Ngày 28/5/2014, giới chức y tế Ai Cập xác nhận một bệnh nhân tử vong sau khi nhiễm MERS-CoV, đây là trường hợp tử vong đầu tiên do chủng virus này tại Ai Cập là một phụ nữ 56 tuổi vừa trở về sau chuyến hành hương tại Saudi Arabia và được chuyển tới một bệnh viện tại tỉnh miền Nam Aswan để khám và điều trị tích cực. Một nhóm các nhà khoa học Ai Cập, Hong Kong (Trung Quốc) và Mỹ ngày 27/2 cho biết đã tìm thấy chủng virus MERS-CoV trong các mẫu phẩm lấy từ lạc đà ở Ai Cập
Ai Cập ghi nhận trường hợp tử vong đầu tiên do virus MERS
Các nhà nghiên cứu đã tiến hành 12 đợt thu thập mẫu phẩm niêm mạc mũi và huyết thanh của 110 lạc đà trưởng thành (loại có 1 bướu) tại các lò mổ ở Ai Cập trong khoảng thời gian từ tháng 6-12/2013. Kết quả phân tích cho thấy có bốn con lạc đà dương tính với virus MERS-CoV. Tuy nhiên, tất cả các mẫu huyết thanh của 179 người làm việc tại các lò mổ này đều âm tính với chủng virus này. Kết quả nghiên cứu nói trên cung cấp thêm bằng chứng cho thấy lạc đà có thể là nguồn lây nhiễm virus ở người.
Trước đó, ngày 17/12, các nhà khoa học Hà Lan và Qatar thông báo lần đầu tiên chứng minh được rằng lạc đà bị lây nhiễm virus MERS-CoV, qua phân tích các mẫu phẩm lâm sàng gồm niêm mạc mũi, máu và mẫu phẩm trực tràng lấy từ 14 con lạc đà sống cùng một chuồng ở Qatar. Theo số liệu của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), kể từ khi MERS-CoV xuất hiện lần đầu tiên vào tháng 9/2012, trên toàn thế giới đã có 182 trường hợp nhiễm, trong đó có 79 người tử vong. Saudi Arabia là nước chịu ảnh hưởng nặng nề nhất với 60 người tử vong trên tổng số 145 ca nhiễm.
Tháng 10 năm ngoái, một bệnh nhân nữ tại tỉnh Mansoura ở miền Bắc Ai Cập được cho là tử vong do nhiễm virus MERS-CoV. Tuy nhiên, Bộ Y tế nước này sau đó khẳng định rằng trường hợp tử vong này là do nhiễm virus cúm A/H1N1 hay còn gọi là cúm lợn. MERS-CoV được coi là "họ hàng" của virus gây hội chứng viêm đường hô hấp cấp (SARS) từng ám ảnh châu Á năm 2003. Giống như SARS, virus MERS cũng gây các triệu chứng cúm và được cho là có thể truyền từ động vật sang người, song nguy hiểm hơn SARS vì có thể gây suy thận và tỷ lệ tử vong ở người nhiễm bệnh lên tới 51%. Hiện nay các chuyên gia vẫn gặp nhiều khó khăn trong quá trình tìm hiểu đặc tính của MERS, cũng như chưa tìm ra vắcxin phòng chống
Đã chứng minh được lạc đà nhiễm virus MERS-CoV
Các nhà khoa học Hà Lan và Qatar ngày 17/12 thông báo họ đã chứng minh được lạc đà bị lây nhiễm virus gây Hội chứng Hô hấp Trung Đông (MERS-CoV). Phát hiện mới đã củng cố thêm nghi ngờ cho rằng các loài động vật có thể là nguồn làm bùng phát dịch ở người. Sử dụng kỹ thuật phân tích gen của virus, các nhà khoa học đã chứng minh được rằng 3 trong số 14 lạc đà (loại có một bướu) tại một nông trại ở Qatar, nơi có hai người nhiễm MERS-CoV, cũng bị lây nhiễm loại virus hô hấp nguy hiểm này. Nhóm nghiên cứu đã thu thập các mẫu bệnh phẩm lâm sàng gồm niêm mạc mũi, máu và bệnh phẩm trực tràng cùng với mẫu phân từ 14 chú lạc đà sống cùng một chuồng ở Qatar. Trước đó khoảng một tuần, người chủ trang trại này cũng bị chẩn đoán nhiễm virus MERS-CoV.
Những mẫu bệnh phẩm được chuyển tới phòng thí nghiệm ở Hà Lan để phân tích gen của virus và xét nghiệm kháng thể. Kết quả cho thấy virus MERS-CoV tồn tại trong 3 trên tổng số 14 chú lạc đà được xét nghiệm.
Các nhà nghiên cứu cho biết dù không trùng lặp hoàn toàn nhưng sự sắp xếp chuỗi gen của virus ở ba chú lạc đà nhiễm bệnh là rất giống với gen virus được tìm thấy trong hai người bệnh ở cùng khu vực này. Họ cũng nhấn mạnh rằng trong 14 con lạc đà được xét nghiệm đều có kháng thể chống lại MERS-CoV. Điều này chứng tỏ virus MERS-CoV có thể đã từng lây truyền giữa những động vật này, nên chúng đã tự hình thành cơ chế bảo vệ hệ miễn dịch chống lại sự lây nhiễm.
Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu cho rằng còn quá sớm để kết luận liệu những con lạc đà trên là nguồn lây MERS-CoV đối với hai bệnh nhân hay ngược lại. Họ cho biết cần nghiên cứu thêm trước khi có công bố chính thức và không loại trừ khả năng khác là cả người và lạc đà có thể đã bị lây nhiễm virus MERS-CoV từ vật chủ thứ ba chưa được biết tới, hoặc các vật nuôi thông thường khác như gia súc, dê, cừu.
Giống như virus gây hội chứng viêm đường hô hấp cấp (SARS) từng bùng phát tại châu Á năm 2003, virus MERS-CoV cũng gây các triệu chứng cúm và được cho là có thể truyền từ động vật sang người. Nguy hiểm hơn, virus MERS-CoV có thể gây suy thận và tỷ lệ tử vong ở người nhiễm bệnh lên tới 51%. Tính đến nay, virus MERS-CoV đã cướp đi 71 sinh mạng trong tổng số 163 trường hợp lây nhiễm trên toàn cầu..
Nguồn lây nhiễm virus virus MERS-CoV cho con người là từ lạc đà
Trước tình trạng Hội chứng viêm đường hô hấp cấp ở Trung Đông do virus corona (MERS-CoV) lan rộng ở nhiều quốc gia trên thế giới, mới đây, Tổ chức Y tế thế giới đưa ra khuyến cáo người dân về một số biện pháp phòng tránh virus nguy hiểm này. Theo Tổ chức Y tế thế giới, nguồn lây nhiễm virus này cho con người được xác định là từ lạc đà. Các động vật khác như dê, bò, cừu, trâu, lợn, các loài gia cầm đã được kiểm tra kháng thể đối với MERS-CoV nhưng không phát hiện thấy có kháng nguyên của virus này. Tổ chức Y tế thế giới khuyến cáo, việc tiêu thụ sản phẩm thịt lạc đà sống hoặc nấu chưa chín như sữa và thịt, ẩn chứa nguy cơ lây nhiễm cao với một loạt các sinh vật có thể gây bệnh cho con người. Sản phẩm từ lạc đà đã được nấu hoặc thanh trùng là an toàn cho người tiêu dùng, nhưng cũng phải được xử lý cẩn thận để tránh lây nhiễm chéo với các loại thực phẩm chưa nấu chín. Những người có bệnh tiểu đường, suy thận, bệnh phổi mãn tính, suy giảm miễn dịch được coi là có nguy cơ cao với việc nhiễm MERS-CoV. Vì vậy, những người này càng cần cẩn thận trong việc ăn thịt, sữa của lạc đà đúng cách.
Người dân cần thực hành tốt các biện pháp an toàn thực phẩm như không ăn thịt chưa nấu chín hoặc thức ăn được chuẩn bị trong điều kiện mất vệ sinh, rửa kỹ các loại trái cây và rau quả trước khi ăn; và duy trì vệ sinh cá nhân.
Từ tháng 9-2012 đến nay, trên thế giới đã ghi nhận gần 300 trường hợp nhiễm MERS- CoV, trong đó có 93 trường hợp tử vong tại 14 quốc gia. 75% trường hợp MERS- CoV được báo cáo gần đây là lây nhiễm thứ phát do có sự lây truyền từ người sang người qua tiếp xúc gần và có các chùm ca bệnh. Phần lớn các trường hợp lây nhiễm thứ phát này là cán bộ y tế làm việc trong các cơ sở y tế bị lây bệnh khi tiếp xúc và điều trị bệnh nhân MERS- CoV, trong đó có nhiều trường hợp không có triệu chứng.
Tổ chức Y tế thế giới (WHO) nhận định, trong thời gian tới có thể sẽ ghi nhận thêm trường hợp nhiễm mới MERS- CoV tại các quốc gia khác do có giao lưu về đi lại và du lịch với các quốc gia hiện đang có dịch bệnh. WHO hiện cũng đã cảnh báo về bệnh viêm đường hô hấp cấp do virus corona có nguy cơ xâm nhập vào Việt Nam, với các triệu chứng lâm sàng như: sốt trên 38°C, ho, khó thở, viêm phổi. Nếu phát hiện trường hợp có biểu hiện sốt, viêm đường hô hấp cấp không rõ nguyên nhân cần tổ chức khám, cách ly, lấy mẫu để xét nghiệm. Đặc biệt chú ý các trường hợp đến từ vùng Trung Đông. MERS gây các triệu chứng như sốt, ho, khó thở, viêm phổi và được coi là "họ hàng" với virus gây hội chứng viêm đường hô hấp cấp (SARS) từng là nỗi ám ảnh với châu Á năm 2003 khiến hơn 8.000 người nhiễm bệnh và 9% trong số đó tử vong. Mặc dù số trường hợp nhiễm chủng virus này trên thế giới tương đối thấp, song tỷ lệ tử vong lên tới gần 30% tại Trung Đông. Điều này khiến giới khoa học và nhà chức trách lo ngại.
Tuy số ca nhiễm đang tăng nhanh tại Saudi Arabia, song WHO cho biết, virus gây chết người này chưa tạo ra tình trạng khẩn cấp toàn cầu đối với y tế cộng đồng. Theo thông báo của Ủy ban khẩn cấp Tổ chức y tế thế giới, dựa trên thông tin hiện nay, xét ở góc độ tác động đối với sức khỏe cộng đồng, mức nghiêm trọng hiện rất đáng lo ngại, song chưa có bằng chứng cụ thể nào cho thấy MERS liên tiếp lây truyền từ người sang người. Bộ Y tế Saudi Arabia ngày 15-5 xác nhận có thêm 3 trường hợp nhiễm mới và 3 ca tử vong do virus gây Hội chứng hô hấp cấp vùng Trung Đông (MERS), nâng tổng số ca nhiễm bệnh tại quốc gia này lên 514 người, trong đó có 160 ca tử vong. Cũng trong ngày 15-5, Sở Y tế bang Florida, Mỹ thông báo, bệnh nam 44 tuổi đến từ Saudi Arabia là trường hợp thứ hai nhiễm virus MERS tại Mỹ. Bệnh nhân này hiện được điều trị cách ly tại một bệnh viện ở thành phố Orlando (O-lan-đô). Trước đó, ngày 13-5, hai trong tổng số 20 nhân viên y tế có tiếp xúc với bệnh nhân nói trên xuất hiện một số triệu chứng ốm, khiến giới chức y tế lo ngại virus MERS có thể lây từ người sang người. Viện Môi trường và Sức khỏe cộng đồng Hà Lan ngày 15-5 cũng xác nhận ca nhiễm virus MERS thứ hai tại nước này, chỉ một ngày sau khi trường hợp đầu tiên được ghi nhận. Cả hai trường hợp nhiễm virus MERS tại Hà Lan đều là thành viên trong một gia đình, đã cùng nhau du lịch tại Saudi Arabia từ ngày 25-4 đến ngày 10-5 vừa qua. |
|
APEC, châu Phi và Trung Đông tăng cường cảnh giác cúm gia cầm
Các quốc gia khu vực châu Á - Thái Bình Dương, châu Phi và Trung Đông đã tăng cường cảnh giác cúm gia cầm sau khi virus chết người này gần đây được tìm thấy tại nhiều nước châu Âu. 21 nước thành viên thuộc diễn đàn hợp tác kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC) đã nhóm họp hôm nay 31-10 tại thành phố Brisbane của Australia để tìm các biện pháp ngăn ngừa dòng virus cúm H5N1. Theo giới chức Australia, các quan chức y tế APEC lần đầu tiên nhóm họp để xây dựng kế hoạch chuẩn bị nếu dịch cúm xảy ra và trong trường hợp xấu nhất là virus cúm gia cầm có thể lây lan từ người sang người. Việc chia sẻ thông tin và thành lập kho dự trữ vaccine cúm cho khu vực nhằm chống lại virus gây chết người H5N1 là những vấn đề hàng đầu được đưa vào chương trình nghị sự.
Một cuộc họp khác của APEC cũng đang được chuẩn bị, dự kiến sẽ diễn ra vào giữa tháng 11 tại Busan, Hàn Quốc, nơi các nhà lãnh đạo hy vọng sẽ tiếp tục thảo luận các bước chống lại cúm gia cầm. Trong khi đó, cũng vào hôm nay, hơn 80 bộ trưởng và chuyên gia thú y của các nước châu Phi cũng đang nhóm họp tại thủ đô Rwandan của Kigali để bàn thảo các biện pháp ngăn ngừa chủng virus H5N1 xâm nhập châu Phi.
Những đàn chim di trú được cho là nguồn lây nhiễm virus cúm gia cầm. Kể từ khi cúm gia cầm được phát hiện tại châu Âu, các chuyên gia cảnh báo vào mùa đông, chim di trú có thể mang virus này đến các khu vực ấm hơn tại Bắc Phi, bao gồm vùng châu thổ sông Nile. Cuộc họp này diễn ra sau khi Tổ chức Y tế thế giới hôm thứ sáu cảnh báo châu Phi đang chưa kiểm soát chặt chẽ cúm gia cầm và hệ thống chăm sóc y tế thiếu thốn tại đây sẽ cản trở nếu như xuất hiện H5N1.
Mối lo ngại này cũng lan tới khu vực Trung Đông, nơi hai hội nghị vừa được tổ chức tại Ai Cập và Cyprus để thảo luận các biện pháp chống virus cúm gia cầm. Bộ trưởng Bộ Y tế Palestine, Zuhni Al-Waheidi, người đã tham dự cả 2 cuộc họp này hôm qua cho biết chính phủ Palestine đã chi hơn 3 triệu USD để chuẩn bị cho dịch cúm mặc dù hiện nay cúm gia cầm chưa được phát hiện tại lãnh thổ nước này.
Tại Iraq, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp Ali al-Bahadli cho biết các nhân viên thú y đã hợp tác hành động để giám sát tình hình. Vào hôm qua, khu vực Kurdistan phía bắc Iraq báo cáo phát hiện có 2 trường hợp cúm gia cầm nhưng các chuyên gia đã loại trừ cả 2 trường hợp này đều không phải do chủng virus H5N1.