 |
| Rosemary Napeyok (bên phải) tại Trung tâm Y tế Nadunget, nằm ở Karamoja, phía đông bắc Uganda, tư vấn một bác sĩ ở Kampala qua Skype, ngày 3/3/2014 |
Những thách thức trong chăm sóc y tế ở một số nước châu Phi
Nhóm trợ giúp y tế phát động chiến dịch gây quỹ cho Cộng hòa Trung PhiNgày 2/4/2014. JOHANNESBURG - Nhóm trợ giúp y tế bác sỹ không biên giới (Doctors Without Borders) được biết đến bởi từ viết tắt tiếng Pháp là MSF, đưa ra một lời kêu gọi ở Nam Phi đóng góp tới 50,000 đô la cho các hoạt động tại Cộng hòa Trung Phi (CAR). Chiến dịch được gọi là chương trình hành động vì Cộng hòa Trung Phi (# ActForCAR) cho biết ngân quỹ đang rất cần để giúp một số người trong số 1 triệu người Trung Phi di dời trong vòng 15 tháng qua. Phát biểu tại buổi ra mắt gây quỹ của MSF tại Johannesburg vào ngày thứ tư, nhà tâm lý học Nam Phi Gail Wormersley cho biết hàng ngàn người phải di dời trong CAR đang sống trong đau khổ và khiếp sợ và kêu gọi Nam Phi khẩn trương đóng góp ít nhất 50.000 USD cho việc lọc nước, điều trị bệnh sốt rét, bổ sung thực phẩm cho trẻ em và chăm sóc y tế nói chung. Wormersley đã dành 6 tuần ở CAR nhằm cung cấp tư vấn tâm lý cho bệnh nhân và nhân viên MSF, mô tả tâm trạng nổi bật của các nạn nhân là vô vọng: "Những gì tôi thấy là con người bị đặt vào mức độ cao của xung đột và chấn thương, gần như đạt đến một giai đoạn mà họ không còn cảm giác, đó là một giai đoạn bị cảm giác choáng ngợp hoàn toàn và bất lực khi đối mặt với tình hình và một mức độ của sự tuyệt vọng", Wormersley cho biết hầu như nơi nào mọi người cũng muốn nói: "Hãy để tôi từ bỏ cuộc sống, tôi không thể đối phó với tình trạng này" (Let me give up, I can’t handle this situation). Doanh nhân Masego Maponya đồng thời là nhân vật của truyền hình Nam Phi cũng có mặt và yêu cầu Nam Phi làm phần việc của họ để cứu mạng sống con người: "Chúng tôi ở đây ngày hôm nay nhằm kêu gọi hành động và khẩn khoản yêu cầu thực sự tới cộng đồng để cố gắng đạt được 500.000 rand bởi vì chúng tôi cảm thấy rằng điều đó có thể đạt được. Nếu bạn nghĩ về nó, đó là 50 rand từ 10.000 người và mỗi đồng xu thực sự, thực sự thêm vào, cho dù bất kỳ ai đóng góp bao nhiêu".  | Yaman Ahmat, ngồi cùng với 8 người con của mình tại sân bay Bangui khi chỉ vài giờ trước đó,
chồng cô-Marcus Madi trong một nỗ lực tuyệt vọng đưa họ đến sân bay để cứu mạng sống của họ
và bị giết đầy bi kịch sau khi trở về từ sân bay, ngày 7/3/2014. |
Cuộc khủng hoảng tại CAR bắt đầu một năm trước khi quân nổi dậy Hồi giáo Seleka lật đổ tổng thống và phát động amột làn sóng giết người và cướp bóc-kích động một phản ứng dữ dội từ lực lượng dân quân chủ yếu là Kitô giáo được gọi là kháng chiến Balaka. Ít nhất một phần tư trong số 4,6 triệu người của CAR bị di dời và đang có nhu cầu chăm sóc y tế khẩn cấp cả trong nước và trong các trại tị nạn ở nước láng giềng Chad và Cameroon. Wormersley cho biết mỗi tháng nhân viên y tế MSF cung cấp gần 30.000 tham vấn nhưng điều đó là không đủ: "Tất cả người dân Nam Phi có một vai trò mà họ có thể giữ lấy, có thể là đóng góp 50 rand tới lời kêu gọị. Một tờ 100 rand có thể cung cấp 200.000 lít nước uống an toàn, 500 rand cho chúng ta đủ thiết bị y tế để chăm sóc cho các bà mẹ sinh em bé một cách an toàn dưới những tình huống vô cùng căng thẳng”. Nam Phi-cường quốc kinh tế ở “lục địa đen” là một trong những nước đầu tiên đáp ứng với cuộc khủng hoảng gia tăng ở CAR vào năm 2013. Quốc gia này gửi đi hàng trăm binh sĩ và chỉ rút về ngay sau khi 13 binh sĩ thiệt mạng và gần 30 người bị thương nặng trong cuộc đảo chính được hậu thuẩn bởi Seleka. MSF hy vọng người dân Nam Phi cảm thấy tinh thần đoàn kết thông qua mất mát và đóng góp. Các bác sĩ có thực sự trả lời cho người dân Uganda về công tác chăm sóc sức khỏe?Ngày 12/3/2014. KARAMOJA, UGANDA- Một cơ sở y tế sử dụng điện thoại về y tế (telemedicines) mới tại một trong những vùng xa xôi nhất của Uganda cho phép các nhân viên y tế địa phương tham khảo ý kiến trực tuyến với các bác sĩ ở Kampala.Tiềm năng cho các trung tâm y tế có ít nhân viên ở Uganda có thể là rất lớn.  | Rosemary Napeyok (bên phải) tại Trung tâm Y tế Nadunget, nằm ở Karamoja, phía đông bắc Uganda,
tư vấn một bác sĩ ở Kampala qua Skype, ngày 3/3/2014 |
Tại Trung tâm Y tế Nadunget ở Karamoja, phía đông bắc Uganda, hàng chục bệnh nhân chờ đợi đến lượt mình để gặp một y tá mà không một lời ca thán. Rosemary.Napeyok-người đứng đầu cơ sở, lãnh đạo một nhóm y tá và nữ hộ sinh phục vụ cho khoảng 25.000 người trong khu vực giải thích rằng hầu hết các bệnh tật là khá đơn giản: "Các bệnh lý chính mà chúng tôi xử lý ở đây là bệnh sốt rét, nhiễm trùng đường hô hấp và nhiễm trùng tiêu hóa.Chúng tôi cũng có một vài trường hợp nhiễm virus, ngay như bây giờ có một đợt bùng phát về bệnh viêm gan”.
Nhưng không phải tất cả các trường hợp đơn giản như thế và cũng giống như tất cả các trung tâm y tế tại Karamoja, Nadunget không có bác sĩ.Giai đoạn tiến triển của bệnh AIDS, sốt rét trầm trọng và các bệnh mơ hồ hơn thường là quá khó với y tá.Thủ tục chuẩn là gửi các bệnh nhân này đến bệnh viện chuyên khoa tuyến trên tại thị trấn Moroto, cách xa10km. Theo Napeyou, những con đường thật khủng khiếp, hệ thống vận chuyển thường thiếu và thậm chí cả bệnh viện chuyên khoa cũng chỉ có hai bác sĩ: "Thậm chí đôi khi gọi điện thoại cũng trở thành một thách thức, toàn bộ thời gian cuối tuần không có mạng, vì vậy nếu bạn không có phương tiện giao thông ở đây thì không có cách gì bạn có thể vươn đến người bên cạnh để họ có thể giúp bạn khi có bệnh nhân được chuyển đến các bệnh viện chuyên khoa tuyến trên”. Tuy nhiên nhờ có một sự kết nối Internet vệ tinh thương hiệu mới, tham khảo ý kiến một bác sĩ trở thành dễ dàng hơn nhiều, một cuộc gọi qua Skype thật đơn giản, một phần mềm miễn phí là thường đủ để làm sáng tỏ bất kỳ sự nghi ngờ nào trong tâm trí và suy nghĩ của các y tá. Godfrey Bampiiga làm việc cho UNICEF giải thích ở đó thiết lập sự kết nối thực hiện thí điểm khái niệm về y tế từ xa thông qua điện thoại và các máy tính ở trung tâm y tế sử dụng năng lượng mặt trời, quan trọng ở một vùng hầu như hoàn toàn không có lưới điện: "Đây là những máy tính nhỏ nhưng chạy rất mạnh, rất đẹp, chi phí hiệu quả. Bạn chỉ cần quay mặt máy tính nơi bệnh nhân nằm và khi bạn điều chỉnh thì bác sỹ có thể nhìn thấy chính xác bệnh nhân đang làm gì”. Rebecca Kwagala làm việc cho UNICEF nói thêm rằng cuộc gọi trực tuyến qua Skype cũng có thể tạo ra một sự khác biệt:"Nếu bạn gọi về một cuộc họp thì họ phải đóng cửa cơ sở y tế, sau đó sẽ có không có ai để cung cấp cho các dịch vụ cho cộng đồng, với chương trình này cũng có thể được sử dụng cho các cuộc họp và cũng cho các khóa đào tạo,mọi người không phải đi lại".  | Một ăng-ten nhỏ trên mái nhà của Trung tâm Y tế
Nadunget kết nối nhân viên y tế với internet tới các
bác sĩ ở Kampala, ngày 3/3/2014 |
Ở đầu bên kia của đường dây là các bác sĩ như John Mark Bwanika, giám đốc một trung tâm cuộc gọi Kampala trực 24 giờ bởi các bác sĩ và dược sĩ.Mặc dù Nadunget chỉ có trung tâm y tế công cộng sử dụng hệ thống Skype cho đến nay nhưng Bwanika nói rằng ông thấy có rất nhiều tiềm năng để mở rộng ra ở phía bắc, phía đông và phía cực tây của đất nước: "Đây là những khu vực có lẽ là xa nhất từ các trung tâm đào tạo có thể,nghĩa là các nhân viênsẽ phải di chuyển xa để đạt được bất kỳ hình thức đào tạo nào, các bác sĩ và các dược sĩ bao phủ trong những khu vực này cũng là sự mong muốn lớn nhất ở Uganda-khu vực của quốc gia nằm ở đáy của tháp dịch vụ y tế”. Bwanika cho biết qua thời gian các cuộc gọi thường xuyên tới bác sỹ thực sự nâng cao kiến thức và khả năng của các y tá: “Những gì chúng tôi nhìn thấy là một khi họ học được điều gì như thế từ một bác sĩ hay một dược sĩ có trình độ thì đây sẽ là những kỹ năng hay kiến thức mà họ thực hiện một cách thực sự và thời gian tới họ có thể sẽ không cần tham khảo ý kiến về điều đó và họ chỉ làm những điều đúng”. Theo ông hệ thống chăm sóc sức khỏe của Uganda không phát triển theo kịp sự tăng nhanh về dân số,sức khỏe tương lai của người Uganda có thể phụ thuộc vào công nghệ hiện đại để lấp đầy những lỗ hổng.
|
TRANG CHỦ
