Vào thứ Năm tuần hai (10/10/2013), Ngày Thị giác thế giới (World Sight Day_WSD) được tổ chức trên toàn thế giới nhằm nâng cao ý thức của công chúng về thực tế rằng mù lòa và suy giảm thị lực là các vấn đề y tế công cộng quốc tế chính yếu; các chính phủ lãnh đạo các chương trình phòng chống mù lòa quốc gia thông báo cho công chúng về các hành động phòng ngừa để tránh suy giảm thị lực và mù lòa.

 Năm nay đánh dấu sự ra mắt của kế hoạch hành động mới giai đoạn 2014-2019 (WHO Action Plan 2014-2019) của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) về công tác phòng chống mù lòa và suy giảm thị lực được xác nhận bởi Đại hội đồng Y tế thế giới (World Health Assembly). Tất cả các thành viên của WHO ủng hộ nhất trí việc thông qua bản lộ trình này để bảo vệ thị giác, phục hồi thị lực và cải thiện kinh nghiệm sống cho người suy giảm thị lực. Kế hoạch hành động mới 2014-2019 cung cấp chiến lược cho việc đạt được việc chăm sóc mắt toàn diện bằng cách nâng cao việc Tiếp cận các dịch vụ chăm sóc mắt toàn diện được lồng ghép vào trong hệ thống Y tế. ”Sức khỏe mắt phổ quát” (Universal Eye Health) đai diện cho các khía cạnh quan trọng và cốt lõi của quan niệm sức khỏe mắt. Sự phát triển của một hệ thống chăm sóc mắt toàn cầu ở tất cả các quốc gia sẽ là mục tiêu hàng đầu của các nỗ lực quốc tế trong chăm sóc mắt trong 6 năm tới. WHOđược yêu cầu phối hợp những nỗ lực này bằng cách hỗ trợ các thành viên, phát triển các công cụ cần thiết, hỗ trợ việc thực hiện các chiến lược đã được chứng minh và đo lường các tiến bộ hướng tới mục tiêu của Kế hoạch hành động 2014-2019 là giảm suy giảm thị lực có thể tránh được 25%.

Suy giảm thị lực và mù lòa (Visual impairment and blindness)

Định nghĩa

Có 4 mức độ chức năng thị giác theo phân loại bệnh quốc tế -10 (cập nhật và sửa đổi năm 2006 ): Thị lực bình thường (normal vision), Suy giảm thị lực trung bình (moderate visual impairment), Suy giảm thị lực nghiêm trọng (severe visual impairment), Mù lòa (blindness).Suy giảm thị lực vừa phải kết hợp với suy giảm thị lực nghiêm trọng được nhóm lại theo thuật ngữ "thị lực kém" (low vision): thị lực kém cùng với mù lòa đại diện cho tất cả các suy giảm thị lực.

Các nguyên nhân gây suy giảm thị lực

Trên toàn thế giới những nguyên nhân chính của suy giảm thị lực làtật khúc xạ không được chữa trị: cận thị (myopia),viễn thị (hyperopia) hoặc loạn thị (astigmatism) 43%; đục thủy tinh thể không được phẫu thuật (unoperated cataract) 33% và bệnh tăng nhãn áp (glaucoma) 2%.

Ai có nguy cơ ?

         Khoảng 90% người suy giảm thị lực sống ở các nước đang phát triển.

Người tuổi từ 50 trở lên chiếm khoảng 65 % tất cả những người suy giảm thị lực, trong khi nhóm tuổi này chiếm khoảng 20% dân số thế giới. Với một dân số già hóa ngày càng gia tăng ở nhiều quốc gia, nhiều người sẽ có nguy cơ bị suy giảm thị lực do tuổi tác

Trẻ em dưới 15 tuổi: ước tính có khoảng 19 triệu trẻ em bị suy giảm thị lực, trong số này 12 triệu trẻ em bị suy giảm thị lực do tật khúc xạ, một tình trạng mà có thể dễ dàng chẩn đoán và sửa chữa; 1,4 triệu là bị mù không thể phục hồi cho phần còn lại của cuộc đời.

Thay đổi hơn hai mươi năm qua

Nhìn chung, suy giảm thị lực trên toàn thế giới đã giảm kể từ đầu những năm 1990, mặc dù có một dân số già lão hóa toàn cầu. Giảm này chủ yếu là kết quả của việc giảm trong suy giảm thị lực từ các bệnh truyền nhiễm qua hành động y tế công cộng phối hợp (concerted public health action), tăng tính sẵn sàng của các dịch vụ chăm sóc mắt (increased availability of eye care services), nhận thức của người dân nói chung về các giải pháp cho các vấn đề liên quan đến suy giảm thị lực (phẫu thuật, thiết bị khúc xạ…).

Đápứng toàn cầu để phòng ngừa mù lòa(The global response to prevention of blindness)

Trên toàn cầu, 80% của tất cả các suy giảm thị lực có thể phòng ngừa hoặc chữa khỏi.Khu vực của sự tiến bộ trong vòng 20 năm qua bao gồm chính phủ thiết lập chương trình quốc gia và các quy định để phòng chống suy giảm thị lực; dịch vụ chăm sóc mắt lồng ghép vào hệ thống chăm sóc sức khỏe ban đầu và cấp hai, tập trung vào việc cung cấp các dịch vụ có chất lượng cao, có sẵn và giá cả phải chăng; các chiến dịch nâng cao nhận thức , bao gồm cả giáo dục trong trường học và hợp tác quốc tế mạnh mẽ hơn, với sự tham gia của khu vực tư nhân và xã hội dân sự.Dữ liệu trong vòng 20 năm qua cho thấy đã có tiến bộ đáng kể trong việc phòng ngừa và điều trị suy giảm thị lực ở nhiều quốc gia, hơn nữa đã có một sự giảm lớn trong mù lòa có liên quan đến bệnh giun chỉ u (onchocerciasis) như là một phần của một sự giảm đáng kể bệnh, đạt được thông qua một số đối tác quốc tế thành công.

Những thành tựu cụ thể bao gồm Ghana và Ma-rốc, cả hai đều đã báo cáo loại bỏ các bệnh đau mắt hột gây mù (2010 và 2007 riêng lẻ). Trong thập kỷ qua, Brazil đã cung cấp các dịch vụ chăm sóc mắt thông qua hệ thống an sinh xã hội quốc gia (services through the national social security system). Từ năm 2009, Trung Quốc đã đầu tư hơn 100 triệu đô la trong phẫu thuật đục thủy tinh thể; Oman đã lồng ghép hoàn toàn việccung cấp dịch vụ chăm sóc mắt trong khuôn khổ chăm sóc sức khỏe ban đầu trong thập kỷ qua và kể từ năm 1995 Ấn Độ đã có những nguồn kinh phí cho việc cung cấp dịch vụ chăm sóc mắt cho những người nghèo nhất ở cấp huyện.

Đáp ứng của Tổ chức Y tế thế giới

WHO điều phối các nỗ lực quốc tế nhằm làm giảm suy giảm thị lựcvới vai trò: theo dõi các xu hướngsuy giảm thị lực trên thế giới theo quốc gia và khu vực; phát triển các chính sách và chiến lược để phòng ngừa mù lòa (develop policies and strategies to prevent blindness) thích hợp cho các vị trí phát triển khác nhau; cung cấp hỗ trợ kỹ thuật cho các quốc gia thành viên và các đối tác; lập kế hoạch, giám sát và đánh giá chương trình và phối hợp hợp tác quốc tế để hỗ trợ cho các nỗ lực quốc gia.

Trong năm 2013, Đại hội đồng Y tế Thế giới thông qua Kế hoạch hành động 2014-19 cho tiếp cận phổ cập tới sức khỏe của mắt, một lộ trình cho các nước thành viên. Ban thư ký của WHO và các đối tác quốc tế với mục tiêu đạt được một sự giảm có thể đo lường được là 25% về suy giảm thị lực có thể tránh được vào năm 2019. WHO làm việc để tăng cường các nỗ lực ở cấp độ quốc gia để loại bỏ mù lòa có thể tránh, giúp các nhà cung cấp chăm sóc y tế quốc gia điều trị các bệnh về mắt, mở rộng tiếp cận tới các dịch vụ chăm sóc mắt và gia tăng phục hồi chức năng cho người có suy giảm thị lực còn lại hoặc bị mù, xây dựng hệ thống y tế tiếp cận toàn diện là trọng tâm của thập kỷ này. WHO dẫn đầu nhiều liên minh quốc tế của các chính phủ, khu vực tư nhân và các tổ chức xã hội dân sự nhằm góp phần vào việc xóa bỏ bệnh mù; đồng thời cung cấp lãnh đạo kỹ thuật cho những nỗ lực của bệnh cụ thể được triển khai bởi các đối tác hoặc khu vực tư nhân nhằm loại bỏ bệnh đau mắt hột trên thế giới vào năm 2020. Trong hai thập niên cuối cùng WHO đã làm việc với một mạng lưới các đối tác quốc tế và khu vực tư nhân để đảm bảo rằng các giải pháp chăm sóc mắtthích hợp, cập nhật, chất lượng tốt đã được thực hiện là có sẵn cho những người có nhu cầu.

Từ năm 2004, WHO đã phối hợp với Câu lạc bộ Lions quốc tế (Lions Clubs International) thành lập một mạng lưới toàn cầu của 35 trung tâm mù lòa trẻ em ở 30 quốc gia cho việc bảo tồn, phục hồi hoặc phục hồi thị lực ở trẻ em. Dự án độc đáo và sáng tạo toàn cầu này sẽ mở thêm 20 trung tâm dịch vụ chăm sóc mắt cho trẻ em tại các quốc gia mới. Các trung tâm này sẽ giúp chiến đấu để chống lại mù lòa ở trẻ em có thể tránh được và giúp đảm bảo một tương lai với chức năng thị giác đầy đủ cho trẻ em cần được chăm sóc. Để đáp ứng với gánh nặng ngày càng tăng của các bệnh về mắt mạn tính (increasing burden of chronic eye disease), WHO đã phối hợp phát triển các dự án nghiên cứu và chính sách đối với bệnh lý võng mạc do tiểu đường, bệnh tăng nhãn áp, thoái hóa điểm vàng liên quan đến tuổi và tật khúc xạ. Cuối cùng để hỗ trợ hệ thống chăm sóc mắt toàn diện, WHO tiếp tục cung cấp hỗ trợ về dịch tể học và kỹ thuật y tế công cộng tới các quốc gia thành viên.