Ngày 2/11/2014. NEW ORLEANS (AP) - Quỹ Gatesgia tăng viện trợ nhằm chấm dứt bệnh sốt rét (Gates Foundation boosts aid to end malaria in his lifetime).Nhà từ thiện Bill Gates cho biết ông muốn kết thúc sốt rét trong cuộc đời của mình và sẽ cung cấp nhiều tiền hơn hướng tới mục tiêu đó, một phần của cuộc đấu tranh rộng lớn hơn của mình chống lại các bệnh nhiệt đới đang nhận được sự chú ý bất thường của công chúng vì đại dịch Ebola.
Trả lời phỏng vấnhãng tin APvà phát biểu tại một hội nghị y tế toàn cầu vào hôm chủ nhật ở New Orleans, người đồng sáng lập hãng Microsoftcho rằng Quỹ Bill & Melinda Gates của ông sẽ tăng ngân sách cho chương trình sốt rét 30% đến hơn 200 triệu USD mỗi năm. Ngân quỹ này nằm trong top đầu so với các nhà tài trợ khác cho Quỹ toàn cầu phòng chống AIDS, Lao và Sốt rét. Những bước nhỏ sẽ không thể hoàn thành được công việc và các nhà khoa học không có tất cả các công cụ cần thiết để thanh toán bệnh sốt rét, Gates nói, kế hoạch của ông bao gồm phát triển một loại thuốc hoặc vaccine nhằm loại bỏ ký sinh trùng sốt rét ở những người mang nó mà không có triệu chứng-một "ổ chứa ở con người" (human reservoir) và điều đó giúp lây lan bệnh. "Tôi thực sự tin rằng bệnh sốt rét có thể được thanh toán trong cuộc đời của tôi" (I really do believe that malaria can be eradicated in my lifetime), Gates-người vừa bước sang tuổi 59 phát biểu tại cuộc họp thường niên của Hiệp hội Y học nhiệt đới và vệ sinh Hoa Kỳ, một hội nghị thường nhận được ít sự chú ý của công chúng về các bệnh thường gọi là “các bệnh bị lãng quên" (neglected disease).
Đó không phải là trường hợp trong năm nay, hôm thứ tư các quan chức bang Louisiana tạo ra một sự khuấy động bằng cách yêu cầu 3.500 người đăng ký tham dự hội nghị không lưu lại nếu họ đã đến một số quốc gia Tây Phi hoặc đã tiếp xúc với một bệnh nhân Ebola trong 21 ngày qua, thời gian ủ bệnh tối đa cho Ebola. Các nhà tổ chức hội nghị gọi đó là một phản ứng quá mạnh về nỗi sợ hãi Ebola và nói rằng sẽ ngăn chặn một số nhà khoa học trình bày các nghiên cứu về vụ dịch đã giết chết khoảng 5.000 người châu Phi trong năm nay. Tóm lại, Gates cho biết ngân quỹ của ông ta sẽ cam kết hơn 500 triệu đô la trong năm nay để chống lại bệnh sốt rét, viêm phổi và tiêu chảy và các bệnh ký sinh trùng ở các nước nghèo, dưới đây là một số bệnh mà ông đã thảo luận.
 |
Bill Gates (AP Photo/Nati Harnik, File) |
Ebola
Hội nghịxuất hiện "tại một thời điểm quan trọng trong lịch sử y tế toàn cầu" (at a pivotal moment in the history of global health)vì vụ dịch Ebola lớn nhất thế giới, Gates nói. Ông và vợ ông đã cam kết dành 50 triệu đô la nhằm giúp kiềm chế dịch và nghiên cứu về các phương pháp điều trị, test chẩn đoán nhanh và vaccine. Một đồng sáng lập Microsoft, Paul Allen, đã cam kết chi 100 triệu đô la và người sáng lập Facebook Mark Zuckerberg và vợ là Priscilla Chan chi hỗ trợ 25 triệu đô la. Theo Gates phản ứng toàn cầu với Ebola lưỡng lự vào ban đầu và phát hiện ra nhiều lỗ hổng trong hệ thống y tế, từ đó một số quốc gia và các nhóm tài trợ đã giúp đỡ nhiều hơn là cần thiết: "Chúng tôi tin chắc là trong vài thập kỷ tới có một dịch bệnh mà có khả năng lây truyền nhiều hơn so với dịch bệnh Ebola này" vì thế việc củng cố hệ thống y tế ở tất cả các nước và bảo đảm đầu tư về các loại thuốc và vaccine là chìa khóa.
Sốt rét (malaria)
Bệnh sốt rét giết chết hơn 600.000 người mỗi năm, chủ yếu là trẻ em ở châu Phi nhưng cũng còn ở châu Á, Mỹ Latinh và một số khu vực khác trên thế giới. Bệnh được gây ra bởi ký sinh trùng lây truyền qua vết đốt của muỗi bị nhiễm bệnh, ở những nơi bệnh lưu hành phổ biến mọi người có thể phát triển một phần miễn dịch-họ mang ký sinh trùng nhưng không bị bệnh và muỗi hút ký sinh trùng ở máu người bệnh truyền cho người khác. Những nỗ lực để kiểm soát căn bệnh này như màn chống muỗi để ngăn ngừa muỗi đốt, phải tiếp tục nhưng "cách duy nhất để làm ngừng bệnh sốt rét là kết thúc nó vĩnh viễn" (the only way to stop malaria is to end it forever), Gates cho biết. Kế hoạch của Gates bao gồm chi 156 triệu đô la trong 5 năm cho Sáng kiến Vaccine sốt rét PATH để phát triển các loại vaccine ngăn ngừa muỗi lây nhiễm cho người và ngược lại. Tiến sĩ Chris Plowe, một chuyên gia về bệnh sốt rét tại Trung tâm phát triển vaccine của Đại học Maryland và chủ tịch mới của nhóm y học nhiệt đới, cho biết mục tiêu gây nhiễm thầm lặng là quan trọng bởi vì "nếu bạn muốn thanh toán hoặc loại trừ bệnh sốt rét, bạn phải loại bỏ khỏi tất cả ký sinh trùng" (if you want to eradicate or eliminate malaria, you have to get rid of all the parasites). Ý tưởng kết thúc sốt rét trong vòng 20 đến 40 năm "là nhanh hơn so với hầu hết mọi người mong đợi" (is faster than most people expect) nhưng đó là một mục tiêu tốt, Plowe nói
Bại liệt (Pollio)
Gates gọi việc thanh toán bệnh bại liệtlà "ưu tiên hàng đầu của mình" (my top priority) và lưu ýrằng bệnh do virus vẫn còn lưu hành ở ba quốc gia - Nigeria, Pakistan và Afghanistan. Ông trích dẫn những tiến bộ: bại liệt đã bị loại khỏi ở Ấn Độ hồi đầu năm nay và đến đầu tháng 9/2014 Nigeria xác nhận chỉ có 6 trường hợp sốt bại liệt hoang dã năm nay, có một cơ hội tốt để làm cho các trường hợp bại liệt đếm xuống không cho toàn bộ lục địa châu Phi.
Sốt xuất huyết (Dengue fever)
Bệnh do muỗi truyền, còn gọi là sốt nhức xương do đau mà nó gây ra đã lan rộng từ một vài quốc gia trong một vài thập kỷ trước đến hơn 100 quốc gia vào ngày hôm nay, bao gồm cả miền nam Hoa Kỳ. Một vaccine thử nghiệm dường như chỉ ngăn ngừa bị bệnh trầm trọng và số ca phải nhập viện, thông tin chi tiết của một nghiên cứu lớn về điều đó sẽ được trình bày tại hội nghị hôm thứ hai và Gates cho biết ngân qũy của ông sẽ tạo ra sự xây dựng về nghiên cứu và sản xuất một loại vaccine có sẵn cho tất cả những ai cần nó.
Chikungunya
Một căn bệnh khác do muỗi truyền, chikungunya gây sốt và các khớp vô cùng đau đớn. Bệnh này lan rộng đến vùng biển Caribbean vào năm ngoái sau khi mở rộng ở châu Phi và Nam Á và trong tháng 7/2014 ca bệnh mắc phải tại chỗ đầu tiên ở Mỹ đã được ghi nhận ở Florida, đây là một lĩnh vực quan trọng cho nghiên cứu và phát triển vaccine, Gates nói.