Quả thật, đến thời điểm này con số bệnh nhân mắc tay chân miệng vẫn chừa dừng, với con số thống kê chưa đầy đủ thì con số bệnh nhân đã lên đến tiến gần 100.000 trường hợp với hơn 150 ca tử vong. Hiện tại, các bệnh viện tiếp tục khám và điều trị các ca bệnh tay châm miệng hàng ngày và con số báo cáo có lẽ sẽ còn nữa,… Trước tình hình dịch tay chân miệng vẫn bùng phát mạnh ở một số tỉnh, Cục Quản lý khám chữa bệnh (Bộ Y tế) mới đây có văn bản yêu cầu các bệnh viện thành lập các tổ cấp cứu lưu động để chống dịch.
Tình hình bệnh tay chân miệng trên toàn quốc và các biện pháp phòng chống dịch
Theo thông báo của Tổ chức Y tế Thế giới khu vực Tây Thái Bình Dương, đến ngày 29/9/2011, bệnh tay - chân - miệng (TCM) được ghi nhận tại Trung Quốc, Hồng Kông, Ma Cao, Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore. Một số nước có số mắc tăng cao so với năm trước là Nhật Bản (số mắc tích lũy đến tháng 9/2011 là 290.227 ca, cao gấp 2,1 lần so với số mắc cả năm 2010) và Hàn Quốc (cao gấp 2,3 lần so với năm 2010).
Theo báo cáo của các Viện Vệ sinh Dịch tễ/ Pasteur, trong tuần 41 (từ ngày 06-12/10/2011), cả nước ghi nhận 2.857 trường hợp mắc mới TCM tại 51 địa phương (bổ sung thêm 2.303 trường hợp mắc từ tuần 38-40 tại 50 tỉnh, thành phố); trong đó có 4 trường hợp tử vong tại 4 tỉnh là Đồng Nai, Lâm Đồng, Sóc Trăng và Hậu Giang (bổ sung thêm 2 trường hợp tử vong từ tuần thứ 39 tại tỉnh Bình Định và An Giang; bổ sung thêm 5 trường hợp tử vong từ tuần thứ 40 tại Hà Nội, Cần Thơ, Sóc Trăng, Đồng Tháp, Cà Mau). Trong tuần có 15 địa phương có số mắc TCM cao (trên 100 trường hợp) là: TP. Hồ Chí Minh, Đắk Lắk, Đồng Nai, Quảng Ngãi, Sóc Trăng, Lâm Đồng, Bạc Liêu, Hậu Giang, Long An, Kiên Giang, Tây Ninh, Hòa Bình, An Giang, Khánh Hòa và Thanh Hóa.
Tích lũy từ đầu năm đến ngày 12/10/2011, cả nước đã ghi nhận 71.472 trường hợp mắc bệnh TCM tại 63 địa phương, trong đó có 130 trường hợp tử vong tại 26 tỉnh, thành phố. Các trường hợp mắc và tử vong do bệnh TCM tập trung chủ yếu tại khu vực miền Nam, chiếm 67,8% số mắc và 89,2% số tử vong của cả nước. Tuy nhiên, số mắc tại 3 tỉnh miền Bắc trong 7 tuần gần đây có chiều hướng gia tăng, với số mắc gấp 2,8 lần số mắc tích lũy của 34 tuần trước đó. Các trường hợp tử vong xảy ra chủ yếu ở trẻ nam (69%), dưới 3 tuổi (82%).
Tính đến ngày 12/10/2011, các Viện Vệ sinh Dịch tễ / Pasteur đã ghi nhận 1.465 mẫu xét nghiệm dương tính với vi rút gây bệnh TCM (chiếm 77%), trong đó có 872 mẫu dương tính với EV71 (46%) và 593 mẫu dương tính với các vi rút đường ruột khác (31%).
Để chủ động phòng chống bệnh TCM đang có xu hướng gia tăng, Cục Y tế dự phòng đề xuất triển khai một số hoạt động: giám sát việc thực hiện Công điện số 1439/CĐ-TTg và Chỉ thị số 06/CT-BYT; đẩy mạnh hoạt động của các Sở, Ban, Ngành liên quan trong công tác kiểm tra, giám sát, tuyên truyền phòng chống bệnh TCM; tăng cường truyền thông phòng chống bệnh TCM; đôn đốc, kiểm tra, đánh giá việc triển khai thực hiện kế hoạch phòng chống bệnh TCM của các địa phương; phối hợp hoạt động liên ngành Y tế - Giáo dục phòng chống dịch bệnh TCM; thành lập các đội chống dịch cơ động tại các tuyến để tăng cường triển khai công tác phòng chống bệnh TCM; tiếp tục tổ chức tập huấn cho cán bộ y tế về giám sát, xử lý ổ dịch và hướng dẫn chẩn đoán, điều trị bệnh TCM theo qui định của Bộ Y tế.
Lập tổ cấp cứu lưu động chữa bệnh tay chân miệng
Trước tình hình dịch tay chân miệng vẫn bùng phát mạnh ở một số tỉnh, Cục Quản lý khám chữa bệnh (Bộ Y tế) mới đây có văn bản yêu cầu các bệnh viện thành lập các tổ cấp cứu lưu động để chống dịch.
Theo đó, mỗi bệnh viện, viện thành lập 2 tổ để sẵn sàng hỗ trợ hồi sức cấp cứu các ca bệnh nặng khi có yêu cầu của địa phương hoặc do sự điều động của Bộ Y tế. Riêng Bệnh viện Nhi Trungương, Bệnh viện Nhiệt đới Trung ương và các bệnh viện đa khoa trực thuộc Bộ có khoa nhi, khoa truyền nhiễm thì thành lập 4 tổ để hỗ trợ tuyến dưới chống dịch.
Cục Quản lý khám chữa bệnh cũng yêu cầu các đơn vị tập huấn kỹ đối với các tổ lưu động nêu trên về hướng dẫn, chẩn đoán điều trị bệnh. 11 tháng đầu năm nay, cả nước đã có hơn 90.000 trường hợp mắc bệnh tay chân miệng, trong đó 153 trẻ tử vong.
Số trẻ nghi mắc bệnh tay- chân- miệng tại Hải Phòng tăng nhanh
Những ngày gần đây, số trẻ em khám và điều trị với các biểu hiện nghi mắc bệnh tay- chân- miệng tại Bệnh viện Trẻ em Hải Phòng tăng nhanh. Một trẻ 2 tuổi tử vong cách đây mấy ngày sau 21 giờ nhập viện, mặc dù chưa khẳng định tử vong do bệnh tay- chân- miệng nhưng cũng khiến nhiều gia đình có con nhỏ lo lắng.
 |
Các thầy thuốc Khoa Truyền nhiễm Bệnh viện Trẻ em Hải Phòng chăm sóc cho các cháu
nghi bị bệnh tay-chân-miệng |
Trẻ em đến khám và điều trị tăng
Gần cuối giờ chiều 21-11, Bệnh viện Trẻ em Hải Phòng vẫn đông người ra vào. Cửa vào Khoa Hồi sức cấp cứu dường như bị bít bởi gần 20 người nhà người bệnh đứng án ngữ ngay cửa.
Bác sĩ Vũ Văn Ngọ, Trưởng Phòng Kế hoạch- Tổng hợp bệnh viện cho biết, từ đầu tháng 6 đến ngày 17-11, bệnh viện tiếp nhận 1585 trẻ em đến khám do nghi mắc bệnh tay- chân- miệng. Trong số này, 371 trẻ phải nhập viện điều trị theo dõi. Trung bình mỗi ngày có 30-40 trẻ đến khám do nghi mắc bệnh tay- chân- miệng, 1/3 số này phải nhập viện điều trị. Thời điểm chúng tôi có mặt tại bệnh viện, 191 trẻ đang điều trị tại các khoa truyền nhiễm, tiêu hóa và hồi sức cấp cứu của bệnh viện. Theo bác sĩ Ngọ, hầu hết số trẻ đang điều trị mắc bệnh mức độ2A (90%), một vài trẻ mắc bệnh mức độ 1. Tuy nhiên, có 18 trường hợp rất nặng, ở mức độ 2B, phải điều trị tại Khoa Hồi sức cấp cứu. Một trong 18 trường hợp này là cháu Nguyễn Thanh V,2 tuổi, ở thị trấn An Dương (huyện An Dương) vào bệnh viện lúc 9 giờ sáng ngày 21-11, được các bác sĩ xác định mắc bệnh độ 2B, nhưng bệnh tiến triển nhanh, đến 15 giờ cùng ngày đã chuyển sang mức độ 3, mức độ nguy hiểm.
Tìm hiểu về số trẻ đang điều trị do nghi mắc bệnh tay- chân- miệng tại đây, chúng tôi thấy hầu hết các quận, huyện trong thành phố đều có trẻ nghi mắc bệnh này. Tuy nhiên, số trẻ khu vực nội thành đông hơn. Về độ tuổi, hầu hết trẻ mắc bệnh từ 6 tháng đến dưới 3 tuổi. Điều trị căn bệnh này khá tốn kém, trung bình mỗi trẻ bị bệnh nặng điều trị ở Khoa Hồi sức cấp cứu chi phí 25-30 triệu đồng.Điều đáng lo ngại là, nhiều trường hợp trẻ vào bệnh viện điều trị trong tình trạng bệnh nặng, diễn biến nhanh nhưng triệu chứng không điển hình. Trường hợp cháu N, 2 tuổi, ở quận Lê Chân tử vong cách đây mấy ngày, vào bệnh viện cấp cứu lúc 3 giờ sáng hôm trước, đến 1 giờ sáng hôm sau đã tử vong là một trong số những trường hợp triệu chứng không điển hình. Theo các bác sĩ điều trị, cháu N sốt nhẹ ở nhà 3 ngày, đến ngày thứ tư có biểu hiện sốt cao, gia đình mới đưa vào bệnh viện cấp cứu thì đã muộn. Bệnh viện xác định cháu N tử vong do viêm não, có thể do biến chứng của bệnh tay- chân- miệng nhưng cháu không có bất cứ vết loét nào trên tay- chân- miệng.
Chủ động phát hiện bệnh tay- chân- miệng
Theo hướng dẫn của Bộ Y tế, triệu chứng lâm sàng ở giai đoạn ủ bệnh tay- chân- miệng từ 3 - 7 ngày. Giai đoạn khởi phát 1 - 2 ngày với các triệu chứng như sốt nhẹ, mệt mỏi, đau họng, biếng ăn, tiêu chảy vài lần trong ngày. Giai đoạn toàn phát có thể kéo dài 3 - 10 ngày với các triệu chứng điển hình của bệnh như loét miệng (vết loét đỏ hay phỏng nước đường kính 2 - 3mm ở niêm mạc miệng, lợi, lưỡi, gây đau miệng, bỏ ăn, bỏ bú, tăng tiết nước bọt), phát ban dạng phỏng nước (ở lòng bàn tay, lòng bàn chân, gối, mông; tồn tại trong thời gian ngắn (dưới 7 ngày) sau đó có thể để lại vết thâm, rất hiếm khi loét hay bội nhiễm), sốt nhẹ, nôn, biến chứng thần kinh, tim mạch, hô hấp thường xuất hiện sớm từ ngày 2 đến ngày 5 của bệnh. Ở thể lâm sàng tối cấp, bệnh diễn biến rất nhanh, có các biến chứng nặng như suy tuần hoàn, suy hô hấp, hôn mê dẫn đến tử vong trong vòng 24 - 48 giờ. Bệnh tay- chân- miệng được phân loại lâm sàng theo 4 cấp độ và tương đương là 4 cấp độ điều trị. Trong đó, độ 3, 4 là nguy hiểm nhất, nguy cơ tử vong cao.
Khuyến cáo các gia đình
Bác sĩ Vũ Văn Ngọ khẳng định, bệnh tay- chân- miệng diễn biến rất nhanh. Vì vậy, các gia đình cần cảnh giác, phát hiện sớm con, em nghi mắc căn bệnh này, đưa đến các cơ sở y tế khám kịp thời. Do chưa có vắc-xin điều trị đặc hiệu, vì vậy, để phòng bệnh tay- chân- miệng, Bộ Y tế khuyến cáo người dân và cộng đồng thực hiện vệ sinh cá nhân, rửa tay bằng xà phòng (nhất là sau khi thay quần áo, tã, sau khi tiếp xúc với phân, nước bọt), rửa sạch đồ chơi, vật dụng, sàn nhà, lau sàn nhà bằng dung dịch khử khuẩn Cloramin B 2% hoặc các dung dịch khử khuẩn khác. Khi trẻ bị bệnh, cách ly trẻ tại nhà, không đến nhà trẻ, trường học, tránh lây nhiễm sang các trẻ khác.
Nóng ran tình hình bệnh tay chân miệng
Bệnh tay chân miệng vẫn đang không ngừng bùng phát tại TP.HCM và khu vực tỉnh, thành phía Nam. Trước tình hình này, một số bệnh viện đã có những ghi nhận, nghiên cứu về nhóm virus gây bệnh của năm nay và đưa ra lời khuyến cáo.
Nhiều ca nặng, chi phí điều trị cao
Theo sự nghiên cứu và tổng hợp của Bệnh viện Nhi Đồng 2, TP.HCM, tính từ đầu năm đến tháng 7/2011, có 13.330 ca đến khám mắc tay chân miệng. Trong số đó có 3.580 trường hợp nặng phải nhập viện và 17 ca tử vong. Tuy nhiên, cùng thời điểm này của năm 2010, Bệnh viện Nhi Đồng 2 chỉ có 9.998 ca tay chân miệng đến khám, 1.952 ca nhập viện và 4 ca tử vong.
Các bác sĩ cho biết bệnh tay chân miệng do virus đường ruột (Enterovirus) gây ra. Trong đó thường gặp nhất là nhóm A 16 và E V 71. Nhóm E V 71 gây ra biến chứng nặng về thần kinh, hô hấp, tim mạch, dễ làm cho bệnh nhân tử vong nếu không được điều trị kịp thời. Chi phí trung bình cho mỗi đợt nằm viện của một ca nhiễm tay chân miệng độ 2 trở lên tốn khoảng 44 triệu đồng. Nếu bệnh nhân phải lọc máu thì chi phí hết khoảng 57 triệu đồng.
Qua đó, Bệnh viện Nhi Đồng 2 nhận định bệnh tay chân miệng đang diễn tiến rất nhanh và phức tạp tạo thành dịch. Điều này đòi hỏi ngành y tế phải có nguồn nhân lực, thuốc và phương tiện điều trị. Theo các bác sĩ của Bệnh viện Nhi Đồng 2, trong việc điều trị bệnh tay chân miệng thì vai trò của hồi sức tim – não đặc biệt quan trọng. Phương pháp lọc máu cũng đã bước đầu làm giảm tỷ lệ tử vong ở các bệnh nhân nặng.
 |
| Cần phân biệt với một số tổn thương ở vùng họng miệng với bệnh tay chân miệng |
Ca bệnh sẽ còn tăng cao ở đỉnh dịch thứ 2
Tuy nhiên, Bệnh viện Nhi Đồng 2 dự đoán sự gia tăng của bệnh tay chân miệng không chỉ dừng lại ở đây mà sẽ còn cao hơn ở đỉnh dịch thứ 2. Do đó ngành y tế cần phải có sự điều chỉnh, phân công nhiệm vụ hợp lý, hỗ trợ chuyên môn cho các bệnh viện tuyến trước để tránh quá tải cho các bệnh viện tuyến trên.
Theo nghiên cứu về kết quả xét nghiệm Enterovirus trên bệnh nhân tay chân miệng khu vực phía Nam tính đến ngày 18/7 mà Viện Pasteur TP.HCM công bố thì từ đầu năm đến nay, ở Bệnh viện Nhi Đồng 2 có 35% số bệnh nhân tay chân miệng do nhóm E V 71 và 44% do nhóm E V.
Tình hình phân bố số ca nhiều nhất ở khu vực Tây Nguyên. Kết quả xét nghiệm 9 ca tử vong do tay chân miệng ở TP.HCM có tới 5 ca là do nhóm E V 71. Tính đến nay, toàn miền Nam có 24 ca tay chân miệng tử vong (66% do E V 71, 17% do E V).
Tại một số tỉnh, thành lân cận khác diễn biến của dịch tay chân miệng cũng vô cùng phức tạp. Chẳng hạn như tỉnh Đồng Tháp, trong 6 tháng đầu năm có 1.022 trường hợp nhiễm tay chân miệng. 82% trẻ mắc bệnh ở độ tuổi từ 1 đến 3. Như vậy, lượng bệnh tay chân miệng của tỉnh này đã tăng đến 5,5 lần so với cùng kỳ năm 2010. Trước tình hình như trên, ngành y tế TP.HCM đã vô cùng ráo riết, tích cực để tuyên truyền, phòng, chống bệnh tay chân miệng cho người dân.
Vào đầu tháng 7, Bệnh viện Nhi Đồng 1 đã tổ chức một buổi sinh hoạt chuyên đề Tay chân miệng cho cộng đồng. Buổi sinh hoạt này thu hút sự có mặt của 300 phụ huynh và các cô giáo trường mầm non tham dự. Theo bác sĩ Trương Hữu Khanh, Trưởng khoa Nhiễm – Thần Kinh, Bệnh viện Nhi Đồng 1, TP.HCM thì cách phòng ngừa tay chân miệng hữu hiệu nhất vẫn là vệ sinh sạch sẽ, phụ huynh thường xuyên rửa tay cho bé. Nếu cha mẹ thấy trẻ có biểu hiện nổi bóng nước ở tay, chân và miệng, sốt cao thì cần đưa đến cơ sở y tế ngay để được điều trị kịp thời
 |
Các phụ huynh được tuyên truyền về cách nhận biết bệnh tay chân miệng và cách phòng ngừa
cho trẻ. Ảnh: Bệnh viện Nhi Đồng 1. |
Bộ Y tế kiểm tra tình hình bệnh tay chân miệng tại Ninh Thuận
Ngày 10-11, Đoàn công tác Bộ Y tế do ông Trần Thanh Dương, Phó Cục trưởng Cục Y tế Dự phòng (Bộ Y tế) làm trưởng đoàn đã đi kiểm tra tình hình diễn biến dịch bệnh tay chân miệng tại Ninh Thuận.
Page Content
Tại buổi làm việc với lãnh đạo tỉnh Ninh Thuận, ông Trần Thanh Dương cho biết: “Qua kiểm tra thực tế, dịch bệnh tay chân miệng ở tỉnh Ninh Thuận diễn biến phức tạp trên diện rộng, tỷ lệ mắc cao, cường độ mắc bệnh lớn hơn so với các tỉnh phía Nam, khu vực miền Trung, nên việc công bố dịch của tỉnh Ninh Thuận là phù hợp với quy định hiện hành, phù hợp với tình hình thực tế của tỉnh”.
Bệnh tay chân miệng xuất hiện tại tỉnh Ninh Thuận từ tháng 4-2011. Tính đến ngày 9-11, toàn tỉnh đã ghi nhận 558 trường hợp mắc bệnh tay chân miệng. So với cùng kỳ năm trước, số trường hợp mắc bệnh tăng trên 28 lần. Bệnh xảy ra tại 54/65 xã, phường trên phạm vi 7/7 huyện, thành phố.
Riêng trong tháng 10-2011 và tuần đầu tháng 11-2011 đã phát triển thành dịch với 227 trường hợp mắc bệnh, bằng 68% số mắc từ đầu năm đến cuối tháng 9-2011. Đặc biệt, trong hai tháng 10 và 11-2011 đã có 3 trường hợp tử vong, nâng tổng số người tử vong trên địa bàn tỉnh đến nay lên 4 ca.
Ông Lê Minh Định, giám đốc sở y tế tỉnh Ninh Thuận đề nghị Bộ Y tế nhanh chóng hỗ trợ hóa chất (Cloramin B) phục vụ công tác xử lý dịch; cung cấp một số trang thiết bị phục vụ công tác điều trị bệnh tay chân miệng tại các bệnh viện trong tỉnh; chỉ đạo các bệnh viện khu vực cử cán bộ chuyên sâu tăng cường hỗ trợ công tác chống dịch...