Biến thể Delta plus AY.4.2 và mức độ nguy cơ lây lan dịch bệnh COVID-19
Một làn sóng mới với số ca bệnh nhiễm COVID-19 có liên quan đến biến thể AY.4.2 (còn gọi là Delta plus) được ghi nhận ở 42 quốc gia trên thế giới, trong đó có Anh, Mỹ, Ấn Độ, Nga và một số nước khác. Biến thể Delta Plus AY.4.2 làm dấy lên lo ngại với sự gia tăng đột biến trong các trường hợp nhiễm COVID-19 mới. Dữ liệu y tế cho thấy người mang AY.4.2 có có khả năng làm lây lan COVID-19 nhanh hơn Delta với các triệu chứng tương tự các biến chủng cũ như sốt, thân nhiệt cao, ho liên tục trong hơn 1 giờ hoặc cả ngày, mất hoặc rối loạn vị giác, khứu giác. Nguy cơ của biến thể này đang được các nhà khoa học đánh giá.Biến thể Delta plus AY.4.2 là gì? Kể từ khi lần đầu xuất hiện ở Trung Quốc vào cuối năm 2019, virus SARS-CoV-2 liên tục đột biến và đã trải qua nhiều biến thể nhỏ có khả năng lây lan nhanh và mạnh hơn, từ Alpha cho đến Delta. Hiện biến thể Delta đang “làm mưa làm gió” trên phạm vi toàn cầu. 
"Biến thể phụ này đang xuất hiện nhiều hơn, và đã chiếm tới 6% ca nhiễm.
Ước tính này cũng chưa hoàn toàn chính xác, cần đánh giá sâu hơn trong tương lai," - trích thông báo của Cơ quan An ninh Y tế Anh.
Biến thể Delta Plus (hay AY.4.2)được phát hiện lần đầu tiên tại Anh vào tháng 7. Biến thể Delta plus AY.4.2 được coi là họ hàng gần với biến thể Delta. Theo Sáng kiến toàn cầu về chia sẻ tất cả dữ liệu về cúm (Global initiative on sharing all influenza data-GISAID), khoảng 93% các ca mắc biến thể AY.4.2 được phát hiện là ở Anh.Biến thể này ước tính chiếm 5,9% tổng số ca mắc biến thể Delta được báo cáo ở Anh trong tuần từ ngày 3/10-9/10. Ông Sajid Javid - Bộ trưởng Y tế Anh nói: "COVID-19 sẽ đột biến giống như bất kỳ loại virus nào. Chúng tôi liên tục xác định các biến thể mới, trong đó có một phiên bản mới của biến thể Delta, hiện được gọi là AY.4.2 và biến thể mới đó hiện đang lây lan. Mặc dù thời điểm này, chưa có lý do gì để tin rằng AY.4.2 gây ra mối đe dọa lớn hơn, nhưng rất có thể biến thể tiếp theo hoặc biến thể sau đó sẽ làm điều này. Chúng ta phải sẵn sàng cho mọi tình huống". 
Ảnh minh họa. Nguồn: Healthline
Delta và Delta Plus có gì khác biệt? AY.4.2 là một trong 45 dòng phụ của biến thể Delta đã được ghi nhận trên toàn cầu. Mới đây, Cơ quan An ninh y tế của Anh đã đưa ra một báo cáo trong đó cho biết: "Một biến thể Delta mới được ghi nhận là AY.4.2 (còn gọi là Delta plus) đang lây lan ở Anh và họ đang theo dõi biến thể này, bao gồm các đột biến đối với protein gai (A222V và Y145H) mà virus corona sử dụng để xâm nhập vào tế bào của con người".Mặc khác, cơ quan này nhấn mạnh cần có thêm bằng chứng để biết liệu điều này là do những thay đổi trong hành vi của virus hay do các điều kiện dịch tễ. Hiện tại nước Anh đang đánh giá biến thể Delta Plus là một biến thể đang được nghiên cứu nhưng chưa đáng lo ngại. 
Biến thể Delta plus AY.4.2 là một trong 20 biến đổi của chủng Delta
Cũng theo Giáo sư Francois Balloux, Giám đốc Viện Di truyền Đại học College London(Anh)cho biết: “Cả hai đột biến Y145H và A222V đã được tìm thấy ở nhiều chủng SARS-CoV-2 khác kể từ khi bắt đầu đại dịch, nhưng vẫn ở tần suất thấp cho đến thời điểm hiện tại". Ông cũng nói rằng, chưa rõ nguyên nhân những đột biến này có thể làm cho biến thể Delta dễ lây nhiễm hơn bởi cả 2 đều không phải là ứng viên rõ ràng có thể làm tăng khả năng lây nhiễm. Hai đột biến này cũng chưa từng được phát hiện trong bất kỳ biến thể đáng lo ngại nào. Ravi Gupta, giáo sư vi sinh lâm sàng tại Đại học Cambridge cho hay, các đột biến tương tự dường như chỉ có tác động khiêm tốn đến sự liên kết giữa kháng thể và virus. Theo ông, cần phải phân tích thêm các đột biến này để hiểu đầy đủ cách AY.4.2 hoạt động. “Điều mà Delta đã dạy chúng ta là thường không thể dự đoán được tác động của các đột biến. Nhưng chỉ nhìn vào chúng, tôi không nghĩ chúng là những thứ mà tôi sẽ lo lắng" - giáo sư Gupta lưu ý. 
AY.4.2: Biến thể phụ của Delta nguy hiểm đến mức nào? (Ảnh minh họa)
Mức độ nguy cơ gây dịch bệnh của Delta plus AY.4.2 Các nhà khoa học đang theo dõi biến thể Delta plus này để xem liệu nó có nguy cơ lây nhiễm hoặc gây nguy hiểm hơn so với các biến thể trước đó hay không. Trong một báo cáo mới đây trên trang health.com, Cơ quan an ninh y tế Vương quốc Anh đang theo dõi sát AY.4.2, sau khi ghi nhận AY.4.2 chiếm khoảng 6% ca mắc mới và đang tăng dần tại nước này. Hiện Anh đang chứng kiến sự gia tăng kéo dài và đáng lo ngại về số ca nhiễm COVID-19, báo cáo cho thấy có từ 40.000-50.000 ca nhiễm mới mỗi ngày trong tuần trước. Báo cáo được đưa ra trong bối cảnh các trường hợp mắc và tử vong đang gia tăng một lần nữa ở Anh, nơi đã dỡ bỏ hầu hết các biện pháp phòng chống dịch bệnh vào mùa hè, bao gồm cả quy định về khẩu trang và vaccine. Giới chức Anh đang theo dõi chặt chẽ một hậu duệ mới của biến thể Delta đang khiến số ca nhiễm ngày càng tăng ở nước này. Biến thể Delta plus được báo cáo là có nguy cơ lây nhiễm cao hơn 10-15% so với biến thể Delta hiện tại, nhưng còn quá sớm để khẳng định chắc chắn rằng nó là nguyên nhân chính làm gia tăng các ca nhiễm mới ở Anh. Người phát ngôn chính thức của Thủ tướng Anh đã kêu gọi bình tĩnh vào hôm 19/10: "Delta plus là biến thể mà chúng tôi đang theo dõi rất sát sao và hành động kịp thời khi cần thiết, và cho tới hiện nay chưa có bằng chứng nào cho thấy biến thể này gây nguy cơ lây lan dịch bệnh đáng lo ngại". 
AY.4.2 có thể lây nhiễm mạnh hơn 10 - 15% so với Delta, nhưng chưa phải chủng ưu thế ở Anh
Trên trang Outbreak.Info (sử dụng dữ liệu giải trình tự gene của virus từ cơ sở dữ liệu GISAID), tính đến ngày 25/10, biến thể AY.4.2 đã được phát hiện tại ít nhất 42 quốc gia, trong đó có Canada, Úc, Nhật Bản, nhiều nước châu Âu... Đến nay có tổng cộng 23.407 ca mắc biến thể AY.4.2 được ghi nhận trên khắp thế giới, trong đó Vương quốc Anh chiếm phần lớn số ca nhiễm (21.848 ca). Tại Mỹ, biến thể AY.4.2 đã được phát hiện tại 33 tiểu bang, với tổng cộng 130 ca.Trong khi đó, Cơ quan Y tế công cộng của Canada cũng xác nhận rằng biến thể Delta plus đã có mặt ở Canada với 9 trường hợp được xác định kể từ tháng 7/2021. Tại Israel cũng xác nhận phát hiện ca đầu tiên nhiễm biến thể phụ AY.4.2 ở nước này. Ca nhiễm là một bé trai 11 tuổi, được phát hiện khi xét nghiệm COVID-19 tại sân bay quốc tế Ben Gurion, ngoại ô Tel Aviv, khi vừa về nước từ Moldova. Theo kênh IndiaTV News: “Ấn Độ báo động khi phát hiện biến thể AY.4.2 ở bang Madhya Pradesh và bang Maharashtra (bang đông dân thứ hai Ấn Độ)”. Đến nay Ấn Độ phát hiện ít nhất 17 ca mắc biến thể AY.4.2. Cụ thể, có 7 mẫu AY.4.2 được ghi nhận ở bang Andhra Pradesh, 4 ở Kerala, 2 ở Karnataka, 2 ở Telangana, 1 ở Jammu & Kashmir, và 1 ở Maharashtra. 
Delta Plus có khả năng lây lan mạnh hơn so với Delta. Ảnh: Telegraph.
Tối 28-10, Bộ Y tế Singapore cho biết nước này ghi nhận một ca COVID-19 nhập cảnh nhiễm biến thể Delta plus AY.4.2 vào thứ Ba ngày 26/10, khẳng định chưa có bằng chứng cho thấy biến thể này lây lan trong cộng đồng. Maria Van Kerkhove, Trưởng nhóm kỹ thuật của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) về COVID-19, cho biết: "Cho đến nay Delta vẫn là biến thể chiếm ưu thế nhất về mức độ lây nhiễm toàn cầu. Tuy nhiên, biến thể Delta đang tiếp tục biến đổi và nếu nó lây nhiễm càng rộng thì nguy cơ đột biến càng cao. Cơ quan y tế Liên hợp quốc hiện đang theo dõi 20 biến đổi của biến thể Delta, trong đó AY.4.2 là một biến thể đáng quan tâm và đang theo dõi sát sao nó". 
Một kỹ thuật viên phòng thí nghiệm sử dụng thiết bị pipet để xử lý mẫu thử nghiệm vi rút corona COVID-19,
tại phòng thí nghiệm của Phòng thí nghiệm Biogroup ở phía tây London vào ngày 21 tháng 1 năm 2021
(Nguồn: JUSTIN TALLIS | AFP)
Ý kiến các chuyên gia Hiện tại, các quan chức y tế vẫn giữ bình tĩnh về Delta plus AY.4.2, lưu ý rằng điều quan trọng là phải theo dõi sự đột biến nhưng không được hoảng sợ. Bình luận về Delta plus, mới đây, Tiến sĩ Rochelle Walensky, Giám đốc Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh (CDC) Hoa Kỳ lưu ý rằng: "Biến thể Delta plus đã thu hút sự quan tâm trong những ngày gần đây. Thỉnh thoảng, chúng tôi cũng xác định được biến thể này ở Hoa Kỳ, nhưng nó không phải là nguyên nhân gây gia tăng các ca bệnh COVID-19 gần đây". Delta plus được xác định có liên quan tới gia tăng số ca mắc mới COVID-19 ở Anh và một số chuyên gia cho rằng nó có thể dẫn đến cuộc khủng hoảng y tế ngày càng tăng, vì vậy họ kêu gọi áp dụng trở lại một số biện pháp giãn cách để phòng lây lan dịch bệnh. Tuy nhiên, các quan chức y tế Anh cho biết còn quá sớm để có thể khẳng định Delta plus gây nguy cơ cho sức khỏe cộng đồng lớn hơn so với biến thể Delta hiện tại và họ cho rằng điều quan trọng là cần theo dõi sự biến đổi của nó nhưng không được hoảng sợ. 
Các vaccine ngừa COVID-19 hiện nay vẫn có tác dụng ngăn ngừa với các biến chủng của SARS-CoV-2
Andrew Pollard, người đứng đầu Nhóm vaccine Oxford, đơn vị đã giúp phát triển vaccine của Đại học AstraZeneca-Oxford, cho biết vào cuối tuần qua rằng: "Biến thể Delta plus sẽ không làm thay đổi bức tranh về COVID-19. Việc phát hiện ra các biến thể mới tất nhiên là rất quan trọng để theo dõi, nhưng không có nghĩa là biến thể mới đó sẽ thay thế biến thể Delta". Trong khi đó, Danny Altmann, giáo sư miễn dịch học tại Đại học Hoàng gia College London (Anh), cho rằng: "Biến thể Delta plus cần được theo dõi và kiểm soát càng chặt chẽ càng tốt".Ông cảnh báo: "Bởi vì biến thể Delta đã và đang là đột biến thống trị ở một số vùng trong khoảng 6 tháng và chưa bị thay thế bởi bất kỳ biến thể nào khác, chúng ta đã từng hy vọng rằng biến thể Delta có lẽ là đại diện cho tình trạng đột biến gây hậu quả nghiêm trọng nhất mà virus có thể đạt tới. Tuy nhiên, sự xuất hiện biến thể Delta plus có thể khiến chúng ta bắt đầu nghi ngờ về hy vọng trên" Điều đáng lưu ý là mặc dù Delta plus đang được theo dõi, nhưng nó chưa được WHO xem là "biến thể đang được điều tra" hoặc "biến thể cần đặc biệt quan tâm", đồng nghĩa với việc biến thể này chưa được xác định là có những thay đổi di truyền ở mức nguy hiểm liên quan tới khả năng lây nhiễm, mức độ nghiêm trọng của bệnh, khả năng lẩn tránh được hệ miễn dịch và khó chẩn đoán, điều trị. Tuy nhiên, tình trạng này có thể thay đổi nếu trong trường hợp biến thể Delta plus tiếp tục gây gia tăng mạnh số ca mắc COVID-19. Việc xác định một biến thể có khả năng lây truyền cao hơn là rất quan trọng vì nó có thể gây ra nhiều trường hợp mắc COVID-19 hơn ở những người chưa được tiêm vaccine.Theo dữ liệu thống kê, nhiều khu vực trên thế giới vẫn chưa được tiêm chủng đầy đủ (chỉ 2,8% người dân ở các nước thu nhập thấp đã được tiêm ít nhất một liều vaccine phòng COVID-19) trong khi các nước phát triển ngày càng phát hiện nhiều ca bệnh "lây nhiễm đột phá" khi khả năng miễn dịch với COVID-19 bị suy giảm vào thời điểm khoảng 6 tháng sau khi được tiêm chủng đầy đủ. Bên cạnh đó, một biến thể mới cũng có thể khiến cho hiệu quả của vaccine phòng COVID-19 suy giảm. Tại Việt Nam, tính đến thời điểm hiện nay, theo GS-TS Lê Thị Quỳnh Mai, Phó Viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương, qua theo dõi và nghiên cứu, hiện chưa ghi nhận Delta Plus, dù những dữ liệu y khoa cho thấy Delta Plus gây ra các triệu chứng mắc bệnh tương tự như Delta. Bộ Y tế cho biết, Việt Nam đã ghi nhận một số biến thể của SARS-CoV-2, trong đó có Delta. Các loại vaccine đang sử dụng có đủ tác dụng ngăn ngừa, hạn chế sự lây nhiễm với các biến thể này. Theo Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Trường Sơn, chúng ta cần phải xác định chung sống an toàn với dịch COVID-19 để thực hiện mục tiêu kép, vừa phát triển kinh tế vừa chống dịch hiệu quả nên thực hành tốt quy tắc 5K và vaccine chính là “lá chắn thép” phù hợp.
Tài liệu tham khảo:
1.https://www.cnbc.com/2021/10/21/the-delta-variant-has-a-mutation-what-we-know-so-far.html2.https://www.sggp.org.vn/viet-nam-chua-ghi-nhan-bien-the-delta-plus-771407.html 3.https://suckhoedoisong.vn/nhung-dieu-can-biet-ve-ay42-bien-the-covid-19-co-the-lay-nhiem-manh-hon-delta-169211025111409557.htm
|
TRANG CHỦ
