Trước tình hình bệnh dịch tiêu chảy cấp ngày càng phát triển và sự quan tâm của dư luận cũng như cộng đồng về khả năng ngăn ngừa dịch bệnh này, ngày 22/4/2008 Bộ Y tế và Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã có Thông cáo báo chí về bệnh tiêu chảy cấp nguy hiểm trong đó có nguyên nhân do phẩy khuẩn tả ở Việt Nam.
Bộ Y tế đã và đang phối hợp chặt chẽ với Tổ chức Y tế Thế giới để đối phó với dịch tiêu chảy cấp nguy hiểm trong đó đã có một số người có xét nghiệm dương tính với phẩy khuẩn tả. Hai bên đã bắt đầu hợp tác ngay từ khi bùng phát đợt dịch đầu tiên được ghi nhận vào tháng 10 năm 2007.Một số bài báo trên các phương tiện truyền thông đã bày tỏ mối quan tâm về sử dụng cụm từ “Bệnh tiêu chảy cấp nguy hiểm” để nói về các ca bệnh trong đợt dịch này.Bệnh tiêu chảy cấp nguy hiểm trong đó có nguyên nhân do phẩy khuẩn tả là cách gọi thích hợp nhất để mô tả dịch này.
PGS.TS.Trịnh Quân Huấn, Thứ trưởng Bộ Y tế, cho biết “Việc xét nghiệm cho mọi trường hợp tiêu chảy cấp nguy hiểm trong thời gian dịch bùng phát trên diện rộng là không thực tế. Điều quan trọng hơn trong khi có dịch là mọi trường hợp tiêu chảy cấp nguy hiểm đều được xử lý như thể các trường hợp đã được xét nghiệm dương tính với phẩy khuẩn tả”. Đó chính là điều đang diễn ra tại Việt Nam và điều này có thể lý giải tại sao cho đến nay chưa có ca tử vong nào được ghi nhận.
Tổng số ca được xử lý như tả (có nghĩa là các trường hợp tiêu chẩy cấp nguy hiểm) cũng như số ca đã được khẳng định bằng xét nghiệm labo (có nghĩa là những ca đã khẳng định là tả) đều cần được báo cáo. TS. Jean-Marc Olive, Trưởng đại diện Tổ chức Y tế Thế giới tại Việt Nam, nói: “Mặc dù cách làm này có thể gây đôi chút khó hiểu song đây vẫn là một trong những cách tốt nhất để phân loại và báo cáo các ca bệnh này”.
 |
Nhiều trẻ em và các hộ gia đình ở nông thôn đang sống chung với nguồn nước
ô nhiễm. Đây chính là nguyên nhân gây ra các bệnh về đường tiêu hóa.(ảnh st) |
Bộ Y tế đang tiếp tục chủ động và tích cực đối phó với dịch và đề nghị Tổ chức Y tế Thế giới hỗ trợ kỹ thuật.Khi dịch lây qua đường ăn uống hoặc đường nước thì rất khó xác định nguồn lây nhiễm. Ngay cả những nơi có điều kiện tốt nhất thì việc xác định được nguồn lây nhiễm cũng chỉ đạt được khoảng 30% của các vụ dịch đã xảy ra.Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương, với sự hỗ trợ của các cố vấn kỹ thuật của Tổ chức Y tế Thế giới, đã rất tích cực truy tìm nguồn bệnh và đã đạt tới trình độ chuyên môn cao cả trong các điều tra dịch tễ học và xét nghiệm.Các cuộc điều tra đã xác định được bản chất của chủng tả và các hoạt động nguy cơ cao dẫn đến việc lây nhiễm phẩy khuẩn tả trong đợt dịch này. Yếu tố nguy cơ cao lây nhiễm tả là các bữa ăn có thịt chó, mắm tôm và rau sống.Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương đã bắt đầu tiến hành các cuộc điều tra bổ sung để thu thập thêm thông tin làm cơ sở cho hành động và các hoạt động theo dõi giám sát mạnh mẽ hơn sẽ làm giảm nguy cơ bùng phát dịch trong tương lai.
Bộ Y tế và Tổ chức Y tế Thế giới đã nhất trí cao với việc tiếp tục triển khai hoạt động sau đây để ngăn chặn dịch.
-Nhanh chóng xác định và xử lý ca bệnh;
-Tăng cường thanh kiểm tra những người bán thức ăn đường phố để cải thiện điều kiện an toàn vệ sinh thực phẩm, xác định xử lý cơ sở vi phạm;
-Khử trùng môi trường bệnh nhân sinh sống;
-Duy trì nguồn cung cấp nước sạch;
-Phát động truyền thông đại chúng với các thông điệp chủ đạo về giảm nguy cơ cho con người thông qua đẩy mạnh công tác an toàn thực phẩm và vệ sinh cá nhân;
Do dịch tả có nguy cơ bùng phát cao vào mùa mưa nên có thể sẽ có những đợt dịch mới xảy ra trong thời gian tới ở Việt Nam.Tổ chức Y tế Thế giới khuyến cáo rằng các biện pháp đang triển khai để đối phó với dịch nên tiếp tục được duy trì trong tương lai và trở thành một hoạt động thường xuyên. Đặc biệt, Tổ chức Y tế Thế giới khuyến cáo việc thông qua và đẩy mạnh việc triển khai trên diện rộng 5 biện pháp chính để đảm bảo an toàn thực phẩm là những biện pháp luôn được cho là quan trọng trong công tác phòng ngừa các bệnh lây qua đường thực phẩm và nước. Đó là:
1. Giữ gìn vệ sinh, đặc biệt là rửa tay bằng xà phòng trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh.
2. Tách riêng thức ăn chín và sống, đặc biệt là thực phẩm có nguy cơ cao như thịt, gia cầm và hải sản sống.
3. Đun nấu thức ăn kỹ.
4. Bảo quản thực phẩm ở nhiệt độ an toàn, đặc biệt là bảo quản thức ăn đã nấu chín ở nhiệt độ trên 60oC hoặc lạnh 5oC.
5. Sử dụng nước sạch (nước đã khử trùng Clo hoặc đun sôi) để phục vụ ăn uống và làm sạch thực phẩm tươi sống như rau quả.
Đầu mối tiếp xúc với giới truyền thông Bộ Y tế
TS. Nguyễn Huy Nga
Cục trưởng Cục Y tế Dự phòng và Môi trường
huynga2000@yahoo.com
Điện thoại: (84-4) 846 2364: mobile (84) 0903 413 572
Tổ chức Y tế Thế giới tại Việt Nam
Cô Dida Connor
Cán bộ truyền thông
didac@vtn.wpro.who.int
Điện thoại: (84- 4) 943 3734/5/6- Ext. 83824; mobile: (84) 0915 413814
Khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới về phòng ngừa bệnh tả tại Việt Nam
Bệnh tả là gì ?
Bệnh tả là bệnh tiêu chảy cấp nguy hiểm có tác nhân gây bệnh là phẩy khuẩn tả Vibrio cholerae. Khoảng 20% trường hợp có triệu chứng tiêu chảy rõ ràng bắt đầu từ 6 giờ đến một vài ngày sau khi phơi nhiễm. Trường hợp mất nước nặng có thể đe dọa đến tính mạng và tử vong có thể xẩy ra sau một vài giờ nếu không được chữa trị. Khoảng 75% trường hợp không có biểu hiện tiêu chảy và 23% bị tiêu chảy nhẹ.
Bệnh tả tìm thấy ở đâu ?
Nơi sinh tồn tự nhiên của phẩy khuẩn tả là nước và ruột non của con người. Vi khuẩn có thể tìm thấy ở các sông, suối, các vật dụng chứa nước và trong phân lỏng của người nhiễm tả.
Bệnh tả lây lan nhanh như thế nào ?
Bạn có thể nhiễm bệnh do dùng đồ ăn thức uống bị ô nhiễm phân có phẩy khuẩn tả. Một số ví dụ như ăn gỏi hải sản, hoa quả rau sống ô nhiễm hoặc đồ ăn chưa nấu chín. Bạn cũng có thể mắc bệnh nếu sử dụng thức ăn đã bị ô nhiễm do để ở nhiệt độ bình thường trong phòng trong vài giờ.
Phẩy khuẩn tả có thể tồn tại bao lâu trong thực phẩm ?
Tùy thuộc vào độ ẩm, nồng độ acid và nhiệt độ trong thực phẩm. Các nghiên cứu cho thấy phẩy khuẩn tả có thể tồn tại tới 2- 3 ngày trong hành và tỏi, tới 5 ngày trong cơm và trứng chín, và tới hàng tuần trong các loại trai, sò và sữa. Vi khuẩn tả không tồn tại lâu trong rau quả có độ chua như chanh, cà chua, trong các thức ăn có dấm hoặc nhiều muối.
Phẩy khuẩn tả có thể tồn tại bao lâu trong phân ?
Hầu hết những người nhiễm bệnh có thể có phẩy khuẩn tả trong phân trong vòng từ 7 - 14 ngày. Rất ít người mang phẩy khuẩn tả tới 30 - 40 ngày.
 |
Các nhân viên y tế đang khử trùng các nguồn nước bị ô nhiễm |
Yếu tố làm tăng nguy có mắc bệnh tả ?
Cách chính khiến bạn có thể mắc bệnh tả là tình cờ sử dụng đồ ăn thức uống bị ô nhiễm bởi phân có vi khuẩn tả. Điều này có thể xảy ra khi phân người được dùng để bón rau quả, khi rau quả được ngâm rửa trong nước sông hồ bị ô nhiễm, khi dùng đồ ăn đã bị ô nhiễm do để ở nhiệt độ bình thường trong phòng trong vài giờ, khi dùng lại nước rửa rau quả và khi sử dụng dao thớt chung để thái thịt chín và thịt sống.
Làm thế nào để đề phòng mắc bệnh tả ?
An toàn thực phẩm và vệ sinh cá nhân tốt giúp bảo vệ bạn khỏi bệnh tả. Năm cách chính để đảm bảo an toàn thực phẩm hơn là rửa tay trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh, bảo quản thức ăn chín và sống riêng để tránh ô nhiễm chéo, nấu chín thức ăn tới nhiệt độ 70o C trở lên để diệt vi khuẩn, bảo quản thức ăn ở nhiệt độ dưới 5oC hoặc trên 60oC để ngăn ngừa sự phát triển của vi khuẩn và sử dụng nước sạch để rửa rau quả.
Để biết thêm thông tin về an toàn thực phẩm, xin tìm hiểu tại:
www.who.inf/foodsafety/consumer/5keys/en/index/html