Trong chương trình kế hoạch công tác, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến nghị các quốc gia trên toàn cầu cần chú ý, quan tâm đến các bệnh từ động vật truyền sang người có thể làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khoẻ và tính mạng của cộng đồng. Vấn đề này đã trở nên bức xúc, mang tính thời sự mà toàn xã hội cần phải cảnh báo.
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến cáo bệnh từ động vật truyền sang người
Bệnh từ động vật truyền sang người là các bệnh lây nhiễm bắt nguồn từ động vật, tuy nhiên nó cũng có thể lây truyền sang người. Các bệnh này đang thu hút mối quan tâm từ cộng đồng quốc tế, vì chúng chiếm tới 75% các bệnh lây nhiễm mới nổi gần đây như dịch cúm gia cầm H5N1 và Hội chứng Hô hấp Cấp tính Nặng (SARS).
Việt Nam là một trong số các nước chịu tác động nặng nề nhất bởi dịch cúm gia cầm, kể từ thời điểm các trường hợp mắc ở người và ở gia cầm đầu tiên được báo cáo chính thức vào năm 2004. Vì vậy, việc tăng cường năng lực phòng ngừa và kiểm soát các bệnh từ động vật truyền sang người tại Việt Nam không chỉ nhằm mục đích bảo vệ sức khỏe của người dân Việt Nam mà còn của cả cộng đồng toàn cầu. Thêm vào đó, một điều quan trọng phải thừa nhận rằng trong số các bệnh nhiễm bị sao lãng, có các bệnh từ động vật truyền sang người. Mặc dù không gây đe dọa tới an ninh sức khỏe toàn cầu, các bệnh này tác động nghiêm trọng tới sức khỏe và đời sống kinh tế tại các cộng đồng nông thôn và cộng đồng người nghèo tại Việt Nam. Vì vậy, ngành y tế và ngành thú y tại mỗi địa phương cần có mối quan hệ chặt chẽ, xây dựng chương trình hành động cụ thể để có thể chủ động kiểm soát có hiệu quả các bệnh từ động vật truyền sang người, góp phần bảo vệ, chăm sóc sức khoẻ của cộng động.
 |  |
Dịch cúm gia cầm H5N1 và Hội chứng Hô hấp Cấp tính
tác động nghiêm trọng tới sức khỏe | Nặng (SARS) là các bệnh từ động vật truyền sang người có
và đời sống kinh tế của người dân. |
Các giải pháp can thiệp của WHO
Truyền thông và điều phối hiệu quả giữa ngành y tế và ngành thú y đóng vai trò thiết yếu trong việc phòng ngừa và kiểm soát bệnh từ động vật truyền sang người. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO)-Khu vực Tây Thái Bình Dương và Khu vực Đông Nam Á cùng với Tổ chức Lương Nông Quốc tế (FAO) và Tổ chức Thú y Thế giới (OIE) đã xây dựng các hướng dẫn cho vấn đề này, với sự tư vấn ở cấp quốc gia. WHO đang hợp tác với Bộ Y tế và Bộ Nông nghiệp-Phát triển Nông thôn của Việt Nam để điều phối hợp tác liên ngành. Bước đầu tiên trong quy trình này được thực hiện bắt đầu từ tháng 11 năm 2008. Các Hội thảo liên ngành đưa ra một diễn đàn cho các tư vấn và thảo luận không chính thức. Bên cạnh đó, WHO đang chú trọng ưu tiên các bệnh từ động vật truyền sang người tại Việt Nam, bao gồm bệnh cúm gia cầm và bệnh dại.
Để thực hiện được vấn đề này, WHO cung cấp tư vấn và hỗ trợ kỹ thuật các khóa tập huấn cho cán bộ y tế về dịch tễ học và chẩn đoán phòng thí nghiệm các bệnh từ động vật truyền sang người, các can thiệp thực hành nhằm giảm gánh nặng của bệnh tật và việc xây dựng các chiến lược, chương trình kiểm soát các bệnh từ động vật truyền sang người.
Các bệnh sao nhãng cần được quan tâm
Hiện nay, WHO đã dùng cụm từ “Bệnh sao nhãng” để khuyến cáo các quốc gia trên toàn cầu cần phải quan tâm đến một số bệnh tật mà từ lâu bị lãng quên hoặc không chú ý vì không thấy những hậu quả trước mắt và lâu dài của nó. Các bệnh ký sinh trùng cũng được xem là bệnh bị sao nhãng mặc dù sự lưu hành rộng rãi các bệnh giun sán thường có liên quan đến sự nghèo đói và điều kiện sống thấp, vấn đề vệ sinh và cung cấp nước sinh hoạt không bảo đảm, khí hậu và độ sạch của đất bị ô nhiễm, vệ sinh cá nhân và môi trường kém, việc hiểu biết của người dân về y tế còn thấp. Nguy hại của các bệnh giun sán thường gây ra những hậu quả tức thời và lâu dài không chỉ cho một thế hệ. Trẻ em và phụ nữ có thai dễ bị tác hại của bệnh như suy dinh dưỡng, chậm phát triển về thể chất và trí tuệ, gây thiếu máu, tăng các nguy cơ mắc các bệnh khác ở gan, phổi, hệ tiêu hóa ...; làm suy giảm khả năng lao động và học tập. Hậu quả của bệnh giun sán thì đã rõ ràng nhưng vẫn bị sao nhãng và chưa được quan tâm đầu tư thích đáng cho các hoạt động phòng chống. Khi Hội chứng Hô hấp Cấp tính Nặng (SARS) được phát hiện và phát triển, dịch cúm gia cầm H5N1 bùng phát ... gây nguy hại đến sức khoẻ và tính mạng của con người thì các ngành chức năng mới quan tâm đến các bệnh từ động vật truyền sang người. Các bệnh từ động vật truyền sang người cũng được WHO xem là bệnh bị sao nhãng tại một số quốc gia và địa phương có bệnh lưu hành.
Bệnh sao nhãng hay bệnh bị lãng quên như bệnh ký sinh trùng, bệnh từ động vật truyền sang người ... cần phải được ngành y tế và các ngành chức năng có liên quan chú ý quan tâm để xây dựng chương trình hành động cụ thể nhằm chủ động khống chế, góp phần bảo vệ, chăm sóc sức khoẻ cho cộng đồng người dân và nâng cao đời sống kinh tế của người nghèo ở các vùng nông thôn theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO).