Cúm gia cầm khiến hơn 60% nạn nhân nhiễm bệnh tử vong nhưng lại không lây từ người sang người. Còn virus cúm H1N1 lây lan nhanh qua cái bắt tay hay hắt hơi nhưng lại không gây tử vong nhiều. Vậy điều gì xảy ra khi chúng kết hợp với nhau ?
Kịch bản mà một số nhà khoa học đặt ra là 2 loại virus H1N1 và H5N1 gặp nhau, có thể là ở châu Á, nơi cúm gia cầm vốn là một bệnh mang tính đặc trưng vùng, và rồi kết hợp với chủng cúm mới, làm tăng khả năng phát tán và gây chết người.
Các nhà khoa học không dám chắc kịch bản này sẽ xảy ra như thế nào nhưng nhấn mạnh rằng virus cúm H1N1 là sự pha trộn của virus cúm lợn, cúm người và cúm gia cầm;bản thân virus này đã cho thấy sự “biến hoá thần thông” của nó so với các chủng virus cúm khác.
“Virus này dường như có khả năng kết hợp với các chủng gien khác”, nhà vi trùng học hàng đầu, TS. Robert Webster, người đã cùng với nhóm nghiên cứu của mình phát hiện ra “thủy tổ” của chủng virus cúm ngày nay ở một trang trại nuôi lợn vào năm 1998.
Chủng cúm mới này, được gọi tên là H1N1, hiện đã gây bệnh cho hơn 2.300 người ở 24 quốc gia. Trong khi cúm gia cầm chỉ lây qua người từ các loài chim, gà (virus H5N1), không lây từ người sang người, mà đã giết chết ít nhất 258 người trên toàn thế giới kể từ khi nó bùng phát tại châu Á vào năm 2003.
Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã thông báo về 2 trường hợp nhiễm virus cúm gia cầm mới. Một bệnh nhân ở Ai Cập, một ở Việt Nam đã tử vong, điều này nhắc nhở chúng ta rằng virusH5N1 không hề xa xôi.
Các chuyên gia cũng lo ngại rằng virus cúm gia cầm có thể biến đổi và dễ lây lan hơn. Đã từng có 3 đại dịch cúm trên thế giới: đó là đại dịch cúm Tây Ban Nha năm 1918, đại dịch cúm châu Á năm 1957-1958 và đại dịch cúm tại Hồng Kông năm 1968-1969 đều có liên quan với gia cầm, dù một số nhà khoa học tin rằng lợn là thủ phạm gây ra đại dịch năm 1918.
Một số nhà khoa học cho rằng cúm gia cầm mới là đáng lo ngại nhất. Loại cúm này đã gây ra dịch lớn ở châu Á và châu Phi và nhiều trường hợp cúm H1N1 đã xuất hiện ở Hàn Quốc và Hồng Kông. Nếu xảy ra sự kết hợp giữa virus cúm H1N1 với chủng cúm H5N1 đang lưu hành ở Indonesia, Ai Cập và Trung Quốc thì sẽ thực sự là một đại họa.
 |
Điều gì xảy ra khi H5N1 và H1N1 kết hợp với nhau ? |
Phát ngôn viên của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), ông Dave Daigle cho biết hiện nay WHO chưa có bất kỳ bình luận nào về những lo ngại của các nhà khoa học về viễn cảnh họ chỉ ra.
Malik Peiris, một chuyên gia về cúm tại trường Đại học Hồng Kông cho biết điều đáng lo lắng nhất hiện nay chính là chủng cúm H1N1 này có thể kết hợp với các virus cúm thường, như cúm mùa chẳng hạn. Và chưa ai dám chắc sự kết hợp này sẽ tạo ra cái gì. Nhưng ông cho biết có nhiều dấu hiệu cho thấy viễn cảnh này có thể trở thành sự thật. Peiris lưu ý rằng virus cúm H1N1 đã lây từ người sang lợn tại 1 trang trại ở Canada khiến cho 220 con lợn bị cúm. Điều này cho thấy virus có thể dễ dàng biến đổi như thế nào.
“Một khi lây sang lợn, nó hoàn toàn có thể lây từ lợn sang người. Vì thế, cơ hội để biến kết hợp với virus ở lợn là hoàn toàn có thể xảy ra”, ông Peiris nhấn mạnh. Ông cũng nói thêm rằng cho tới bây giờ, cúm gia cầm chưa gây bệnh ở lợn nhưng mọi chuyện đều có thể xảy ra.
Theo thử nghiệm mới nhất của Trung tâm Kiểm soát dịch bệnh Mỹ, sự kết hợp giữa chủng H1N1 với H5N1 lại làm cho virus yếu đi. Nhưng với, Webster, chuyên gia có 40 năm kinh nghiệm về cúm gia cầm, thì “Việc đánh giá thấp virus cúm H1N1 sẽ có thể là một sai lầm khủng khiếp”.
Virus H1N1 vẫn chưa “trưởng thành”, nó vẫn còn ở trong giai đoạn “ẵm ngửa” và đang lớn lên. Virus này đang được “gây giống” trên khắp thế giới và chờ đợi cơ hội. Chúng ta phải hành động như thế nào đây để nó suy yếu hoặc trở thành một hung thần ?.