10 sự kiện về các bênh nhiệt đới bị lãng quên có nguồn gốc từ động vật
Cập nhật tháng 5/2015. Tổ chức Y tế thế giới (WHO). 10 sự kiện về các bênh nhiệt đới bị lãng quên có nguồn gốc từ động vật (10 facts about zoonotic neglected tropical diseases_NTDs). Các bệnh từ động vật bị lãng quên là một tập hợp con của các bệnh nhiệt đới bị lãng quên là các bệnh được lan truyền một cách tự nhiên từ động vật có xương sống sang con người và ngược lại, thuật ngữ "lãng quên" (neglected) nhấn mạnh rằng những căn bệnh này ảnh hưởng chủ yếu đến người nghèo và người thiệt thòi ở những nơi có nguồn lực thấp. Hiện nay có sự công nhận một số bệnh động vật trong các bệnh nhiệt đới bị lãng quên (NTDs) xứng đáng nhận được sự chú ý và những căn bệnh này bao gồm bệnh dại, bệnh ký sinh trùng do sán dây echinococcosis, bệnh sán dây/nang sán và các bệnh sán lá truyền qua thực phẩm.
1. Mầm bệnh lưu hành ở động vật có thể tạo ra một nguy cơ đối với sức khỏe con người (Pathogens circulating in animals can create a risk for human health)Những cái chung của con người và động vật: Lịch sử cho thấy rằng động vật và con người sống cùng với nhau và con người ngày càng trở nên phụ thuộc vào gia súc, gia cầm về thực phẩm. Ở nhiều quốc gia, và đặc biệt là trong các cộng đồng bị ảnh hưởng bởi đói nghèo thì việc nuôi gia súc ở sân sau là một hoạt động quan trọng vì nó góp phần đối với sinh kế của gia đình nhưng đôi khi những con vật này tạo ra nguy cơ về các bệnh cho những con người phụ thuộc vào chúng.
2. Bệnh có nguồn gốc từ động vật (zoonoses) được lây truyền một cách tự nhiên từ động vật sang người và ngược lại (Zoonotic diseases (zoonoses) are naturally transmitted from animals to humans and vice-versa)Các bệnh này được gọi là zoonoses. Các bệnh nhiệt đới bị lãng quên từ động vật được gọi là "bị lãng quên" vì chúng chủ yếu ảnh hưởng đến người nghèo, người sống gần gũi với động vật hoang dã hoặc vật nuôi ở những nơi mà sức khỏe và điều kiện vệ sinh đầy đủ đang khan hiếm.
3. Các bệnh nhiệt đới bị lãng quên ở động vật (zNTDs) là nguyên nhân chính gây sức khỏe kém của quần thể dân cư nông thôn (zNTDs are major causes of poor-health among rural populations)Do ưu tiên thấp trong hệ thống y tế ở nhiều nước, các bệnh nhiệt đới bị lãng quên từ động vật là nguyên nhân chính gây sức khỏe kém của các quần thể dân cư nông thôn nơi mà chúng tạo ra một gánh nặng lớn đối với sức khỏe con người, với hậu quả nghiêm trọng.
4. Có một nhu cầu cấp bách nhằm giải quyết zNTDs (There is a pressing need to tackle zNTDs)Hiện nay, có một nhu cầu cấp bách nhằm giải quyết những bệnh này trong sự phối hợp với các ngành thú y và an toàn thực phẩm, một hội nghị quốc tế do WHO tổ chức gần đây đã kêu gọi cộng đồng y tế toàn cầu tận dụng kiến thức hiện có, kinh nghiệm và ý chí chính trị mạnh mẽ để ưu tiên thực hiện các chương trình phòng chống và loại trừ zNTD.
5. Sự tham gia của cộng đồng là chìa khóa để các chương trình phòng chống thành công (Community participation is key to successful control programmes)Giáo dục cho cộng đồng là một bước quan trọng hướng tới việc loại trừ bệnh dại, ví dụ khi mọi người biết họ có thể bảo vệ cho bản thân và gia đình của họ khỏi bị bệnh dại bằng cách tiêm phòng chó của mình và học cách cư xử để tránh bị cắn bởi con chó thì họ có nhiều khả năng để kiểm soát vấn đề.
6.Bệnh dại ở chó có thể được loại trừ (Dog rabies can be eliminated)Bệnh dại là có thể phòng ngừa được100%. Phòng chống bệnh dại đã được chứng minh là rất hiệu quả tại Bangladesh, một số vùng của Ấn Độ, Philippines, Nam Phi và Sri Lanka.
7. Thịt lợn nấu chưa chín là nguyên nhân chính gây nhiễm sán dây lợn (Undercooked pork is a major cause of porcine tapeworm infection)Trong điều kiện thiếu vệ sinh, con người có thể tự gây nhiễm cho chính mình với trứng của sán dây lợn, Taenia solium. Điều này có thể gây ra một thể động kinh mà có thể phòng ngừa, những người bị nhiễm sán dây lợn do dùng thịt lợn chưa nấu chín.
8. Sự hiệp đồng giữa các hoạt động y tế và thú y là rất quan trọng đối với cách tiếp cận một 'One Health' (Synergy between medical and veterinary practices is crucial for a ‘One Health’ approach)Sự hợp tác và một sự áp dụng khái niệm ‘Một sức khỏe’ (One Health) mang tính thực tế nhằm nâng cao sức khỏe con người, động vật và sức khỏe môi trường có thể mang lại sức mạnh tổng hợp rất cần thiết giữa các hoạt động y tế và thú y, nó có thể cải thiện sức khỏe động vật và cải thiện an ninh lương thực, đặc biệt là ở các nước đang phát triển.
9. WHO đang ưu tiên giải quyết các bệnh từ động vật sang (WHO is addressing priority zoonotic diseases)WHO hiện đang chỉ đạo các nguồn lực để ưu tiên giải quyết các bệnh với một khía cạnh mạnh mẽ từ động vật sang trong lộ trình NTD như bệnh dại, bênh ký sinh trùng do sán dây echinococcosis, bệnh sán dây / nang sán và các bệnh sán lá truyền qua thực phẩm. Đối với một số bệnh như bệnh dại và bệnh nang sán, WHO phối hợp với các tổ chức khác để thúc đẩy một cách tiếp cận ‘One Health’ trong việc giải quyết sự lây lan của các bệnh ở người, động vật và môi trường.
10. Nhiều nguồn lực hơn là cần thiết để phòng chống và loại trừ zNTD (More resources are needed to control and eliminate zNTD)WHO cam kết nâng cao hình ảnh về nhóm các bệnh này và đang hợp tác với các nước và các đối tác khác để tối đa hóa kết quả. Nguồn lực đầy đủ là quan trọng cho sự thành công của các chương trình phòng chống và loại trừ zNTD. Kinh phí sáng tạo cho các chương trình giám sát và phòng chống cung cấp các cơ hội tiềm năng cho các nguồn lực bền vững và tác động được đảm bảo.
|