|
WHO chứng nhận Uzbekistan đã loại trừ được bệnh sốt rét
Đây là một bài học cho cuốn sách giáo khoa tiếp theo về bệnh sốt rét: Nếu lúc đầu bạn thành công, không nên vui vẻ quá mức hoặc tự mãn. Đặt ý tưởng trong đầu của bạn xuống và tiếp tục làm việc. Các quan chức y tế công cộng ở Uzbekistan đã học được bài học đó một cách khó khăn sau khi họ giành được chiến thắng hơn nửa thế kỷ trước trong cuộc chiến chống lại bệnh sốt rét. Quốc gia Trung Á gồm 32 triệu dân, giành được độc lập từ Nga năm 1991, lần đầu tiên loại trừ căn bệnh này vào năm 1961, nhưng thành công đó đã không còn tồn tại. Sau khi chịu đựng sự trở lại của ký sinh trùng sốt rét kéo dài hàng thập kỷ, Uzbekistan lần thứ hai loại trừ bệnh sốt rét vào năm 2010. Giờ đây, nước này đã tiến thêm một bước, đạt được chứng nhận chính thức về tình trạng không còn sốt rét của TCYTTG. Để loại trừ bệnh sốt rét, Uzbekistan đã có một bước tiến lớn trong việc bảo vệ sức khỏe của người dân- Tổng giám đốc TCYTTG Tedros Adhanom Ghebreyesus nói và gần đây đã ký một giấy chứng nhận nước này đã loại trừ sự lan bệnh truyền bản địa bên trong biên giới . Đây là một thành tích ngoạn mục.’ Cùng với việc chứng nhận không còn sốt rét của Uzbekistan đưa đến 19 số quốc gia trong khu vực châu Âu đã nhận được sự chứng nhận của WHO. Toàn bộ khu vực châu Âu được tuyên bố là đã làm gián đoạn việc lan truyền bệnh sốt rét bản địa vào năm 2016. Một số nét chính về Chứng nhận loại trừ sốt rét TCYTTG cấp giấy chứng nhận loại trừ sốt rét khi một quốc gia đã được chứng minh, vượt quá sự nghi ngờ hợp lý, rằng chuỗi lây truyền bản địa đã bị làm gián đoạn trên toàn quốc trong ít nhất 3 năm liên tiếp trước đó. Ngoài ra, một hệ thống giám sát quốc gia có khả năng phát hiện và ứng phó nhanh chóng với bất kỳ ca sốt rét nào phải được tiến hành, cùng với một chương trình thích hợp để ngăn chặn việc tái lan truyền. Chương trình sốt rét toàn cầu của TCYTTG quản lý quá trình chứng nhận loại trừ sốt rét, bao gồm các vòng đánh giá của chuyên gia, đánh giá thực địa và lập báo cáo đánh giá cuối cùng nhằm xác định, dựa trên bằng chứng thu thập được, nếu một quốc gia sẵn sàng được chứng nhận là không còn bệnh sốt rét. Trên toàn cầu, tổng cộng có 36 quốc gia và vùng lãnh thổ đã nhận được chứng nhận này của TCYTTG. Sốt rét đã từng lan rộng ở Uzbekistan Mối liên quan của Uzbekistan với bệnh sốt rét đã có từ lâu. Khí hậu và địa hình khu vực thích hợp với muỗi mang mầm bệnh sốt rét; mùa sốt rét của nó kéo dài khoảng 7 tháng. Từ năm 1892 đến 1905, bệnh sốt rét đã giết chết gần 40 000 người ở huyện Tashkent của thủ đô, chiếm 1/11 dân số ở đó. Trong một khu định cư, sốt rét đã giết chết hơn một phần ba dân số. Nhưng mãi cho đến năm 1921, khi Turkestan - bao gồm cả Uzbekistan - đã ghi nhận hơn 200 000 ca sốt rét và nỗ lực y tế công cộng chống lại căn bệnh này bắt đầu được xem xét một cách nghiêm túc. Đáp ứng đã nhanh chóng và diễn ra trên phạm vi rộng. Những nỗ lực của chính phủ tập trung vào việc mở rộng tiếp cận chăm sóc sức khỏe nói chung và thuốc chống sốt rét (quinine) nói riêng; thực hiện các biện pháp phòng ngừa, như thoát nước hoặc lấp đầy các nơi nước đọng là những nơi sinh sản ấu trùng muỗi; và đào tạo các chuyên gia y tế về cách phòng ngừa, nhận biết và điều trị bệnh. Những nỗ lực ban đầu dẫn đến số lượng các ca bệnh giảm xuống. Tuy nhiên, số ca sốt rét đã bùng nổ trở lại trong Thế chiến II, khi nỗ lực chiến tranh lấy hết nguồn lực mà trước đây đã được chỉ dành cho cuộc chiến chống lại bệnh sốt rét; vào năm 1943, gần 1 trong 10 người nhiễm ký sinh trùng sốt rét. 
Tại tỉnh Surkhandarya của Uzbekistan, bà mẹ ba con Robiya, người bị sốt rét trong quá khứ và đã được chữa khỏi, treo dắt một màn chống muỗi trước khi ngủ.
Ảnh: Quỹ toàn cầu / John Rae
Sau chiến tranh, chính phủ đã tập trung trở lại vào các nỗ lực loại trừ bệnh sốt rét. Đến năm 1952, gần 500 bác sĩ và hơn 1500 y tá đang làm việc tại các cơ sở chống sốt rét; hàng ngàn ha đầm lầy đã bị rút cạn nước; các thuốc trừ sâu mạnh như DDT và 666 được sử dụng rộng rãi dưới dạng phun tồn lưu trong nhà; và những nơi chứa nước có lợi cho sự phát triển của ấu trùng muỗi đã được xử lý bằng hóa chất trong một số trường hợp và thả cá gambusia ăn muỗi ở những người khác. Kết quả cho thấy tác động ngày càng tăng: Năm 1953, gần 20 000 ca sốt rét được phát hiện tại hơn 2800 (27,9%) khu định cư; năm 1959, chỉ có 49 trường hợp được phát hiện trong 30 khu định cư (0,3%); và, vào năm 1961, không có trường hợp sốt rét bản địa nào được phát hiện ở Cộng hòa. Biên giới đất liền Uzbekistan lỏng lẻo với bệnh sốt rét Uzbeks khỏi bệnh sốt rét tỏ ra ngắn ngủi. Bên kia biên giới của đất nước không có biển, ký sinh trùng đang phát triển mạnh. Chẳng mấy chốc, các trường hợp có nguồn gốc từ Afghanistan và Tajikistan đã xuất hiện ở Uzbekistan. Vào năm 1966, một vụ dịch sốt rét được ghi nhận tại huyện Boysun thuộc tỉnh Surkhandarya ở phía Nam nơi có 58 người bị bệnh ở 14 khu định cư. Trong những năm 1980s, tình hình dịch tễ học trở nên tồi tệ hơn khi những người lính từ Afghanistan vào Uzbekistan, truyền bệnh sốt rét ở đó. Vào giữa những năm 1980s, các trường hợp mắc bệnh sốt rét bản địa đã được ghi nhận ở vùng Namangan tại phía đông và vùng Termez ở phía nam. Đến năm 1999, các trường hợp mắc phải do lây truyền ký sinh trùng tại chỗ đã lan rộng ở phía nam, dọc biên giới với Tajikistan. Một năm sau, 125 trường hợp, 46 người trong số họ là người bản địa, đã được xác định. Đạt được bằng 0 (zero) Một lần nữa, chính phủ đã hành động nhanh chóng. Tiến sĩ Inna Tyo, người đứng đầu một đơn vị bệnh ký sinh trùng tại Trung tâm giám sát dịch tễ và vệ sinh của Cộng hòa Uzbekistan, cho biết, vào năm 2000, Bộ Y tế đã thiết lập một chương trình quốc gia về giám sát và kiểm soát bệnh sốt rét nhằm là giảm sự lan truyền và giới hạn sự phân bố bệnh sốt rét. Một loạt các biện pháp can thiệp dẫn đến giảm gánh nặng bệnh sốt rét đều đặn.: Đến lúc này, một số công cụ đã thay đổi; DDT có thể không còn được sử dụng, nhưng việc phun tồn lưu trong nhà với các loại thuốc trừ sâu khác đang tỏ ra hiệu quả. Chính phủ cũng tăng số lượng nhân viên tại các cơ sở y tế ở khu vực biên giới và tăng cường giám sát. Các ca sốt rét ở tỉnh Surkhandarya - khu vực bị ảnh hưởng nặng nề nhất của Uzbekistan - đã giảm từ 81 trong năm 2007 xuống còn 0 vào giai đoạn 2011-2014. Ba trường hợp mắc phải cuối cùng tại chỗ ở bất cứ nơi nào trong cả nước đã được phát hiện vào năm 2010. Uzbekistan là một quốc gia giữ cho bệnh sốt rét ở mức thấp nhất qua nhiều năm làm việc chăm chỉ và nỗ lực hết mình, và thành tích này rất đáng khen ngợi. " Tiến sĩ Nedret Emiroglu, Giám đốc các bệnh truyền nhiễm và mới nổi -Văn phòng Khu vực Châu Âu của TCYTTG. Phần lớn thành viên chính phủ hiểu rằng sốt rét ảnh hưởng đến sức khỏe kinh tế cũng như sức khỏe cá nhân. Tiến sĩ Anatoly Kondrashin, người gần đây đã tới Uzbekistan để xác minh, với tư cách là thành viên của Hội đồng chứng nhận sốt rét của TCYTTG, cho rằng việc lan truyền bệnh tại chỗ bằng 0 (zero) đã được duy trì trong 3 năm trước. Tiến sĩ Kondrashin cho biết chính phủ đã hiểu rõ rằng vấn đề sốt rét là một trở ngại đối với việc thực hiện kế hoạch phát triển quốc gia của Uzbekistan. Sự hiểu biết đó đã khiến chính phủ duy trì sự hỗ trợ của hệ thống chăm sóc sức khỏe ban đầu của quốc gia - xương sống của đáp ứng sốt rét - ngay cả trong cuộc khủng hoảng kinh tế đã kìm hãm đất nước trong những năm 1990s, ông nói thêm. Một cách tiếp cận toàn diện Hệ thống y tế của chính phủ không hoạt động một mình, Tiến sĩ Kondrashin, trích dẫn sự hỗ trợ từ các bộ khác - nông nghiệp, giáo dục và giao thông - cũng như từ các tổ chức phi chính phủ và các đối tác khác. Ông cũng lưu ý việc thiết lập các trạm kiểm soát dọc biên giới Uzbekistan với Tajikistan và Afghanistan, nơi các nhân viên y tế kiểm tra tất cả mọi người tìm cách vào nước này để tìm triệu chứng sốt rét trước khi cho phép họ đi qua. “Điều đáng chú ý nhất là có một cách tiếp cận toàn diện hướng tới việc phát hiện sớm, chẩn đoán và điều trị hiệu quả cho bệnh nhân sốt rét - miễn phí và không phân biệt quốc tịch” ông nói thêm. Theo dõi tiến bộ đã chứng minh là yếu tố chìa khóa. Dữ liệu được biên tập cẩn thận, ví dụ, tại các khu vực sinh sản của muỗi truyền ký sinh trùng sốt rét để các hoạt động chống sốt rét có thể được nhắm mục tiêu chính xác ở những khu vực có ích nhất. Tiến sĩ Nedret Emiroglu, Giám đốc các bệnh truyền nhiễm và tình trạng Y tế khẩn cấptại Văn phòng khu vực châu Âu của WHO cho biết, Uzbekistan là một quốc gia giữ cho bệnh sốt rét ở mức thấp nhất trong suốt nhiều năm làm việc chăm chỉ và nỗ lực hết mình và thành tựu này đáng được khen ngợi. Sau hai năm kể từ khi tuyên bố không còn sốt rét trong khu vực, chứng nhận chính thức là bằng chứng rõ ràng hơn về sự thành công của đất nước trong việc duy trì bệnh sốt rét bằng không.Văn phòng khu vực châu Âu của WHO đã hỗ trợ Bộ Y tế Uzbekistan trong việc phát triển một chiến lược sốt rét quốc gia đúng đắn về mặt kỹ thuật. Thông qua các chuyến thăm quốc gia thường xuyên, nhân viên của WHO đã hỗ trợ chính phủ nỗ lực tăng cường năng lực quốc gia để chống lại căn bệnh này và theo dõi các xu hướng bệnh tật. 
Ở Uzun, Uzbekistan, một thành viên của đội phun thuốc trừ sâu vào bên trong ngôi nhà như một phần của một loạt các biện pháp nhằm ngăn chặn bệnh sốt rét tái diễn ở nước này
(Ảnh:: Quỹ toàn cầu / John Rae)
Điều đáng chú ý nhất là có một cách tiếp cận toàn diện hướng tới việc phát hiện sớm, chẩn đoán và điều trị hiệu quả cho bệnh nhân sốt rét - miễn phí và không phân biệt quốc tịch. Tiến sĩ Anatoly Kondrashin, thành viên Hội đồng chứng nhận loại trừ bệnh sốt rét của WHO Quỹ toàn cầu cũng đóng một vai trò quan trọng. Tiến sĩ Kondrashin ghi nhận Quỹ Toàn cầu vì đã cung cấp số tiền cần thiết để đảm bảo có đủ màn tẩm hóa chất diệt, thiết bị phun thuốc, hoạt động đào tạo, thuốc men, vận chuyển thuốc và thiết bị thí nghiệm - những công cụ cần thiết để loại trừ bệnh sốt rét. Quỹ toàn cầu tài trợ khoảng 60% tài trợ quốc tế cho các chương trình sốt rét - hơn 1,2 tỷ USD mỗi năm; họ đã chi hơn 159 triệu đô la để chống lại các căn bệnh - bao gồm cả bệnh sốt rét - chỉ riêng ở Uzbekistan. Ngăn ngừa sự tái diễn Giờ đây, bệnh sốt rét đã được loại trừ ở Uzbekistan, chính phủ và các đối tác sốt rét quốc gia cam kết ngăn chặn căn bệnh này một lần nữa. Các lĩnh vực tiếp tục tập trung bao gồm phát hiện sớm và điều trị kịp thời; giám sát quần thể muỗi; sự chuẩn bị của hệ thống giám sát đối với các vụ dịch; đáp ứng nhanh nếu có sự lan truyền tại chỗ tái xuất hiện; hợp tác xuyên biên giới về phòng chống sốt rét; và đào tạo chuyên gia liên tục. Vào tháng 4 năm 2017, các đại diện của Thổ Nhĩ Kỳ, Liên bang Nga, Uzbekistan và 7 quốc gia khác ở Trung Á và Caucasus - Armenia, Azerbaijan, Georgia, Kazakhstan, Kyrgyzstan, Tajikistan và Turkmenistan - đã tái khẳng định cam kết ngăn chặn sự tái diễn bệnh sốt rét bằng cách ký Tuyên bố Ashgabat. Tuyên bố thừa nhận sự cần thiết phải cam kết chính trị bền vững, mức tài chính phù hợp và đầu tư vào việc tăng cường các hệ thống y tế để duy trì tình trạng không có bệnh sốt rét của các quốc gia trong Khu vực Châu Âu của WHO.
|
TRANG CHỦ
