Home TRANG CHỦ Thứ 6, ngày 29/03/2024
    Hỏi đáp   Diễn đàn   Sơ đồ site     Liên hệ     English
IMPE-QN
Web Sites & Commerce Giới thiệu
Finance & Retail Tin tức - Sự kiện
Trong nước
Quốc tế
Tin hoạt động của Viện
Tin vắn đáng chú ý
Điểm tin y tế
Ngày Sốt rét thế giới 25 tháng 4 (World Malaria Day)
Web Sites & Commerce Hoạt động hợp tác
Web Sites & Commerce Hoạt động đào tạo
Web Sites & Commerce Chuyên đề
Web Sites & Commerce Tư vấn sức khỏe
Web Sites & Commerce Tạp chí-Ấn phẩm
Web Sites & Commerce Thư viện điện tử
Web Sites & Commerce Hoạt động Đảng & Đoàn thể
Web Sites & Commerce Bạn trẻ
Web Sites & Commerce Văn bản pháp quy
Số liệu thống kê
Web Sites & Commerce An toàn thực phẩm & hóa chất
Web Sites & Commerce Thầy thuốc và Danh nhân
Web Sites & Commerce Ngành Y-Vinh dự và trách nhiệm
Web Sites & Commerce Trung tâm dịch vụ
Web Sites & Commerce Thông báo-Công khai
Web Sites & Commerce Góc thư giản

Tìm kiếm

Đăng nhập
Tên truy cập
Mật khẩu

WEBLINKS
Website liên kết khác
 
 
Số lượt truy cập:
5 2 2 7 9 5 7 7
Số người đang truy cập
3 1 6
 Tin tức - Sự kiện Quốc tế
TS. Benoit Witkowski trong một phòng xét nghiệm tại Viện Pasteur ở Phnom Penh (Ảnh:Eli Lillis)
Những khó khăn trên lộ trình loại trừ sốt rét đang ở phía trước

Ngày 18/1/2017. Malaria news- Những cam go ở tuyến đầu trên hành trình hướng tới loại trừ sốt rét (On the front lines of malaria elimination). Tại Cambodia, các trung tâm y tế nông thôn trong cả nước đang dẫn đầu cuộc chiến chống lại những tai họa do sốt rét kháng thuốc. Các tổ chức quốc tế, các quan chức y tế địa phương và chính phủ có thể đoàn kết trước sự lây lan ký sinh trùng?

Giữa các đồn điền mía và cánh đồng lúa của Kampong Speu, Trung tâm y tế huyện Oral dường như không khác mấy sovới bất kỳ nơi nào khác trên toàn quốc. Tuy nhiên, công việc đang được thực hiện ở đây và ở một số ít những nơi khác được chọn làm "các điểm theo dõi" (sentinel sites), có tính quan trọng trên toàn cầu là một phần không thể thiếu của một hệ thống đi đầu trong cuộc chiến chống sốt rét kháng thuốc- một vấn đề phổ biến ở Campuchia có khả năng lan rộng. Tại trung tâm y tế, một nhóm nghiên cứu thuộc Trung tâm Quốc gia về sốt rét (CNM) và lãnh đạo trung tâm huyện cùng nhau theo dõi bệnh nhân sốt rét, lấy mẫu máu của họ, theo dõi hiệu lực của thuốc sốt rét phối hợp artesunate-mefloquine hoặc ASMQ vì liệu trình ngắn.


Một
con muỗi đậu trên chân của một người đàn ông ở Yangon, Myanmar (AFP)

ASMQ lần đầu tiên được giới thiệu ở đây vào tháng 1/2016 và mở rộng quy mô ra toàn quốc vào cuối tháng 12/2016 để đáp ứng với sự thất bại ngày càng tăng của liệu pháp phối hợp trước đó: dihydroartemisinin-piperaquine (DHA-PIP). Giám đốc trung tâm y tế Chea Him cho biết: "Trước đây, chúng tôi sử dụng DHA-PIP nhưng 50% số bệnh nhân sử dụng thuốc đó bị bệnh trở lại", từ đó nhóm của ông thực hiện giám sát hiệu quả của ASMQ chống lại ký sinh trùng sốt rét Plasmodium falciparum, là chủng độc lực cao nhất, sự phát triển của ký sinh trùng kháng thuốc là mối quan tâm lớn đối với cán bộ y tế công cộng ở mọi cấp. Him nhận các báo cáo từ một mạng lưới của 47 "nhân viên sốt rét thôn bản" (village malaria workers), người sử dụng thuốc điều trị sốt rét ở cấp địa phương. Trên toàn quốc, khoảng 4.528 nhân viên sốt rét thôn bản là những tai mắt theo dõi bệnh ở vùng sâu vùng xa và những vùng bị ảnh hưởng nặng nề nhất của Vương quốc Campuchia. Dân làng khi có triệu chứng sốt rét được điều trị và nếu cần thiết được đưa đến các trung tâm y tế để điều trị, những người được phát hiện bị nhiễm bệnh được theo dõi chặt chẽ trong nhiều tuần sau liều điều trị ban đầu. Nếu không có các nhân viên y tế thôn bản thì CNM và Tổ chức Y tế thế giới (WHO) không thể nắm bắt được trong một hoạt động y tế công cộng được đưa ra vào năm ngoái nhằm loại trừ P falciparum tại Campuchia vào năm 2020, nỗ lực này là một phần của chiến lược đầy tham vọng của WHO trong việc loại trừ bệnh sốt rét ra khỏi khu vực sông Mekong vào năm 2030.


Trung tâm Y tế huyện Chea Sim
Oral, nơi có một đội ngũ giám sát tỷ lệ sốt rét kháng thuốc trong khu vực. (Ảnh:Eli Lillis)

Tại một điểm giám sát như thế này ở huyện Oral, xét nghiệm máu được thực hiện để theo dõi hiệu quả của các thuốc dùng để điều trị hiện nay, và một số mẫu được gửi về cho các tổ chức nghiên cứu đẳng cấp thế giới như Viện Pasteur ở Phnom Penh. Nhà nghiên cứu, TS. Benoit Witkowski tại Viện Pasteur giải thích:"Đối với falciparum, kháng thuốc là một vấn đề, bởi vì đó là một cấp cứu y tế, bạn cần phải có loại thuốc tác động nhanh chóng vì hơn 90% số ca tử vong sốt rét do P. falciparum". Như vậy, theo dõi kháng thuốc là rất quan trọngnhưng nó đòi hỏi sự giám sát và theo dõi liên tục, ông nói: "Đó không phải là thuốc hoàn toàn không có hiệu quả nhưng nếu ký sinh trùng kháng thuốc vẫn còn sống trong máu của bệnh nhân sau khi điều trị thì sau đó chúng sinh sôi và làmbệnh tái phát", điều này thường xảy ra ba tuần sau khi điều trị ban đầu. Sau đó ông giải thích, khi muỗi đốt bệnh nhân, nó sẽ trở thành một con muỗi mang mầm bệnh và sẽ tiếp tục gây nhiễm sang người khác. Từ khi chuyển sang thuốc ASMQ một năm trước đây, trung tâm y tế huyện Oral đã điều trị và theo dõi 45 trường hợp, không ai trong số đó tái phát sốt rét. Đây là tin tốt lànhhiện nay nhưng đối với các quan chức của WHO tại Campuchia nhưng lịch sử đang trở lại khi ASMQ sẽ bắt đầu thất bại. TS. Jean-Olivier Guintran, quan chức y tế thuộc chương trình sốt rét của WHO cho biết: "Campuchia luôn được chỉ ra như là nơi đầu tiên mà kháng thuốc sốt rét được ghi nhận", khi được hỏi làm thế nào kháng thuốc xuất hiện sớm, người đứng đầu chương trình TS. Luciano Tuseo chỉ vào trường hợp của DHA-PIP, bắt đầu thất bại sau hai năm: "Chúng tôi có thể hy vọngchỉ là một vấn đề trong vòng vài tháng".

Một lịch sử về kháng thuốc (A history of resistance)

Lịch sử của ký sinh trùng sốt rét kháng thuốc tại Campuchia giúp giải thích tại sao điều này, vào cuối những năm 1950s sự kháng với chloroquine-loại vũ khí chính của WHO trong chiến dịch tiêu diệt sốt rét toàn cầu đầu tiên, lần đầu được phát hiện tại Campuchia, đến cuối những năm 1970s, kháng thuốc Choloroquine đã lan sang Ấn Độ và châu Phi làm chết hàng triệu người khiến các quan chức y tế công cộng triển khai các phương pháp điều trị thay thế. Tuseo nói: "Thuốc sẽ thất bại 50% thời gian, đặc biệt là ở trẻ em có nghĩa là tỷ lệ tử vong rất cao". Chloroquine được thay thế phần lớn trong khu vực Đông Nam Á bởi một loại thuốc khác, sulfadoxine-pyrimethamine và sau đó piperaquine đến khi nó cũng bắt đầu thất bại trong những năm 1980s. May mắn thay, trong những năm 1970s, quân đội Mỹ phát triển được mefloquine, loại thuốc triển khai thành công để chống lại bệnh sốt rét; tuy nhiên, vào đầu thập niên 90s, ký sinh trùng kháng thuốc một lần nữa được phát hiện và lây lan khắp khu vực Đông Nam Á. Điều gì ngăn chặn một sự lặp lại của thảm họa do kháng chloroquine trong khoảng thời gian này là sự ra đời của các loại thuốc kết hợp với artemisinin, phân tử artemisinin đã được phát triển độc lập bởi nhà khoa học Trung Quốc Youyou Tu, sau đó nhận được giải thưởng Nobel về y học vào năm 2015. Khi cuộc nội chiến ở Campuchia kết thúc, WHO đã có thể bắt đầu theo dõi tình hình sốt rét ở miền tây Campuchia và về lịch sử vùng đất này là cái nôi của ký sinh trùng kháng thuốc, lần đầu tiên trong nhiều thập kỷ. Trong thời kỳ Khmer Đỏ, việc sử dụng hàng loạt của artemisinin được cung cấp bởi Trung Quốc có khả năng làm cho kháng thuốc phát triển, Tuseo cho rằng mặc dù s kháng với các loại thuốc khác đang nổi lên từ Pailin vẫn còn là một bí ẩn. Đây là câu hỏi "triệu đô" (million dollar), Witkowski cho biết. Trong số những giả thuyết hàng đầu, ông nói kháng thuốc gia tăng là do việc sử dụng thuốc không đúng. Một giả thuyết khác là các ký sinh trùng được tìm thấy ở đây có một khả năng cao về đột biến gen, có nghĩa là quá trình tiến hóa của chúng thành một dạng kháng thuốc có nhiều khả năng hơn những nơi khác, ông cho biết thêm: "Cũng có thể là các ký sinh trùng [Đông Nam]châu Á có nhiều khả năng đột biến [so với những ký sinh trùng được tìm thấy ở nơi khác] do đó tần suất trong việc tìm kiếm một ký sinh trùng kháng thuốc nhiều khả năng hơn". Điều kỳ lạ là, tỷ lệ lan truyền bệnh tương đối thấp trong khu vực Đông Nam Á thực sự làm cho kháng thuốc nhiều khả năng hơn, thiếu sự cạnh tranh từ các ký sinh trùng "không đột biến" (non-mutant) nên các chủng tinh khôn tự do phát triển.

Cách tiếp cận phối hợp (The cocktail approach)

Nhằm đáp ứng với sự đề kháng gia tăng, WHO bắt đầu giới thiệu các dẫn xuất artemisinin, trong các kết hợp như cùng với mefloquine (tức là ASMQ), là loại thuốc điều trị ưu tiên nhưng một lần nữa, những loại thuốc bắt đầu thất bại với sđề kháng artemisinin ở tỉnh Pailin miền tây Campuchia bị nghi ngờ vào đầu năm 2001 và được ghi nhận vào 2006. Loại thuốc tiếp theo, DHA-PIP gặp số phận tương tự; thất bại lần đầu tiên được phát hiện ở Pailin vào năm 2010, sau đó Pursat vào năm 2011, và vào năm 2015 kháng thuốcnày đã được ghi nhận ở 8 tỉnh. Tại thời điểm này, mối quan tâm của các chuyên gia là sự cạn kiệt kho vũ khí của sự phối hợp thuốc có sẵn đang được hình thành khi họ thực hiện một phát hiện quan trọng. Các nhà khoa học như Witkowski nhận thấy khi ký sinh trùng tăng sức đề kháng với piperaquine (PIP trong thuốc phối hợp DHA-PIP) thì chúng sẽ mất khả năng đề kháng với mefloquine (MQ trong ASMQ). Nói cách khác, ký sinh trùng kháng với một phân tử sẽ nhạy cảm với thuốc khác và ngược lại. "Đó là một tin tốt, bởi vì nếu chúng ta thực hiện việc quay vòng thuốc thì sẽ các lựa chọn điều trị", Witkowski nói.


Đ
ồ họa cho thấy sự lan rộng của KSTSR kháng DHA-PIP tại Campuchia vào năm 2015 (Ảnh: Eli Lillis)

Bước đột phá(The breakthrough)

Cùng thời gian đó, các nhà nghiên cứu đang nghiên cứu sốt rét kháng thuốc thực hiện được một bước đột phá: xác định chỉ dấu di truyền về kháng artemisinin được biết đến "K13", chỉ dấu này đột nhiên làm cho nó dễ dàng hơn để theo dõi sự lây lan của ký sinh trùng kháng thuốc tới một thành phần chính của các liệu trình điều trị kết hợp với bệnh sốt rét. Sau đó, vào tháng 11/2015, nhóm nghiên cứu sốt rét của Viện Pasteur công bố việc phát hiện ra họ có thể làm điều tương tự với kháng piperaquine có nghĩa rằng họ có thể nhanh chóng xác định chủng ký sinh trùng trên một bệnh nhân bị nhiễm bệnh. Witkowski cho biết: "Điều này là rất quan trọng để cứu mạng sống của bệnh nhân khi không có thời gian hoặc khả năng để thực hiện một phân tích máu đầy đủ". Tuy nhiên, các nhà khoa học như Witkowski đang ở trong một trận chiến liên tục và đứng trước ký sinh trùng. Ông giải thích: "Nếu bạn muốn thì hãy tưởng tượng về hình ảnh một mũi tên và một cái khiên giáp, khi mũi tên có khả năng xuyên thủng thì bạn phải cải thiện lá chắn, sau đó mũi tên trở nên mạnh mẽ hơn và cứ như vậy".


Tiến sĩ Benoit Witkowski
nhuộm các mẫu máu lấy từ các bệnh nhân sốt rét (Ảnh: Eli Lillis)

Một vũ điệu tinh tế(A delicate dance)

Khi chính phủ triển khai một kế hoạch 5 năm được tài trợ hàng triệu đôlathì cần có sự phối hợp giữa tất cả các đối tác, cho dù đó là các nhà khoa học, các nhà tài trợ quốc tế, WHO hoặc CNM, là rất quan trọng cho sự thành công.Kế hoạch này đã mang lại cho nó với một sự tăng gần gấp đôi số lượng các nhân viên sốt rét thôn bảnmở ra thêm bốn địa điểm giám sát mới, WHO cũng đã bắt đầu thử nghiệm thêm một liệu pháp kết hợp khác là artesunate amodiaquine (ASAQ) khi dự đoán về sự thất bại của ASMQ.Tuseo cho biết: "Kháng artemisinin xuất hiện ở khắp mọi nơi tại Campuchia sốt rét kháng thuốc không thể được kiềm chế và chỉ có thể khi được loại trừ". Thật vậy, quyết định của WHO cố gắng loại trừ sau khi những nỗ lực kiềm chế ký sinh trùng kháng thuốc thất bại, chúng đã lan sang Việt NamMyanmar trong vài năm qua. Ông cho biết thêm: "Cần phải giám sát rất nghiêm ngặt để sử dụng các loại thuốc tốt nhất có thể, bạn có thể có hàng triệu đô la nhưng không có gì sẽ xảy ra tình cờ, những gì bạn cần là sự cam kết". Quá trình này đã được đặt trong tình trạng nguy hiểm khi trong tháng 10/2015 Tạp chí The Posttiết lộ hàng triệu đô la tiền viện trợ từ Quỹ toàn cầu không được sử dụng do sự bất đồng với CNM qua tuyên bố chi phí đi lại giữa những cáo buộc tham nhũng. Trong thời gian đó, các nhân viên y tế sốt rét thôn bản không được trả tiền, sự chán nản thực sự bởi một phần không thể thiếu tronghoạt động giám sát bệnh.


Chea Him- Giám đốc Trung tâm y tế huyện Oral (Ảnh Eli Lillis)

Tại huyện Oral, giám đốc trung tâm y tế Him nhớ lại rằng những tranh cãi có nghĩa là đội nghiên cứu của ông "không có một bức tranh rõ ràng về bệnh sốt rét tại thời điểm đó", bế tắc này đã kết thúc một năm trước khi Quỹ Toàn cầu và CNM đạt một thỏa thuận. Giám đốc CNM, Huy Rekol, người đã không đáp ứng các yêu cầu bình luận, ngụ ý vào năm ngoái rằng sự việc này đã gây ra 3 ca tử vong sốt rét nhưng khi được hỏi của các phóng viên về vấn đề này, ông ta nói "hãy để quá khứ là quá khứ"Sau đó, vào cuối tháng 5/2016 các tiết lộ mới về dự thảo tại CNM phát sinh và Bộ Y tế sau đó thừa nhận có sự "bất thường" (irregularities), những câu hỏi chất vấn bởi Quốc hội vào cuối tháng trước, Bộ trưởng Y tế Mam Bunheng né tránh vấn đề này, đối với Tuseo mối quan tâm là một sự lặp lại của kháng chloroquine ở châu Phi trong những năm 1980s.Nếu không giám sát nghiêm ngặt thì có nguy cơ các chủng sốt rét kháng thuốc sẽ thoát ra khỏi đất nước Campuchia và cuối cùng lan tới Châu Phi, nơi cơ sở hạ tầng yếu kém sẽ cản trở một đáp ứng kịp thời. Đối với Tuseo, để ngăn chặn điều này nên huy động các bên liên quan cùng tham gia: "Câu hỏi đặt ra cần phải được hỏi, là tất cả mọi người cam kết?"

Ngày 24/01/2017
Ths.Bs. Lê Thạnh
(Biên dịch từ globlamalarianews.com)
 

THÔNG BÁO

   Dịch vụ khám chữa bệnh chuyên khoa của Viện Sốt rét-KST-CT Quy Nhơn khám bệnh tất cả các ngày trong tuần (kể cả thứ 7 và chủ nhật)

   THÔNG BÁO: Phòng khám chuyên khoa Viện Sốt rét-KST-CT Quy Nhơn xin trân trọng thông báo thời gian mở cửa hoạt động trở lại vào ngày 20/10/2021.


 LOẠI HÌNH DỊCH VỤ
 CHUYÊN ĐỀ
 PHẦN MỀM LIÊN KẾT
 CÁC VẤN ĐỀ QUAN TÂM
 QUẢNG CÁO

Trang tin điện tử Viện Sốt rét - Ký Sinh trùng - Côn trùng Quy Nhơn
Giấy phép thiết lập số 53/GP - BC do Bộ văn hóa thông tin cấp ngày 24/4/2005
Địa chỉ: Khu vực 8-Phường Nhơn Phú-Thành phố Quy Nhơn-Tỉnh Bình Định.
Tel: (84) 0256.3846.892 - Fax: (84) 0256.3647464
Email: impequynhon.org.vn@gmail.com
Trưởng Ban biên tập: TTND.PGS.TS. Hồ Văn Hoàng-Viện trưởng
Phó Trưởng ban biên tập: TS.BS.Huỳnh Hồng Quang-Phó Viện trưởng
• Thiết kế bởi công ty cổ phần phần mềm: Quảng Ích