Ngày 26/11/2014. Các nhà khoa học cho biết vắc-xin Ebola 'đầy hứa hẹn' sau khi thử nghiệm ở người (Ebola vaccine 'promising' say scientists after human trial). WHO cho biết Khủng hoảng Ebola giờ đang 'ổn định' tại Guinea, WHO cho biết (Ebola crisis now 'stable' in Guinea, WHO says).
Thử nghiệm vac xin “đầy hứa hẹn”
Ngày 26/11/2014. Các nhà khoa học cho biết vắc-xin Ebola 'đầy hứa hẹn' sau khi thử nghiệm ở người (Ebola vaccine 'promising' say scientists after human trial). Fergus Walsh Medical-Phóng viên y tế cho biết đây là quan điểm của tôi về các vấn đề y tế và sức khỏe trong ngày, đặc biệt là những người có liên quan đến nghiên cứu và y đức.
Cuộc thử nghiệm vaccine ngừa Ebola đầu tiên trên người cho thấy rằng vắc xin an toàn và có thể giúp hệ thống miễn dịch chống lại virus này, 20 nguyện viên đã được chủng ngừa tại Hoa Kỳ. Các nhà khoa học tại Viện Y tế quốc gia Hoa Kỳ (NIH) đã mô tả các kết quả là "đầy hứa hẹn". Nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Y học New England (New England Journal of Medicine_NEJM), không một ai trong số những người được tiêm chủng gặp các tác dụng phụ lớn và tất cả đều sản sinh các kháng thể. TS. Anthony Fauci của NIH phát biểu trên BBC: "Về khía cạnh an toàn và khả năng tạo ra đáp ứng miễn dịch thích hợp, chúng tôi có thể gọi cuộc thử nghiệm này là một thành công tuyệt đối, mặc dù mới chỉ là thử nghiệm ban đầu của giai đoạn một (phase one)". Các tình nguyện viên được chia thành hai nhóm, mỗi nhóm được tiêm một liều thấp hoặc cao, đáp ứng kháng thể mạnh hơn ở những người nhận được liều cao hơn. Các nhà nghiên cứu thấy rằng 7 trong số những tình nguyện viên được tiêm liều cao và hai trong số được tiêm liều thấp sản sinh các đáp ứng miễn dịch tế bào T có thể đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ chống lại virus Ebola. Vắc-xin sử dụng một loại virus cảm cúm ở tinh tinh đã được biến đổi gen để đưa một loại protein không bị nhiễm Ebola lên trên bề mặt của nó.
 |
| Một phụ nữ 39 tuổi là tình nguyện viên đầu tiên được tiêm vắc-xin Ebola thử nghiệm. |
Có 4 cuộc thử nghiệm đang được tiến hành đối với vắc-xin thử nghiệm này, trong đó vắc xin của Hoa Kỳ là vắc xin nhị giá (bivalent ) nhằm giúp bảo vệ chống lại các chủng Sudan và Zaire của Ebola. Chính chủng sau chịu trách nhiệm cho sự bùng phát dịch hiện nay. Các thử nghiệm đối với một loại vắc xin đơn giá (monovalent vaccine)-chống lại chủng Zaire-cũng đang được tiến hành ở Oxford, Mali và Thụy Sĩ, nếu những thử nghiệm này cũng mang lại các kết quả tích cực thì khi đó vắc xin đơn giá này sẽ được cung cấp cho hàng ngàn nhân viên y tế ở Tây Phi. TS. Fauci cho biết: "Đây sẽ là cuộc thử nghiệm giai đoạn hai/ba (phase two/three) quy mô lớn ở Tây Phi và sẽ cho thấy liệu vắc xin này có hoạt động và thực sự an toàn hay không". Ông cho biết thêm: "Nếu dịch bệnh vẫn còn tiếp tục xảy ra trong sáu tháng kể từ bây giờ và vào thời điểm đó vắc xin này được chứng minh là có hiệu quả thì nó có thể tác động rất tích cực đối với tình hình dịch bệnh hiện nay". Tuy nhiên theo ông mục tiêu lâu dài là nhằm sản xuất một loại vắc-xin giúp bảo vệ chống lại các vụ dịch bùng phát trong tương lai, nếu vắc-xin tỏ ra hiệu quả thì cũng không chắc là tác dụng bảo vệ sẽ kéo dài bao lâu.
 |
| Một nhân viên y tế ở Conakry, Guinea, mặc quần áo bảo hộ để điều trị bệnh nhân |
Thỏa thuận bồi thường (Indemnity agreement)
Những loại câu hỏi này thường được giải quyết trong các giai đoạn đầu của các cuộc thử nghiệm trên người nhưng đó là nhu cầu nhân đạo cấp bách về thứ gì đó để bảo vệ chống lại Ebola, toàn bộ quá trình thử nghiệm đang được đẩy mạnh với tốc độ chưa từng thấy. Trong một bài xã luận trên NEJM, TS. Daniel Bausch nói rằng trong khi nhiều câu hỏi đối với cuộc thử nghiệm còn bỏ ngỏ thì một loại vắc-xin Ebola là "một bước tiến gần hơn" (one step closer). Vắc-xin thử nghiệm đang được sản xuất bởi gã khổng lồ dược phẩm Anh GlaxoSmithKline (GSK), Tập đoàn dược phẩm này cho biết hãng có thể sản xuất một triệu liều một tháng đến cuối năm 2015 sẽ đòi hỏi một nguồn kinh phí tài chính đáng kể. Tập đoàn này đang yêu cầu một thỏa thuận bồi thường trong trường hợp có các vấn đề như xuất hiện các tác dụng phụ không lường trước trong tương lai, Giám đốc điều hành GSK ngài Andrew Witty phát biểu trên BBC: "Chúng tôi không mong đợi điều đó sẽ được giải quyết [nhưng] rõ ràng có một số rủi ro mà không nên hy vọng các công ty tự mình giải quyết".
 |
| Vắc-xin Ebola được điều chế kỹ càng tại labo trước khi thử nghiệm trên người |
Dịch bệnh Ebola đang 'ổn định' tại Guinea
Ngày 22/11/2014. WHO cho biết Khủng hoảng Ebola giờ đang 'ổn định' tại Guinea, WHO cho biết (Ebola crisis now 'stable' in Guinea, WHO says). Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho biết dịch Ebola hiện đang "ổn định" ("stable") tại Guinea, nơi cơn khủng hoảng dịch bệnh bắt đầu muộn nhất. Điều phối viên WHO TS. Guenael Rodier phát biểu trên BBC rằng vẫn còn một số đợt bùng phát ở phía đông-nam nhưng ở các quận khác mọi việc đang được cải thiện. Dịch bệnh có thể được kết thúc đến giữa năm 2015 nếu thế giới đẩy nhanh tốc độ đáp ứng của mình, Tổng thư ký Liên Hợp Quốc (UN) Ban Ki-moon cho biết, tuy nhiên ông cảnh báo rằng mặc dù tỷ lệ các ca mắc mới đang chậm lại ở các khu vực của Tây Phi nhưng mối quan ngại sâu sắc hiện đang tập trung tại Mali-nơi sáu người đã thiệt mạng và một trường hợp thứ bảy đã được báo cáo. Ông Anthony Banbury, Trưởng Phái đoàn chống dịch Ebola của UN (UNMEER) cho rằng thế giới đã "đi xa" (far away) khỏi việc đánh bại virus này, đã có hơn 16000 các ca Ebola được ghi nhận kể từ khi dịch bệnh bùng phát vào đầu năm nay, WHO cho biết. Riêng tại Guinea đã có hơn 1.200 người thiệt mạng vì Ebola. Tuy nhiên, TS. Rodier nói rằng tình hình ở Guinea hiện nay "tương đối ổn định"("relatively stable"). "Khi nhìn vào chi tiết hơn, bạn sẽ thấy rằng vẫn còn khá nhiều việc ở khu vực rừng núi phía nam Guinea," TS. Rodier nói. Tuy nhiên, ông nói thêm rằng tình hình "thực sự đang cải thiện ở một số quận, đặc biệt là Conakry", nơi có sự hiểu biết khá tốt về cách dịch bệnh lây lan. WHO đã phải đối mặt với những lời chỉ trích rằng họ đã đáp ứng quá chậm trong thời gian đầu của cuộc khủng hoảng. TS. Rodier cho rằng đây là lần đầu tiên xảy ra sự bùng phát dịch nghiêm trọng như vậy ở Tây Phi, và cho biết thêm: "Các bài học đã được rút ra" (Lessons have been learned).
 |
| Bệnh nhân Ebola đang được đưa đến các trung tâm điều trị chuyên biệt trên khắp Guinea. |
Từ chối tiếp nhận (Refused entry)
Tulip Mazumdar của BBC tại thủ đô Conakry cho biết Guinea không bị ảnh hưởng nặng nề bởi Ebola như các nước láng giềng Sierra Leone và Liberia, 8 tháng kể từ khi vụ dịch lần đầu được công bố, một số người vẫn còn không tin Ebola là một căn bệnh thực sự và các đội y tế cố gắng lần tìm phát hiện các ca có nguy cơ mắc mới vẫn đang bị từ chối cho tiến vào một số ngôi làng,
 |
| Vụ dịch Ebola gần đây nhất đã giết chết hơn 5.000 người |
Trong khi đó, một nhóm gồm 30 nhân viên y tế từ Cơ quan dịch vụ y tế quốc gia của Vương quốc Anh đã bay tới Sierra Leone để giúp điều trị bệnh Ebola, dự kiến họ sẽ đào tạo cho cán bộ địa phương tại các trung tâm điều trị trên toàn quốc. Ebola là chỉ lây qua tiếp xúc trực tiếp với các chất dịch cơ thể của người bệnh có các triệu chứng như sốt hoặc nôn mửa do đó những người chăm sóc cho người bệnh hoặc xử lý thi thể của người bị nhiễm Ebola đặc biệt dễ bị tổn thương.
Các nhân viên tại Sierra Leone vứt bỏ thi thể nạn nhân Ebola tại Kenema
Ngày 25/11/2014. BBC News. Dịch bệnh Ebola: Các nhân viên tại Sierra Leone vứt bỏ thi thể nạn nhân Ebola tại Kenema(Ebola outbreak: Sierra Leone workers dump bodies in Kenema). Các nhân viên chôn cất tại thành phố Kenema, Sierra Leane vứt bỏ các thi thể nạn nhân tại nơi công cộng để phản đối việc không được trả tiền trợ cấp cho việc xử lý các nạn nhân Ebola.
 |
| Các thi thể được đưa đi |
Các nhân viên bãi công trong vụ việc này đã để lại 15 thi thể bị bỏ rơi tại bệnh viện chính của thành phố, một trong những thi thể được để tại văn phòng của người quản lý bệnh viện và hai thi thể khác được để tại lối vào bệnh viện. Hiện nay các nhân viên này đã bị sa thải vì đối xử với các thi thể nạn nhân một cách “rất, rất vô nhân đạo” (very, very inhumane), một quan chức cho biết. Sierra Leone là một trong những quốc gia bị ảnh hưởng nặng nhất của dịch bệnh Ebola trong năm nay với hơn 1.200 ca tử vong.
 |
| Các nhân viên chôn cất có nguy cơ bị lây nhiễm cao |
Kenema là thành phố lớn thứ ba tại Sierra Leone và lớn nhất khu vực phía đông là nơi dịch bệnh Ebola bùng phát đầu tiên tại quốc gia này. Các nhân viên chôn cất nói với phóng viên BBC rằng họ không được trả thêm khoản trợ cấp rủi ro đã thỏa thuận trong tháng 10 và tháng 11/2014. Phóng viên Umaru Fofana của BBC tại Freetown cho biết các thi thể đã được đưa đi nhưng các nhân viên chưa kết thúc cuộc đình công của họ.
Sự nguy hiểm sau cái chết (Danger after death)
Một phát ngôn viên của Trung tâm Phản ứng Ebola Quốc gia (National Ebola Response Centre) của chính phủ, Sidi Yahya Tunid tuyên bố các nhân viên này đã bị sa thải không phải do đình công mà vì sự vô kỷ luật khi xử lý các thi thể một cách “rất, rất vô nhân đạo” ("very, very inhumane"). Ông cho biết sẽ có cuộc điều tra về việc tại sao các nhân viên không được trả lương, bởi vì chính phủ và Ngân hàng Thế giới (WB) đã trợ cấp tiền để chi trả các khoản rủi ro cao cho các đội quản lý y tế tuyến huyện. Ông Tunis nói trên BBC “Ai đó ở đâu đó phải điều tra những khoản tiền đã đi đâu, ai được trả những khoản tiền đó … Hành động chắc chắn sẽ được thực hiện chống lại những người đã trì hoãn việc chi trả này”. Sự đình công của các nhân viên chôn cất xảy ra 2 tuần sau khi các nhân viên y tế đình công với lý do tương tự tại bệnh viện gần Bo-cơ sở y tế duy nhất tại phía nam Sierra Leone về việc xử lý các nạn nhân Ebola. Ebola đã giết chết gần 7.000 người tại Tây Phi trong năm nay, hầu hết tại Guinea, Liberia và Sierra Leone. WHO đã tuyên bố dịch bệnh là tình trạng khẩn cấp y tế toàn cầu.
Người bị nhiễm virus khi có tiếp xúc trực tiếp thông qua da bị tổn thương, hay miệng và mũi, với máu, nôn mửa, phân hay chất dịch cơ thể của một người bị nhiễm virus Ebola. Virus có thể có trong nước tiểu hay tinh dịch. Sự lây nhiễm cũng có thể xảy ra khi tiếp xúc trực tiếp với giường bệnh, quần áo và các bề mặt bị nhiễm bẩn - nhưng chỉ thông qua da bị tổn thương. Virus vẫn còn nguy hiểm và tồn tại trong cơ thể người sau khi đã tử vong, các nhân viên chôn cất có nguy cơ lây nhiễm và phải mặc quần áo bảo hộ và áp dụng các biện pháp phòng ngừa khác. Theo các chuyên gia y tế những người tử vong do Ebola nên được chôn cất kịp thời để giảm nguy cơ lây lan của virus.