|
Một loại thuốc thông dụng đã sử dụng trong lĩnh vực thú y có thể ngăn chặn dịch sốt rét và virus ZiKa
Thuốc isoxazoline được sử dụng cho vật nuôi trong gia đình để diệt bọ chét và ve có thể có hiệu quả trong việc phòng ngừa dịch bệnh sốt rét, sốt Zika và các bệnh nguy hiểm khác do côn trùng truyền bệnh. Dự đoán tác động của thuốc isoxazoline khi sử dụng trong cộng đồng tại các quốc gia và lãnh thổ của châu Phi làm giảm tỉ lệ mắc mới sốt rét. Phân tích số liệu tỉ lệ mắc mới giảm tích lũy trong hai năm, khi sử dụng thuốc Fluralaner/Ofoxolaner trong cộng đồng cho người lớn hơn 5 tuổi, đạt được 30% dân số uống một liều trên năm vào thời điểm bắt đầu của mùa truyền bệnh. Theo một nghiên cứu mới của các nhà khoa học thuộc trường đại học Calibr phát hiện ra, thuốc sử dụng cho thú cưng nuôi trong gia đình và có hiệu quả tốt trong việc phòng chống dịch sốt rét, Zika và các bệnh nguy hiểm khác do côn trùng truyền bệnh cho người, gây bệnh cho hàng triệu người trên thế giới, thuốc isoxazolines được bán trên thi trường với tên thương mạilà Fluralaner (Bravecto) và afoxolaner (NexGard) để bảo vệ thú cưngkhỏi bọ chét và ve, cũng giết chết các loài muỗi khi hútmáu người mang mầm bệnh. Nhóm nghiên cứu do TS. Koen Dechering và TS Matt Tremblay của Calibr, qua các nghiên cứu thực nghiệm trênmuỗi và mô hình máy tính xát định nếu sử dụng isoxazoline dưới một phần ba dân số ở các khu vực vào thời điểm bắt đầu mùa truyền bệnh có thể ngăn chặn tới 97% trường hợp mắc bệnh. Các kết quả nghiên cứu đã được công bố trong Kỷ yếu của Viện Hàn lâm Khoa học Quốc gia. 
Hình 1
Giám đốc điều hành của Calibr và Scripps Research, TS. Peter Schultz cho biết các bệnh truyền nhiễm do côn trùng gây ra vẫn là nguyên nhân chính gây bệnh nặng và tử vong trên toàn thế giới và các phương pháp tiếp cận mới để phòng ngừa dịch bệnh này là rất cần thiết. Phát hiện của chúng tôi cho thấy rằng isoxazolines có thể có hiệu quả trong việc kiểm soát sự bùng phát dịch bệnh do muỗi và côn trùng truyền bệnh, nhất là ở những vùng sâu xa có cơ sở hạ tầng y tế hạn chế. Mỗi năm hàng triệu người bị sốt rét, sốt do virus Zika và các bệnh do côn trùng gây ra khác, đặc biệt phổ biến ở các vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới. Trong năm 2016, ước tính có 216 triệu người bị nhiễm sốt rét trên toàn thế giới và 445.000 người chết vì căn bệnh này (chủ yếu là trẻ em ở khu vực châu Phi). Theo Trung tâm Kiểm soát và phòng ngừa bệnh tật Mỹ (CDC). Zika, là một bệnh do muỗi truyền, các bà mẹ nhiễm bệnh có thể sinh trẻ bị dị tật bẩm sinh, đã lan nhanh trên khắp hành tinh trong những năm gần đây và hiện đang xuất hiện ở 90 quốc gia. Theo giám đốc điều hành của TropIQ Health Sciences, TS. Koen Dechering cho biết nghiên cứu về các bệnh do côn trùng gây ra chủ yếu tập trung vào việc nghiên cứu tập tính sinh thái, phân bố, kiểm soát quần thể côn trùng thông qua việc sử dụng hóa chất, nhưng những phương pháp này kém hiệu quả trong việc kiểm soát dịch bệnh, việc nghiên cứu tìm vắc-xin phòng bệnh vẫn là một thách thức khó khăn cho hầu hết các bệnh và thuốc để điều trị cho những người bị nhiễm bệnh đang mất hiệu lực vì kháng thuốc xuất hiện. 
Hình 2
Nhóm nghiên cứu quốc tế đã nghiên cứu một chiến lược mới, sử dụng Isoxazolines được bán trong các sản phẩm thú y như fluralaner (Bravecto) và afoxolaner (NexGard) để bảo vệ vật nuôi khỏi bọ chét và ve, trên người nhằm ngăn chặn sự lan truyền các bệnh do côn trùng truyền bệnh. Khi dùng bằng đường uống, các loại thuốc hấp thụ vào máu và phân bố khắp cơ thể của động vật và nó vẫn hoạt động trong tối đa ba tháng. Thuốc sử dụng dung nạp tốt ở chó và mèo, tác dụnggiết chết bọ chét và ve khi chúng hút máu của động vật chủ, cơ chế tác động bằng cách phá hủy hệ thống thần kinh của côn trùng. Các nhà khoa học Calibr và TropIQ cùng các cộng sự đã thử nghiệm hai loại thuốc, fluralaner và afoxolaner, và chứng minh thuốc có khả năng diệt các loài muỗi mang mần bệnh và ruồi cát (sand flies) hút máu người bằng các loại thuốc trừ sâu. Ngoài ra các loại thuốc này cũng có hiệu quả diệt các chủng côn trùng thông thường hútmáu người . Dựa trên số liệu hiện có từ các nghiên cứu của thuốc trên động vật, các nhà nghiên cứu ước tính rằng một liều thuốc duy nhất trên người của các loại thuốc trên, sẽ có tác dụng diệt muỗi, ruồi,côn trùng, kéo dài 50-90 ngày. Giám đốc điều hành - Tiến sĩ Matt Tremblay của Calibr và Scripps Research và một tác giả cấp cao về bài báo PNAS cho biết: “Ở nhiều khu vực có dịch bệnh bùng phát theo mùa truyền bệnh của côn trùng, các cơ sở y tế sử dụng thuốc bảo vệ cộng đồng bằng cách sử dụng một liều Isoxazolines trước khi bắt đầu mùa truyền bệnh đểđạt sự bảo vệ cho cho cộng đồng cho đến khi mối đe dọa giảm dần vào cuối mùa truyền bệnh”. Các loại thuốc này cơ chế hoạt độngkhông như vắc-xin, vì một người được sử dụng thuốc vẫn có thể bị côn trùng truyền bệnh khi hút máu . Nhưng một con côn trùng hút máu một người đã sử dụng thuốc sẽ chết trước khi nó có thể hút máu người tiếp theo, nên nó không thể truyền bệnh. Một hiệu ứng khi sử dụng thuốc rộng trên một cộng đồng có nguy cơ sẽ làm giảm tổng số ca nhiễm mới. Hợp tác làm việc với Viện thuộc ĐH Imperial College London (Anh), nhóm nghiên cứu đã sử dụng các mô hình dịch tễ học thống kê để ước tính rằng chỉ cần cho uống thuốc 30% dân số ở một vùng có sốt Zika có thể bảo vệhơn 97% dân số. Nhìn vào tỷ lệ mắc bệnh sốt rét, mô hình của họ cho thấy ở những vùng có sự truyền nhiễm thấp và rất theo mùa, như Senegal, Sudan, Madagascar, Namibia, Botswana và Zimbabwe, uống isoxazolines đến 30% dân số có thể bảo vệhơn 70%. Các khu vực có số lượng lớn các trường hợp và dịch bệnh quanh năm sẽ thấy giảm tỷ lệ phần trăm nhỏ hơn, nhưng mức giảm tổng thể ở những khu vực này có thể gây ấn tượng mạnh. Cộng hòa Dân chủ Congo có 16-20 triệu trường hợp sốt rét hàng năm, ví dụ, để giảm 30 phần trăm sẽ ngăn chặn nhiều như 6 triệu trường hợp. Dựa trên số liệu các nghiên cứu sử dụng isoxazoline trên động vật co tính an toàn đối với động vật , các loại thuốc này có ít nguy cơ mất an toànnếu được sử dụng lại cho người. Nhóm nghiên cứu đang có kế hoạch đánh giá hiệu quả của thuốc ở người và dự đoán những nghiên cứu này sẽ mất khoảng hai năm.
|
TRANG CHỦ
