 |
| John Lewandowski và chiếc máy độc đáo của anh |
Những sự kiện quốc tế mới nhất về công nghệ chẩn đoán và điều trị sốt rét
Thiết bị chẩn đoán sốt rét mới chỉ trong …5 giây cho kết quả; Lá đu đủ có hoạt tính chống lại ký sinh trùng sốt rét; Quả me và tác dụng trong phòng chống sốt rét?; Loại lá chanh quen thuộc chữa bách bệnh ít ai ngờ ; Xét nghiệm hơi thở chẩn đoán bệnh sốt rét; Bộ dụng cụ chẩn đoán bệnh sốt rét qua nước tiểu ; Chẩn đoán sốt rét bằng điện thoại di động; Chẩn đoán sốt rét dựa trên công nghệ hiệu đại kỹ thuật sốThiết bị chẩn đoán sốt rét mới chỉ trong …5 giây cho kết quảVới suy nghĩ chẩn đoán chính xác trong 5-7 ngày đầu tiên khi chưa xuất hiện triệu chứng bệnh sốt xuất huyết, tác giả John Lewwandowski đã sáng chế ra hộp test nhanh trong 5 giây với mức chi phí rẻ đang ngạc nhiên. Sốt rét là căn bệnh gây chết người nhiều nhất thế giới và số người mắc lên tới khoảng 200 triệu người mỗi năm. Mặc dù có thể ngăn ngừa và điều trị được, nhưng theo ước tính của Tổ chức Y tế thế giới (TCYTTG) thì có khoảng 438.000 người chết vì sốt rét năm 2015, hầu hết ở vùng cận sa mạc Sahara, châu Phi. Có 2 phương pháp thường dùng để chẩn đoán sốt rét, đó là xét nghiệm máu nhuộm giêm sa và soi trực tiếp dưới kính hiển vi để xác định các chủng loài và đếm mật độ ký sinh trùng hoặc có thể làm test chẩn đoán nhanh mẫu máu cho kết quả dương tính hay âm tính. Tuy nhiên, với nhiều nước ở châu Phi và châu Á, việc xét nghiệm bằng kính hiển vi là gần như không thể bởi thiếu cơ sở hạ tầng và con người chuyên trách và kinh nghiệm, nên không thể phát hiện bệnh ở giai đoạn sớm. Với nhận định chẩn đoán nhanh đóng vai trò rất quan trọng, đặc biệt là trong 5-7 ngày đầu tiên, trước khi triệu chứng xuất hiện, để có thể tiến hành điều trị sớm, John Lewandowski - một nghiên cứu sinh ngành cơ khí của Đại học MIT đã thiết kế 1 máy đo có tên bộ nhớ RAM (chẩn đoán nhanh sốt rét - Rapid Assessment of Malaria) có khả năng phát hiện sốt rét trong 5 giây từ 1 giọt máu thu thập trên bệnh nhân. RAM là 1 thiết bị dùng pin có giá khoảng 100-120 USD được làm từ những vật liệu có chi phí thấp. Cấu tạo bên trong hộp nhựa (kích thước khoảng 10 x 10 cm) này gồm 1 bảng mạch nhỏ, một vài nam châm và 1 thiết bị tạo tia laser. Bên ngoài hộp là 1 màn hình tinh thể lỏng LCD và 1 khe cắm thẻ SD và khe cắm 1 khay đựng mẫu máu dùng 1 lần. Máy có nhiệm vụ chẩn đoán xác định lượng sắt có trong máu (do các ký sinh trùng sốt rét tạo ra các tinh thể sắt). Chỉ cần trích một giọt máu vào miếng đựng mẫu rồi đưa vào hộp. Nếu có ký sinh trùng sốt rét, các nam châm sẽ hút các tinh thể sắt theo chiều ngang, dọc hoặc theo đường chéo. Laser sẽ giúp phân tích thành phần và chẩn đoán bệnh (nếu không có bệnh sẽ không thể hình thành tinh thể sắt). Tuy nhiên, để chẩn đoán chính xác lượng ký sinh trùng và cách điều trị hiệu quả thì cần phải thực hiện test tại phòng khám hay bệnh viện. Nhưng GS. David Sullivan thuộc Đại học Johns Hopkins (Mỹ) đánh giá cao tốc độ chẩn đoán của máy bởi ký sinh trùng sốt rét có thể chết trong 24 giờ. Từ năm 2013, thiết bị chẩn đoán RAM đã được thử nghiệm lâm sàng tại Ấn Độ trên 250 bệnh nhân với khả năng phát hiện chính xác 93-97% và thử nghiệm mới sẽ được tiến hành tại Nigeria vào mùa hè này trên 5.000 bệnh nhân. Lewandowski hy vọng thiết bị RAM sẽ được phổ biến rộng rãi trên thị trường và mỗi gia đình ở vùng có nguy cơ cao sẽ có 1 thiết bị này. 
John Lewandowski và chiếc máy độc đáo của anh
Lá đu đủ có hoạt tính chống lại ký sinh trùng sốt rétLà một trong những loại lá cây quen thuộc đối với nhiều người, lá đu đủ không những cung cấp nhiều chất dinh dưỡng mà còn có nhiều giá trị dược liệu vô cùng tốt cho sức khỏe. Dưới đây là một số tác dụng phòng và chữa bệnh của lá đu đủ và không quên đề cập đến vai trò của chúng trong chống lại bệnh sốt rét 
Hỗ trợ ngừa ung thưThông tin trên Boldsky cho biết, nghiên cứu của các nhà khoa học đã chỉ ra rằng lá đu đủ có khả năng cường miễn dịch, hỗ trợ điều trị chống lại các bệnh khác nhau như ung thư cổ tử cung, ung thư vú... Thông tin trên Boldsky cũng cho biết trong lá đu đủ có chứa đến 50 thành phần chức năng, có khả năng làm ức chế sự tăng trưởng của vi khuẩn. Hỗ trợ điều trị sốt rét và sốt xuất huyếtTương tự như các lá mãng cầu ta, thì lá đủ đủ cũng có tác dụng hỗ trợ điều trị sốt rét, giảm các triệu chứng của bệnh sốt rét nhưng hoạt tính yếu. VTC News dẫn lại nghiên cứu trên Boldsky đã chỉ ra nước ép đu đủ có công dụng hỗ trợ điều trị sốt xuất huyết hiệu quả bởi thành phần enzym có trong lá đu đủ có khả năng làm tăng lượng tiểu cầu, ngừa tình trạng đông máu cũng như những tổn thương về gan do virus bị bệnh.Giảm đau trong ngày "đèn đỏ" Lá đu đủ được coi là bài thuốc chữa giảm đau kinh nguyệt hiệu quả. Dùng lá đu đủ, thêm một chút me và muối sau khi đã nghiền nhỏ thì đun với nước để uống. Làm một vài lần bạn sẽ thấy cơn đau giảm đi đáng kể. VTC News cũng cho biết, việc ăn lá đu đủ có khả năng tăng hàm lượng tiểu cầu trong máu nhanh chóng. Mỗi ngày bạn nên uống 2 muỗng nước canh lá đu đủ, điều này sẽ giúp tăng tiểu lượng cầu tự nhiên. Quả me và tác dụng trong phòng chống sốt rét?Quả me là một trong những loại quả rất quen thuộc đối với mỗi người. Quả me có vị thơm ngon và chứa nhiều vitamin, khoáng chất, chất xơ và các hợp chất hóa học có lợi cho sức khỏe. Các thành phần trong quả me có tác dụng điều chỉnh lượng cholesterol vì trong quả me có chứa nhiều chất giúp kiểm soát hàm lượng cholesterol trong cơ thể một cách ổn định và tránh những bệnh liên quan đến tim mạch một cách hiệu quả. Chữa trị vàng da-đó là một công dụng mới phát hiện, lá cây me còn có công dụng chữa bệnh vàng da, dùng lá me để pha trà là một trong những phương thuốc hiệu quả đối với quá trình điều trị bệnh vàng da. 
Điều trị sốt rét Me được dùng để làm trà uống nhằm cải thiện tình trạng sức khỏe. Đặc biệt đối với những người mắc bệnh sốt rét, trà me có công dụng rất tốt cho việc tăng cường sức khỏe. Trong me còn có chứa hàm lượng a xít tartaric là chất chống ô xy hóa có tác dụng giúp ngăn ngừa những tổn hại do gốc tự do gây ra. Tốt cho hệ tiêu hóa Ngoài việc ngăn ngừa bệnh tật, trong me còn chứa chất pyrazine và limonene đóng vai trò quan trọng trong hệ tiêu hóa, chúng giúp kích thích tuyến nước bọt tiết ra nhiều men tiêu hóa giúp quá trình tiêu hóa diễn ra được dễ dàng, thuận lợi hơn. Me cung cấp nhiều khoáng chất giúp củng cố và tăng cường khả năng miễn dịch của cơ thể. Thông tin trên báo Lao Động cho biết, từ nhiều thế kỷ trước, me đã được sử dụng để chữa lành những vết thương do có chất chống nhiễm khuẩn. Do đó, me rất hiệu quả trong việc ngăn chặn những vết thương bị nhiễm trùng. Trong me có chứa kali cao gấp hai lần lượng kali trong trái chuối, me giúp ổn định huyết áp bằng cách kiểm soát của các tác động của natri đối với cơ thể. Me có chứa chất chống ô xy hóa có thể chặn đứng sự tăng trưởng của nhiều loại tế bào, đặc biệt trong đó có những tế bào ung thư tiềm ẩn trong cơ thể. Loại lá chanh quen thuộc chữa bách bệnh ít ai ngờ Lá chanh là một nguyên liệu không thể thiếu khi ăn thịt gà nhưng ít ai biết lá chanh cũng là tiên dược chữa được nhiều bệnh. Theo các sách cổ hoặc y học cổ truyền/ Đông y ghi chép lại lá chanh có vị ngọt cay, tính bình, chỉ khái, sát khuẩn, tiêu đờm. Trong các bài thuốc nam, lá chanh cũng xuất hiện với tư cách là thành phần của một nồi nước xông. Nguyên nhân là trong lá chanh có tinh dầu thơm dễ chịu, có tác dụng diệt khuẩn và tăng cường miễn dịch cho cơ thể. Khi dùng làm thuốc, lá chanh thu hái về rửa sạch, thái nhỏ hoặc để nguyên, phơi khô ở nơi không có nắng, bảo quản nơi khô ráo để dùng dần hoặc có thể dùng tươi. 
Dùng lá chanh 100g, rượu 30o khoảng 100 ml. Lá chanh được thái nhỏ, đổ rượu vào ngâm rồi đem phơi sương một đêm, uống một lần vào lúc sáng sớm, uống 3-5 ngày liền dùng để điều trị sốt rét. Hoặc cảm không ra mồ hôi thường lâu và hay để lại biến chứng. Điều cần làm là để cơ thể tiết mồ hôi trở lại để thải độc tố. Để làm được điều này, cần 10g lá chanh tươi, sắc lấy nước uống trong ngày. Hoặc muốn tăng hiệu quả, ngoài lá chanh, có thể sử dụng thêm lá cúc tần, lá bưởi, vỏ quýt, lượng bằng nhau sắc uống trong ngày. Hoặc lá chanh non, lá diếp cá, lá húng chanh, lá mùi tàu, tất cả hái khi còn tươi, mỗi thứ một nắm, thái nhỏ trộn cho đều, gói vào lá chuối hơ nóng, rạch cho thoáng rồi buộc lên vết loét, sau 24 giờ mới mở và thay miếng khác dùng để chữa sâu quảng. Hoặc một nồi nước lá xông với lá chanh, lá bưởi, lá tre, hương nhu và cúc tần đồng thời bỏ thêm bạc hà, sả và tỏi sẽ giúp bạn đánh bật virus cảm cúm và bệnh đau đầu ra khỏi cơ thể. Hoặc nếu sợ xông, bạn hãy sử dụng cách uống như sau: lá chanh 16g, tỏi 4-6g, lá dung hoặc lá mít 16g, nghệ 16g, nước 450ml, sắc còn 150ml, uống xong nằm đắp chăn cho ra mồ hôi làm giảm nhức đầu, giải cảm. Hoặc chữa ho do lạnh bằng loại gừng tươi và lá chanh, mỗi thứ một ít, sắc từ 400ml nước xuống còn 100ml. Khi uống cho thêm một ít đường khi đó cổ họng sẽ hết ho và ngứa. Dùng lá chanh, lá cối xay, lá gai khô (mỗi vị 12g) sắc với 3 bát nước trên bếp lửa nhỏ sao cho còn 1 bát là được. Chia bát nước ra làm 2, uống sau bữa sáng và tối. Kiên trì thực hiện trong vòng 15 ngày để có kết quả tốt nhất. Dùng lá chanh, lá cối xay, lá gai khô (mỗi vị 12g) sắc với 3 bát nước trên bếp lửa nhỏ sao cho còn 1 bát là được có tác dụng mát gan. Ngoài chữa cảm sốt, lá chanh còn có thể chữa đầy bụng, bí tiểu ở trẻ em hay bảo vệ răng. Giúp tóc bóng mượt (lá bưởi, hương nhu và lá chanh tươi (mỗi vị 30g), rửa sạch nấu lấy nước gội đầu. Chỉ cần tuần gội 1 lần là sẽ có mái tóc bóng mượt hẳn. hoặc lá chanh khô 35g, dây tơ hồng 15g, tất cả sao vàng sắc với 3 bát nước, lấy 1 bát, ngày uống 2-3 lần. Dùng liên tục trong 10 ngày dùng điều trị hen phế quản. Hoặc lá chanh 10g, lá gai tầm xoọng 8g, tinh tre 10g. Phơi khô, tán bột. Rắc lên nơi tổn thương có mụn nhọt rồi băng lại trong khoảng 8 -10 phút. Ngày làm 2 lần. Bài thuốc này giúp mụn nhọt giảm sưng đau nhanh chóng chữa mụn nhọt đang mưng mủ. 
Khi trẻ em bị đầy bụng, bí tiểu có thể lấy lá chanh giã nát, hấp nóng, đắp vào rốn (chữa đầy bụng, bí tiểu ở trẻ em). Hoặc bảo vệ răng (nếu răng lung lay, yếu hãy lấy 40 gr lá chanh tươi, đun cách thủy lấy nước. Ngày ngậm 2-3 lần, mỗi lần 5-10 phút, sau 3-5 ngày làm răng chắc hơn. Hoặc trị nám sau sinh (bắc nồi nước lá chanh còn nóng và xông mặt trong 20 phút phút để đẩy tinh chất ngấm sâu vào da để trị nám làm da trắng sáng mịn màng. Với cách xông mặt trị nám sau sinh này bạn phải thực hiện kiên trì ít nhất trong 3 tháng mới cho kết quả. Hơn nữa, chỉ áp dụng khi đã sinh con được 4 tháng trở lên để đảo bảo sức khỏe cho làn da. Và mỗi lần xông khoảng 15-20 phút thực hiện 3 lần/tuần giúp làm mờ nám làm đẹp da). Hoặc chữa bệnh viêm xoang (Tinh chất có trong lá chanh chống lại vi trùng, vi khuẩn gây bệnh xoang. Dùng lá chanh khô, đun sôi trong vòng 10 phút. Sau đó chắt lấy nước và sử dụng nó để súc miệng mỗi ngày giúp thông mũi, thông họng, và hạn chế chất nhầy). Xét nghiệm hơi thở chẩn đoán bệnh sốt rétGiới khoa học Úc đánh giá đây là một bước tiến lớn nhằm tiến tới thanh toán căn bệnh nguy hiểm này.Các nhà nghiên cứu của Úc vừa xây dựng phương pháp xét nghiệm hơi thở để chẩn đoán sốt rét, được kỳ vọng sẽ góp phần giảm được hàng nghìn ca tử vong liên quan tới căn bệnh chết người này. Các nhân viên y tế thường sử dụng kính hiển vi để kiểm tra mẫu máu xét nghiệm chẩn đoán bệnh, song các nhà nghiên cứu tại Viện Nghiên cứu y học Berghofer (QIMR) mới đây lại phát hiện ra rằng những BNSR có các chất hóa học đặc biệt trong hơi thở của mình. 
Các nhà khoa học của Viện Nghiên cứu Y học Berghofer QIMR, trường Đại học quốc gia Úc và Tổ chức Khoa học và nghiên cứu công nghiệp khối thịnh vượng chung (CSIRO) hy vọng phát hiện mới này có thể mở đường cho việc nghiên cứu ra loại máy phân tích hơi thở chẩn đoán bệnh sốt rét, được sử dụng hiệu quả tại những khu vực nơi bệnh dịch lan rộng. Giới khoa học đánh giá đây được xem là một bước tiến lớn, góp phần cứu sống thêm nhiều người bệnh hơn. Bộ dụng cụ chẩn đoán bệnh sốt rét qua nước tiểu UTM là thành quả của công ty công nghệ sinh học Fydor, Nigeria. Các bước thực hiện rất đơn giản. Các BNSR sẽ đặt que thử vào khay nước tiểu trong 25 phút. Nếu que hiện lên hai vạch thì kết quả là dương tính và ngược lại. Victoria Enwnemadu thuộc công ty công nghệ sinh học Fyodor phát biểu rằng cuộc chiến chống sốt rét tại Nigeria đang diễn ra với tốc độ chậm, trong khi nhiều nước khác đã hoàn toàn loại bỏ được căn bệnh này, hy vọng phương pháp mới sẽ góp phần giúp đẩy lùi căn bệnh nhanh chóng. Bộ trưởng Bộ Y tế Nigeria khuyến khích người dân sử dụng phương pháp mới này để chẩn đoán bệnh, trước khi tự ý điều trị. Kể từ khi phát động, chiến dịch đã nhận được nhiều sự ủng hộ của người dân. 
Dược sĩ Patrick onishi chia sẻ que thử sốt rét qua nước tiểu rất tiện dụng, đặc biệt là trẻ nhỏ vì chúng rất sợ chích để lấy máu và hơn hết là mọi người có thể tự thực hiện tại nhà. Một gói 5 que thử sốt rét có giá 12USD, khoảng 250 ngàn đồng. Fyodor đang lên kế hoạch để mở rộng phạm vi sử dụng que thử tại nhiều vùng tại châu Phi và châu Á. Hiện nay, việc chẩn đoán bệnh sốt rét đã trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết. Thậm chí, bệnh nhân có thể tự mình thực hiện xét nghiệm tại nhà. Chẩn đoán sốt rét bằng điện thoại di độngThiết bị hỗ trợ này tận dụng các tính năng máy ảnh điện thoại thông minh để tạo ra hình ảnh có độ phân giải cao cho các vật thể nhỏ bằng 1/10 so với độ dày của một sợi tóc con người. Theo đó, thiết bị này sẽ phát hiện tinh thể hemozoin là sản phẩm phụ của KSTSR, nhờ đó có thể chẩn đoán chính xác bệnh do KSTSR này gây ra. Theo các nhà nghiên cứu, khi thiết bị này được gắn vào điện thoại di động, việc chẩn đoán sẽ chỉ mất vài phút nhờ một ứng dụng điện thoại. Công nghệ mới này được xem là sẽ mở ra bước tiến đáng kể trong cuộc chiến chống sốt rét trên toàn cầu.
Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cho biết 62% trường hợp các bệnh nhân nghi nhiễm sốt rét tại châu Phi đã được xét nghiệm. Các chuyên gia công nghệ của Pháp đang phát triển một loại ứng dụng mới chống lại căn bệnh sốt rét chỉ với việc sử dụng camera trên những thiết bị di động. Theo số liệu WHO mới công bố, mặc dù số người tử vong vì sốt rét đã giảm đáng kể từ năm 2000 song tốc độ lây nhiễm căn bênh này vẫn phát triển, đặc biệt là ở những khu vực như châu Phi vơi khoảng 600.000 người chết mỗi năm vì căn bệnh này. Công ty IanXen của Pháp vừa cho ra mắt ứng dụng xRAPID trên chiếc điện thoại thông minh có khả năng chẩn đoán bệnh sốt rét. Ông Jean Very-Babl, Tổng giám đốc công ty IanXen cho biết sẽ hướng tới việc chẩn đoán sốt rét một cách nhanh chóng với chi phí thấp. Thiết bị này được vận hành rất đơn giản chỉ với 1 nút bấm có tên là chẩn đoán. Người dùng chỉ cần đặt lên tấm kính 1 giọt máu khô và ấn nút chẩn đoán. Ứng dụng sẽ cho kết quả là có hay không ngay lập tức. Sau khi thu thập dữ liệu trong một khoảng thời gian, ứng dụng này có thể dự đoán được sự bùng phát dịch trong tương lai dựa theo nhiệt độ và sự thay đổi thời tiết. Các ứng dụng sẽ bắt đầu được triển khai trong tháng này tại một số khu vực như Tanzania, Benin và Indonesia trong suốt 2 tháng. Chẩn đoán sốt rét dựa trên công nghệ hiệu đại kỹ thuật sốBên cạnh đó, các nhà khoa học từ trường đại học Exeter và đại học Coventry đã phát triển được một kỹ thuật chẩn đoán sốt rét mới đầu tiên có thể thách thức xét nghiệm chẩn đoán nhanh RDT hiện đang được sử dụng trong lĩnh vực này. Giờ đây, các kết quả ban đầu được công bố trong Tạp chí Lý sinh cho rằng, kỹ thuật này có thể có giá giá trị tương tự các loại test chẩn đoán nhanh (RDTs_Rapid diagnostics Tests) nhưng nhanh hơn và rẻ hơn rất nhiều, nên nó là một sự lựa chọn thay thế đầy tiềm năng. Nhóm nghiên cứu hiện đang thực hiện phiên bản không xâm lấn của thiết bị trên, với sự trợ giúp của nhóm nghiên cứu từ Viện Nhiệt đới Hoàng gia, Phòng nghiên cứu y sinh ở Amsterdam và nhómnghiên cứu dự định thử nghiệm ở Kenya năm nay. 
2 năm chế tạo và được tài trợ bởi Hiệp hội châu Âu, kỹ thuật này sử dụng công nghệ quang từ (magneto-optic technology) để phát hiện haemozoin, một phế phẩm của KSTSR, trong máu. Các tinh thể haemozoin thì có tính từ yếu và có dạng hình chữ nhật khác biệt. Chúng còn chứa tính lưỡng hướng sắc quang học, có nghĩa là chúng hấp thu ánh sáng mạnh hơn dọc theo chiều dai so với ngang qua chiều rộng. Khi được sắp thẳng bởi từ trường, chúng hoạt động giống như tấm polaroid© như được sử dụng trong mắt kính râm. Công nghệ mới tận dụng những tính chất này để đọc được chính xác sự có mặt của haemozoin trong mẫu máu nhỏ. Nhóm nghiên cứu đã tạo ra thiết bị có khả năng cho biết kết quả có bị nhiễm sốt rét hay không trong vòng không quá một phút. Thiết bị mới có phương pháp hoàn toàn khác với RDT, phương pháp sử dụng chất hoá học để phát hiện kháng nguyên có liên quan đến ký sinh sốt rét. Một trong các vấn đề với RDT là chúng cần phải được giữ trong một thang nhiệt độ cho trước, một vấn đề khó khăn trong những vùng khí hậu nóng nực. Bộ thiết bị này dùng một lần này có già từ 1,50o đến 4,50o và mất khoảng 15 phút để cho ra kết quả. Sử dụng kính hiển vi hiệu năng cao vẫn là phương pháp tốt nhất dùng cho chẩn đoán sốt rét và đã được sử dụng hơn một thế kỷ. Không may là nó tốn nhiều thời gian và đòi hỏi thiết bị đắt tiền và kinh nghiệm chuyên môn y khoa, những vấn đề khó khăn ở các vùng nông thôn ở những nước có bệnh sốt rét địa phương. Trong thập kỷ vừa rồi, phương pháp RDT đã được phát triển, cho phép chẩn đoán nhanh hơn trong lĩnh vực này, nhưng cũng đắt đỏ đối với những nước đang phát triển. Hơn nữa, RDT thường thì không ổn định tạo nhiệt độ khá cao và thỉnh thoảng vẫn cho kết quả dương tính ngay cả sau khi chữa trị thành công. Ở nhiều cộng đồng nơi mà sốt rét đang có ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, thì không có phương pháp kiểm tra bệnh sốt rét và trẻ em bị sốt vàng da sẽ được cho thuốc chống sốt rét. Điều này góp phần làm cho ký sinh sốt rét trở nên ngày càng kháng thuốc đối với thuốc chống sốt rét thông thường. Sốt rét là một căn bệnh mà đến giờ vẫn chưa có vaccin. Giáo sư Dave Newman của trường đại học Exeter, phát biểu rằng đây là nhu cầu cấp thiết đối với kỹ thuật chẩn đoán mới cho bệnh sốt rét, đặc biệt trong khi trái đất đang nóng lên, đe doạ lan rộng căn bệnh này đến các vùng mới của thế giới, bao gồm cả Nam Âu. Các kết quả ban đầu từ thiết bị của chúng tôi rất hứa hẹn và rất thú vị. Chúng tôi hy vọng sẽ sản xuất được một thiết bị không gây tổn thương nhạy cảm có giá hợp lý và dễ sử dụng, khiến nó phù hợp với các nước phát triển với nhu cầu rất lớn.” Một số máy phát hiện ký sinh trùng sốt rét hiện đại Bệnh sốt rét là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu. Hằng năm, căn bệnh này cướp đi sinh mạng của hàng triệu người trên thế giới, đặc biệt là ở những nước đang phát triển. Bệnh sốt rét do ký sinh trùng Plasmodium sp. (P. falciparum, P. vivax, P. malarie, P. ovale và P. knowlesi) với trung gian truyền bệnh là muỗi cái Anopheles. Các triệu chứng điển hình của bệnh là sốt, đau đầu, nôn… Nếu không điều trị kịp thời hoặc KSTSR kháng thuốc có thể dẫn đến tử vong do ký sinh trùng xâm nhập, phá vỡ hồng cầu làm tắc nghẽn các mạch máu các cơ quan trọng yếu. Bên cạnh các phương pháp truyền thống được sử dụng để xét nghiệm phát hiện 4 loài ký sinh trùng sốt rét gây bệnh trên người như: nhuộm giemsa, QBC, ELISA, Paracheck P.f. Các kỹ thuật dựa trên nguyên lý của phương pháp PCR (Polymerase chain reaction) như Nested-PCR, Real-time PCR, LAMP đang được sử dụng rộng rãi trong chẩn đoán ký sinh trùng sốt rét. 
Phương pháp PCR (Polymerase Chain Reaction) có khả năng tạo ra hàng triệu bản sao của trình tự gen mục tiêu thông qua hoạt động sao chép tổng hợp mạch mới của enzyme DNA polymerase trong điều kiện in vitro với sự hiện diện của các cặp mồi chuyên biệt. Hiện nay, trên thị trường đã có bộ máy luân nhiệt sử dụng cho thực địa. Điều này khắc phục được điểm yếu của phương pháp PCR là cần phòng thí nghiệm với các máy móc chuyên dụng khá phức tạp. Phương pháp Nested PCR hay PCR lồng, sản phẩm của phản ứng PCR lần 1 sẽ làm khuôn cho phản ứng PCR lần 2. Nested PCR sử dụng cặp mồi đặc hiệu để nhân bản bộ gen của loài Plasmodium sp. trong phản ứng PCR lần 1. Sau đó tiếp tục sử dụng các cặp mồi đặc hiệu cho P. falciparum, P. vivax, P. malariae, P. ovale trong phản ứng PCR lần 2. Kỹ thuật này có độ nhạy rất cao, có thể phát hiện ký sinh trùng ở mật độ rất thấp mà các phương pháp thông thường khó có thể phát hiện được (1-5 ký sinh trùng/1µl máu). Đây được xem là tiêu chuẩn vàng mới trong tầm soát KSTSR do độ nhạy và độ đặc hiệu cao. 
Phương pháp Real-time PCR có cùng nguyên lý với phương pháp PCR, cũng là một phản ứng nhân bản các trình tự đặc hiệu nhưng có sử dụng chất phát huỳnh quang. Việc phát hiện tín hiệu huỳnh quang được thực hiện ngay trong bước bắt cặp mồi và kéo dài. Nhờ đó, phương pháp này vừa có thể phát hiện vừa có thể định lượng KSTSR trong mẫu xét nghiệm theo thời gian thực dựa trên mẫu dò. Có 2 dạng cơ bản: - Chất phát huỳnh quang liên kết với DNA mạch đôi (SYBR Green, Ethidium bromide); - Chất phát huỳnh quang dùng đánh dấu mẫu dò đặc hiệu (TaqMan probe, Beacon molecular, Hydrolysis probe, Hybridization probe,…). Phương pháp LAMP (Loop Mediated Isothermal PCR) là một phương pháp chẩn đoán sinh học phân tử mới, đơn giản, rẻ tiền dùng để xác định trình tự gen 18S ribosom RNA của P. falciparum. Phương pháp này không cần các máy móc đắt tiền như PCR, nhiệt độ thực hiện cũng thấp hơn (khoảng 65oC), thời gian thực hiện ngắn, chỉ bằng 1/3 so với phương pháp PCR và có hiệu quả tương tự. Tuy nhiên, phương pháp này tương đối mới, các mồi sử dụng phức tạp và cần có những nghiên cứu nhiều hơn trước khi áp dụng vào chẩn đoán thường quy 5 loài KSTSR. Ưu điểm của các phương pháp chẩn đoán sinh học phân tử là có thể định danh và định lượng KSTSR với độ nhạy và độ đặc hiệu cao. 
Đặc biệt thích hợp cho những ca nhiễm KSTSR ở mật độ thấp hoặc nhiễm phối hợp nhiều loài. Tuy nhiên, kỹ thuật PCR vẫn chưa thể thay thế kỹ thuật xét nghiệm bằng kính hiển vi trong chẩn đoán thường quy do quy trình thực hiện còn phức tạp, cần có trang thiết bị chuyên biệt, phòng thí nghiệm phù hợp, hóa chất đắt tiền, kỹ thuật viên phải được đào tạo và huấn luyện… Mặc dù vậy, với sự phát triển mạnh mẽ của khoa học kỹ thuật, việc ứng dụng các kỹ thuật cao trong nghiên cứu sẽ đóng một vai trò quan trọng trong công tác phòng chống bệnh sốt rét. Để chẩn đoán bệnh sốt rét bằng ký sinh trùng học, một kỹ thuật cơ bản cổ điển và thường quy thường được các cơ sở y tế thực hiện là xác định hình thể của KSTSR theo phương pháp Romanovski bằng cách lấy tiêu bản lam máu, nhuộm giemsa và soi phát hiện dưới kính hiển vi quang học. Hiện nay, phương pháp này vẫn được xem là phương pháp chẩn đoán KSTSR thuận tiện nhất vì cơ sở y tế nào cũng có thể trang bị được phương tiện, dụng cụ, trang thiết bị kỹ thuật, kể cả các trạm y tế xã, phường, thi trấn. Tuy nhiên, các xét nghiệm viên thực hiện công việc này phải cần chú ý để bảo đảm đúng kỹ thuật và thời gian yêu cầu lấy tiêu bản lam máu. Chỉ nên kết luận lam máu âm tính khi đã xét nghiệm đủ 100 vi trường ở giọt máu dày mà không tìm thấy KSTSR. Khi đã tìm thấy một chủng KSTSR, vẫn phải tiếp tục tìm phát hiện xem có chủng KSTSR khác phối hợp không. Đối với chủng KSTSR P. vivax, P. malariae, P. ovale có thể thấy tất cả các thể vô tính của ký sinh trùng ở máu ngoại vi. Đối với chủng KSTSR P. falciparum thường chỉ thấy thể tư dưỡng, thể giao bào; trường hợp bệnh rất nặng hoặc bị SRAT mới có thể bắt gặp các thể khác. Việc đánh giá mật độ KSTSR theo định tính được thực hiện đơn giản trên giọt máu dày với độ phóng đại của kính hiển vi quang học từ 500-600 lần. Ký hiệu xác định bằng dấu cộng (+) theo quy định. Để bảo đảm độ chính xác trong đánh giá mật độ ký sinh trùng sốt rét, các cơ sở y tế ở tuyến trên thường thực hiện việc ghi mật độ bằng máy đếm cầm tay theo định lượng, xác định số lượng ký sinh trùng sốt rét/ mm3 máu theo công thức tính toán. Khả năng phát hiện KSTSR cũng tùy thuộc vào vị trí lấy máu như:
Lấy máu ở tủy xương có khả năng phát hiện KSTSR cao nhất nhưng kỹ thuật lấy máu phức tạp nên ít khi được sử dụng. Kỹ thuật này chỉ sử dụng đối với trường hợp sốt rét dai dẳng, khó tìm thấy KSTSR trong máu ngoại vi. Lấy máu ở trong da cũng có khả năng phát hiện KSTSR cao. Khi soi tiêu bản lam máu có thể phát hiện được tất cả các thể vô tính như quá trình phát triển của KSTSR trong các vi mạch máu ở não. Tuy nhiên, kỹ thuật lấy máu cũng phức tạp và kết quả chỉ có tính chất định tính, thường sử dụng kết quả xét nghiệm để tiên lượng bệnh nhân SRAT. Lấy máu ngoại vi thường dễ dàng làm tiêu bản lam máu, mọi đối tượng đều có thể áp dụng được. Tuy vậy, khả năng phát hiện KSTSR không cao.Nhược điểm của phương pháp lấy tiêu bản lam máu, nhuộm giêm sa và soi phát hiện hình thể KSTSR dưới kính hiển vi quang học là cần có thời gian đào tạo xét nghiệm viên đảm nhận công việc, trung bình phải mất khoảng hai năm để đào tạo nên khá tốn kém. Sau khi được đào tạo, nếu xét nghiệm viên không được đào tạo lại hoặc thường xuyên thực hiện kỹ thuật xét nghiệm phát hiện có thể quên hình thể của KSTSR, dẫn đến xác định bị nhầm lẫn, sai sót.Chất lượng kết quả phương pháp xét nghiệm này phụ thuộc vào trình độ, năng lực của xét nghiệm viên nên thường không khách quan. Vì vậy công tác tập huấn, đào tạo lại kỹ năng thực hành cho các xét nghiệm viên ở những cơ sở y tế là một hoạt động cần thiết phải được thực hiện hàng năm; đặc biệt đối với xét nghiệm viên còn yếu kém được phát hiện qua công tác kiểm tra kỹ thuật lam máu định kỳ ở tuyến dưới Kính hiển vi. Mặc dù phương pháp chẩn đoán ký sinh trùnng sốt rét này là một kỹ thuật cổ điển, truyền thống nhưng cho đến nay nó vẫn còn mang những giá trị nhất định, nhất là các cơ sở y tế ở tuyến đầu chưa có điều kiện để trang bị các phương tiện chẩn đoán hiện đại.Xét nghiệm nhanh nước tiểu phát hiện sốt rét tại NigeriaMột nhóm các nhà khoa học Nigeria đã đưa ra một phương pháp mới, đơn giản để chẩn đoán sốt rét. Đây là lần đầu tiên, nước tiểu được sử dụng để kiểm tra cho bệnh sốt rét (trước đó đã có nhiều nghiên cứu lấy test chẩn đoán nhanh áp dụng trên mẫu nước tiểu thay vì mẫu máu nhưng kết quả cho rất thấp vì có độ nhạy thấp). Một hình ảnh quen thuộc tại phòng khám nhi khoa tại Lagos, trẻ em khóc vì đau khi nhân viên y tế dùng kim tiêm lấy mẫu máu để xét nghiệm bệnh sốt rét. Nhưng một phương pháp xét nghiệm sốt rét mới có thể sẽ sớm chấm dứt những hình ảnh này. 
Chỉ với một bộ thử nước tiểu có thể chẩn đoán bệnh sốt rét bằng cách đặt một que thử vào trong một lọ nước tiểu nhỏ. Một vạch sẽ xuất hiện nếu có ký sinh trùng sốt rét. Không giống như các phương pháp cũ đòi hỏi nhân viên y tế phải thực hiện nhiều bước kiểm tra bệnh sốt rét, mọi người có thể tự kiểm tra cho chính bản thân tại nhà. Eddy Agbo người sáng lập công ty công nghệ sinh học Fyodor, đơn vị phát triển bộ xét nghiệm nước tiểu này cho biết đây là một cột mốc quan trọng. Ông cũng cho biết thêm đây là một bước tiến. Bạn chỉ cần nhúng que thử vào mẫu nước tiểu, để yên 25 phút và đọc kết quả. Phương pháp này giống phương pháp que thử thai vậy. Nét đổi mới này đã được quốc tế và địa phương công nhận sau khi giành được giải thưởng Health Innovation Challenge 2015 tại Nigeria. Phương pháp này cũng đã được đề cử cho giải thưởng Tổ chức Sáng kiến Châu Phi phối hợp với Chính phủ Botswana. Mỗi năm, hàng triệu người đã chết vì bệnh sốt rét tại khu vực tiểu Sahara, châu Phi vì không có khả năng chẩn đoán và được điều trị sớm. Với phương pháp này, khi bạn có cơn sốt rét, bạn chỉ cần tự kiểm tra và sẽ có kết quả chính xác vì hầu như bạn không thể có thời gian để tới bệnh viện để kiểm tra trước khi tự điều trị. Khi tới trung tâm sức khỏe, bạn phải chờ tờ sáng tới chiều vì quá nhiều bệnh nhân xếp hàng để tiến hành xét nghiệm này. Vì thế phương pháp này đã rút ngắn và giảm thiểu thời gian hơn nhiều. Phương pháp xét nghiệm nước tiểu có thể được thực hiện tại nhà, vì thế nó có thể khuyến khích người dân kiểm tra và xác minh được đó có phải là sốt rét không trước khi dùng thuốc điều trị bệnh. Nhưng Hiệp hội các nhà cung cấp thiết bị chăm sóc sức khỏe Nigeria (NHPA) đã cho biết việc tự dùng thuốc có khả năng dẫn tới việc lạm dụng thuốc sốt rét. Chủ tịch NHPA, tiến sĩ Umar Oluwole Sanda cho biết nếu không có xét nghiệm dương tính với sốt rét, bạn không được điều trị sốt rét. Đây là những gì đã xảy ra với chloroquin. Chroroquin khi bị lạm dụng, nó có thể kháng lại cơ thể và cơ thể đó sẽ không thể sử dụng lại nữa. Tuy nhiên, với sự ra đời của sản phảm mới khi sử dụng nước tiểu để xét nghiệm ký sinh trùng sốt rét, nhiều bệnh nhân sẽ sớm được phát hiện ra tình trạng bệnh của bản thân. Phối hợp với Bộ Y tế Nigeria, phương pháp mới này đã được giới thiệu vào thị trường địa phương và dự kiến sẽ được bán trên khắp châu Phi và châu Á. Tính cả 2 lục địa số lượng trường hợp nhiễm bệnh sốt rét chiếm tỷ lệ cao trong 425 triệu ca nhiễm bệnh trên toàn thế giới và hơn 400.000 người đã tử vong do căn bệnh này hàng năm. Kit xét nghiệm sốt rét QBCQBC Malaria Test là một xét nghiệm chẩn đoán bệnh sốt rét dựa trên hiển vi huỳnh quang quá trình phát hiện đơn giản và nhanh chóng kết hợp các với đặc tính và lợi ích chưa từng có của các sản phẩm cạnh tranh khác.
·Tăng độ nhạy so với việc phân tích màng dày, lợi thế đã được chứng minh trong các trường hợp ký sinh trùng thấp; ·Tiết kiệm thời gian trả kết quả trong 8 phút, chỉ bằng một phần nhỏ của thời gian phân tích màng dày và giảm thời gian đào tạo cho người mới sử dụng; ·Quá trình quan sát và thiết lập đơn giản, cải thiện quá trình sưu tập mẫu và quan sát cho người dùng thông qua công nghệ QBC được cấp bằng sáng chế; ·Công nghệ đã được chứng minh và đánh giá cao, tự hào với giấy chứng nhận của Cục Quản lý dược thực phẩm Mỹ (FDA) trong một lịch sử lâu dài của sự thành công, QBC Malaria test đã được chứng minh bằng nhiều nghiên cứu khoa học. Foldscope: Kính hiển vi bằng giấy giá 50 cent giúp chẩn đoán sốt rét
|
TRANG CHỦ
