Biến đổi khí hậu: cảnh báo tình trạng aerosol và liên kết với y tế công cộng
Ngày 16/04/2015. BBC News. Cảnh báo tình trạng aerosol về biến đổi khí hậu (Warning over aerosol climate fix). Những kết quả mới đề nghị, bất kỳ những nỗ lực nhằm thay đổi khí hậu có thể dẫn đến biến đổi khí hậu “khác” (different) hơn là việc loại trừ những biến đổi đó. Trước đó, ngày 9/4/2015 theo CNN Health, Tổng thống Obama cùng các tổ chức liên kết biến đổi khí hậu với y tế công cộng (President Obama, others link climate change to public health).Cảnh báo tình trạng aerosol về biến đổi khí hậuGiáo sư Ken Caldeira, trường Đại học Stanford trình bày nghiên cứu tại hội nghị về nguy cơ khí hậu và những tác động của công nghệ địa cầu (geoengineering), những kỹ thuật này được khen ngợi bởi một số người như là sửa chữa nhanh chóng cho tình trạng biến đổi khí hậu nhưng tác động của công nghệ địa cầu lên đại dương, chu kỳ thủy văn và môi trường đất được tranh luận nóng bỏng. Chúng được thảo luận tại cuộc họp với 12.000 nhà khoa học tại Vienna. Các nhà nghiên cứu quen thuộc với hiệu ứng làm mát toàn cầu của phun trào núi lửa, thấy cả lịch sử và thậm chí trở lại quá khứ xa của những phiến đá. Với điều này trong tâm trí, một số người tại Đại Hội đồng Liên Hiệp Quốc (UN) đã thảo luận những hậu quả có thể trên toàn thế giới của việc bơm các hạt aerosol sulphate vào tầng bình lưu nhằm nỗ lực mang ánh sáng trở lại vào không gian và làm mát hành tinh.
 | | Các sol khí (aerosol) có thể tác động tới môi trường tự nhiên |
Đi sâu tìm hiểu, các nhà khoa học phát hiện vai trò cực kỳ quan trọng của các hạt Aerosol trong việc gia tăng các cơn bão. Aerosol là hợp phần quan trọng của khí quyển trái đất với những hạt chất rắn, lỏng… lơ lửng trong không khí như muội than của núi lửa, muối biển, chất thải công nghiệp và cả vi khuẩn, virus... Trước nay con người thường quan niệm chúng là những bụi bẩn, ô nhiễm không khí, không tốt cho sức khỏe cần phải loại trừ. Tuy nhiên, nghiên cứu mới đây của cơ quan Khí tượng Anh đã làm chúng ta có cách nhìn khác về tầm quan trọng của các hạt Aerosol, theo đó các hạt Aerosol có tác dụng làm mát không khí bởi chúng có khả năng phản xạ một phần ánh sáng mặt trời vào trong vũ trụ, các hạt này cũng khiến những đám mây trở nên trắng hơn và chính điều này làm cho những cơn bão có ít điều kiện thuận lợi để hình thành trên biển. Tuy nhiên, sự hình thành đám mây ô nhiễm được tích tụ từ nhiều yếu tố như thời gian, số lượng và sự kết tủa của Aerosol đang còn trong quá trình nghiên cứu để tìm hiểu rõ những ảnh hưởng về mặt thời tiết nhưng những nghiên cứu trước đây đã ghi nhận sự ô nhiễm từ các vùng thành thị có liên quan tới những đợt giông kèm sấm sét có cường độ ngày càng mạnh. Ghi nhận từ vệ tinh cho thấy, các chất gây ô nhiễm tại Đông Á phần lớn là than đá bị đốt cháy đã làm tăng khí SO2 lên 35% trong thập niên qua.
 | | Cảnh hoàng hôn tại Chile được chụp vào năm 1991 được pha màu đỏ bởi tro của núi lửa Mount Pinatubo |
Che mát hành tinh (Planetary sunshade)Cách đây 200 năm, núi lửa khổng lồ Mount Tambora phun trào tại Indonesia đã phun hàng tấn khí và tro vào tầng bình lưu. Có lẽ lên tới 100 triệu tấn aerosol của sulphur dioxide lây lan như một tấm chăn trên toàn cầu, hoạt động như một tấm chắn hành tinh. Nhiệt độ toàn cầu giảm mạnh xuống, tại châu Mỹ và châu Âu năm 1816 được biết là một năm không có mùa hè. Quá trình làm mát toàn cầu như vậy được quản lý trong một giải pháp công nghệ địa cầu (geoengineering), được giới thiệu như một cơ chế có thể giải thoát hành tinh khỏi tình hình này hướng tới một tương lai ấm hơn. Quản lý tia bức xạ mặt trời sẽ sử dụng các hạt aerosol sulphate ở tầng bình lưu để làm tối mặt trời. Sử dụng một loạt các mô hình khí hậu, Ken Caldeira-Viện Khoa học Carnegie tại Stanford, California đang điều tra những hậu quả có thể xảy ra của geoengineering đối với nông nghiệp trên toàn cầu.
 | | Núi Pinatubo đã thải ra 20 triệu tấn khí sulphur dioxide lên bầu trời cao của Philippine. |
Nghiên cứu của ông cho thấy rằng khói mờ có thể nhanh chóng làm giảm nhiệt độ toàn cầu, mức CO2 cao dự kiến sẽ vẫn duy trì và đó là sự cân bằng giữa nhiệt độ, CO2 và ánh sáng mặt trời mà ảnh hưởng đế sự phát triển của cây cối và nông nghiệp. Khám phá những ảnh hưởng của khu vực, ông thấy rằng khói mờ sẽ cho thấy tăng hiệu quả trồng trọt tại các vùng nhiệt đới nhưng giảm phát triển cây trồng tại các vùng phía bắc của Mỹ, châu Âu và châu Á. Thật dễ để thấy rằng có thể những thay đổi về địa chính kết hợp với những thay đổi trong lĩnh vực sản xuất thực phẩm trong khu vực trên toàn cầu. "Đây có thể là vùng nhiệt đới nghèo được hưởng lợi và phía bắc giàu có mà đứng để mất" Giáo sư Caldeira nói. Tuy nhiên, liệu các aerosol sulphate được triển khai và sau đó phun trào như Pinatubo tại Philippin hay không? 3 đợt phun trào như vậy xảy ra trong thế kỷ qua nên kịch bản có vẻ như có khả năng xảy ra.
 | | Biến đổi khí hậu toàn cầu sẽ dẫn tới căng thẳng và xung đột giữa các quốc gia |
Thời điểm xấu (Bad timing)Hanele Korhonen, Viện Khí tượng Phần Lan cho biết rằng những tác động của khí hậu có thể là khá bất ngờ. Kết quả của cô cho thấy nhiệt độ gia tăng tại Đại Dương phía Nam và các vùng phía bắc cũng như giữa Thái Bình Dương nhưng mát mẻ ở các khu vực giữa Châu Phi và châu Á. Các mô hình thời tiết khu vực vẫn thay đổi bởi vì họ đã thực hiện sau khi Tambora năm 1816 với sự tàn phá tương tự. Korhonen cho biết: “Triển khai phương pháp quản lý bức xạ mặt trời sẽ dẫn đến tình trạng khí hậu hoàn toàn mới nâng cao hiệu quả nhà kính và giảm bức xạ mặt trời, có những điều không chắc chắn đặc biệt liên quan đến tác động của khí hậu trong khu vực của quản lý bức xạ mặt trời”. Bình luận về các kết quả, Helene Muri của trường đại học Oslo cho rằng: “Những thí nghiệm mô hình đã đưa ra những nguy cơ mới kết hợp với quản lý bức xạ mặt trời. Lựa chọn an toàn nhất là giảm khí thải nhà kính và mục tiêu về phương pháp duy trì hơn nữa lối sống và quản lý hành tinh”. Không rõ ràng những hậu quả khác của những tiếp cận geoengineering toàn cầu có thể, ví dụ như Patrick Applegate của trường Đại học bang Pennsylvania báo cáo rằng quản lý bức xạ mặt trời có thể có thể thất bại nhằm ngăn chặn tăng mực nước biển từ những tảng băng tan, điều này phải đối phó với thời gian lâu hơn so với ảnh hưởng nhiệt độ của tấm chắn mặt trời. Ngoài việc không hiệu quả trong việc ngăn chặn nước biển dâng, quản lý mức xạ mặt trời theo kết quả của Jerry Tjiputra của trường Đại học Bergen sẽ dẫn đến axit hóa đại dương gia tăng tại vùng Bắc Đại Tây Dương. Các kết quả này cũng cho thấy rằng kỹ thuật khí hậu không thể đưa ra giải pháp dài hạn, đến năm 2200 nó sẽ đạt được mà không có bất kỳ can thiệp nào của geoengineering. Câu hỏi liệu ông có tin vào quản lý bức xạ mặc trời sẽ được triển khai, giáo sư Caldeira trả lời: “Nhiều người phải hành động với những biến đổi khí hậu xấu sẽ sẽ chấm dứt như thế nào và con người có thể thích nghi như một loài, mặt khác dự báo các mùa hè tại các vùng nhiệt đới cho thấy hầu như mỗi mùa hè nóng hơn so với mùa hè nóng nhất được ghi nhận cùng với mất mùa vụ, có khả năng là sẽ có mất mùa trên diện rộng tại các vùng nhiệt đới trong mùa hè. Điều duy nhất một nhà chính trị có thể thực hiện để bắt đầu làm mát hành tinh là địa kỹ thuật năng lượng mặt trời, nếu một kết quả thảm khốc xảy ra, áp lực để triển khai kế hoạch có thể được áp đảo. Nghiên cứu về vấn đề này là một hành động tuyệt vọng của các nhà khoa học, mọi người chứng kiến nồng độ khí thải nhà kính tăng và tìm kiếm nhiều biện pháp để giảm nguy cơ môi trường”.
 | Chăm sóc sức khỏe cộng đồng, sinh sản vô tính và biến đổi khí hậulà những vấn đề được chú ý tại phiên họp thường niên của Hiệp hội Hoa Kỳ |
Liên kết biến đổi khí hậu với y tế công cộngNgày 09/04/2015. CNN Health. Tổng thống Obama cùng các tổ chức liên kết biến đổi khí hậu với y tế công cộng (President Obama, others link climate change to public health). Các cuộc tranh luận về biến đổi khí hậu có thể phá vỡ khá nhanh, nhiều người cho rằng các hoạt động của con người đang thay đổi khí hậu của hành tinh và nhiều người cho là không nhưng một cách mới để nói về biến đổi khí hậu đang nổi lên, những biến đổi tập trung vào những cuộc thảo luận cá nhân về khí thải nhà kính và các nhà máy thủy điện đối với vấn đề cá nhân: sức khỏe của bạn. Ngày Trái đất (22/4/2015) được Tổng thống Mỹ Barack Obama chọn để khởi sự cuộc thay đổi chính sách về môi trường của Mỹ, đưa môi trường thành vấn đề trung tâm trong cuộc tranh luận gay gắt đang diễn ra giữa hai đảng, có khả năng ảnh hưởng tới cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm tới và tới hành động toàn cầu nhằm ngăn chặn biến đổi khí hậu. Tổng thống Obama đã nói rất thuyết phục về tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu đối với sức khỏe con người. ông nhấn mạnh đến nguy cơ về an ninh của biến đổi khí hậu: “Đối với trái đất của chúng ta, không có mối đe dọa nào lớn hơn là biến đổi khí hậu” và cho rằng tác động kinh tế của vấn đề này, tập trung vào số phận của các công viên quốc gia và nguồn lợi từ du lịch mà các công viên này mang lại cho cư dân trong vùng. Theo các hãng tin quốc tế, trong lúc Tổng thống đọc bài phát biểu quan trọng ở Everglades thì Cơ quan Bảo vệ môi trường (EPA) đang soạn thảo các quy định mới nhằm hạn chế lượng khí thải mà các nhà máy nhiệt điện chạy than phát ra dự kiến sẽ được triển khai trong mùa hè tới cùng với một chiến dịch vận động bảo vệ môi trường kéo dài tới tháng 12/2015-thời điểm khai mạc hội nghị thượng đỉnh Liên hiệp quốc (UN) về biến đổi khí hậu tại Paris (Pháp). Một đội chuyên viên của Nhà Trắng đang giúp Tổng thống Obama chứng minh cho người dân Mỹ thấy các biện pháp bảo vệ môi trường mà chính phủ sắp ban hành chẳng những không gây hại mà còn giúp thúc đẩy tăng trưởng về việc làm và thu nhập của người dân.
 | | Tổng thống Obama đọc Thông điệp Liên bang tại Đồi Capitol (Ảnh Reuters) |
Thật dễ để gạt sang một bên các cuộc tranh luận liên quan đến các tập đoàn quốc tế nhưng ai sẽ không ngừng lại để suy nghĩ và có lẽ làm điều gì đó về sức khỏe của chính họ, hay sức khỏe của con cái họ. Cách thức mới để bàn về biến đổi khí hậu và liên kết nó với các vấn đề sức khỏe công cộng là phần của thảo luận tại Trường Đại học y khoa Howard. Tổng thống Barack Obama phối hợp với Bộ trưởng Bộ Y tế Ts. Vivek Murthy và Nhà điều hành EPA Gina McCarthy cho cuộc thảo luận hội nghị bàn tròn về các chủ đề như là một phần của “Tuần lễ y tế công cộng quốc gia” (National Public Health Week). Tổng thống Obama nói trên CNN: “Tôi nghĩ rằng chúng ta luôn luôn biết hoặc ít nhất vào thế kỷ 20 chúng ta hiểu được rằng môi trường có một tác động đến sức khỏe cộng đồng. Tôi nhớ rằng khi lần đầu tiên tôi đến trường đại học tại Los Angeles vào năm 1979, không khí rất tệ đến nỗi bạn không thể đi ra ngoài. Bạn nhận được thông báo về chất lượng bầu không khí và mọi người có các vấn đề về hô hấp và các viêm nhiễm bên trong, chúng ta hãy hành động và bầu không khí sẽ tốt hơn. Có hàng loạt những tác động sức khỏe cộng đồng sẽ gây ra cho người dân, vì vậy chúng ta phải hành động hơn nữa để bảo vệ người dân Mỹ khỏi ô nhiễm”. Tổng thống nói thêm rằng: “Cuối cùng, mặc dù tất cả các gia đình của chúng ta bị ảnh hưởng, các bạn không thể cách ly chính các bạn khỏi bầu khí quyển hay khí hậu”. Ông Murthy tiết lộ với nhóm thảo luận rằng bệnh hen là vấn đề cá nhân của ông như một người chú đã chết sau khi bị lên cơn bệnh khi ông còn trẻ: “Đó là vấn đề cá nhân đối với tôi bởi vì tôi chăm sóc bệnh nhân hen suyễn trong nhiều năm qua và trực tiếp chứng kiến thật đáng sợ như thế nào khi đột ngột thở khò khè và chiến đấu với từng hơi thở. Bệnh hen có thể rất khó khăn đối với bệnh nhân mà còn đối với người thân của họ, những tác động của biến đổi khí hậu có thể làm tình trạng bệnh trở nên xấu hơn”. Brian Deese-Cố vấn cấp cao của Tổng thống nói rằng: “Điều này không chỉ là mối đe dọa tương lai mà đó là mối đe dọa hiện nay”. Ông trích dẫn một nghiên cứu gần đây bởi Hiệp hội các bệnh ở Ngực của Mỹ (American Thoracic Society) cho thấy 7/10 bác sĩ báo cáo rằng biến đổi khí hậu góp phần làm tăng các vấn đề về sức khỏe cho các bệnh nhân. Vấn đề thảo luận trong chương trình nghị sự? (What's on the agenda?)Obama nói với Gupta: “Tin tức tốt lành đó là, ngoài việc có các bác sĩ và y tá, các cơ quan y tế công cộng, các trường y khoa cùng tham gia để nâng cao nhận thức và đối với nhiều trường hợp tác động đến thói quen của họ-ví dụ họ dự đoán gia tăng các trường hợp hen suyễn, và lập kế hoạch ưu tiên giải quyết vấn đề đó, những gì chúng ta có là các công ty như Google và Microsoft sẽ thu thập các dữ liệu chúng ta đang giảm và bắt đầu phát triển các ứng dụng để mà các gia đình có thể giám sát chất lượng không khí trong cộng đồng tại một thời điểm thực tế. Các cộng đồng có thể bắt đầu lập kế hoạch ngăn chặn và làm dịu các nỗ lực một cách hiệu quả hơn và hy vọng điều khác sẽ xảy ra đó là các gia đình tham gia cùng với các bác sĩ và y tá này sẽ bắt đầu đặt ta sức ép đối với chính quyền được bầu cử để cố gắng làm điều gì độ giảm những tác động của biến đổi khí hậu”. Những tác động của biến đổi khí hậu đối với sức khỏe sẽ phụ thuộc vào vô số các nhân tố, theo Cơ quan bảo vệ môi trường (Environmental Protection Agency_EPA) cho biết trên trang web của họ: “Các nhân tố này bao gồm tính hiệu quả của hệ thống y tế công cộng và hệ thống an toàn để giải quyết hoặc chuẩn bị cho các nguy cơ và hành vi, tuổi, giới tính và tình trạng kinh tế của các cá nhân bị ảnh hưởng. Những tác động sẽ khác nhau theo khu vực, độ nhạy của dân cư, mức độ và thời gian tiếp xúc với những tác động của biến đổi khí hậu và khả năng của xã hội để thích nghi với sự biến đổi”. Tổ chức Y tế thế giới (WHO) ước tính biến đổi khí hậu sẽ gây ra thêm 250.000 người chết mỗi năm từ năm 2030 đến 2050: “Hầu hết mọi người có thể tử vong do sốt rét, tiêu chảy, khí hậu nóng và thiếu dinh dưỡng”. TS. Maria Neira-Giám đốc của Ban y tế công cộng và môi trường của WHO (WHO's public health and environment department) đã viết: “Trên khắp thế giới, sự biến đổi về môi trường đang ảnh hưởng, theo những cách khác nhau một cách sâu sắc, không khí chúng ta thở, thức ăn chúng ta ăn và nước chúng ta uống. Chúng ta đang mất khả năng để duy trì cuộc sống con người có sức khỏe tốt khi xem xét vấn đề ô nhiễm không khí, nguy cơ sức khỏe môi trường lớn nhất mà chúng ta đối mặt. Trong năm 2012, tiếp xúc các chất ô nhiễm bên trong và bên ngoài đã giết chết hơn 7 triệu người mà trong đó 1 trong 8 trường hợp tử vong trên toàn thế giới; thiếu dinh dưỡng lên đến 3 triệu ca tử vong mỗi năm tại các quốc gia nghèo trên thế giới. Sự tăng nhiệt độ và lượng mưa thay đổi dụ kiến sẽ làm giảm năng suất cây trồng, tiếp tục ảnh hưởng đến an ninh lương thực. Lũ lụt đang gia tăng thường xuyên và cường độ mạnh, tạo ra những nơi sinh sản cho các côn trùng gây bệnh. Các bệnh do muỗi truyền như sốt rét, đặc biệt nhạy với nhiệt nóng và độ ẩm, điều gì sẽ xảy ra nếu nhiệt độ tăng cao đẩy nhanh vòng đời của ký sinh trùng sốt rét?”. Neira cho biết rằng: “Trẻ em và người già là những người có nguy cơ nhiễm bệnh cao nhất, các khu vực có cơ sở hạ tầng y tế sẽ có thể đối phó với dịch bệnh, các quốc gia đang phát triển sẽ bị ảnh hưởng cao nhất, các khoảng cách y tế mà chúng ta đang cố gắng kéo gần lại có thể phát triển rộng hơn”.
 | | Ông Obama cho biết chất lượng không khí được cải thiện đáng kể |
Tại sao đây là điều thất vọng? (Why is this such a hard sell?)Nhiệt độ trung bình của trái đất tăng lên 1,4 độ F so với thế kỷ trước, và dự tính sẽ tăng thêm 2 độ trong trăm năm tới, theo EPA. Cơ quan này cảnh báo: “Những thay đổi nhỏ trong nhiệt độ trung bình của hành tinh có thể chuyển sang những thay đổi lớn và có khả năng gây nguy hiểm cho khí hậu và thời tiết, nhiều nơi thấy những thay đổi về lượng mưa, đó là nhiều trận lũ lụt, hạn hán hay mưa lớn cũng như sóng nhiệt thường xuyên và nghiêm trọng hơn”. Vẫn còn tồn tại một số người nghi ngờ về biến đổi khí hậu đang diễn ra. Theo cuộc thăm dò của Gallup: “Mặc dù các nhà khoa học về khí hậu đang mô tả mùa đông nảy là dấu hiệu mạnh mẽ mà sự ấm lên toàn cầu đang gây ra thời tiết khắc nghiệt, không có hơn 55% người dân Mỹ trong hơn hai năm qua tin rằng những ảnh hưởng của sự ấm lên toàn cầu đang xảy ra”.
 | | Vì một môi trường xanh và sạch là mục tiêu cả thế giới đang hướng đến |
Một bài báo trên tạp chí TIME 2013 đưa ra các chuyên gia y tế có thể là những sứ giả tốt nhất cho sự ấm lên toàn cầu: “Điều chỉnh sự ấm lên toàn cầu là một vấn đề y tế công cộng hơn là an ninh mọi trường hay an ninh quốc gia bởi vì nó tập trung vào tác động ngay lập tức khí hậu ấm hơn sẽ tác động đến cuộc sống của con người, chiến lược này cũng lợi ích đưa ra hy vọng các vấn đề có thể được giải quyết và tránh được nếu hành động đủ sớm”. Tổng thống cho rằng những gì xảy ra với không khí tại Los Angeles đã chứng mính quan điểm này: “Khi Luật không khí sạch (Clean Air Act) được thông qua, không chỉ có khói ô nhiễm tại Los Angeles, đó là thực tế tại các thành phố lớn trên khắp quốc gia. Thực tế là chất lượng không khí được cải thiện đáng kể và chi phí thấp hơn mọi người dự kiến vì công nghệ tiên tiến và mọi người tìm ra được làm thế nào để thực hiện. Kết quả là người dân Mỹ khỏe mạnh hơn, hơn nữa, bạn có thể thấy được các ngọn núi ở xa bởi vì không bị bao phủ bởi khói bụi”. Chúng ta biết rằng làm thế nào để thực hiện điều đó, chúng ta phải dũng cảm và nhận ra và tin vào tinh thần sáng tạo mà người Mỹ luôn thể hiện.
|
TRANG CHỦ
