Vien Sot ret Ky Sinh Trung - Con trung Quy Nhon

Báo cáo của WHO cho biết đến ngày 25/5/2016 có 60 quốc gia và vùng lãnh thổ tiếp tục ghi nhận virus Zika lây truyền qua muỗi, trong đó 46 quốc gia đang trải qua ổ dịch đầu tiên của virus này kể từ năm 2015, không có bằng chứng trước của sự lưu thông và do muỗi truyền liên tục (ongoing transmission by mosquitos); 14 quốc gia báo cáo lây truyền vi rút Zika giữa năm 2007 và 2014 có lan truyền liên tục; 4 quốc gia hoặc vùng lãnh thổ báo cáo bằng chứng của Zika truyền virus từ năm 2007 đến năm 2014 không truyền liên tục; 10 quốc gia báo cáo bằng chứng về sự lây truyền từ người sang người (person-to-person transmission) của virus Zika, có thể quađường tình dục. Trong tuần tính đến ngày 25/5/2016, không thêm nước nào báo cáo Zika virus truyền qua muỗi hoặc người sang người, chứng đầu nhỏ (microcephaly) và dị tật hệ thần kinh trung ương (central nervous system_CNS) có khả năng kết hợp với nhiễm virus Zika hoặc gợi ý nhiễm bẩm sinh đã được báo cáo ở 10 quốc gia hoặc vùng lãnh thổ.

Nhiễm Zika ở các bà mẹ diễn ra ở 8 nước khác nhau, trong đó có 1 trường hợp bổ sung ở Mỹ Latin là chưa xác định và Tây Ban Nha là quốc gia mới nhất báo cáo 1 trường hợp đầu nhỏ kết hợp với vi rút Zika ở một khách du lịch mang thai trở về từ vùng có lưu hành dịch bệnh. 2 trường hợp đầu nhỏ và những bất thường về thần kinh khác hiện đang được xác minh trong Bolivarian Cộng hòa Venezuela và Costa Rica. Trong bối cảnh lưu thông vi rút Zika, 13 quốc gia và vùng lãnh thổ báo cáo có sự gia tăng của hội chứng Guillain-Barré (GBS) và/hoặc xét nghiệm xác định nhiễm virus Zika trong số các trường hợp GBS. 1 trường hợp GBS liên quan đến nhiễm vi rút Zika trong một khách du lịch trở về Hà Lan đã được báo cáo, 1 trường hợp GBS từ Guadeloupe đang được xác minh.

WHO xác nhận chủng virus Zika được nhập khẩu từ châu Mỹ đến Cabo Verde

WHO cho biết đến 8/5/2016 đã có 7.557 trường hợp nghi ngờ của Zika tại Cabo Verde, 3 trường hợp đầu nhỏ đã được báo cáo từ Cabo Verde với 1 trường hợp báo cáo của Trung tâm Kiểm soát và Phòng Ngừa Bệnh (CDC) sau khi được chuyển giao tại Hoa Kỳ. Cho đến nay, không có trường hợp Hội chứng Guillain-Barre (GBS) đã được báo cáo từ Cabo Verde. Ngày 20/5/2016.BRAZZAVILLE. Giải mã bộ gen virus (Sequencing of the virus) gây ra dịch Zika tại Cabo Verde thấy virus này là dòng truyền tại châu Á tương tự như dòng đang lưu hành tại Brazil, tuy nhiên ý nghĩa xác thực của phát hiện này chưa được xác định. WHO xác nhận chủng virus Zika đang lưu hành tại Cabo Verde giống như chủng đang lưu hành ở châu Mỹ có nhiều khả năng nhập khẩu từ Brazil, đây là lần đầu tiên dịch bệnh Zika liên quan đến rối loạn thần kinh và đầu nhỏ được phát hiện ở châu Phi. "Phát hiện này rất đáng quan tâm vì là bằng chứng cho thấy dịch đang lan rộng vượt ra ngoài Nam Mỹ bước vào ngưỡng cửa châu Phi, thông tin này sẽ giúp các nước châu Phi đánh giá lại mức độ rủi ro, khả năng thích ứng và sẵn sàng ứng phó với dịch bệnh", Tiến sĩ Matshidiso Moeti, Giám đốc WHO khu vực châu Phi cho biết. Như là một bước đầu tiên, các nước cần nâng cao truyền thông nguy cơ cho phụ nữ mang thai để nâng cao nhận thức của các biến chứng liên quan đến các loại châu Á của virus Zika và thúc đẩy các bước bảo vệ để tránh muỗi đốt cũng như đường tình dục. Ngoài ra, các nước cần tăng cường giám sát của họ cho Zika truyền và bẩm sinh dị dạng như dị tật đầu nhỏ và hội chứng Guillain-Barré. Kích hoạt kể từ tháng 2/2016, Hệ thống quản lý sự cố dịch bệnh do virus Zika (Zika Virus Disease Incident Management System) của WHO tại Brazzaville và trụ sở sẽ tiếp tục xem xét đánh giá rủi ro hiện có, tăng cường giám sát và đánh giá năng lực phòng thử nghiệm và tham gia hỗ trợ cộng đồng và truyền thông nguy cơ trong nước ưu tiên. Ngoài ra, WHO và các đối tác sẽ hỗ trợ các nước trong khu vực châu Phi tăng cường nỗ lực chuẩn bị để phát hiện sớm, xác nhận và quản lý các biến chứng tiềm ẩn liên quan đến nhiễm trùng Zika, các phản ứng này sẽ được xây dựng trên các khoản đầu tư trong hệ thống tăng cường thực hiện ở Tây Phi trong cấp cứu Ebola.

Diễn biến dịch bệnh virus Zika tại Hoa Kỳ (từ tháng 1/2015 đến nagyf 18/5/2016)

Diễn biến dịch bệnh virus Zika tại Hoa Kỳ (2015-2016)

Theo Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ (US CDC), từ 1/1/2015 đến 18/5/2016 tại Hoa Kỳ (US States) có 544 trường hợp do đi du lịch được báo cáo, trong đó 10 trường hợp lây nhiễm qua đường tình dục và 1 hội chứng Guillain-Barré, không có trường hợp lây truyền qua vector tại địa phương. Tại lãnh thổ Hoa Kỳ (US Territories) ghi nhận 4 trường hợp do đi du lịch, 832 trường hợp lây truyền tại địa phương và 5 hội chứng Guillain-Barré.

Bảng thống kê tình hình dịch bệnh do virus Zika tại Hoa Kỳ (theo US CDC)

US States	Số trường hợp do đi du lịch (n = 544)	Số trường hợp tại địa phương (n = 0)
Alabama	2 (<1)	0 (0)
Arizona	1 (<1)	0 (0)
Arkansas	2 (<1)	0 (0)
California	44 (8)	0 (0)
Colorado	2 (<1)	0 (0)
Connecticut	1 (<1)	0 (0)
Delaware	3 (1)	0 (0)
Quận Columbia	4 (1)	0 (0)
Florida	109 (21)	0 (0)
Georgia	14 (3)	0 (0)
Hawaii	9 (2)	0 (0)
Illinois	16 (3)	0 (0)
Indiana	6 (1)	0 (0)
Iowa	5 (1)	0 (0)
Kansas	1 (<1)	0 (0)
Kentucky	5 (1)	0 (0)
Louisiana	4 (1)	0 (0)
Maine	3 (<1)	0 (0)
Maryland	17 (3)	0 (0)
Massachusetts	11 (2)	0 (0)
Michigan	4 (1)	0 (0)
Minnesota	17 (4)	0 (0)
Mississippi	3 (1)	0 (0)
Missouri	3 (1)	0 (0)
Montana	1 (<1)	0 (0)
Nebraska	2 (<1)	0 (0)
Nevada	6 (<1)	0 (0)
Mới Hampshire	3 (1)	0 (0)
Áo mới	12 (2)	0 (0)
New Mexico	1 (<1)	0 (0)
Newyork	114 (21)	0 (0)
bắc Carolina	11 (2)	0 (0)
Ohio	12 (2)	0 (0)
Oklahoma	4 (1)	0 (0)
Oregon	6 (1)	0 (0)
Pennsylvania	19 (4)	0 (0)
đảo Rhode	3 (<1)	0 (0)
phía Nam Carolina	1 (<1)	0 (0)
Tennessee	2 (<1)	0 (0)
Texas	35 (6)	0 (0)
Utah	2 (<1)	0 (0)
Vermont	1 (<1)	0 (0)
Virginia	15 (3)	0 (0)
Washington	2 (<1)	0 (0)
phia Tây Virginia	6 (1)	0 (0)

US Territories	Số trường hợp do đi du lịch (n = 4)	Số trường hợp tại địa phương (n = 832)
American Samoa	0 (0)	14 (2)
Puerto Rico	3 (67)	803 (97)
Quần đảo Virgin thuộc Mỹ	1 (33)	15 (2)

Theo Bộ Y tế (MOH), cho đến nay Việt Nam mới chỉ xác định 2 ca nhiễm vi rút Zika tại Tp. Hồ Chí Minh và tỉnh Khánh Hòa. Tiếp nhận thông tin ngày 07/5/2016 của WHO khu vực Tây Thái Bình Dương (WPRO) về trường hợp công dân người Hàn Quốc xét nghiệm dương tính với vi rút Zika sau khi trở về từ Việt Nam, Bộ Y tế và các cơ quan y tế Việt Nam đã triển khai hoạt động giám sát, điều tra, xác minh dịch, đồng thời chủ động triển khai các hoạt động phòng chống dịch bệnh tại khu vực bệnh nhân làm việc và lưu trú như đối với xử lý ổ dịch; đồng thời tiếp tục phối hợp chặt chẽ với IHR Hàn Quốc xác định các thông tin liên quan khác để hỗ trợ cho quá trình điều tra, xác minh ổ dịch tại Việt Nam.

Muỗi Aedes aegypty là nguyên nhân hàng đầu truyền bệnh do virus Zika

Virus Zika, đầu nhỏ và hội chứng Guillain-Barré (Zika virus, Microcephaly and Guillain-Barré syndrome)

Liên quan đến các trường hợp nhiễm vi rút Zika và dựa trên các cơ sở nghiên cứu cho đến nay, WHO và USCDC có sự đồng thuận khoa học rằng virus Zika là một nguyên nhân gây ra tật đầu nhỏ và GBS. Tuy nhiên, có rất ít thông tin ghi nhận về các trường hợp xảy thai hoặc thai chết lưu ở những phụ nữ nhiễm vi rút Zika. Tại Mỹ năm 2016 ghi nhận 02 trường hợp xảy thai, tại Brasil trong năm 2015-2016 ghi nhận 235 trẻ chết trong thời gian mang thai hoặc sau sinh (gồm xảy thai hoặc chết non) trong số 7015 trường hợp có chứng đầu nhỏ và/hoặc biến chứng thần kinh (ước tính trong trong khoảng thời gian từ cuối năm 2015 đến nay Brasil ghi nhận khoảng 400.000 đến 1.300.000 trường hợp nhiễm vi rút Zika). Thai lưu là tình trạng thai bị chết mà còn lưu lại trong tử cung trên 48 giờ, đây là một bệnh lý phức tạp, thường gặp ở các nước trên thế giới. Tại Châu Á, tỷ lệ thai lưu chiếm 25 - 40/1000 trường hợp đẻ sống, tại Việt Nam tỷ lệ này chiếm khoảng 10/1.000 ca đẻ sống và đặc biệt cao ở phụ nữ nhóm tuổi 20 - 30 (59,9% số trường hợp) và các phụ nữ chưa sinh lần nào (39,7% số trường hợp). Thai lưu do nhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó có một số nguyên nhân chính từ bệnh lý của người mẹ, nhiễm trùng hoặc nhiễm độc thai nghén trong quá trình mang thai, tuy nhiên có từ 20-50% số trường hợp thai chết lưu không tìm thấy nguyên nhân.

WHO cảnh báo virus Zika có thể lan tới châu Âu trong vài tháng tới (Zika Virus May Spread to Europe in Coming Months, WHO Warns)

Ngày 18/05/2016. Theo hãng tin Reuters (London), các quan chức y tế cho rằng virus Zika, một căn bệnh truyền nhiễm có liên quan đến các khuyết tật nghiêm trọng khi sinh ra ở các em bé sơ sinh, có thể lan tới châu Âu khi thời tiết trở nên ấm hơn mặc dù nguy cơ còn thấp. Trong đánh giá đầu tiên của mình về mối đe dọa mà Zika đang gây ra cho khu vực này, Văn phòng châu Âu của ƯWHO cho biết mối đe dọa chung ở mức nhỏ tới vừa phải, nó ở mức cao nhất tại những khu vực mà muỗi Aedes thịnh hành, đặc biệt là đảo Madeira và bờ biển đông bắc của Biển Đen. Zsuzsanna Jakab, Giám đốc khu vực châu Âu của WHO cho biết: “Có một mối đe dọa vi-rút Zika sẽ lan tới Khu vực châu Âu và … mối đe dọa này thay đổi khác nhau từ nước này sang nước khác. Chúng tôi đặc biệt yêu cầu các quốc gia có nguy cơ cao phải tăng cường năng lực quốc gia họ và ưu tiên các hoạt động sẽ ngăn ngừa một dịch bệnh Zika lớn”.

Jackeline, 26 tuổi đang bế đứa con trai 4 tháng tuổi và sinh ra bị dị tật đầu nhỏ,đứng trước nhà cô ở Olinda, gần Recife, Brazil, ngày 11/2/2016

Khu vực châu Âu của WHO bao phủ 53 quốc gia và số dân gần 900 triệu người, trải dài từ Bắc Băng Dương ở phía bắc xuống Biển Địa Trung Hải ở phía nam và từ Biển Đại Tây Dương ở phía đông sang Thái Bình Dương ở phía tây. Một dịch bệnh lớn do virus Zika và đang lây lan đã bắt nguồn từ Brazil đã gây báo động toàn cầu, virus này được chứng minh là có liên quan đến hàng nghìn ca dị tật khi sinh được biết đến với tên gọi dị tật đầu nhỏ ở trẻ sơ sinh của những phụ nữ bị nhiễm Zika trong khi mang thai. WHO cho biết còn có sự nhất trí về mặt khoa học mạnh mẽ rằng Zika còn có thể gây ra Guillain-Barre, một hội chứng thần kinh hiếm gặp gây ra liệt tạm thời ở người lớn. Trụ sở Geneva của WHO vào tháng 2/2016 đã tuyên bố dịch bệnh Zika là một tình trạng y tế công cộng khẩn cấp gây quan ngại quốc tế (PHEIC), cảnh báo rằng nó đang bùng phát rộng tại châu Mỹ. Văn phòng châu Âu của WHO cho biết rằng nếu không có biện pháp nào được tiến hành để giảm bớt mối đe dọa này, sự xuất hiện của muỗi Aedes aegypti có thể mang vi-rút có nghĩa rằng có khả năng sự lan truyền Zika tại khu vực là điều xảy ra bình thường tại 18 quốc gia trong khu vực. Đánh giá cũng phát hiện rằng 36 quốc gia khác có khả năng thấp, rất thấp hoặc là không có. Muỗi Aedes không được phát hiện ở những quốc gia này và khí hậu của các nước này không phù hợp cho muỗi phát triển được. Theo WHO châu Âu, những quốc gia có nguy cơ Zika cao và trung bình nên cải thiện các biện pháp phòng chống véc-tơ để ngăn ngừa sự lan rộng những con muỗi và giảm mật độ của chúng, đồng thời giúp trang bị các nhân viên y tế để phát hiện các ca bệnh sớm, báo cáo chúng nhanh chóng, và giúp những người có nguy cơ-đặc biệt là phụ nữ có thai bảo vệ chính họ khỏi nhiễm bệnh. Sự phân tích rủi ro châu Âu của WHO bao gồm nhiều nhân tố, trong đó có sự xuất hiện của muỗi lan truyền Zika, khí hậu phù hợp cho loài muỗi này, tiền sử lan truyền sốt xuất huyết hoặc chikungunya trước đó, các mối liên kết tàu biển và đường hàng không, và mật độ và sự đô thị hóa dân cư. Nó cũng xem xét khả năng của quốc gia có thể kìm hãm lan truyền ở giai đoạn đầu, dựa trên 4 nhân tố chính: phòng chống véc-tơ, giám sát lâm sàng, năng lực phòng thí nghiệm và liên lạc nguy cơ khẩn cấp. Văn phòng khu vực này của WHO đang chủ trì một cuộc họp các chuyên gia y tế châu Âu tại Bồ Đào Nha từ 22-24/6/2016 để thảo luận sâu hơn về mối đe dọa Zika.

Bộ trưởng Bộ Y tế kiểm tra hoạt dộng giám sát dịch bệnh tại các cửa khẩu

Đáp ứng Khung chiến lược toàn cầu (global Strategic Response Framework) của WHO tháng 2/2016 bao gồm giám sát, hoạt động ứng phó và nghiên cứu. Một báo cáo tạm thời đã được công bố trên một số các hoạt động chính được thực hiện phối hợp của WHO và các đối tác quốc tế, khu vực và quốc gia để đáp ứng với tình trạng khẩn cấp y tế công cộng này. Một chiến lược sửa đổi cho giai đoạn tháng 7/2016 đến tháng 12/2017 hiện đang được phát triển với các đối tác và sẽ được công bố vào giữa tháng 6/2016. WHO đã phát triển tư vấn và thông tin mới về các chủ đề đa dạng trong bối cảnh của virus Zika; đồng thời cung cấp tài liệu thông tin mới nhất, tin tức và các nguồn lực để hỗ trợ truyền thông nguy cơ cùng với sự tham gia của cộng đồng có sẵn trực tuyến.

Để phòng chống các trường hợp bà mẹ có thai bị nhiễm vi rút Zika hoặc xảy ra những dị tật đáng tiếc cho thai nhi, Bộ Y tế Việt Nam khuyến cáo phụ nữ có thai tích cực thực hiện các biện pháp phòng chống muỗi đốt, đi khám thai định kỳ, nếu có các triệu chứng nghi ngờ nhiễm vi rút Zika cần đến ngay cơ sở y tế để được khám, tư vấn, chẩn đoán phát hiện sớm và điều trị kịp thời.Người dân nếu có dấu hiệu sốt hoặc phát ban và có ít nhất một trong số các triệu chứng như đau mỏi cơ, khớp, viêm kết mạc nên đi xét nghiệm xác định vi rút Zika cần đến cơ quan y tế để được khám, tư vấn và chẩn đoán xác định bệnh. Người dân không nên tự xét nghiệm xác định vi rút Zika khi chưa có ý kiến tư vấn của cán bộ y tế. Việc xét nghiệm các trường hợp nghi ngờ nhiễm vi rút Zika chỉ tiến hành khi có chỉ định của cơ quan y tế. Phụ nữ đang mang thai trong 3 tháng đầu, sống trong vùng có dịch hoặc đã từng đến vùng có dịch nếu có dấu hiệu sốt hoặc phát ban và có ít nhất một trong số các triệu chứng như đau mỏi cơ, khớp, viêm kết mạc nên đi xét nghiệm xác định vi rút Zika. Phụ nữ đang mang thai trong 3 tháng đầu có chồng hoặc bạn tình có xét nghiệm vi rút Zika dương tính nếu có dấu hiệu sốt hoặc phát ban và có ít nhất một trong số các triệu chứng như đau mỏi cơ, khớp, viêm kết mạc nên đi xét nghiệm xác định vi rút Zika. Để chủ động phòng ngừa bị nhiễm vi rút Zika, người dân chủ động áp dụng các biện pháp tránh bị muỗi đốt và tích cực tham gia diệt muỗi, loăng quăng (bọ gậy).

Tổng Giám đốc WHO Margaret Chan phát biểu với truyền thông về khả năng đối phó và sẵn sàng chiến đấu tình trạng khẩn cấp y tế tại Geneva, Thụy Sĩ, ngày 31/07/2015

Zika là vấn đề hàng đầu tại chương trình nghị sự của WHA (Zika to Top World Health Assembly Agenda)

Ngày 17/05/2016. Trong tuần tới cuộc họp lần thứ 69 của Đại hội đồng Y tế thế giới (WHA) sẽ diễn ra tai Geneva (Thụy Sĩ) là sự kiện lớn nhất với khoảng 3.500 đại biểu đến từ 194 quốc gia thành viên của WHO bao gồm một tỷ lệ lớn các Bộ trưởng y tế đang tham dự kỳ họp của WHA. Trong một loạt các vấn để chương trình nghị sự thì virus Zika cùng các tình trạng khẩn cấp y tế khác sẽ đứng đầu trong chương trình hội nghị hàng năm của cơ quan này. Tiến sĩ Margaret Chan, Tổng giám đốc của WHO cho biết càng nhiều thông tin được biết về virus Zika và đặc biệt là tác động của nó đối với phụ nữ mang thai, thì càng có nhiều mối lo ngại hơn. Hiện nay virus Zika lưu hành tại 59 quốc gia, trong số đó có Brazil, tại đây sẽ đăng cai tổ chức Thế Vận Hội Olympic Mùa hè trong năm nay. Trong khi Brazil là đứng đầu danh sách của dịch bệnh, TS. Chan cho biết WHO không ủng hộ lệnh cấm đi lại đến Thế Vận Hội.

WHO không khuyến cáo lệnh cấm đi lại tại Thế Vận Hội Olypic 2016 ở Brazil

Tuy nhiên, bà Chan khuyến cáo hãy thận trọng, đặc biệt đối với phụ nữ mang thai những có thể có nguy cơ sinh ra những đứa trẻ mắc bệnh về não nếu họ bị nhiễm virus: “Phụ nữ mang thai nên tránh đi đến các quốc gia mà có báo cáo nhiễm virus tại địa phương, điều quan trọng khác là con người đi đến các quốc gia này, gồm có Thế Vận Hội Olympic nên họ có thể bị nhiễm khi trở về nhà, họ phải thực hành quan hệ tình dục an toàn, đặc biệt nếu bạn đời của họ mang thai vì vậy họ cần sử dụng bao cao su trong suốt quá trình mang thai”.

Các nhân viên y tế phun thuốc diệt côn trùng tại Sambadrone-một trong những nơi tổ chức Thế Vận Hội Mùa hè
năm nay để tiêu diệt muỗi Aedes aegypti lây truyền virus Zika, tại Rio de Janeiro, Brazil, ngày 26/01/2016.

Nhiều kinh phí hơn cho cuộc chiến Zika (More money for Zika fight sought)

Bà Chan cho rằng nhiều bài học được học hỏi từ dịch bệnh Ebola tại Tây Phi nhưng để áp dụng các bài học này đểthực hiện tốt hơn ngăn chặn sự lây lan của các mối đe dọa mới nổi như Zika, WHO sẽ yêu cầu hội đồng tăng ngân sách lên 160 triệu đô la trong 2 năm tới. Lãnh đạo của WHO phát biểu trên VOA rằng có nhiều bệnh truyền nhiễm và không truyền nhiễm khác gây ra mối quan tâm lớn, với 76 vấn đề sức khỏe được xem xét tại hội đồng. Bà cho biết một trong những mối quan tâm lớn nhất vẫn còn đó là tỷ lệ tử vong ở người mẹ: “Chúng ta vẫn chứng kiến gần 300.000 phụ nữ tử vong khi sinh, tại các quốc gia nghèo khoảng 1/60 phụ nữ tử vong khi sinh-1/60, tại các quốc gia giàu có tỷ lệ là 1/4.900 ca là một sự chênh lệch lớn”. Bà Chan nói rằng sức khỏe sinh sản tình dục phải được thực hiện một cách dễ tiếp cận đến những thanh niên vì họ có khả năng thực hiện những lựa chọn kế hoạch gia đình và tình dục phù hợp với họ.

Cuộc chiến tài trợ tại Hoa Kỳ

Hạ Viện là điểm dừng mới nhất của Quốc Hội Hoa Kỳ trong cuộc chiến tài trợ chống dịch bệnh Zika (House Is Latest Capitol Hill Stop in Zika Funding Battle)

Ngày 19/05/2016. VOA News. Capitol Hill. Cuộc chiến trong việc tài trợ cho Zika đã có diễn biến mới khi Hạ viện Hoa Kỳ đã phê chuẩn 622 triệu đô-la trong việc tài trợ cho cuộc khủng hoảng này vào cuối ngày thứ tư, sau một cuộc tranh luận quốc hội và một cuộc bỏ phiếu 241-184 gần như hoàn toàn nghiêng về phía những người ủng hộ. Các thành viên Đảng Dân chủ của Quốc Hội đã bày tỏ sự thất vọng của họ về những hạn chế của dự luật được Đảng Cộng hòa đề nghị để xử lý khủng hoảng y tế Zika, chỉ trích dự luật này chỉ đưa ra một phần ba ngân sách yêu cầu của Nhà Trắng và vì dừng lại vào tháng 9 này cuối năm tài chính Liên bang 2016. Debbie Wasserman Schultz, một thành viên Đảng Dân chủ từ bang California cho biết vào hôm thứ tư rằng: “Tôi đảm bảo với bạn rằng muỗi và bệnh tật không theo lịch ngân sách Quốc hội”. Sự quyết định thời gian trong việc xử lý khủng hoảng Zika đã là một nguồn mâu thuẫn lớn trong suốt cuộc tranh luận, Quốc hội Hoa Kỳ đã chậm trễ trong việc phản ứng lại việc tài trợ cho khủng hoảng Zika từ lời yêu cầu 1,9 tỷ USD của Tổng thống Barack Obama vào tháng 2/2016. Thành viên Đảng Dân chủ Whip Steny Hoyer cho biết vào hôm thứ tư: “Tổng thống đã yêu cầu 1,9 tỷ USD trong việc tài trợ khẩn cấp nhằm đấu tranh với dịch bệnh Zika nhưng đó không phải là con số mà các Đảng viên Đảng cộng hòa Hạ viện mang tới cuộc họp Quốc hội hôm nay”. Hoyer cho biết: “Thay vào đó, họ đang đưa ra dự luật sẽ cung cấp chỉ 622 triệu USD, ít hơn một phần ba như tôi đã nói có nghĩa là chúng ta không thể hoàn toàn tài trợ cho sự phát triển một vắc-xin, triển khai một thử nghiệm chẩn đoán, đặc biệt là cho phụ nữ có thai và phòng chống véc-tơ để quản lý quần thể muỗi”. Ông Hal rogers, một thành viên Đảng Cộng hòa từ Kentucky người đã đề xuất dự luật này, biện hộ cho đề xuất này, ông lập luận vào hôm thứ 4 rằng “Điều này hoàn toàn hợp lý, nó còn hơn cả hợp lý về vấn đề tài chính”. Trong một tuyên bố hồi đầu tuần khi ông giới thiệu dự luật, Chủ tịch Rogers cho biết: “Chúng ta đã đưa ra những quyết định tài trợ của riêng chúng ta, sử dụng thông tin gì có sẵn và thông qua sự thảo luận với các cơ quan liên bang để tạo ra một dự thảo nhằm đấu tranh với sự lây lan của căn bệnh đang hoành hành này”.

Lãnh đạo Phe thiểu số trong Hạ viện Nancy Pelosi của California phát biểu trong họp báo hàng tuần
của bà về Quốc hội Hoa Kỳ tại Washington, ngày 19/5/2016

Theo J. Stephen Morrison, một phó chủ tịch cấp cao tại Trung tâm chính sách y tế toàn cầu (Global Health Policy Center) tại Trung tâm các nghiên cứu chiến lược và quốc tế (Center for Strategic and International Studies) thì tình trạng thiếu quyết đoán có thể có một tác động rất lớn đối với sự sẵn sàng y tế khẩn cấp. Ông cho biết: “Trong những tình huống khẩn cấp như này, điều then chốt là có sự đồng lòng nhất trí giữa hai Đảng”. Morrison cho rằng yêu cầu tài trợ 1,9 tỷ USD của tổng thống “hoàn toàn là một bước đi đầu tiên hợp lý trong một thứ có thể là một phản ứng lâu dài, to lớn hơn rất nhiều” và dự luật Hạ viện không chỉ thiếu trong việc phân bổ chỉ một phần ba yêu cầu của tổng thống, nó còn lấy tiền khỏi các sáng kiến hành động sẵn sàng khẩn cấp y tế khác bao gồm nghiên cứu Ebola-những thứ cần thiết ở Hoa Kỳ và ở nước ngoài.

Chủ tịch Hạ nghị viện Paul Ryan cho biết trong một phát biểu về sự thông qua dự luật vào hôm thứ 4 rằng ông sẽ “làm việc với Thượng nghị viện để đưa những nguồn lực cần thiết tới bàn làm việc của tổng thống”. Thượng nghị viện đã bỏ phiếu 68-29 vào hôm thứ Ba để phân bổ 1,1 tỷ USD, dù nguồn gốc số vốn này vẫn chưa rõ. Theo phương thức này của Thượng nghị viện bao gồm 850 triệu USD dành cho Các dịch vụ con người và y tế chống lại Zika (Health and Human Services to fight Zika) trong nước và 250 triệu USD cho các nỗ lực ở nước ngoài, đã được gắn kèm với một dự luật chi tiêu rộng lớn hơn được Hạ viện xem xét vào thứ Năm, không giống với dự luật của Hạ nghị viện phiên bản của Thượng nghị viện tập trung phân bổ các nguồn tài trợ mới hơn là lôi kéo các chương trình khác chi trả cho nó. Sự thật rằng nó sẽ làm gia tăng sự thâm hụt khiến cho dự luật của Thượng nghị viện ít thu hút các nhà bảo thủ tài chính hơn nhiều trong Hạ viện. Tuy nhiên, Nhà Trắng đã gọi dự luật của Đảng viên Đảng Cộng Hòa Rogers là “bất hợp lý một cách ghê gớm” (woefully inadequate) và tổng thống Obama đã tuyên bố bác bỏ nó. Người phát ngôn Nhà Trắng Josh Earnest cho biết trong một phát biểu báo chí sớm hôm thứ tư trước khi bỏ phiếu: “Chúng tôi có rất nhiều lo ngại về dự luật của Đảng Cộng hòa trong Hạ viện”. Earnest cho biết Nhà Trắng đã lo ngại về sự thâm hụt 1,3 tỷ USD: “Biện pháp của các đảng viên Đảng cộng hòa đã tán thành trong Hạ viện là sai trái, nó không sáng suốt và mâu thuẫn với y tế công cộng và sự khỏe mạnh và hạnh phúc của người dân Mỹ”.

Những con muỗi Aedes aegypti trong một lồng muỗi tại một phòng thí nghiệm tại Cucuta, Colombia, ngày 11 tháng 2 năm 2016.

Theo CDC, hơn 500 người bị nhiễm vi-rút Zika tại Hoa Kỳ bao gồm 48 phụ nữ có thai, một liên minh gồm 60 tổ chức y học và y tế trong một lá thư ngỏ gửi tới Quốc hội nhằm kêu gọi thêm nhiều tài trợ hơn nữa đã viết “Quốc gia của chúng ta không có thời gian để phí phạm” (Our nation has no time to waste). Bức thư còn nêu: “Sáng kiến này không thể cung cấp đủ nguồn lực để xử lý bất kỳ nỗ lực y tế công cộng cần thiết nào để bảo vệ phụ nữ có thai và trẻ sơ sinh của họ khỏi vi-rút Zika”. Morrison cho biết sự phản ứng của Quốc hội Hoa Kỳ có thể không phù hợp với thực tế của vấn nạn Zika: “Mọi người đang điều chỉnh hành vi của họ như là những cá nhân ngang qua quang phổ chính trị (political spectrum) nhưng điều đó không được chuyển thể thành hành động tại Hạ viện Hoa Kỳ”.

Sự thỏa thuận của Thượng nghị viện về kinh phí hỗ trợ dịch bệnh Zika bị giảm (Senate Deal Reached on Reduced Zika Funding)

Ngày 12/05/2016. VOA News. Thượng nghị viện Hoa Kỳ tập hợp để bỏ phiếu cho một dự luật để cung cấp 1.1 tỷ USD cho quỹ tài trợ khẩn cấp cho cuộc chiến virus Zika, thỏa thuận này đã giảm từ 1,9 tỷ USD được đề xuất bởi chính quyền Obama. Chính quyền đã đề nghị kinh phí khẩn cấp để chiến đấu với virus Zika vào tháng 2/2016 nhưng Đảng Cộng hòa kiểm soát Quốc hội đã phản ứng chậm chạp và thúc đẩy chính quyền rút hơn 500 triệu đô la kinh phí cho dịch bệnh Ebola chưa dùng đến để chiến đấu với dịch bệnh Zika. Các thượng nghị sĩ dự kiến sẽ bỏ phiếu vào ngày thứ ba, Nhà Trắng cho biết họ chào đón bất cứ sự tiến bộ nào đối với vấn đề này. “Tôi nghĩ rằng tại thời điểm này, bất cứ trì hoãn và tiền hỗ trợ tăng thêm, chúng tôi hoan nghênh bất cứ động lực tiến bộ nào tại Quốc hội”, phát ngôn viên của Nhà Trắng Josh Earnest cho biết tại buổi họp báo ngày thứ năm. Tuy nhiên, Thương viện Đảng Dân chủ Harry Reid đưa ra đề nghị một buổi tiếp đón lạnh nhạt cho biết đó là “không đủ, đặc biệt khi số tiền có khả năng giảm hơn nữa do Đảng Cộng hòa”. Ca tử vong đầu tiên do nhiễm virus Zika tại Hoa Kỳ được báo cáo cuối tháng trước tại Puerto Rico, các quan chức Hoa Kỳ cho rằng muỗi mang virus Zika có thể lây lan đến ít nhất 30 bang gây ra dị tật bẩm sinh bệnh đầu nhỏ và các bất thường nghiêm trọng ở não, nó cũng bị nghi ngờ là gây ra rối loạn thần kinh hiếm gặp, hội chứng Guillain-Barre, có thể dẫn đến tê liệt.

Quỹ tài trợ Zika rõ ràng tại Thượng Nghị viện Hoa Kỳ (Zika Funding Clears US Senate)

Ngày 17/05/2016. Capitol Hill. Thượng nghị viện Hoa Kỳ đã phê duyệt 1,1 tỷ USD để chiến đấu virus Zika-ít hơn so với yêu cầu đề ra 1,9 tỷ USD của chính quyền Obama nhưng gần như gấp đôi kinh phí được xem xét tại Hạ viện. 68-29 phiếu bầu đến sau khi Thượng nghị viện của Đảng Cộng hòa bầu giảm xuống theo yêu cầu của Nhà Trắng được thực hiện vào tháng Hai khi cơ quan y tế Hoa Kỳ cảnh báo rằng Zika lây lan thông qua nhiều đường tại quốc gia này. Virus do muỗi truyền này có thể gây ra những khuyết tật nguy hiểm sau sinh và có liên quan đến rối loạn suy nhược thần kinh.

Thượng nghị viện Roy Blunt cùng lãnh đạo phe đa số của Thượng nghị Viện Mitch McConnell
phát biểu về nguồn kinh phí của bệnh Zika trong suốt cuộc họp báo ở Capitol Hill, Washington, ngày 17/05/2016

Thượng nghị sĩ của Đảng dân chủ Patty Murray của Bang Washington thỏa hiệp dự luật: “Chúng ta cần phòng chống muỗi mang virus Zika tốt hơn và cần tăng nhận thức để chắc chắn các gia đình được thông báo về căn bệnh này và nhanh chóng nghiên cứu văc-xin”.

Thương nghị sĩ Patty Murray phát biểu với các phóng viên về kinh phí cho Zika tại trụ sở Quốc hội Hoa Ký, Washington, ngày 17/05/2016

Trong nhiều tuần, nhiều thành viên của Đảng Cộng hòa khăng khăng họ cần nhiều thông tin hơn về kinh phí sẽ được chi trả như thế nào. Một số người cũng yêu cầu rằng các chương trình khác sẽ cắt giảm để trang trải các chi phí tiêu diệt virus Zika. Thượng nghị sĩ John Cornyn của bang Texas nói: “Hãy giải quyết mối đe dọa này theo cách trách nhiệm tài chính. Không có lý do gì để thêm vào một cách vô cớ thâm hụt và khoản nợ” và ông đề xuất một thay thế của chính ông đó là sẽ rút kinh phí từ phòng chống bệnh tật khác để chi trả cho cuộc chiến chống Zika.

-Bệnh Zika gây ra bởi một loại virus được lan truyền do muỗi Aedes.

-Người bị nhiễm virus Zika thường có các triệu chứng sốt nhẹ, da bị mẩn ngứa (phát ban) và viêm màng kết. Các triệu chứng này thông thường kéo dài từ 2-7 ngày.

-Virus này lưu hành tại châu Phi, châu Mỹ, châu Á và Thái Bình Dương

Rubio đại diện cho bang Florida được cho là có nguy cơ lớn nhất mắc bệnh Zika cảnh báo rằng Quốc hội sẽ tổ chức để xem xét liệu các nhà lập pháp có lừa dối kinh phí và số lượng lớn bệnh nhân ở Mỹ bị mắc bệnh. Các biện pháp phòng chống Zika được phê duyệt bởi Thượng nghị viện đối mặt với số phận không chắc chắn tại Hạ Viện, nơi mà phần lớn Đảng Cộng hòa xem xét đề nghị để chuyển hướng 622 triệu đô la trước đây thích hợp để chiến đấu với dịch bệnh Ebola. Nguồn kinh phí đó sẽ được hợp nhất với hơn 500 triệu USD mà chính quyền Obama vừa rút ra từ các chương trình phòng chống dịch Ebola. Hạ Nghị sĩ Đảng Cộng hòa Steve Scalise cho biết: “Chúng ta đang ưu tiên nguồn vốn hiện có để đảm bảo rằng dịch bệnh zika hoàn toàn được hỗ trợ kinh phí.”

Nhà vi trùng học Spencer Lockwood tại phòng thí nghiệm muỗi của Hạt Dallas phân loại muỗi
được thu thập trong một cái bẫy ở Hutchins, Texas, gần địa điểm có ca bệnh Zika được xác nhậnngày 11/02/2016

Bất kể bài báo cáo cuối cùng nào đạt đến bàn làm việc của Tổng thống Barack Obama, Quốc hội phê duyệt tiêu diệt virus Zika sẽ thấp hơn những gì mà Nhà Trắng đã đề xuất. Thượng nghị sĩ của bang Massachusetts Elizabeth Warren cho biết: “Virus này đang xuất hiện. Và nếu Đáng Cộng hòa phản đối Quốc hội về bảo vệ người dân ở quốc gia này, sau đó Đảng Cộng hòa phải chấp nhận trách nhiệm cho hậu quả nặng nề này.” Các thành viên Đảng Cộng hòa cho biết lời chỉ trích như vậy là không công bằng, nhấn mạnh Quốc hội đang hành động và chi phí thực sự được yêu cầu để tiêu diệt virus Zika là một vấn đề phỏng đoán hiện nay.

Diễn biến dịch bệnh do virus Zika trên thế giới và Việt Nam