Ngày 20/9/2011, Bộ Y tế đã có văn bản số 775/BC-BYT báo cáo Thủ tướng Chính phủ về tình hình bệnh tay chân miệng và các biện pháp phòng chống dịch đã triển khai trên toàn quốc đến trung tuần tháng 9 năm 2011.
Tình hình dịch bệnh tay-chân-miệng (TCM)
Tích luỹ từ đầu năm đến ngày 15/9/2011, cả nước đã ghi nhận 52.321 trường hợp mắc bệnh tay chân miệng tại 61 địa phương trong đó đã có 109 trường hợp tử vong tại 22 tỉnh, thành phố là: TP. Hồ Chí Minh (26), Đồng Nai (22), Bình Dương (09), Long An (07), Bà Rịa – Vũng Tàu (06), Bạc Liêu (06), Quảng Ngãi (05), Tiền Giang (05), An Giang (03), Đồng Tháp (03), Cà Mau (02), Bến Tre (02), Sóc Trăng (02), Hậu Giang (02), Lâm Đồng (02), Kiên Giang (01), Bình Phước (01), Đắk Lắk (01), Ninh Thuận (01), Bình Định (01), Kon Tum (01) và Quảng Nam (01).
Biểu đồ 1: Số ca mắc và tử vong do tay chân miệng của cả nước theo tuần năm 2011.
|
 |
Số trường hợp mắc bệnh tay chân miệng bắt đầu gia tăng từ tuần thứ 20 với 850 ca mắc/tuần, cao nhất là tuần thứ 27, hiện nay vẫn đang duy trì ở mức cao với trên hai nghìn ca mắc/tuần.
Các trường hợp mắc và tử vong do tay chân miệng tập trung chủ yếu tại khu vực miền Nam chiếm 70,8% số mắc và 90,8% số tử vong của cả nước.
Các tỉnh, thành phố có số mắc tay chân miệng cao nhất tại khu vực phía Nam là: TP. Hồ Chí Minh, Đồng Nai, Đồng Tháp, Tiền Giang, Bà Rịa - Vũng Tàu, Bến Tre, Long An, Bình Dương, Tây Ninh và Vĩnh Long.
Các tỉnh, thành phố có số mắc tay chân miệng cao nhất tại khu vực miền Trung là: Quảng Ngãi, Khánh Hoà và Đà Nẵng.
Cả 04 tỉnh khu vực Tây Nguyên đều ghi nhận bệnh nhân mắc tay chân miệng tập trung chủ yếu tại tỉnh Đắk Lắk với 1.096 trường hợp mắc, 01 tử vong.
26/28 tỉnh/thành phố; 202/300 quận huyện và 738/4300 xã khu vực miền Bắc ghi nhận bệnh nhân mắc tay chân miệng tập trung chủ yếu tại tỉnh Thanh Hoá với 1.870 trường hợp mắc. Không có ổ dịch lớn tại cộng đồng, trường học, nhà trẻ.
Biểu đồ 2: Số ca tử vong do tay chân miệng của cả nước theo tỉnh đến tuần 37/2011.
Các trường hợp tử vong xảy ra chủ yếu xảy ra ở trẻ nam (71,3%), dưới 3 tuổi (79,6%). Các tỉnh, thành phố có tử vong do bệnh tay chân miệng cao nhất tại khu vực phía Nam là: TP. Hồ Chí Minh, Đồng Nai, Bình Dương, Bà Rịa-Vũng Tàu, Long An, Bạc Liêu, Tiền Giang; khu vực miền Trung là: Quảng Ngãi.
Tính đến ngày 14/8/2011, tại các Viện VSDT/Pasteur đã ghi nhận 1.193 mẫu xét nghiệm dương tính với vi rút gây bệnh tay chân miệng, chiếm 73,7%, trong đó có 651 mẫu dương tính với EV71 (40,2%) và 542 mẫu dương tính với các EV khác (33,5%)
Dự báo tình hình dịch bệnh TCM
Dịch bệnh tay chân miệng ở nước ta tiếp tục diễn biến phức tạp trong những tháng tới (tháng 9-11), gia tăng số mắc, tử vong vì những nguyên nhân sau:
1. Bệnh tay chân miệng lây truyền do vi rút đường ruột, chưa có vắc xin phòng bệnh, không có thuốc điều trị đặc hiệu. Bệnh lây theo đường tiêu hoá và tiếp xúc trực tiếp, đặc biệt tỷ lệ người lành mang trùng cao nên dịch bệnh lây lan rất phức tạp.
2. Các trường hợp mắc và tử vong tập trung chủ yếu xảy ra ở trẻ em dưới 5 tuổi, đây là lứa tuổi trẻ, chưa thể tự thực hiện các biện pháp phòng bệnh nên sự gia tăng số mắc, tử vong phụ thuộc nhiều vào kiến thức, thái độ, hành vi của người chăm sóc trẻ trong việc vệ sinh phòng chống bệnh tay chân miệng.
3. Các biện pháp phòng chống dịch hiện nay hiệu quả chưa cao, tập trung chủ yếu vào công tác vệ sinh môi trường, vệ sinh dụng cụ, đồ dùng học tập của trẻ chưa chú trọng công tác tuyên truyền các biện pháp vệ sinh cá nhân phòng bệnh.
Các hoạt động phòng chống dịch đã triển khai
Chỉ đạo của Chính phủ và Bộ Y tế
- Ngày 18/8/2011, Thủ tướng Chính phủ đã có Công điện số 1439/CĐ-TTg gửi Chủ tịch Uỷ ban nhân dân các tỉnh, thành phố về tăng cường công tác phòng chống bệnh tay chân miệng.
- Ngày 18/8/2011, Bộ trưởng Bộ Y tế đã có Chỉ thị số 06/CT-BYT gửi các đơn vị trong ngành y tế về tăng cường công tác phòng chống bệnh tay chân miệng.
- Bộ Y tế đã ban hành “Hướng dẫn giám sát và phòng chống bệnh tay chân miệng” theo Quyết định số 1742/QĐ-BYT và “Hướng dẫn chẩn đoán, điều trị bệnh tay chân miệng” theo Quyết định số 2554/QĐ-BYT.
- Bộ Y tế đã có Công điện gửi 45 tỉnh, thành phố đề nghị tăng cường công tác phòng chống bệnh tay chân miệng.
- Công văn chỉ đạo các Viện VSDT/Pasteur, Giám đốc Trung tâm Y tế dự phòng các tỉnh, thành phố đề nghị tăng cường công tác giám sát, chỉ đạo triển khai các biện pháp phòng chống bệnh tay chân miệng, báo cáo hàng ngày về Cục Y tế dự phòng.
- Công văn số 391/DP-DT, ngày 06/5/2011 gửi Vụ trưởng Vụ công tác học sinh, sinh viên – Bộ Giáo dục và Đào tạo đề nghị chỉ đạo, hướng dẫn các trường học, nhà trẻ, mẫu giáo tăng cường công tác phòng chống bệnh tay chân miệng trong trường học.
- Từ tháng 6/2011 đến nay đã có 18 Đoàn công tác của Bộ Y tế đi kiểm tra, chỉ đạo công tác phòng chống tay chân miệng và sốt xuất huyết Dengue tại 32 tỉnh, thành phố trọng điểm.
- Ngày 09/9/2011, Bộ trưởng Bộ Y tế đã ban hành Quyết định số 3246/QĐ-BYT về việc thành lập 06 Đoàn kiểm tra liên ngành về công tác phòng chống bệnh tay chân miệng tại các tỉnh, thành phố trọng điểm.
- Xây dựng dự thảo Kế hoạch phối hợp hành động liên ngành Y tế - Giáo dục về phòng chống bệnh dịch tay chân miệng trong trường học năm học 2011-2012. Ngày 09/9/2011 Bộ Y tế đã có công văn số 5551/BYT-DP gửi Bộ Giáo dục và Đào tạo đề nghị góp ý cho dự thảo Kế hoạch trước khi ban hành.
- Đã cấp phát 22.415 kg Chloramin B, 16 bình phun MR8, 32 máy phun MD-150 DX, 20 máy phun ULV cho các Viện Pasteur TP. Hồ Chí Minh, Pasteur Nha Trang và các địa phương để phục vụ công tác phòng chống bệnh dịch.
Hoạt động phòng chống dịch bệnh tại các địa phương
- Thực hiện Chỉ thị số 06/CT-BYT ngày 18/8/2011 và Thông báo số 700/TB-BYT ngày 22/8/2011 của Bộ Y tế, đến nay cả 63 tỉnh, thành phố đã xây dựng Kế hoạch hành động phòng chống tay chân miệng 4 tháng cuối năm 2011.
- Thực hiện Công điện số 1439/CĐ-TTg ngày 18/8/2011 của Thủ tướng Chính phủ đến nay UBND 37 tỉnh, thành phố là: An Giang, Bà Rịa – Vũng Tàu, Bạc Liêu, Bắc Giang, Bắc Ninh, Bến Tre, Bình Dương, Bình Định, Bình Phước, Cà Mau, Cần Thơ, Đà Nẵng, Đắk Nông, Đồng Nai, Đồng Tháp, Gia Lai, Hà Nội, Hà Tĩnh, Hậu Giang, Hưng Yên, Kon Tum, Khánh Hoà, Lai Châu, Lâm Đồng, Long An, Phú Thọ, Phú Yên, Quảng Nam, Quảng Ninh, Quảng Ngãi, Sóc Trăng, Tây Ninh, Thanh Hoá, Tiền Giang, TP. Hồ Chí Minh, Trà Vinh, Yên Bái tiếp tục có công văn, chỉ thị chỉ đạo tăng cường công tác phòng chống bệnh tay chân miệng trên địa bàn.
- Sở Y tế, Trung tâm Y tế dự phòng 63 tỉnh, thành phố đã ban hành 275 văn bản chỉ đạo các đơn vị liên quan trong ngành tăng cường công tác phòng chống bệnh tay chân miệng.
- Đã tổ chức 105 lớp tập huấn về giám sát, phòng chống bệnh tay chân miệng cho cán bộ Y tế dự phòng tỉnh, huyện, xã, giáo viên mầm non và 09 hội nghị triển khai, đánh giá công tác phòng chống bệnh tay chân miệng.
Khó khăn tồn tại
Trong 10 tuần gần đây, số ca mắc bệnh tay chân miệng ghi nhận trên cả nước không tăng hơn tuần thứ 26, nhưng mức độ giảm rất chậm do sự thay đổi hành vi vệ sinh cá nhân, vệ sinh cho trẻ của các bậc cha mẹ và người chăm sóc trẻ chuyển biến chậm.
Sự tham gia của các ban, ngành, đoàn thể trong công tác phòng chống bệnh tay chân miệng tại các địa phương chưa được tích cực, còn giao phó chủ yếu cho ngành y tế.
Một số hoạt động trọng tâm phòng chống dịch bệnh TCM trong thời gian tới
Để chủ động phòng chống bệnh tay chân miệng đang có xu hướng gia tăng, Bộ Y tế đề xuất triển khai một số hoạt động như sau:
1. Giám sát việc triển khai thực hiện Công điện số 1439/CĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ và Chỉ thị số 06/CT-BYT của Bộ trưởng Bộ Y tế về tăng cường công tác phòng chống bệnh tay chân miệng.
2. Triển khai Quyết định số 3246/QĐ-BYT ngày 09/9/2011 của Bộ Y tế, 06 Đoàn công tác liên ngành gồm các thành viên Bộ Y tế, Bộ Giáo dục và Đào tạo đang xây dựng kế hoạch đi kiểm tra, chỉ đạo công tác vệ sinh môi trường và hoạt động phòng chống bệnh tay chân miệng tại 13 tỉnh, thành phố trọng điểm.
3. Tăng cường trách nhiệm của chính quyền cơ sở trong việc chỉ đạo, tổ chức thực hiện, giám sát, kiểm tra, xử lý ổ dịch tay chân miệng.
4. Tăng cường truyền thông về các biện pháp phòng, chống tay chân miệng, các khuyến cáo của Bộ Y tế trên các báo đài địa phương nhằm nâng cao nhận thức của các bậc cha mẹ, người dân trong việc chủ động, tự giác thực hiện các biện pháp phòng, chống dịch bệnh tay chân miệng.
5. Tăng cường giám sát, phát hiện sớm, khoanh vùng, xử lý triệt để ổ dịch tay chân miệng. Đồng thời tăng cường lấy mẫu các trường hợp mắc bệnh tay chân miệng đặc biệt các trường hợp nặng, có biến chứng xác định sự lưu hành của týp vi rút gây bệnh và theo dõi sự biến đổi của vi rút.
6. Phối hợp với Bộ Giáo dục và Đào tạo xây dựng, triển khai Kế hoạch phối hợp hành động liên ngành Y tế - Giáo dục về phòng chống bệnh dịch tay chân miệng trong trường học năm học 2011-2012.
7. Tiếp tục tổ chức tập huấn cho cán bộ y tế về giám sát, xử lý ổ dịch và hướng dẫn chẩn đoán, điều trị bệnh tay chân miệng theo quy định của Bộ Y tế.
Đề nghị sự phối hợp chặt chẽ của các Bộ, ngành và chính quyền địa phương
Hiện nay, các trường hợp mắc và tử vong do bệnh tay chân miệng tiếp tục được ghi nhận tại các địa phương. Nhằm hạn chế sự lây lan dịch bệnh, giảm thiểu ảnh hưởng của bệnh tay chân miệng đến sức khỏenhân dân, đặc biệt là trẻ em, Bộ Y tế đề nghị Thủ tướng Chính phủ tiếp tục chỉ đạo một số nội dung:
1. Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố chủ động chỉ đạo, triển khai kế hoạch phòng chống bệnh tay chân miệng trong 4 tháng cuối năm 2011 đảm bảo việc thực hành vệ sinh cá nhân, vệ sinh môi trường được thực hiện tại các hộ gia đình, các cơ sở giáo dục và ngay từ đầu năm 2012, dành kinh phí cho việc triển khai các hoạt động phòng chống dịch.
2. Bộ Giáo dục & Đào tạo tăng cường chỉ đạo các cơ sở giáo dục và đào tạo, đặc biệt là các trường mầm non, nhà trẻ mẫu giáo, nhóm trẻ gia đình tăng cường triển khai các biện pháp vệ sinh phòng chống bệnh tay chân miệng theo khuyến cáo của Bộ Y tế.
3. Bộ Thông tin & Truyền thông tăng cường tuyên truyền khuyến cáo của Bộ Y tế về các biện pháp phòng chống bệnh tay chân miệng trên các phương tiện thông tin đại chúng.