaccine cúm A/H1N1 nếu tình hình không kiểm soát được. | |
Mọi hoạt động đều sẵn sàng đáp ứng với đại dịch cúm A/H1N1 |
Các chuyên gia cũng đã xác định 3 mục tiêu khác nhau cho những quốc gia có thể được chọn nhận vaccine thực hiện trong chiến dịch tiêm chủng, sao cho đảm bảo: [1] Bảo vệ và bao phủ toàn bộ hệ thống chăm sóc y tế và cơ sở hạ tầng của các quốc gia; [2] Giảm được tỷ lệ mắc và tỷ lệ tử vong; [3] Giảm lan truyền virus trong cộng đồng. Những quốc gia có thể sử dụng nhiều loại vaccine trong các chiến lược tiêm chủng vaccine này để đạt được mục tiêu trên nhưng bất kỳ chiến lược nào đi nữa cũng phải phản ảnh được tình hình dịch tễ của quốc gia đó, nguồn và khả năng “tiếp cận” được vaccine, để thực hiện các chiến dịch tiêm chủng vaccine cho các nhóm đối tượng đích, song đồng thời cũng phải áp dụng các biện pháp khác (không tiêm vaccine) để làm giảm nhẹ tình hình bệnh dịch. Mặc dù tính nghiêm trọng của đại dịch hiện tại được xem là mức vừa phải với hầu hết các bệnh nhân chưa biến chứng, bệnh có thể tự giới hạn (self-limited illness), nhưng một số nhóm đối tượng đặc biệt phụ nữ mang thai và người bệnh hen suyễn và mắc các bệnh mạn tính khác như béo phì đau yếu dường như có tăng nguy cơ bệnh nặng và có thể tử vong do virus cúm.
Vì sự lan rộng của đại dịch cúm được xem là không thể dừng được (unstoppable), nên đòi hỏi vaccine là cần thiết cho tất cả các quốc gia. Nhóm chuyên gia về vaccine cũng nhấn mạnh tầm quan trọng là làm thế nào để đạt được tính công bằng cho tất cả quốc gia để đáp ứng với đại dịch cúm A(H1N1) 2009 này. Một số khuyến cao dưới đây đươc đưa cho Tổng giám đốc Tổ chức Y tế thế giới:
·Tất cả các quốc gia nên chủng ngừa vaccine cho những nhân viên y tế của họ như là một ưu tiên đầu tiên để bảo vệ cho hệ hống và hạ tầng y tế quan trọng. Vì lượng vaccine sẵn có lúc đầu không đủ cho tất cả, nên sẽ cân nhắc từng bước tiêm cho những nhóm người đặc biệt trước. Nhóm chuiyên gia về vaccine cũng đã đề nghị những nhóm sau đây được cân nhắc, lưu ý rằng các quốc gia cần xác định thứ tự ưu tiên dựa trên điều kiện đặc biệt của quốc gia mình: phụ nữ mang thai, trẻ em trên 6 tháng với một số bệnh lý mạn tính, những người lớn trẻ khỏe mạnh tuổi từ 15-49; trẻ em khỏe mạnh; người truowngr thành khỏe mạnh tuổi từ 50-64 và người trưởng thành khỏe mạnh từ 65 tuổi trở lên;
·Từ khi nhờ các công nghệ mới trong sản xuất vaccine cho vụ đại dịch này, song các vaccine này chưa được đánh giá trên diện rộng về tính an toàn của chúng ở một số nhóm quần thể, điều này rất quan trọng để thiết lập công việc giám sát giai đoạn hậu thị trường cho chất lượng cao nhất. Ngoài ra, sự chia sẻ kết quả về tính sinh miễn dịch nhanh chóng và tính an toàn giai đoạn hậu thị trường cũng như hiệu quả của vaccine trên những cộng đồng quốc tế sẽ là cần thiết để cho phép các quốc gia điều chỉnh chính sách vaccine của họ đúng;
·Nhịn nhận về lượng vaccine sản xuất có giới hạn ở qui mô toàn cầu và nhu cầu cần thiết để bảo vệ chống lại các dòng virus cúm tích tụ hay bị lôi cuốn đi (“drifted"), nhóm chuyên gia về vaccine đã khuyến cáo rằng việc thúc đẩy sản suất và sử dụng vaccine vì hiện vaccine chỉ là công thức các tá dược dầu trong nước và vaccin cúm sống giảm độc lực là quan trọng;
·Vì hầu hết khâu sản xuất vaccin cúm mùa cho giai đoạn 2009-2010 ở bán cầu bắc đã hòan chỉnh và do đó không ảnh hưởng đến sản xuất vaccine cho đại dịch cúm này.
Tổng giám đốc Tổ chức Y tế thế giới Margaret Chan đã chấp thuận các khuyến cáo ở trên vào ngày 11 tháng 7 năm 2009, công nhận đây đã đáp ứng kịp thời với đại dịch. Bà ta cũng lưu ý rằng các khuyến cáo đòi hỏi phải thay đổi nếu và khi có những bằng chứng mới. Nhóm chuyên gia về vaccine và miễn dịch gồm 15 thành viên và đảm nhiệm các khoa mục rất rộng trên khắp thế giớ về nhiều lĩnh vực như dịch tễ học, y tế công cộng, vaccine học, nhi khoa, nội khoa, bệnh truyền nhiễm, miễn dịch học, luật dược, quản lý chương trình, tiêm chủng, quản trị hoặc quản lý về khâu chăm sóc y tế. Với bản chỉ thị số 3 liên quan đến đại dịch cúm A/H1N1 từ Tổ chức Y tế thế giới (WHO) hom ngày 16 tháng 7 năm 2009 cho biết về những thay đổi trong yêu cầu báo cáo liên quan đến nhiễm trùng virus cúm A/H1N1, các dữ liệu cần phải có sựđánh giá nguy cơ cả trong các quốc gia bị ảnh hưởng và cả về phạm vi toàn cầu cũng đang thay đổi. Trong điểm này, sự lan rộng của đại dịch thêm, ngay cả các quốc gia đã bị ảnh hưởng và các quốc gia mới cũng được xem là khó thể tránh được.
Đại dịch cúm 2009 đã lan rộng trong phạm vi quốc tế với tốc độ chưa từng thấy. Các vụ dịch trước đây, virus cúm đòi lan rộng phải mất hơn 6 tháng, trong khi virus cúm A/H1N1 mới này lan rộng chỉ trong vòng ít hơn 6 tuần
Tổng giám đốc Tổ chức Y tế thế giới Margaret Chan đã chấp thuận các khuyến cáo ở trên vào ngày 11 tháng 7 năm 2009, công nhận đây đã đáp ứng kịp thời với đại dịch. Bà ta cũng lưu ý rằng các khuyến cáo đòi hỏi phải thay đổi nếu và khi có những bằng chứng mới. Nhóm chuyên gia về vaccine và miễn dịch gồm 15 thành viên và đảm nhiệm các khoa mục rất rộng trên khắp thế giớ về nhiều lĩnh vực như dịch tễ học, y tế công cộng, vaccine học, nhi khoa, nội khoa, bệnh truyền nhiễm, miễn dịch học, luật dược, quản lý chương trình, tiêm chủng, quản trị hoặc quản lý về khâu chăm sóc y tế. Với bản chỉ thị số 3 liên quan đến đại dịch cúm A/H1N1 từ Tổ chức Y tế thế giới (WHO) hom ngày 16 tháng 7 năm 2009 cho biết về những thay đổi trong yêu cầu báo cáo liên quan đến nhiễm trùng virus cúm A/H1N1, các dữ liệu cần phải có sựđánh giá nguy cơ cả trong các quốc gia bị ảnh hưởng và cả về phạm vi toàn cầu cũng đang thay đổi. Trong điểm này, sự lan rộng của đại dịch thêm, ngay cả các quốc gia đã bị ảnh hưởng và các quốc gia mới cũng được xem là khó thể tránh được. Đại dịch cúm 2009 đã lan rộng trong phạm vi quốc tế với tốc độ chưa từng thấy. Các vụ dịch trước đây, virus cúm đòi lan rộng phải mất hơn 6 tháng, trong khi virus cúm A/H1N1 mới này lan rộng chỉ trong vòng ít hơn 6 tuần
Ngày 24 tháng 7 năm 2009
CDC bắt đầu thay đổi cách báo cáo về đại dịch. Thay vì báo cáo số người dương tính và những trường hợp tiếp xúc gần, họ thông báo số người nhập viện và tử vong.
Ngày 03 tháng 8 năm 2009
Trong bất cứ một đại dịch cúm nào, vaccine đóng một vai trò quan trọng trong việc phòng chống nhiễm virus cúm. Trong thời đại công nghệ sinh học, đại dịch cúm A/H1N1 là một mối lo của người dân toàn cầu, nhưng lại là một cơ hội vàng son đối với các công ty sản suất vaccine vì đây là thời điểm để họ hái ra tiền. Các “đại gia” trong kỹ nghệ dược phẩm trên thế giới chạy đua bào chế những vaccine phòng chống cúm A/H1N1.
Ngoài các công ty có tiếng trên thế giới, còn có một số công ty nhỏ hay mới xuất hiện như Sinovac (Trung Quốc) và CSL (Úc). Công ty CSL (CSL Behring đã từng là một trong những công ty với phương châm là tận tụy hết mình cứu sống bệnh nhân và mang lại chất lượng cuộc sống tốt cho bệnh nhân cũng như chăm sóc các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm trên thế giới) của Úc - một công ty có kinh nghiệm về vaccine, cho biết họ đã thử nghiệm một vaccine phòng chống A/H1N1 và nếu kết quả khả quan, vaccine có thể đưa vào sản xuất hàng loạt vào tháng 9 năm 2009.
Ngày 03 tháng 8 năm 2009, công ty Sinovac (Trung Quốc) tuyên bố đã thử nghiệm thành côngvaccine ngừa cúm A/H1N1 đầu tiên trên thế giới. Mặc dù, thông cáo báo chí của công ty (có tên trong thị trường chứng khoán) đề cập đến “thành công”, nhưng trong thực tế thì không hẳn như thế. Theo thông tin của công ty, công trình thử nghiệm lâm sàng vaccine được thực hiện từ ngày 22 /7/2009 với 1.614 tình nguyện viên (bao gồm 101 người cao tuổi, 706 trung niên, 404 thiếu niên và 403 trẻ em) đã được tiêm vaccine này.
Trong thời gian 3 ngày theo dõi, có 12% người phản ứng thuốc, nhưng những phản ứng này được xem là nhẹ, không có trường hợp nào nghiêm trọng. Tuy nhiên, đó là dữ liệu về an toàn của vaccine; dữ liệu quan trọng hơn về hiệu quả lâm sàng của vaccine thì không được đề cập đến. Chúng ta không biết trong thời gian theo dõi có bao nhiêu người được tiêm và bao nhiêu người không được tiêm vaccine bị nhiễm virus cúmA/H1N1. Dữ liệu cực kì quan trọng này chưa được công bố. Thật ra, kết quả mà công ty Sinovac công bố trên báo chí hiện chưa được công bố trên bất cứ một tập san y khoa quốc tế nào. Do đó, rất khó biết hiệu quả lâm sàng của vaccine ra sao.
Nhưng chúng ta không nên quá kỳ vọng vào vaccine để phòng chống cúm A/H1N1. Nếu vaccine có hiệu quả phòng chống virus cúm A/H1N1, thì kết quả đó nên được diễn giải như thế nào và có ý nghĩa gì với việc phòng chống cúm ở quy mô cộng đồng? Câu trả lời nằm ở tỷ lệ người bị nhiễm virus A/H1N1 trong cộng đồng nếu không được tiêm chủng vaccine.
Trong tình huống nghiêm trọng nhất, tỷ lệ nhiễm virus A/H1N1 trong dân số là 0.2% và nếu vaccine có hiệu quả ngăn ngừa được cúm A/H1N1 với tỷ lệ 50%, thì điều này có nghĩa là chúng ta phải tiêm vaccine cho 1000 người để ngăn ngừa 1 ca bị nhiễm.
Hiệu quả kinh tế của con số này còn tùy thuộc vào giá thành của vaccine. Nếu vaccine tốn 5 USD/ một liều, điều này có nghĩa là cộng đồng phải chi ra 5.000 USD chỉ để phòng ngừa 1 ca bệnh cúm!
Ngay cả Tamiflu và Zanamivir là hai loại thuốc được đề cập khá nhiều trong việc điều trị và phòng ngừa cúm. Nhiều nghiên cứu lâm sàng cho thấy hai thuốc này có hiệu quả giảm thời gian mắc triệu chứng cúm khoảng 1 ngày (so với không điều trị).
Một số nghiên cứu khác cho thấy Tamiflu và Zanamivir không có tác dụng phòng ngừa cúm hay làm giảm phát triển triệu chứng giống cúm.
Thật ra, có nghiên cứu cho thấy người sử dụng hai thuốc này có triệu chứng cúm cao hơn nhóm không dùng thuốc từ 28% đến 51% dù sự khác biệt này không có ý nghĩa thống kê. Vaccine không phải là biện pháp duy nhất phòng chống cúm; biện pháp không dùng vaccine có thể có hiệu quả tương đương với vaccine. Một nghiên cứu mới công bố vào tuần qua cho thấy chỉ đơn giản rửa tay thường xuyên bằng xà phòng. có thể giảm nguy cơ nhiễm cúm A/H1N1 khoảng 42%.
Do đó, trong khi chờ đợi vaccine, chúng ta có thể áp dụng những biện pháp đơn giản như vệ sinh cá nhân và nhận dạng ca bệnh sớm để điều trị kịp thời để phòng ngừa dịch cúm ở qui mô cộng đồng.
Và cũng chính trong tháng năm 2009, những cuộc thử nghiệm đầu tiên đối với vaccine phòng cúm A/ H1N1 tiến hành tại nước Mỹ. Mục đích là để cung cấp vaccine an toàn vào tháng 10/2009.
Ngày 05 tháng 10 năm 2009
Chính phủ Mỹ bắt đầu chuyển vaccine ngừa cúm A/ H1N1 tới các trung tâm y tế các bang. CDC hy vọng khoảng 40 triệu liều sẽ được tiêm hết vào cuối tháng.
Ngày 8 tháng 01 năm 2010
Trong thông cáo báo chí ra ngày 8.1.2010, WHO cho biết “sẽ đánh giá lại cách xử lý dịch cúm A/H1N1” sau khi “đại dịch” chấm dứt. WHO cho biết sẽ làm việc với các chuyên gia độc lập để thực hiện việc đánh giá và sẽ công khai kết quả. Tuy nhiên, theo Hãng tin Reuters, vào ngày 12.1.2010, tại Geneva (Thụy Sĩ), người phát ngôn WHO Fadela Chaib cho biết “vẫn còn quá sớm” để xác định khi nào WHO sẽ bắt đầu tiến hành việc đánh giá lại và các chuyên gia nào sẽ tham gia hoạt động này. Trong khi đó nhiều quốc gia sau khi cuống cuồng chi hàng tỉ USD tiền thuế của dân để tích trữ vaccine cúm A/H1N1 bây giờ đang tìm cách trả lại bớt số vaccine dư thừa.
|
Chris Viehbacher, tổng giám đốc Hãng Sanofi - Ảnh: Reuters |
Ngày 25 tháng 01 năm 2010
Ngày 25/01/2010, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã lên tiếng bác bỏ những cáo buộc cho rằng tổ chức này "vô trách nhiệm" khi "dựng" lên một đại dịch cúm A/H1N1 giả. Đồng thời, WHO cũng bác bỏ cáo buộc cho rằng tổ chức này đã cấu kết với các hãng dược phẩm thổi phồng quá mức mối nguy hiểm của virus cúm A/H1N1 để trục lợi. Người phát ngôn của WHO Gregory Hartl cho rằng WHO đã luôn "rất đúng mực và nghiêm túc" khi mô tả sự bùng phát dịch cúm A/H1N1 và đưa ra các biện pháp khống chế dịch bệnh này. Theo ông Gregory Hartl, dưới góc độ khoa học, có thể coi dịch cúm A/H1N1 thực sự là một đại dịch và việc không mô tả nó như là một đại dịch cho công chúng biết mới là vô trách nhiệm. Tuy nhiên, các quan chức của WHO vẫn sẽ phải ra điều trần trước Hội đồng Nghị viện của Hội đồng châu Âu vào ngày 26/1 giữa lúc có những nghi ngờ WHO đã hành động khi phải chịu tác động thái quá.
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã chính thức bác bỏ những cáo buộc cho rằng đại dịch cúm A/H1N1 là “sự bịa đặt”, nhấn mạhh rằng không có việc cường điệu nguy cơ về bệnh cúm mới này. Tiến sĩ Keiji Fukuda trong một cuộc phỏng vấn báo giới cho biết “Thế giới đang trải qua một đại dịch thực sự. Việc mô tả đây là sự bịa đặt là sai và thiếu trách nhiệm”, Tiến sĩ Keiji Fukuda, Trợ lý Tổng giám đốc WHO nói với báo giới. Ông Fukuda khẳng định cơ quan của Liên Hợp Quốc này đã cân nhắc khi thông báo với thế giới về đại dịch cúm A/H1N1 và “không hề hạ thấp hay cường điệu nguy cơ của nó”.
“WHO đã hợp tác với tất cả các bên có thể giúp giảm bớt thiệt hại do đại dịch gây ra. Chúng tôi đã rất cẩn thận để bảo đảm rằng những lời cố vấn nhận được không bị những lợi ích y tế thương mại và phi cộng đồng ảnh hưởng đến một cách phi lý”, ông nói. Đến nay, có khoảng 13.000 người trên toàn thế giới thiệt mại do virut cúm A/H1N1 bùng phát lần đầu tiên hồi tháng 4 năm ngoái ở khu vực Bắc Mỹ. Nhưng ông Fukuda cho rằng đây chỉ là con số được xác nhận trong phòng thí nghiệm và con số thực có thể còn cao hơn nhiều.
Ngày 18 tháng 02 năm 2010
Tổ chức Y tế thế giới khuyến nghị rằng phòng ngừa chủng H1N1 năm 2009 có thể sẽ được kết hợp với vắc-xin cúm mùa (một mũi tiêm duy nhất phòng 2 bệnh cúm).
Ngày 23 tháng 02 năm 2010
Một cuộc họp của WHO về việc xem xét việc hạ mức độ cảnh báo đối với đại dịch H1N1. Nhưng Keiji Fukuda, một cố vấn đặc biệt của WHO cho biết điều này không có nghĩa là không còn phải lo ngại về virus này trong tương lai. Ông cho biết trong khi các trường hợp nhiễm cúm A/H1N1 đang giảm trên toàn cầu thì một số vùng như Đông Âu, Đông Á và Nam-Tây Phi vẫn đang phải nỗ lực ứng phó với căn bệnh này.
Ngày 12 tháng 4 năm 2010
Các chuyên gia sức khỏe đã họp tại Geneva, Thụy Sĩ để xem xét sự phản ứng của WHO đối với đại dịch. Một số chuyên gia cho rằng đây là “Một bê bối y tế lớn nhất thế kỷ”,…Câu trả lời sẽ được WHO công bố vào tháng 5 này.
Ngày 14 tháng 4 năm 2010
Các chuyên gia của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cảnh báo rằng dịch cúm A/H1N1 chưa kết thúc và vẫn còn quá sớm để tuyên bố đại dịch này đã bước sang giai đoạn sau đỉnh cao. Những cảnh báo trên được đưa ra khi bế mạc cuộc họp đầu tiên của Uỷ ban khẩn cấp do WHO lập ra để điều tra những cáo buộc liên quan phản ứng của quốc tế trước đại dịch cúm A/H1N1 trong năm qua. Ông John Mackenzie, Chủ tịch Uỷ ban khẩn cấp, cảnh báo có bằng chứng cho thấy dịch cúm vẫn hoành hành tại châu Á và Tây Phi, đồng thời dự kiến sẽ có một đợt dịch thứ hai bùng phát ở Nam bán cầu vào mùa Thu và mùa Đông tới.
Theo ông Mackenzie, dịch cúm A/H1N1 bùng phát đầu tiên ở Bắc Mỹ cách đây 1 năm, cũng nghiêm trọng như hai đại dịch cúm xảy ra trước đây vào năm 1957 và 1968, mặc dù số người tử vong thấp hơn nhiều. Theo các số liệu chính thức của WHO, tính đến nay, dịch cúm A/H1N1 đã lan ra 213 nước, vùng lãnh thổ hoặc cộng đồng với ít nhất 17.700 người đã tử vong. Ông Mackenzie còn cho biết Uỷ ban khẩn cấp có thể sẽ họp lại trong hai hoặc ba tuần nữa để thảo luận và cố vấn cho Tổng Giám đốc WHO về việc liệu dịch bệnh cúm A/H1N1 trên toàn cầu đã bước sang giai đoạn sau đỉnh cao chưa. Hiện cảnh báo của WHO về đại dịch cúm A/H1N1 vẫn đang ở cấp 6, mức cao nhất trong hệ thống cảnh báo của WHO.
Theo phóng viên TTXVN tại Mexico, ngày 14 tháng 4 năm 2001, Bộ Y tế Mexico đã công bố cuốn sách "Cúm A/H1N1, một cách tiếp cận toàn diện." Đây là công trình nghiên cứu khoa học với sự tham gia của hơn 100 chuyên gia, được coi như một đóng góp rất lớn về mặt y học vào công tác điều trị bệnh cúm, hiện vẫn là một mối đe doạ tiềm tàng đối với loài người.
NHỮNG THÔNG TIN MỚI NHẤT VỀ TÌNH HÌNH CÚM A/H1N1
Trên toàn cầu (tính đến ngày 23/04/2010)
Theo bản tin của đại dịch cúm A/H1N1 (Pandemic (H1N1) 2009), bản tin cập nhật số 97 (update 97) cho hay ngày 23 tháng 4 năm 2010, thế giới có hơn 214 quốc gia, vùng lãnh thổ và cộng đồng báo cáo số ca xác định qua la bô trong đại dịch cúm A/H1N1 bao gồm hơn 17.853 ca tử vong. WHO đã giám sát rất tích cực tiến trình của đại dịch thông qua các kênh thông tin từ các Văn phòng vùng của WHO và các bang thành viên giám sát nhiều nguồn thông tin.
Hiện tại các vùng lan truyền đại dịch cúm “tích cực” nhất ở một số nơi Tây và Trung Phi nhưng lan truyền cũng vẫn tiếp tục xảy ra ở Đông Nam Á và Trung Mỹ. Đại dịch cúm vẫn tiếp diễn thấp ở nhiều vùng ôn đới của cả khu vực bắc và nam bán cầu. Cúm mùa virus type B đang gia tăng được phát hiện qua một vùng lớn và giờ đây đang nổi lên và lưu hành tại vùng Đông Á, Trung Phi và Bắc và Đông Âu. Một số nhỏ cúm virus type B gần đây được phát hiện ở Trung Mỹ. Cúm mùa H3N2 vẫn tiếp tục được phát hiện ở Nam và Đông Nam Á (chủ yếu Indonesia) cũng như rải rác tại một số quốc gia Tây Phi, Đông Âu.
Tại châu Âu, hầu hết các quóc gia báo cáo bệnh lý hô hấp tỷ lệ thấp với chỉ 6.8% mẫu xét nghiệm dương tính với cúm. Tuần này số lượng virus cúm B phát hiện tiếp tục vượt con số cúm A. Một số phát hiện rải rác cúm mùa virus H1N1 và H3N2 được báo cáo tại Đông Âu. Tại Đông Á, rất ít virus cúm trong đại dịch được phát hiện.
Tại Trung Quốc, Mongolia, Hàn Quốc hầu hết số ca có biểu hiện giống cúm chủ yếu do type B virus. Tại Trung Quốc, toàn bộ hoạt động virus cúmtiếp tục giảm và không phát hiện đại dịch cúm trong tuần này.
Tại Mongolia, virus cúm type B tiếp tục lưu hành nhưng giảm đi. Có xu hướng gia tăng hoạt động của bệnh lý hô hấp liên quan đến tăng lưu hành của virus cúm type B được báo cáo tại Hàn Quốc trong vài tuần qua. Một số lượng nhỏ virus cúm mùa H1N1 và H3N2 tiếp tục báo cáo rải rác tại một số quốc gia trong vùng.
Tại phía Nam và Đông Nam Á, hầu hết các trường hợ hoạt động tại vùng lan truyền của đại dịc cúm tại Malaysia, Singapore, Thái Lan. Mặc dù virus đại dịch cúm là lưu hành trong vùng rất nổi trội, song virus cúm H3N2 và type B vẫn tiếp tục cùng lưu hành tại Singapore, Thái Lan và Indonesia.
Tại Singapore, tỷ lệ bệnh giống cúm (influenza-like illness_ILI) và nhiễm trùng hô hấp cấp (ARI) tăng so với tuần trước nhưng vẫn dưới ngưỡng dịch.
Tại Indonesia, ngược với các quốc gia khác trong vùng, virus tiếp tục lưu hành là cúm H3N2, với vaì phát hiện cúm víu type B và virus cúm trong đại dịch.
Tại Malaysia, một sự gia tăng số ca bệnh hô hấp do bệnh lý nghĩ đến ILI đã được báo cáo chủ yếu tại các quận so với tuần trước.
Tại Bangladesh, một số nhỏ nhưng hơi tăng nhẹ (so với tuần trước), số ca bệnh của đại dịch tiếp tục được phát hiện.
Với dữ liệu có hạn từ Bắc Phi cho thấy hoạt động của bệnh lý hô hấp vẫn thấp. Tại vùng cận sa mạc Saharan, châu Phi, các dữ liệu sẵn có cho biết lan truyền virus cúm đại dịch vẫn đang tiếp tục lan trong cộng đồng ở Tây Phi.
Sự lan truyền dường như đạt đỉnh tại Senegal vào tháng 2 nhưng ở Ghana tiếp tục hoạt động, mặc dù đang giảm lan truyền.
Bờ biển Ngà và Niger báo cáo có tăng bệnh lý hô hấp nhưng không có dữ liệu virus học.
Trung Phi, hoạt động của virus cúm đại dịch vẫn tiếp tục được báo cáo nhưng mức độ thấp tại Cameroon.
Ngoài ra, một số ca cúm mùa nhỏ do virus H3N2 cũng được phát hiện và báo cáo tại Angola.
Tại Đông Phi, virus của đại dịch cúm tiếp tục được phát hiện, giảm tại Rwanda và báo cáo cũng cho biết là số ca cúm mùa H3N2 tại Rwanda và Kenya giảm.
Không có sự tăng hoạt động của bệnh hô hấp hoặc phát hiện virus cúm đại dịch đáng lưu ý tại Nam Phi. Số ca virus cúm type B đang tăng tại một số quốc gia của Trung Phi.
Tại các vùng nhiệt đới của châu châu Mỹ, Ecuador, El Salvador và Guatemala báo cáo có gia tăng số ca bệnh lý hô hấp. Tại Guatemala, số ca bệnh hô hấp cho thấy tăng 80% so với tuần trước. Đáng chú ý, song hành cùng các loại virus gây bệnh hô hấp khác, bao gồm virus hợp bào hô hấp (RSV), parainfluenza, adenovirus đã được phát hiện bên cạnh một số ít ca virus cúm đại dịch (f pandemic influenza virus). Tại Mexico, trong suốt thời gian đầu tháng 4 năm 2010, hệ thống giám sát điểm sentinel báo cáo giảm 38.6% trong số ca ILI và bệnh lý viêm hô hấp cấp nặng (SARI) so với tuần trước.
Tại các vùng ôn đới của nam bán cầu, Chile báo cáo tăng bệnh lý ILI qua 4 quần vừa rồi. Trong khi đó, mức bệnh ILI vẫn thấp dưới ngưỡng dịch.
Tại Los Lagos, Tarapacá và một số vùng phía nam, mức độ bệnh ILI vẫn ở trên ngưỡng dịch. Đối với báo cáo tuần gần đây nhất, 6.8% trong số các điểm giám sát sentinel xét nghiệm dương tính với virus đường hô hấp. Trong số này, 52.9% là RSV, 23.5% là adenovirus và 11.8% là virus cúm đại dịch.
Tại Australia và New Zealand, không thấy bằng chứng vào thời điểm bắt đầu mùa đông lan truyền virus trong cộng đồng. Australia phát hiện một số ca rải rác với H1N1 virus và virus cúm mùa type B với số lượng thấp.
Phân theo vùng | Số tử vong |
WHO Regional Office for Africa (AFRO) | 168 |
WHO Regional Office for the Americas (AMRO) | ít nhất 8309 |
WHO Regional Office for the Eastern Mediterranean (EMRO) | 1019 |
WHO Regional Office for Europe (EURO) | ít nhất 4783 |
WHO Regional Office for South-East Asia (SEARO) | 1769 |
WHO Regional Office for the Western Pacific (WPRO) | 1805 |
Tổng số | Ít nhất 17.853 |
Với số liệu cập nhật hằng tuần (Virological surveillance data). Tổng số các báo cáo cho biết các phân lập kháng với thuốc chống virus đại dịch H1N1 2009 vẫn là 285. không có ca mới được báo cáo thêm kể từ ngày 16 tháng 4 năm 2010. Các quốc gia hoặc vùng lãnh thổ hoặc cộng đồng cũng đã báo cáo số ca mới thêm kể từ khi có báo cáo trước (web update No. 96).
Các báo cáo này liên quan đến trình bày số phân lập kháng với Oseltamivir tại các vùng khác nhau theo bảng dưới đây, và cũng đề cập đến đặc điểm liên quan đến phân lập kháng như: (1) các bệnh nhân suy giảm miễn dịch; (2) liên quan đến điều trị; (3) Liên quan đến dự phòng sau phơi nhiễm; (4) Không biết liên quan với sử dụng thuốc,…