Sốt rét: Tiến bộ vượt bậc đối với “sát thủ toàn cầu”
Ngày 17/9/2015. BBC News - Sốt rét: Tiến bộ vượt bậc đối với sát thủ toàn cầu (Malaria: Huge progress on global killer). Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đang báo cáo về một sự sụt giảm lớn số ca bệnh sốt rét, căn bệnh mà từ lâu đã là một trong những sát thủ lớn nhất của thế giới, vậy điều gì đã thay đổi và khả năng loại trừ sốt rét hiện nay có thể thực hiện được không?
 | | Muỗi sốt rét được ví như “sát thủ toàn cầu” |
Sốt rét là gì ?Sốt rét gây ra bởi một loại ký sinh trùng có tên gọi là Plasmodium ban đầu ẩn nấp trong gan trước khi đi vào máu và lây nhiễm vào các hồng cầu mang ô-xi đi xung quanh cơ thể, những ký sinh trùng sốt rét sinh sôi và chui ra ngoài khỏi các hồng cầu mỗi 48 đến 72 giờ và mỗi lần ký sinh trùng phóng thích ra đi kèm theo một đợt sốt, ớn lạnh và đổ mồ hôi. Ký sinh trùng sốt rét lan truyền từ người sang người qua trung gian truyền bệnh là muỗi cái Anopheles khi chúng hút máu người có giao bào (gametocytes), chỉ cần một lần đốt từ những con muỗi phát ra tiếng vo ve khó chịu này cũng đủ để một người bị nhiễm bệnh.
 | | Chu kỳ phát triển của ký sinh trùng sốt rét trong cơ thể người (nguồn: WHO) |
Số ca bệnh đã giảm bao nhiêu?Trong năm 2000 đã có 262 triệu ca mắc sốt rét và 839.000 người đã tử vong, Báo cáo mới nhất của WHO và UNICEF cho thấy tỷ lệ tử vong do sốt rét đã giảm 60% và số ca mắc đã giảm 37%, các tổ chức này ước tính 6,2 triệu sinh mạng đã được cứu sống với đại đa số là trẻ em. Trong đó, tại châu Phi ước tính 700 triệu ca sốt rét đã được ngăn ngừa từ năm 2000 và sốt rét không còn là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu của lục địa này.
 | | WHO đặt mục tiêu hướng tới loại trừ sốt rét toàn cầu vào năm 2030 |
Thành tựu này đã được thực hiện như thế nào?Các nỗ lực kiểm soát sốt rét tập trung vào ngăn chặn việc mọi người bị muỗi đốt và điều trị khi bị mắc sốt rét, tại châu Phi: 68% sự sụt giảm ca bệnh là nhờ sự phân phát hàng tỷ màn ngủ đã được tẩm thuốc diệt muỗi; 22% là nhờ vào điều trị thuốc artemisinin và 10% là nhờ vào phun thuốc diệt muỗi trong nhà, 2/3 số trẻ em có nguy cơ trên toàn thế giới hiện đang ngủ dưới màn ngủ tẩm hóa chất diệt muỗi.
 | | Tuy nhiên, ký sinh trùng sốt rét kháng thuốc có hiệu lực cao Artemisinine là một trong những trở ngại trong chiến lược loại trừ sốt rét toàn cầu |
Ký sinh trùng sốt rét kháng thuốc có phải là một vấn đề?Có hai dạng kháng thuốc đang đe dọa phá hủy những thành quả sốt rét đã đạt được, tại Đông Nam Á ký sinh trùng sốt rét có thể loại bỏ các tác động của artemisinin-loại thuốc được xem là sử dụng kết hợp với các loại thuốc khác để ngăn chặn kháng thuốc, tuy nhiên vẫn có những lo ngại về việc loại thuốc này đang được sử dụng như thế nào. Tình trạng kháng thuốc Artemisinin đã và đang lan rộng và hiện đang sắp đi vào Ấn Độ và các chuyên gia đã miêu tả việc đó như là vừa “báo động” và là một “mối đe dọa ghê gớm”, trong khi một số loại muỗi đang trở nên kháng với các loại hóa chất được sử dụng để tẩm màn ngủ.
 | | và số ca bệnh sốt rét giảm trên phạm vi toàn cầu nhưngvùngcận hoang mạc Sahara châu Phi vẫn là một trung tâm dịch bệnh sốt rét lớn nhất thế giới |
Liệu có thể loại trừ được sốt rét?Đã có những tiến bộ to lớn trong việc đối phó với sốt rét, một căn bệnh đã bị xóa sổ khỏi châu Âu, Bắc Mỹ, vùng Ca-ri-bê và một số khu vực của châu Á và Trung Nam châu Mỹ. WHO cho biết 13 nước từng có sốt rét trong năm 2000 không còn ca bệnh nào và 6 nước khác báo cáo chưa tới 10 ca cho thấy bệnh sốt rét có thể bị loại trừ khỏi các nước và rất có khả năng bị tiêu diệt hoàn toàn Tuy nhiên, vùng cận hoang mạc Sahara châu Phi vẫn là một trung tâm dịch bệnh sốt rét với hàng trăm nghìn ca bệnh trên lục địa này mỗi năm, cần phải đạt được những tiến bộ đáng kể hơn nữa ở đây trước khi tính tới việc loại trừ sốt rét một cách nghiêm túc trên phạm vi toàn cầu.
 | | Các quốc gia đồng thuận thực hiện chiến lược loại trừ sốt rét toàn cầu vào năm 2030 |
|
TRANG CHỦ
Thông điệp về Ngày Sốt rét thế giới 25-4 (World Malaria Day)
Ngày Sốt rét thế giới-Ngày Chăm sóc sức khỏe toàn cầu (World malaria day – A day to make the world care)
