|
Triển vọng một số phương pháp điều trị bệnh nhân nhiễm HIV trên thế giới và Việt Nam
Sử dụng kháng thể trong điều trị nhiễm trùng virus HIV Thử nghiệm lâm sàng bước đầu được khuyến khích phát triển phương pháp mới trong phòng chống và điều trị virus HIV với kết quả điều trị bằng kháng thể giúp giảm lượng virus HIV trên các đối tương tham gia trong 28 ngày. Ngày 08 tháng 4 năm 2015 các nhà khoa học quốc tế đã báo cáo về kết quả về công trình điều trị virus HIV với một loại kháng thể có thể làm giảm tỉ lệ virus trong cơ thể người giảm đi, ít nhất là tạm thời. Phương pháp này gọi là miễn dịch thụ động bằng cách đưa kháng thể vào máu của một người. Một vài thử nghiệm được tiến hành trên người và các nhà nghiên cứu hy vọng phương pháp này có thể giúp ngăn ngừa, điều trị hoặc thậm chí chữa khỏi virus HIV, nghiên cứu này là một cột mốc quan trọng trong điều trị căn bệnh thế kỷ. Anthony Fauci, Viện trưởng Viện Dị ứng và Các bệnh truyền nhiễm trung ương Bethesda, Maryland, Mỹ cho biết “Đây là một nghiên cứu khởi đầu nhưng là một nghiên cứu với một số kết quả ấn tượng”. Các nhà nghiên cứu đã thử nghiệm 4 liều khác nhau của một kháng thể chống lai HIV được gọi là 3BNC117 trên 29 người tại Mỹ và Đức. 17 người tham gia đã nhiễm HIV và 15 người trong số này không được dùng thuốc kháng chống virus sao chép ngược này (antiretrovirus_ARV) tại thời điểm nghiên cứu. 8 người tham gia dùng liều cao và virus trong máu đã giảm đi số lượng từ 8 đến 250 lần trong 28 ngày điều trị. Kết quả là thế, song vẫn còn nhiều việc để xác định xem phương pháp này có thể tạo ra hiệu quả lâu hơn, dù thực tế sử dụng trong lâm sàng. Các nghiên cứu trước đây cho thấy miễn dịch thụ động có thể làm giảm nồng độ HIV trong máu trên khỉ và chuột bị gây nhiễm, mặc dù phương pháp này không hiệu quả trên người, nhưng các kháng thể được sử dụng trong những thử nghiệm lâm sàng trước đây đã không thể vô hiệu hóa nhiều chủng khác nhau của virus HIV. Các nhà nghiên cứu đã trải qua nhiều thập kỷ cố gắng để tìm “kháng thể có phổ rộng” hiệu quả hơn chống lại virus và kháng thể thuộc lớp này là 3BNC117. Giá cả chi phí trong việc điều trị bằng phương pháp này là một mối quan tâm hiện nay. Kháng thể có thể có giá hàng ngàn đô la cho mỗi đợt điều trị, mà đa số những bệnh nhânHIV thuộc những quốc gia có thu nhập thấp và trung bình, một số quốc gia sẵn sàng làm việc với công ty về giá cả cao của các loại thuốc kháng thể. Mitchell Warren, giám đốc điều hành AVAC, một tổ chức toàn cầu, ủng hộ phòng chống HIV và có trụ sở tại New York cho biết "Tính thiết thực, hữu ích và hiệu quả của phương pháp này là câu hỏi lớn". Thay đổi nhanh… Ngay cả với các kháng thể đã hoàn thiện, các nhà nghiên cứu vẫn phải đối mặt với vấn đề gây nhiều tranh cãi một thời gian qua rằng virus HIV đột biến một cách nhanh chóng như tái tạo trong cơ thể người và làm giảm hiệu quả điều trị theo thời gian. Các tác giả nghiên cứu thấy rằng điều này là đúng đối với các kháng thể đơn dòng mà họ đã thử nghiệm. Trong hai người đã sử dụng liều cao loại kháng thể 3BNC117 thì 80% kháng thểgiảm đáp ứng với HIV sau 28 ngày điều trị, có thể là vì virus đã thay đổi kiểu hình để tránh các kháng thể. Michel Nussenzweig: trưởng nhóm nghiên cứu và là bác sĩ khoa truyền nhiễm - miễn dịch thuộc Đại học Rockefeller, New York, Mỹ cho biết rằng một kháng thể đơn dòng chưa chắc điều trị được người nhiễm HIV. Thay vào đó, phương pháp này phải sử dụng sự kết hợp của nhiều kháng thể. Nhóm của Michel Nussenzweig đã sản xuất một kháng thể HIV thứ hai và hy vọng sẽ kết hợp với kháng thể 3BNC117 trong năm nay. Michel Nussenzweig cho biết thêm "Mục tiêu ngắn hạn là phòng ngừa và kết hợp chữa trị" và phương pháp miễn dịch để điều trị HIV giống như phương pháp điều trị bệnh ung thư sử dụng hiện nay. Dựa trên sự phối hợp các kháng thể sẽ làm tăng chi phí điều trị HIV. Nhưng Warren nói rằng điều này không phải luôn là điều cản trở, lưu ý rằng sự giúp đở cho bệnh nhân và giảm giá của các công ty dược đã giúp làm giảm giá thuốc ARV trong hai thập kỷ qua. “Một số người cho biết 10-15 năm trước giá thuốc ARV là không thể chấp nhận được”. Phương pháp mới có thể giúp chữa trị HIV Theo biện pháp trị liệu mới được nghiên cứu, lý do những người bị nhiễm HIV chết là bởi vì các tế bào bạch cầu của họ chết, khiến họ không đủ sức đề kháng chống lại tình trạng nhiễm trùng. Vừa qua, các nhà nghiên cứu lần đầu tiên cho biết các tế bào chết này là do chúng tự hủy diệt và liên quan đến tình trạng viêm.
Phát biểu trên tạp trí Khoa học Tự nhiên, tiến sĩ Warner Greene-tác giả chính của nghiên cứu được công bố ngày 19, tháng 12 cho biết: “Chúng tôi nhận thấy rằng sự suy giảm của các tế bào này là do chúng tự hủy diệt chứ không phải do virut gây ra.”
Tiến sĩ Greene, một trong những nhà nghiên cứu tại Viện Gladstone về virut và hệ miễn dịch (một tổ chức nghiên cứu y sinh học liên kết với Đại học California, San Francisco) cho biết các nhà nghiên cứu cũng đưa ra một loại thuốc đã được thử nghiệm trên người nhưng không phải trên bệnh nhân HIV có thể giúp ngăn chặn sự suy giảm của các tế bào bạch cầu trong các tế bào của con người. “Phát hiện này mở ra một cánh cửa cho phương pháp trị liệu hoàn toàn mới trong điều trị bệnh nhân HIV/AIDS bằng cách đặt mục tiêu đáp ứng miễn dịch chống lại virus HIV.” Christopher E. Rudd-giáo sư miễn dịch học tại Đại học Cambridge ở Anh, cũng là người không tham gia vào nghiên cứu trên cho biết. Cách điều trị trực tiếp đó có thể bảo vệ hệ miễn dịch khỏi bị hủy diệt và cho phép chúng gắn kết với một phản ứng miễn dịch chống lại HIV, giáo sư Rudd cho biết thêm. Một trong những câu hỏi lớn về nhiễm HIV là cách mà virut gây ra cái chết của các tế bào miễn dịch khi chúng không hoàn toàn bị nhiễm HIV. Các nghiên cứu mới cho thấy các tế bào miễn dịch này không chết vì các virut nguy hiểm mà là do kết quả phản ứng miễn dịch của cơ thể con người khi chống lại virut trong các tế bào. Virut xâm nhập vào các tế bào và sản sinh nhiều virut hơn, quá trình này không bào giờ kết thúc.Thay vào đó, các tế bào chết, giải phóng các phân tử tế bào bị viêm để truyền nhiễm tới các tế bào khác, kết quả là chúng sẽ lần lượt chết. Nhóm nghiên cứu đã chứng minh, các tế bào tự hủy diệt này là một quá trình duy nhất được gọi là Pyroptosis-tế bào chết liên kết với tình trạng viêm. Các nghiên cứu công bố trên tạp trí Nature lần đầu tiên chỉ ra mối quan hệ giữa HIV và các loại tế bào chết. Siddharth Balachandran, một nhà nghiên cứu hệ thống miễn dịch tại Trung tâm Ung thư Fox Chase ở Philadelphia, người không tham gia vào nghiên cứu trên cũng cho biết: "Xác định được pyroptosis là nguyên nhân của những tế bào miễn dịch chết sau khi bị nhiễm HIV là một việc làm rất quan trọng. Điều này không chỉ giải thích lý do tại sao các tế bào này bị cạn kiệt và nguyên nhân gây ra AIDS mà còn cung cấp các mục tiêu dễ dàng trong việc dùng thuốc can thiệp quá trình điều trị.” Theo một bài báo được đăng trên tạp trí Science, nhóm nghiên cứu cũng xác định protein trong các tế bào miễn dịch, được gọi là IFI16 khi được đưa vào cơ thế sẽ chống lại tác nhân có hại. IFI6 hoạt động bằng cách cảm nhận được lượng nhỏ DNA HIV có trong các tế bào. Các nhà khoa học Pháp vừa công bố tìm ra cơ chế gen giúp một số người miễn dịch với tác động của virut HIV, mở ra một hướng mới trong việc tìm kiếm thuốc chữa trị. Theo AFP, công trình nghiên cứu được thực hiện bởi Viện sức khỏe và nghiên cứu y khoa Pháp và được đăng trên tạp chí Vi trùng học và lây nhiễm ngày 4-11. Đối tượng nghiên cứu của các nhà khoa học là hai người đàn ông, trong đó một người đã nhiễm virut HIV cách đây 30 năm nhưng không bao giờ xuất hiện triệu chứng của bệnh AIDS. Nhóm nghiên cứu cho biết virusHIV vẫn nằm trong các tế bào miễn dịch của họ nhưng ở trạng thái bất hoạt vì mã gen của nó đã bị thay đổi. Hiện tượng này có thể xảy ra do hoạt động gia tăng của một loại enzyme phổ biến tên APOBEC. Theo các nhà khoa học Pháp, cơ chế “chữa bệnh tự nhiên” này mở ra một hướng đi hứa hẹn cho các nhà bào chế dược phẩm chống HIV. “Công trình mở ra hướng chữa trị HIV bằng cách sử dụng hoặc kích thích loại enzyme này, đồng thời có phương pháp phát hiện ra những cá thể vừa nhiễm virut có thể mang cơ chế tự vô hiệu hóa”. Phát hiện của Pháp có thể là cách tiếp cận mới trong việc chữa trị HIV. Phương pháp trước nay thường được nghiên cứu là xóa bỏ bằng hết mọi dấu vết của HIV trong cơ thể người. “Chúng tôi cho rằng khả năng bám trụ của HIV không phải là rào cản nữa mà đây có thể là manh mối trong việc tìm ra thuốc chữa, cách bảo vệ khỏi loại virus này”, nhóm nghiên cứu cho biết. HIV tự sinh sôi bằng cách tấn công tế bào miễn dịch CD4 của người, nó lập trình biến tế bào này thành nhà máy sản xuất virus hàng loạt. Một nhóm nhỏ người nhiễm virut (ít hơn 1%) có khẳng năng tự nhiên khống chế quá trình sinh sôi của HIV và các xét nghiệm sẽ không phát hiện ra kháng thể trong máu họ. Họ được gọi là “những chủ thể kiểm soát cao cấp”, tuy nhiên trước đó người ta chưa rõ cơ chế nào thực hiện được điều này. Việt Nam thí điểm phương pháp điều trị HIV mớiTổ chức Y tế thế giới (WHO) tại Việt Nam cho biết, Việt Nam hiện là nước đi đầu trong việc thực hiện tiếp cận phổ cập tới các dịch vụ toàn diện về HIV với tư cách là quốc gia đầu tiên thí điểm Phương pháp điều trị 2.0. Phương pháp mới này có thể giúp giảm gần như hoàn toàn các ca tử vong liên quan đến AIDS và giúp dự phòng lây nhiễm HIV. Phương pháp điều trị 2.0, đây một sáng kiến chung của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) và Chương trình Phối hợp của Liên Hợp Quốc về HIV/AIDS (UNAIDS), bao gồm một phác đồ thuốc tối ưu hơn cho những người sống với HIV, các công cụ chẩn đoán rẻ và đơn giản hơn và dịch vụ chủ yếu do các cộng đồng tự thực hiện với chi phí thấp. Bằng chứng trong các nghiên cứu gần đây khẳng định rằng ngoài việc cứu mạng sống, liệu pháp kháng virus khi được bắt đầu đủ sớm, đã thành công trong việc chặn sự phát triển của HIV trong người nhiễm và làm giảm nguy cơ lây nhiễm sang người khác. Phó Giáo sư Tiến sỹ Bùi Đức Dương, Phó cục trưởng Cục phòng chống HIV/AIDS cho biết, thí điểm này sẽ được khởi động trong năm nay tại hai tỉnh bị ảnh hưởng nhiều nhất bởi HIV ở Việt Nam. Dịch HIV ở Việt Nam tập trung trong các nhóm có nguy cơ lây nhiễm cao, chủ yếu là những người tiêm chích ma túy, những người nam quan hệ tình dục đồng giới và nữ bán dâm. Hiện nay, có 254.387 người đang sống với HIV. Việt Nam đã thành công trong việc mở rộng tiếp cận điều trị HIV trong vòng năm năm qua. Hiện 54% số người trưởng thành có nhu cầu đã được tiếp nhận điều trị kháng virus. Tuy nhiên, hầu hết những người sống với HIV đều bắt đầu điều trị rất muộn khi hệ thống miễn dịch của họ đã bị suy yếu và các nhiễm trùng cơ hội như bệnh lao đã thâm nhập. Trong những trường hợp này, việc điều trị rất ít hiệu quả, dẫn đến việc gia tăng các ca tử vong.
|
TRANG CHỦ
Thông điệp về Ngày Sốt rét thế giới 25-4 (World Malaria Day)
Ngày Sốt rét thế giới-Ngày Chăm sóc sức khỏe toàn cầu (World malaria day – A day to make the world care)
