Vien Sot ret Ky Sinh Trung - Con trung Quy Nhon

Hội thảo triển khai tiêu chí đánh giá chất lượng phòng xét nghiệm y học hướng tới liên thông kết quả xét nghiệm đã được Bộ Y tế tổ chức chiều 23.6, tại Hà Nội. Theo thông tin tại hội nghị, Cục Quản lý khám chữa bệnh (Bộ Y tế) đã xây dựng các tiêu chí 3 loại xét nghiệm: hóa sinh, huyết học và vi sinh (mỗi xét nghiệm có 20-30 chỉ số) thực hiện liên thông xét nghiệm. Đây là cơ sở để các bệnh viện (BV) công nhận và có thể sử dụng kết quả xét nghiệm của nhau trong các trường hợp xét nghiệm đó có giá trị sử dụng trong một thời gian và trên cơ sở tình trạng người bệnh. Tùy thuộc vào loại xét nghiệm và ca bệnh, bác sĩ điều trị có thể chỉ định xét nghiệm lại trong ngày, trong tuần hoặc 3-6 tháng.

Nhiều bệnh viện ở TP.HCM chấp nhận liên thông xét nghiệm

TS.BS. Trần Vĩnh Hưng, Giám đốc BV Bình Dân TP.Hồ Chí Minh cho biết BV chấp nhận sử dụng hầu hết kết quả xét nghiệm (máu, nước tiểu), chẩn đoán hình ảnh học (X-quang, CT scanner) mà bệnh nhân làm nơi khác đưa đến, nhưng phải làm ở những nơi có máy móc, quy trình đạt chuẩn. Hiện đã có 50 phòng xét nghiệm thuộc 30-40 BV tuyến Trung ương và tuyến tỉnh đạt tiêu chuẩn ISO15189, đảm bảo đồng đều về năng lực và chất lượng kết quả xét nghiệm chẩn đoán. Do đó, ngay trong tháng 7.2017 tới các BV này sẽ thực hiện liên thông xét nghiệm.

Ông Nguyễn Trọng Khoa, Phó cục trưởng Cục Quản lý khám chữa bệnh, cho biết tháng 7 tới, trong quá trình đánh giá năng lực các phòng xét nghiệm, Bộ Y tế cũng sẽ rà soát lại việc chỉ định xét nghiệm chẩn đoán để xác định tình trạng lạm dụng xét nghiệm, từ đó chấn chỉnh. Việc chỉ định xét nghiệm phải căn cứ trên yêu cầu điều trị với từng ca bệnh, không chấp nhận chỉ định xét nghiệm để đạt định mức khoán số lượng theo thỏa thuận của BV với các đối tác đặt máy xét nghiệm xã hội hóa.

Với kết quả xét nghiệm nếu thời gian bệnh nhân làm đã trên 1 tháng thì phải làm lại; còn hình ảnh chụp bằng máy thì rất khách quan nên BV chấp nhận. Tuy nhiên, nếu bác sĩ khám lâm sàng bệnh nhân, nghi ngờ dấu hiệu khác hoặc bệnh có thể nặng hơn thì đương nhiên phải chụp ảnh lại. Với kết quả siêu âm vừa rẻ tiền, đơn giản, vừa mang tính chủ quan của người đọc thì BV sẽ phải làm lại, đặc biệt là ở những bệnh nhân nặng cần mổ. Kết quả xét nghiệm, chẩn đoán hình ảnh rõ ràng, mới và phù hợp với bệnh tình của bệnh nhân thì BV chúng tôi chấp nhận, bởi vừa hợp lý, vừa thuận lợi cho người bệnh. Tuy nhiên, với bệnh nhân bị chấn thương sọ não chuyển viện đến thì có thể sẽ phải chụp lại, vì hình ảnh xuất huyết chụp ban đầu (nếu có) ở tuyến dưới có thể sẽ khác so với hình ảnh sau khi bệnh nhân chuyển lên tuyến trên, cộng với triệu chứng lâm sàng nặng hơn” –TS.BS. Nguyễn Đình Phú, Phó giám đốc BV Nhân dân 115 TP. Hồ Chí Minh cho biết thêm.

PGS.TS. Trần Phủ Mạnh Siêu, Phó giám đốc BV Nguyễn Trãi TP. Hồ Chí Minh cho rằng để liên thông kết quả xét nghiệm được thì vấn đề kỹ thuật cần phải đưa ra, tức các phòng xét nghiệm phải được kiểm định, đánh giá ở mức điểm nào đó thì mới được liên thông.

Liên thông xét nghiệm giúp tiết kiệm hàng trăm tỉ đồng mỗi năm

Từ ngày 01.7.2017, sẽ áp dụng liên thông xét nghiệm nhằm nâng cao chất lượng khám chữa bệnh, kiểm soát tránh lạm dụng xét nghiệm, giảm chi phí và phiền hà cho bệnh nhân khi khám, chữa bệnh.

Liên quan đến vấn đề này, PGS.TS Lương Ngọc Khuê, Cục trưởng Cục Quản lý khám chữa bệnh (Bộ Y tế), cho hay liên thông xét nghiệm thực chất là việc cơ sở khám chữa bệnh này công nhận và có thể sử dụng kết quả xét nghiệm của cơ sở khám chữa bệnh khác trong một số trường hợp xét nghiệm đó có giá trị sử dụng trong một thời gian và trên cơ sở tình trạng người bệnh. Thực hiện được điều này có nghĩa là một số xét nghiệm sau khi đã có kết quả có thể được cơ sở khám chữa bệnh khác sử dụng để chẩn đoán, điều trị, theo dõi bệnh, giúp tiết kiệm chi phí thực hiện xét nghiệm trong một số trường hợp.

Lộ trình liên thông kết quả xét nghiệm đã được xác định trong Quyết định số 316/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt đề án tăng cường chất lượng xét nghiệm y học giai đoạn 2016 - 2025. Theo đó, trước 01.01.2018 sẽ liên thông kết quả xét nghiệm giữa các bệnh viện (BV) hạng đặc biệt và hạng 1, đến năm 2020 thực hiện liên thông xét nghiệm đối với các BV trong cùng tỉnh, thành và đến năm 2025 sẽ liên thông xét nghiệm ở tất cả các cơ sở khám chữa bệnh trên toàn quốc.

Trên thực tế có chuyện chất lượng xét nghiệm giữa các cơ sở điều trị và giữa các tuyến điều trị cũng có chênh lệch. Liên thông xét nghiệm này có thực hiện ở các BV tư không, thưa ông?

Chất lượng xét nghiệm giữa các cơ sở điều trị và giữa các tuyến điều trị hiện nay nhìn chung chưa đồng đều. Chất lượng xét nghiệm thường tốt hơn ở các BV tuyến T.Ư, tuyến tỉnh và còn hạn chế ở các BV tuyến dưới. Các BV tư nhân cũng phải tham gia liên thông và cũng được đánh giá chất lượng để thực hiện liên thông. Hằng năm, chỉ tính riêng số lượt xét nghiệm của các BV đã có khoảng 250 triệu lượt xét nghiệm hóa sinh, hơn 200 triệu lượt xét nghiệm huyết học và khoảng 25 triệu lượt xét nghiệm vi sinh. Tỷ lệ tăng trưởng trong khối xét nghiệm trung bình khoảng 10% mỗi năm.

Theo đánh giá của chúng tôi, liên thông xét nghiệm mang lại nhiều lợi ích về chất lượng, tài chính cũng như giảm chờ đợi phiền hà. Khi xét nghiệm có độ tin cậy cao hơn, cơ sở khám chữa bệnh này có thể sử dụng kết quả xét nghiệm của cơ sở khám chữa bệnh khác, một số xét nghiệm không phải làm lại sẽ tránh được lãng phí. Chỉ cần giảm được 1% số xét nghiệm thì mỗi năm chỉ tính riêng số xét nghiệm không phải thực hiện tại các BV đã là khoảng 4,75 triệu lượt. Nếu tính trung bình mỗi xét nghiệm có giá 50.000 đồng thì chúng ta đã tiết kiệm được khoảng 237,5 tỉ đồng.

Hiện nay, máy móc xét nghiệm, hóa chất xét nghiệm của các BV được đầu tư khác nhau, nhân lực làm xét nghiệm trình độ khác nhau nên kết quả khó đồng đều. Với bệnh nhân nặng, bệnh khó, bác sĩ chỉ căn cứ vào kết quả xét nghiệm của BV bạn để chỉ định điều trị, nếu không may có rủi ro, biến cố thì sẽ quy trách nhiệm như thế nào?

Theo nguyên tắc, việc liên thông kết quả xét nghiệm chỉ áp dụng cho một số xét nghiệm có thể liên thông được, khi kết quả xét nghiệm đó có giá trị trong một thời gian nhất định. BV đó chỉ sử dụng và công nhận kết quả xét nghiệm của BV khác mà phòng xét nghiệm của BV khác đó có mức chất lượng tương đương hoặc cao hơn, BV xét nghiệm cho người bệnh là nơi chịu trách nhiệm về dịch vụ xét nghiệm do mình thực hiện. Như vậy, độ chính xác và độ tin cậy cũng sẽ tương đương hoặc cao hơn. Đặc biệt quan trọng là trong quá trình thực hiện, quyền chỉ định xét nghiệm vẫn do bác sĩ. Việc chỉ định xét nghiệm phải dựa trên tình trạng cụ thể của người bệnh chứ không liên thông một cách cứng nhắc. Do đó, tôi khẳng định, liên thông để tốt hơn cho chất lượng điều trị, kiểm soát lạm dụng chứ không phải nhằm mục đích cắt giảm xét nghiệm, ảnh hưởng đến người bệnh.

Cục có yêu cầu các BV phải ngoại kiểm (kiểm chuẩn xét nghiệm) đảm bảo chính xác cho xét nghiệm chẩn đoán, nhưng lâu nay hầu như chỉ siết BV công lập, các đơn vị tư nhân có thực hiện kiểm chuẩn không, thưa ông?

Kiểm chuẩn chất lượng xét nghiệm bao gồm nội kiểm và ngoại kiểm. Nội kiểm là do chính phòng xét nghiệm đó thực hiện theo từng thiết bị xét nghiệm. Ngoại kiểm là kiểm soát chất lượng, đối chiếu và so sánh kết quả xét nghiệm với kết quả của phòng XN khác trên cùng một mẫu, so sánh với kết quả xét nghiệm của phòng xét nghiệm tham chiếu trong nước hoặc quốc tế. Việc thực hiện nội kiểm và ngoại kiểm là rất cần thiết để bảo đảm độ chính xác và tin cậy của xét nghiệm. Các phòng xét nghiệm thuộc cơ sở khám chữa bệnh công lập hay tư nhân đều phải thực hiện nội kiểm và tham gia các chương trình ngoại kiểm.

Hiện nay, trong nước đã thành lập 3 trung tâm kiểm chuẩn chất lượng xét nghiệm để giúp các phòng xét nghiệm thực hiện việc này, mỗi năm thực hiện gần 4.000 lượt chương trình ngoại kiểm cho các phòng xét nghiệm. Số các BV công và BV tư tham gia tăng đều qua các năm. Thông qua báo cáo của các trung tâm kiểm chuẩn, Bộ Y tế sẽ biết được việc tuân thủ của các BV, từ đó tiếp tục có chỉ đạo thực hiện kiểm chuẩn xét nghiệm nghiêm túc hơn.

122 bệnh viện sẽ liên thông kết quả xét nghiệm

Đó là thông tin được đưa ra tại hội thảo tăng cường quản lý chất lượng xét nghiệm do Bộ Y tế tổ chức chiều 13.3 ở Hà Nội. PGS.TS Lương Ngọc Khuê, Cục trưởng Cục Quản lý khám, chữa bệnh (Bộ Y tế), cho biết cơ quan này đang xây dựng tiêu chí đánh giá chất lượng phòng xét nghiệm y học theo 5 mức (rất tốt - tốt - khá - trung bình khá - trung bình và chưa xếp hạng).

Đây là bộ công cụ đánh giá việc tuân thủ các quy định về quản lý chất lượng xét nghiệm, từng bước nâng cao chất lượng xét nghiệm để đảm bảo kết quả xét nghiệm chính xác, kịp thời, chuẩn hóa; làm cơ sở cho việc liên thông, công nhận kết quả xét nghiệm giữa các cơ sở khám chữa bệnh, từ đó giảm phiền hà, chi phí cho người bệnh.

Theo PGS.TS Lương Ngọc Khuê, năm 2016 các cơ sở y tế thực hiện 516 triệu xét nghiệm các loại. Số lượng xét nghiệm tại các cơ sở y tế (CSYT) tăng đều hằng năm, mức tăng trung bình 10%/ năm. “Nhưng hiện tại mỗi bệnh viện (BV) một kiểu máy, chất lượng nhân lực không đồng đều, đơn vị đo kết quả cũng khác nhau nên dễ gây nhầm lẫn. Việc này ảnh hưởng chất lượng điều trị và không thể công nhận được kết quả xét nghiệm giữa các BV”, ông Khuê nói.

Ông Khuê nhìn nhận, vẫn còn nhiều BV yếu kém về xét nghiệm. Do đó, để liên thông kết quả xét nghiệm, phải chuẩn hóa, nâng cao chất lượng xét nghiệm.

Ông Khuê cho rằng phải nâng cao chất lượng xét nghiệm, tương đương nhau giữa các BV, tất cả đều phải tốt, đáp ứng nhu cầu chẩn đoán chính xác, điều trị đúng bệnh. Đồng thời khẩn trương thực hiện liên thông kết quả xét nghiệm giữa các BV để giảm lãng phí tiền của và sức khỏe cho người bệnh. Bộ Y tế đã yêu cầu 122 BV trực thuộc Bộ Y tế và các BV hạng 1 rà soát, lập kế hoạch thực hiện chuẩn bị cho liên thông kết quả xét nghiệm theo Quyết định số 316/QĐ-TTg của Thủ tướng. Trước mắt, ngay trước thời điểm 1.7.2017, việc liên thông kết quả xét nghiệm sẽ phải thực hiện đối với các phòng xét nghiệm của 38 BV trực thuộc Bộ Y tế. Các BV hạng 1 và tương đương sẽ thực hiện liên thông công nhận kết quả xét nghiệm trước ngày 1.1.2018.

GS.TS Nguyễn Viết Tiến, Thứ trưởng Bộ Y tế lưu ý: “Nhiều chỉ số xét nghiệm có thể chấp nhận được, chỉ những chỉ số cần thiết mới làm lại. Liên thông kết quả xét nghiệm là các BV phải chấp nhận kết quả xét nghiệm của nhau. Có những xét nghiệm mang tính chất theo dõi quá trình điều trị tại từng thời điểm thì vẫn xét nghiệm lại, nhưng khá nhiều xét nghiệm có giá trị sử dụng tương đối dài thì dùng lại kết quả, nếu các phòng xét nghiệm đó có độ tin cậy cao”. “Vừa qua có tình trạng chỉ định quá mức xét nghiệm, một phần do tình trạng chất lượng xét nghiệm của một số cơ sở “có vấn đề” về độ chính xác, kém tin cậy nên không dám thừa nhận. Nhưng nguyên nhân còn do các bác sĩ không chịu nghiên cứu cẩn thận các xét nghiệm do BV khác chuyển đến, nên cứ ghi hết các xét nghiệm cho bệnh nhân. Việc này cần được khắc phục”, GS. Tiến yêu cầu.

“Các thiết bị xét nghiệm đầu tư từ nguồn xã hội hóa, liên doanh, đặt máy bán hóa chất với yêu cầu lợi nhuận cũng là một yếu tố thúc đẩy chỉ định quá mức xét nghiệm. Do đó, việc công nhận kết quả xét nghiệm đòi hỏi trách nhiệm của các bác sĩ điều trị, nhưng phải có vai trò của giám đốc BV. Khi quyết định đầu tư, giám đốc BV cần cân nhắc quy mô, nhu cầu khám chữa bệnh để trang bị máy phù hợp, khai thác đúng yêu cầu điều trị, tránh việc chỉ định xét nghiệm để đạt chỉ tiêu của đối tác”, Thứ trưởng Nguyễn Viết Tiến nhấn mạnh.

Liên thông xét nghiệm

Thỉnh thoảng, tôi - với tư cách người đứng đầu một cơ sở khám bệnh tư nhân - vẫn phải từ chối khám chữa cho bệnh nhân. Đó là khi người bệnh hoặc thân nhân cứ khăng khăng bắt buộc chúng tôi phải chẩn đoán và điều trị theo những kết quả xét nghiệm của cơ sở khác dù chúng đã hết hiệu lực hoặc thiếu độ tin cậy. Việc phải xét nghiệm nhiều lần, trong nhiều trường hợp, thực sự xuất phát từ nhu cầu chuyên môn. Nhưng cũng đôi khi, chúng xuất phát từ việc lạm dụng để tận thu như nhận định của nhiều nhà quản lý y tế và bảo hiểm y tế. Điều này khiến cho nhiều bệnh nhân hình thành một định kiến, về việc bác sĩ cố tình gây phiền hà qua xét nghiệm, vì mục tiêu vụ lợi.

Thông tin từ Bộ Y tế về việc thực hiện liên thông xét nghiệm áp dụng từ 1/7/2017 làm nhiều bệnh nhân, và những người chi trả tiền khám chữa bệnh, vui mừng. Đối với họ, đây là một động thái ngăn ngừa việc lạm dụng xét nghiệm. Nhưng sự mừng vui ấy làm tôi, một bác sĩ ngần ngại. Nếu không có cái nhìn chính xác, nếu quá đề cao mục tiêu ngăn ngừa lạm dụng xét nghiệm, thì có thể sẽ dẫn đến những hậu quả đáng tiếc về chất lượng khám chữa bệnh.

Để “liên thông”, điều kiện đầu tiên là chất lượng các trung tâm xét nghiệm, ở các bệnh viện khác nhau, phải đồng đều. Bộ Y tế đã bắt buộc thực hiện ngoại kiểm, đó là việc đối chiếu, so sánh kết quả xét nghiệm giữa các cơ sở khác nhau, thông qua một trọng tài là Trung tâm kiểm chuẩn. Nhưng thực hiện ngoại kiểm tốn kém khá nhiều, không thể làm thường xuyên, mà chỉ có thể thực hiện theo một chu kì thời gian nhất định. Ngoài ngoại kiểm, việc thực hiện nội kiểm có tầm quan trọng đặc biệt, vì nó được thực hiện thường xuyên nhiều so với ngoại kiểm. Nhưng nội kiểm rất dễ bị bỏ qua, vì nó khá tốn kém, ảnh hưởng nhiều đến giá và đòi hỏi chuyên môn sâu.

Đã không dưới một lần, chính tôi phải sa thải nhân viên. Vì cố tình không tuân thủ qui trình nội kiểm trong xét nghiệm. Bất cứ một xét nghiệm nào, thực hiện theo bất cứ phương pháp nào, đều có hai đặc tính quan trọng, là độ nhạy và độ chuyên. Độ nhạy là khả năng phát hiện bệnh, tức là thực tế có bệnh và kết quả trả lời là có bệnh, mà không cho kết quả âm tính giả và độ chuyên là tính chính xác của kết quả, có nghĩa là khi kết quả cho là có bệnh, thì thực tế là có bệnh thật chứ không phải kết quả dương tính giả.

Thật đáng buồn là không có bất cứ một xét nghiệm nào, dù tiên tiến đến đâu, mà lại chính xác 100% cả. Luôn có những kết quả âm tính giả, hoặc dương tính giả. Bao giờ cũng có sai số.

Việc nhận định các kết quả xét nghiệm có chính xác hay không phụ thuộc vào kinh nghiệm và khả năng nắm bắt triệu chứng của các bác sĩ lâm sàng. Do vậy, sẽ có những kết quả được bác sĩ của cơ sở này công nhận, nhưng lại không được bác sĩ của cơ sở khác chấp nhận và yêu cầu làm lại. Nếu muốn người bác sĩ phải chịu trách nhiệm về chẩn đoán và cách thức điều trị của mình, thì họ phải được quyền tự quyết định tin vào cái gì để chẩn đoán. Ngoài ra, mỗi kết quả xét nghiệm chỉ có giá trị trong một khoảng thời gian nhất định. Nếu như kết quả về nhóm máu, hay kết quả xét nghiệm gen, gần như không thay đổi trong suốt cuộc đời, thì có những xét nghiệm thay đổi hàng giờ, thậm chí còn nhanh hơn. Ví dụ như xét nghiệm huyết đồ (công thức máu) trong xuất huyết nội, sốt xuất huyết, bệnh lý nhiễm trùng cấp có thể thay đổi theo đơn vị thời gian dưới giờ.

Khi có những thay đổi về lâm sàng, hoặc kết quả xét nghiệm trước không còn hiệu lực phản ánh đúng thực tế bệnh tình vào thời điểm đó, bác sĩ lâm sàng vẫn có thể yêu cầu làm lại. Nếu quy kết tất cả những trường hợp yêu cầu làm lại những xét nghiệm của cơ sở trước là lạm dụng, rồi nâng quan điểm lên tầm y đức thì có thể sẽ ảnh hưởng xấu đến chất lượng khám chữa bệnh. Tôi luôn giải thích rất rõ khi cần phải chỉ định xét nghiệm lại, nếu nhận thấy những XN ở các cơ sở khác không phù hợp hoặc hết thời hạn. Việc thực hiện liên thông XN có thể giúp ngăn ngừa việc lạm dụng xét nghiệm, tránh gây phiền hà cho người bệnh, nhưng nếu sử dụng nó như một vũ khí để khống chế các bác sĩ chỉ định XN, có thể sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng khám chữa bệnh.

“Liên thông kết quả XN” là một hàng rào ngăn chặn tiêu cực mới được đưa ra. Nhưng nếu thiếu những cái nhìn trung dung và khách quan, thì hàng rào ấy có thể ngăn chặn cả những nỗ lực đúng đắn. Trong bối cảnh mà khả năng kiểm định chất lượng của các phòng XN, cũng như mọi thứ “kiểm định” ở các lĩnh vực khác, chưa hề đáng tin, thì tôi rất sợ hàng rào ấy được tuyệt đối hóa. Đặc biệt, là tạo thành hiểu nhầm trong quan niệm của người bệnh.

Hình 12. Từ 1-7, khoảng 30-40 bệnh viện thuộc tuyến trung ương và tuyến tỉnh sẽ sử dụng chung kết quả xét nghiệm - Ảnh: VIỆT DŨNG

Vì sao chỉ liên thông xét nghiệm ở tuyến trên?

Từ 01.7.2017, khoảng 30-40 bệnh viện thuộc tuyến trung ương và tuyến tỉnh như Bạch Mai, Phổi T.Ư - Hà Nội, Việt Nam - Thụy Điển Uông Bí -Quảng Ninh, Chợ Rẫy-TP.Hồ Chí Minh sẽ sử dụng chung kết quả xét nghiệm. Các BV này có phòng xét nghiệm đạt chuẩn ISO 15189 có thể sử dụng chung gần 100 chỉ số xét nghiệm sinh hóa, huyết học và vi sinh. Trước 01.012018, toàn bộ BV hạng 1 và tương đương trên toàn quốc sẽ sử dụng chung kết quả XN. Mỗi năm số lượng xét nghiệm đều tăng, tăng nhanh hơn tỉ lệ gia tăng người bệnh, nếu giảm được hiện trạng đi đâu cũng phải xét nghiệm thì sẽ tiết kiệm được rất nhiều tiền, chưa kể giảm được thời gian chờ đợi của người bệnh. Chính phủ yêu cầu bắt đầu lộ trình liên thông kết quả xét nghiệm từ 01.7.2017 tới, tuy nhiên vì sao mới chỉ liên thông được ở tuyến trên?

Vì sao hai đợt liên thông kết quả XN đầu tiên (1-7-2017 và 1-1-2018) đều chỉ liên thông kết quả ở bệnh viện tuyến trên? Ông Tạ Thành Văn, GĐ Trung tâm Kiểm chuẩn chất lượng XN khu vực phía Bắc, cho hay chỉ có thể liên thông khi các phòng XN được liên thông đều đạt một chuẩn mực nhất định, đều tham gia kiểm chất lượng xét nghiệm bên ngoài (ngoại kiểm), tức là được Trung tâm kiểm chuẩn đánh giá chất lượng XN. “Hiện còn nhiều bệnh viện chưa tham gia kiểm chất lượng xét nghiệm bên ngoài, như Sở Y tế Bắc Kạn có 10 bệnh viện trực thuộc nhưng mới có một BV tham gia ngoại kiểm, Cao Bằng 1/21 bệnh viện tham gia, Thừa Thiên-Huế năm 2016 vừa qua không có BV nào gửi kết quả đến Trung tâm kiểm chuẩn chất lượng XN phụ trách, Hải Phòng 8/50 BV tham gia” - ông Văn cho hay.

Năm 2016, mới có trên 60% BV gửi kết quả về các Trung tâm kiểm chuẩn, còn xấp xỉ 40% BV là chưa được đánh giá về tính chính xác của XN.

Chất lượng XN không đồng đều giữa các phòng xét nghiệm cũng khiến các BV tuyến trên e ngại khi dùng kết quả bệnh viện tuyến dưới. Qua kiểm tra năm 2016 cho thấy còn một tỉ lệ BV chỉ có 40% XN chấp nhận được, 60% kết quả còn trục trặc và sẽ ảnh hưởng kết quả điều trị nếu dùng kết quả XN này.

Ông Nguyễn Trọng Khoa, phó Cục trưởng Cục Quản lý khám chữa bệnh-Bộ Y tế khuyến cáo các phòng XN có nội kiểm (tự kiểm định) và ngoại kiểm chất lượng (tự đánh giá và được phòng xét nghiệm chuẩn đánh giá chất lượng), có tỉ lệ xét nghiệm đạt chuẩn cao mới liên thông kết quả. “Vấn đề quan trọng nhất là bảo đảm chất lượng xét nghiệm” - ông Khoa cho hay. Theo ông Khoa, yêu cầu của Chính phủ là liên thông kết quả XN tại BV trực thuộc bộ từ 01.7.2017, từ 01.01.2018 liên thông kết quả XN của BV hạng 1 và tương đương. “Trước mắt sẽ thí điểm liên thông kết quả xét nghiệm vi sinh, sinh hóa và huyết học, trước mắt là 20-30 chỉ số/loại xét nghiệm. Từ 1-7, về nguyên tắc là các phòng XN đã đạt tiêu chuẩn ISO 15189 có thể liên thông kết quả”-ông Khoa cho hay.

Ông Khoa phân tích rằng hiện toàn quốc có khoảng 50 phòng XN đạt chuẩn ISO 15189, số phòng XN này nằm ở 30-40 bệnh viện, viện như Bạch Mai, Chợ Rẫy, Phổi T.Ư..., đây là nhóm phòng XN sẽ được liên thông kết quả đầu tiên. Các đoàn đánh giá chất lượng XN của Bộ Y tế cũng sẽ bắt đầu các đợt kiểm tra từ cuối tháng 6-2017 để chậm nhất là từ 01.01.2018 sẽ liên thông kết quả XN giữa các BV hạng 1 và tương đương. Như vậy đến 2018, hầu hết BV tuyến T.Ư, tuyến tỉnh sẽ liên thông kết quả XN.

Thống kê của Cục Quản lý khám chữa bệnh cho thấy mỗi năm các bệnh viện, viện dự phòng thực hiện tới 475 triệu xét nghiệm, con số này tăng khoảng 10% mỗi năm, tăng cao hơn tỉ lệ gia tăng người bệnh khám chữa bệnh.

Ông Nguyễn Trọng Khoa, Phó cục trưởng Cục Quản lý khám chữa bệnh - Bộ Y tế cho rằng có thể do có nhiều máy móc thiết bị, các BV có điều kiện làm XN chẩn đoán cho người bệnh khiến chi phí XN tăng nhưng cũng có thể BV có “quá tay” khi chỉ định xét nghiệm. Nếu chỉ giảm 1% các XN “quá tay”, không cần thiết hay trùng lặp vì đi đâu cũng phải XN (tính trung bình chi phí mỗi XN 50.000 đồng), thì mỗi năm đã tiết kiệm được trên 200 tỉ đồng chi phí XN. Nhiều người dân than phiền đối với những XN chuyên sâu thì rất cần làm lại, nhưng XN cơ bản thì việc làm đi làm lại gây mất thời gian, mệt mỏi thêm cho người bệnh

Người dân hưởng lợi khi liên thông kết quả xét nghiệm

Kể từ hôm nay (01/8), bệnh nhân chỉ cần thực hiện xét nghiệm một lần, kết quả sẽ có giá trị đối với cả 38 BV trong danh sách liên thông. Theo nguyên tắc, việc liên thông chỉ áp dụng cho một số xét nghiệm, nhất là kết quả xét nghiệm chỉ có giá trị trong một thời gian nhất định. Ngay kể cả công nhận các xét nghiệm sau khi chuyển viện, quyền chỉ định xét nghiệm thêm, xét nghiệm lại vẫn là của bác sĩ nếu thấy cần thiết. Theo các bác sĩ, điều này sẽ nâng cao chất lượng khám chữa bệnh.

Đến thời điểm này, 38 BV thực hiện liên thông kết quả XN đều đã được tiến hành tập huấn, phân loại xếp hạng và phổ biến quy trình liên thông XN. Tất cả đã sẵn sàng để phục vụ các bệnh nhân. Theo tính toán của ngành y, với việc liên thông các kết quả xét nghiệm giữa các BV, ước tính, chỉ cần giảm được 1% số lượng XN phải làm, trong 1 năm có thể giảm được gần 5 triệu lượt XN. Nếu tính mỗi xét nghiệm giá 50.000 đồng, mỗi năm tiết kiệm được khoảng 237 tỷ đồng.

Bộ Y tế vừa công bố tiêu chí đánh giá mức chất lượng phòng xét nghiệm y học, thực hiện liên thông kết quả xét nghiệm. Tiêu chí đánh giá được xây dựng gồm 12 chương và 169 tiêu chí. Các tiêu chí này được Bộ Y tế xây dựng dựa trên những quy chuẩn xét nghiệm quốc tế và quy chuẩn chất lượng của Việt Nam. Từ tiêu chí này, các bệnh viện sẽ tự đánh giá và chịu sự đánh giá của Trung tâm kiểm chuẩn xét nghiệm. Bộ Y tế sẽ đánh giá và xếp loại mức chất lượng tiến tới liên thông. Việc liên thông xét nghiệm sẽ giúp tiết kiệm hàng trăm tỷ đồng, giảm thời gian và chi phí xét nghiệm cho người dân.

Liên thông dữ liệu để kiểm soát việc lạm dụng bảo hiểm y tế

Sự thiếu trách nhiệm trong liên thông, cập nhật dữ liệu của các cơ sở y tế đang ảnh hưởng không nhỏ đến nỗ lực ứng dụng CNTT trong quản lý khám chữa bênh BHYT.Việc chậm cập nhật, liên thông dữ liệu giữa các cơ sở khám chữa bệnh với cơ quan BHXH đang khiến cho công tác quản lý, kiểm tra, giám sát khám chữa bệnh BHYT gặp nhiều khó khăn. Hiện trên cả nước, trong hơn 12.000 cơ sở y tế đã kết nối với hệ thống giám định điện tử mới chỉ có 30% cơ sở y tế thực hiện cập nhật dữ liệu theo ngày. Tính đến nay, gần 99% cơ sở khám chữa bệnh BHYT đã liên thông với hệ thống thông tin giám định. Nhưng trên thực tế, việc liên thông chỉ thực sự là giải pháp hữu hiệu để chống trục lợi khi CNTT được ứng dụng một cách có trách nhiệm.

Bắt đầu liên thông xét nghiệm giữa 125 bệnh viện hạng 1 và hạng đặc biệt

Ngày 1/8 là ngày bắt đầu áp dụng liên thông XN giữa 125 BV hạng 1 và hạng đặc biệt. Theo đó, các XN sau khi đã có kết quả có thể được các cơ sở khám chữa bệnh khác sử dụng để chẩn đoán, điều trị. Việc liên thông kết quả xét nghiệm sẽ giúp bệnh nhân tiết kiệm chi phí thực hiện xét nghiệm trong một số trường hợp. Các bệnh viện qua đó cũng nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh, kiểm soát lạm dụng xét nghiệm, giảm phiền hà cho người dân.

2018 sẽ liên thông kết quả xét nghiệm giữa các bệnh viện

Hiện nay, việc XN máu khi đi khám chữa bệnh là cần thiết để chẩn đoán nhiều loại bệnh khác nhau. PGS.TS. Lương Ngọc Khuê - Cục trưởng Cục Quản lý Khám chữa bệnh (Bộ Y tế) cho hay, hàng năm, chỉ tính riêng số lượt xét nghiệm của các bệnh viện, có khoảng 250 triệu lượt xét nghiệm hóa sinh, hơn 200 triệu lượt XN huyết học và khoảng 25 triệu lượt XN vi sinh. Tỷ lệ tăng trưởng trong khối XN trung bình khoảng 10% mỗi năm.

Hiện nay, thực tế cho thấy, trong nhiều trường hợp khi bệnh nhân phải chuyển tuyến hay đi khám nhiều nơi, việc phải làm XN máu nhiều lần tại các CSYT khác nhau khiến không ít người bệnh cảm thấy phiền hà, khó chịu. Trước thực trạng trên, Bộ Y tế đang tiến tới lộ trình liên thông kết quả XN đã được xác định trong Quyết định số 316/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án Tăng cường chất lượng xét nghiệm y học giai đoạn 2016-2025.

Theo đó, trước ngày 01/01/2018 sẽ liên thông kết quả XN giữa các BV hạng đặc biệt và hạng I; đến năm 2020 thực hiện liên thông XN đối với các BV trong cùng một địa bàn tỉnh, thành phố. Đến năm 2025 liên thông XN ở tất cả các cơ sở khám chữa bệnh trên toàn quốc. Cục trưởng Cục Quản lý Khám chữa bệnh phân tích, trước hết, cần phải hiểu liên thông XN thực chất là việc cơ sở khám chữa bệnh này công nhận và có thể sử dụng kết quả XN của cơ sở khám chữa bệnh khác trong một số trường hợp XN đó có giá trị sử dụng trong một thời gian và trên cơ sở tình trạng người bệnh. “Thực hiện được điều này có nghĩa là một số XN sau khi đã có kết quả có thể được cơ sở khám chữa bệnh khác sử dụng để chẩn đoán, điều trị, theo dõi bệnh, giúp tiết kiệm chi phí thực hiện XN trong một số trường hợp,” ông Khuê chỉ rõ.

Người bệnh ủng hộ chủ trương liên thông kết quả xét nghiệm

Đón nhận thông tin từ ngày 1/8 tới đây sẽ có gần 40 Bệnh viện trực thuộc Bộ Y tế liên thông kết quả xét nghiệm, nhiều bệnh nhân tỏ ra vui mừng, ủng hộ quyết định này.

Theo đó, liên thông kết quả xét nghiệm được hiểu là các xét nghiệm sau khi đã có kết quả có thể được các cơ sở khám chữa bệnh khác sử dụng để chẩn đoán, điều trị. Lộ trình được Bộ Y tế cho biết, đến 01/01/2018 sẽ liên thông kết quả xét nghiệm bệnh viện hạng 1 và hạng đặc biệt. Đến năm 2020, sẽ thực hiện liên thông xét nghiệm với các bệnh viện trong cùng một tỉnh, thành phố. Đến năm 2025, sẽ liên thông xét nghiệm ở tất cả các cơ sở khám chữa bệnh trên toàn quốc.

Chị Phương (Hà Nội) nhớ lại, sau khi đi làm XN trước sinh tại một BV. Thời điểm đó chị còn 2 tuần nữa là đến ngày dự sinh. Nhưng chẳng ngờ, vừa sáng XN xong, chiều tối chị đau bụng, có dấu hiệu sinh nên để an tâm chị chuyển sang BV khác với BV dự định sinh ban đầu mà hồi chiều vừa đi XN. Chị cho rằng, nếu mình sinh đủ ngày đủ tháng thì không sao, vào BV nào thuận tiện nhất là được. Nhưng tự nhiên có dấu hiệu sinh sớm, nhỡ xảy ra vấn đề gì cho mẹ và con thì phải chuyển sang viện chuyên trách, có trang thiết bị tốt hơn, đảm bảo an toàn cho hai mẹ con. Nghĩ và quyết định thế, nhưng khi sang viện mới, chị mang kết quả XN trước sinh hồi chiều ra thì không được chấp nhận. Các nhân viên BV nhất quyết và rất nhanh chóng tiến hành XN trước sinh cho chị.

Còn chị Mùi chia sẻ chính câu chuyện của mình. Tự nhiên chóng mặt, nhức đầu, ở cổ lại nổi lên mấy cái hạch khiến cổ không cử động được. Chị vào viện gần nhà khám và được chỉ định làm một loạt XN để tìm ra bệnh. Ở viện một ngày, chị được bác sĩ cho tiêm, uống thuốc nhưng không thấy thuyên giảm. Sau khi trình bày bệnh tình của mình với bác sĩ, BV quyết định viết giấy chuyển viện cho chị. Sang viện tuyến trên, vừa nhập viện, chị lại tiếp tục lặp lại các XN hôm qua cùng với chiếu chụp. Nói về việc chỉ từ sáng đến chiều, hoặc từ hôm qua đến hôm nay mà phải lặp lại những XN tương tự cả chị Phương và chị Mùi đều thấy mệt mỏi, mất thời gian, tốn kém. Chị Phương cho rằng, đồng ý với việc tình hình bệnh của mình diễn biến khác thì bác sĩ có thể có những XN để tìm ra nguyên nhân và có phác đồ xử lý, điều trị kịp thời. Nhưng như trường hợp của chị ngoài đo huyết áp, tim thai thì các XN như nước tiểu, nhóm máu có cần thiết phải XN lại không?

Cũng đồng tình quan điểm của chị Phương, chị Mùi thắc mắc liệu trong các XN; máu, tế bào, phần chiếu chụp của mình có nhất thiết phải làm lại hoàn toàn không, hay chỉ cần căn cứ kết quả từ bệnh viện tuyến dưới, bác sĩ tuyến trên có thể tổng hợp, tiến hành các bước khác rồi kết luận, chỉ định điều trị không? Chị Mùi cũng nói thêm: Hầu hết những trường hợp vào BV đều ốm đau, sức khỏe kém, vì thế nếu chỉ XN lại các phần như nước tiểu, nước bọt, phân thì không ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe người bệnh, dù vẫn tốn kém, mất thời gian. Nhưng XN máu nhiều lần thì rõ ràng là ảnh hưởng sức khỏe người bệnh. Theo các bệnh nhân, mỗi lần làm XN họ phải đợi ít nhất một vài tiếng đồng hồ mới có kết quả. Chưa kể, nếu lượng người XN đông thì thời gian chờ đợi lâu hơn, có thể phải sang đến ngày hôm sau. Cục Quản lý Khám chữa bệnh-Bộ Y tế cho biết, hằng năm, chỉ tính riêng số lượt xét nghiệm của các bệnh viện đã có khoảng 250 triệu lượt xét nghiệm hóa sinh, hơn 200 triệu lượt xét nghiệm huyết học và khoảng 25 triệu lượt xét nghiệm vi sinh.

Tỷ lệ tăng trưởng trong khối xét nghiệm trung bình khoảng 10% mỗi năm. Và chỉ cần giảm được 1% số xét nghiệm thì mỗi năm chỉ tính riêng số xét nghiệm không phải thực hiện tại các bệnh viện sẽ khoảng 4,75 triệu lượt. Nếu tính trung bình mỗi xét nghiệm có giá 50.000 đồng thì tiết kiệm được khoảng 237,5 tỉ đồng/năm.

Vì vậy, khi thông tin từ ngành y tế cho biết, từ 01.8 liên thông kết quả XN được áp dụng với gần 40 BV trực thuộc Bộ Y tế đã khiến nhiều bệnh nhân vui mừng. Theo một số bệnh nhân, quyết định này không chỉ có lợi với bệnh nhân, bác sĩ mà có lợi ngay cả với các bệnh viện. Các bệnh viện cũng sẽ phải “nâng cấp và chuẩn hóa” XN để khi bệnh nhân chuyển tuyến, chuyển viện kết quả mới được BV khác chấp nhận, công nhận.

Liên thông kết quả xét nghiệm: Cần có hệ thống kiểm chuẩn quốc gia

Theo lãnh đạo các bệnh viện (BV) trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa, trình độ nhân lực và chất lượng máy móc không đồng đều là thực trạng khiến cho các BV không chịu công nhận kết quả xét nghiệm lẫn nhau. Để thực hiện việc liên thông, Bộ Y tế cần có giải pháp đồng bộ, trong đó cần có hệ thống hoặc hội đồng kiểm chuẩn quốc gia.

Theo Đề án Tăng cường chất lượng XN y học giai đoạn 2016-2025 do Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, từ năm 2018 sẽ liên thông kết quả XN giữa các BV hạng đặc biệt và hạng I; đến năm 2020 sẽ liên thông kết quả XN đối với các BV trong cùng một địa bàn tỉnh, thành phố. Đến năm 2025 sẽ liên thông kết quả XN ở tất cả các cơ sở khám, chữa bệnh trên toàn quốc.

Thạc sĩ Võ Thị Hồng Hà, Trưởng khoa Huyết học Truyền máu BV Đa khoa (BVĐK) tỉnh cho biết, việc liên thông kết quả xét nghiệm sẽ giúp các BV tự nâng cao hệ thống XN; tiết kiệm được vật tư, sinh phẩm; giảm bớt chi phí, thời gian cho bệnh nhân. Hiện nay, hệ thống XN tại BVĐK tỉnh đã thực hiện được hầu hết các XN của BV hạng I; đối với những XN chuyên sâu về sơ sinh, ung bướu, ADN, chẩn đoán sớm một số bệnh lý tự miễn, BV liên kết một số cơ sở ở TP. Hồ Chí Minh và Hà Nội. Theo bộ tiêu chí đánh giá mức chất lượng phòng XN y học Bộ Y tế vừa mới ban hành (tháng 6-2017), hệ thống XN của BV đạt 70% các tiêu chí.

Theo bác sĩ Trương Phước An - Giám đốc BVĐK khu vực Ninh Hòa, hệ thống xét nghiệm của BV đã đáp ứng 90% các xét nghiệm trong chẩn đoán và điều trị bệnh theo tiêu chuẩn BV hạng 2. Cũng như những BV khác, đối với những xét nghiệm chuyên sâu, BV liên kết với một số trung tâm ở TP. Hồ Chí Minh để thực hiện. Bác sĩ An chia sẻ: “Hiện nay, nhiều người dân chưa tin tưởng vào kết quả xét nghiệm ở các BV tuyến huyện. Nếu liên thông, kết quả xét nghiệm của BV tuyến dưới được các BV tuyến trên công nhận sẽ tăng lòng tin của bệnh nhân ở tuyến dưới, qua đó giảm tải cho tuyến trên. Đồng thời, nó cũng là điều kiện bắt buộc các cơ sở y tế tuyến dưới phải tự nâng cao chất lượng xét nghiệm”.

Được biết, hiện nay, tất cả các BV trên địa bàn tỉnh cơ bản đã triển khai thực hiện được hầu hết các XN theo hạng BV. Để nâng cao chất lượng XN, hàng năm các BV đều thực hiện nội kiểm thông qua việc tự kiểm tra lại các kết quả XN và thực hiện ngoại kiểm bằng cách gửi các mẫu XN đến một số trung tâm, BV uy tín ở TP. Hồ Chí Minh và Hà Nội tham chiếu lại kết quả.

Tuy ủng hộ việc liên thông kết quả XN, nhưng theo lãnh đạo các BV ở tỉnh, để các BV công nhận kết quả XN của nhau, Bộ Y tế cần có các giải pháp phù hợp.

Bác sĩ Phạm Tấn Đức-Giám đốc BVĐK Diên Khánh cho biết kết quả XN phụ thuộc vào 3 yếu tố: máy XN, hóa chất, trình độ người thực hiện. Hiện nay, các yếu tố này ở mỗi BV khác nhau. Ngoại trừ một BV lớn tuyến TƯ, phòng XN ở các BV còn lại trong cả nước nói chung và ở tỉnh nói riêng đa số chưa đồng chuẩn. “Nếu bác sĩ không chỉ định XN lại mà căn cứ vào kết quả XN của cơ sở y tế khác để mổ, chẳng may bệnh nhân có làm sao thì ai chịu trách nhiệm?”, bác sĩ Đức băn khoăn.

Lãnh đạo nhiều BV cho biết, sai số trong XN giữa các BV là chuyện xảy ra thường ngày. Nếu kết quả XN bị sai lệch thì người bệnh sẽ gặp nhiều rủi ro, trong đó có những rủi ro trực tiếp liên quan đến sinh mạng bệnh nhân. Kết quả XN sai có thể sẽ dẫn đến chẩn đoán sai bệnh, không bệnh thành có bệnh, khiến người dân hoang mang lo lắng và tốn kém chi phí điều trị; hoặc có bệnh thành không bệnh dẫn đến việc chậm trễ trong điều trị, đưa đến biến chứng làm bệnh trầm trọng hơn, đôi khi người bệnh mất cơ hội chữa trị.

Bác sĩ Lê Thành Chung-Phó Giám đốc BVĐK khu vực Cam Ranh cho biết: “Có rất nhiều loại XN mà kết quả XN có thể thay đổi theo từng giờ, từng ngày nên không thể vì bệnh nhân vừa mới XN hôm qua mà nay không cần XN lại. Có những XN có thể dùng ngay nhưng cũng có nhiều XN bắt buộc phải làm lại. Chẳng hạn, trước khi truyền máu, XN công thức máu không cần phải làm lại nhưng XN nhóm máu thì bắt buộc phải làm lại cho dù bệnh nhân đã làm XN ở BV khác. Bởi nếu không chắc chắn nhóm máu chính xác, truyền máu vào sẽ nguy hiểm đến tính mạng bệnh nhân”. Đồng quan điểm trên, thạc sĩ Võ Thị Hồng Hà cho biết: “Việc liên thông kết quả XN không nên cứng nhắc, bởi căn cứ vào biểu hiện lâm sàng của người bệnh có nhiều XN bác sĩ cần làm lại để đảm bảo tính chính xác, chuyên sâu hơn, nhất là đối với các bác sĩ ở BV tuyến sau là người đưa ra các quyết định điều trị và chịu trách nhiệm về sức khỏe của bệnh nhân”.

Theo lãnh đạo các BV, để việc liên thông đạt kết quả, trước mắt, khi phòng XN của nhiều BV còn chưa đạt chuẩn thì Bộ Y tế phải đứng ra làm “trọng tài”, chỉ định các BV nào công nhận kết quả XN lẫn nhau, loại bệnh lý nào khi chuyển tuyến không phải làm lại XN. Ngoài ra, Bộ Y tế cần thành lập hệ thống hoặc hội đồng kiểm chuẩn quốc gia độc lập để kiểm tra trình độ nhân lực, máy móc ở các BV nhằm đảm bảo chất lượng các yếu tố nói trên giữa các BV tương đương nhau. Hệ thống hoặc hội đồng độc lập này phải chịu trách nhiệm trước việc đánh giá các kết quả XN.

Thực tế, hiện nay cho thấy khi các BV được giao quyền tự chủ một phần đã có tình trạng các BV đều muốn bệnh nhân gia tăng các dịch vụ, trong đó có xét nghiệm để tăng nguồn thu. Vì thế, việc liên thông kết quả xét nghiệm là cần thiết. Tuy nhiên, liên thông ở mức độ nào, kỹ thuật nào cho phù hợp, Bộ Y tế cần có giải pháp cụ thể.

Thông tin từ Cục Quản lý Khám chữa bệnh Bộ Y tế, bình quân hàng năm, các BV trong nước thực hiện khoảng 250 triệu lượt xét nghiệm hóa sinh, hơn 200 triệu lượt xét nghiệm huyết học và khoảng 25 triệu lượt xét nghiệm vi sinh. Tỷ lệ này tăng trung bình khoảng 10% mỗi năm. Theo tính toán của Bộ Y tế, nếu tính trung bình mỗi xét nghiệm có giá 50.000 đồng, chỉ cần giảm được 1% số xét nghiệm thì mỗi năm số xét nghiệm không phải thực hiện tại các BV khoảng 4,7 triệu lượt, đồng nghĩa với việc tiết kiệm được khoảng 237,5 tỷ đồng.

Bác sĩ Nguyễn Thị Phương Mai - Phó Giám đốc BVĐK tỉnh cho biết, đến thời điểm này BV chưa nhận được bất kỳ hướng dẫn, chỉ đạo nào của Bộ Y tế và Sở Y tế về liên thông kết quả xét nghiệm. Nếu thực hiện theo lộ trình trên, Bộ Y tế nên sớm có văn bản chỉ đạo, hướng dẫn cụ thể để các BV có thời gian chuẩn bị, triển khai thực hiện.

Ít kết quả xét nghiệm được liên thông sau gần 1 tháng triển khai

Việc liên thông kết quả XN thực hiện tại các BV tuyến trung ương đã được thực hiện từ 01.8 tại 38 BV. Tuy nhiên, sau gần 1 tháng triển khai, chỉ một số ít XN được liên thông.

Mỗi năm, BV Bạch Mai (Hà Nội) thực hiện hàng triệu XN các loại. Từ 01.8, cùng với 37 BV tuyến trung ương, BV Bạch Mai cũng thực hiện liên thông kết quả XN. Do thời gian thực hiện còn ít nên chưa đánh giá được kết quả, tuy nhiên số XN được liên thông không nhiều. Lý giải điều này sau gần 1 tháng thực hiện, TS. Dương Đức Hùng, Trưởng phòng kế hoạch tổng hợp (BV Bạch Mai) cho rằng: Theo nguyên tắc, việc liên thông chỉ áp dụng cho một số XN kết quả có giá trị trong một thời gian nhất định. BV chỉ công nhận kết quả XN của BV khác có chất lượng tương đương hoặc cao hơn. Quyền chỉ định XN vẫn là của bác sĩ nếu thấy cần thiết.

“Chỉ đơn cử, có bệnh nhân buổi sáng làm XN men gan ở BV Thành Nhàn nhưng chiều sang BV Bạch Mai bác sĩ vẫn yêu cầu XN lại. Bệnh nhân cũng thắc mắc nhưng kết quả cho ra hoàn toàn khác nhau. Điều này không phải do chất lượng XN khác nhau mà bệnh tình bệnh nhân nặng thêm. Trong trường hợp này, bệnh nhân vẫn cần làm XN để tiên lượng bệnh và có hướng điều trị”- TS Hùng lấy ví dụ.

Bác sĩ Tuấn Anh, Trưởng khoa hoá sinh (BV Bạch Mai) cũng cho rằng: Liên thông nhưng đảm bảo chất lượng điều trị của bệnh nhân. Trong tổng số XN BV vẫn làm, số lượng được phép liên thông đạt tỷ lệ ít. Không phải XN nào cũng liên thông được. Việc giảm chi phí, thời gian cho người bệnh không phải là tất cả, điều quan trọng là từ XN chính xác để có hướng điều trị cho bệnh nhân. Tuỳ thuộc vào tình trạng người bệnh, bác sĩ ra quyết định có phải làm lại XN không.

Liên thông xét nghiệm – bước đệm quản lý bệnh nhân liên tuyến

“Nói như vậy không có nghĩa các BV từ chối XN của bệnh nhân ở BV cùng hạng hay tuyến dưới. XN bất kỳ cơ sở nào cũng quan trọng. Đó là tài liệu tham khảo, để nhân viên y tế hiểu hơn về tiền sử bệnh của bệnh nhân”, TS Hùng nói. Từ việc liên thông kết quả XN, thời gian tới các BV sẽ quản lý bệnh nhân theo hệ thống. Mỗi bệnh nhân sẽ có mã riêng. Khi mã bệnh nhân nhập vào hệ thống, các BV có thể theo dõi tất cả dữ liệu của bệnh nhân, trong đó có cả XN. Điều này tiết kiệm chi phí, thời gian cho người bệnh. Bên cạnh đó, hạn chế tình trạng lạm dụng khám chữa bệnh để rút BHYT.

Hiện nay, chất lượng XN giữa các cơ sở điều trị và giữa các tuyến điều trị chưa đồng đều. Kết quả thường tốt hơn ở các BV tuyến trung ương và tuyến tỉnh, hạn chế ở tuyến dưới. Cũng vì thế, tình trạng các BV không công nhận kết quả XN của nhau khiến bệnh nhân phải XN nhiều lần đã gây mất thời gian và tốn kém tiền của.

Theo lộ trình, chậm nhất đến năm 2018, kết quả XN sẽ liên thông đối với các phòng XN thuộc BV hạng đặc biệt, hạng 1 và tương đương. Đến năm 2020, liên thông với các phòng XN có cùng mức chất lượng trong phạm vi quản lý thuộc mỗi tỉnh, thành. Năm 2025 sẽ liên thông trên phạm vi toàn quốc. Cả nước hiện có 38 BV tuyến trung ương, 492 BV tuyến tỉnh, 645 BV huyện và 31 BV ngành. Bước đầu Bộ Y tế thí điểm thực hiện tại 38 BV trung ương, chọn mỗi chuyên ngành 2-3 XN được liên thông, sau đó từng bước mở rộng, xây dựng các danh mục XN.

•Thực tế, hiện nay cho thấy khi các BV được giao quyền tự chủ một phần đã có tình trạng các BV đều muốn bệnh nhân gia tăng các dịch vụ, trong đó có XN để tăng nguồn thu. Vì thế, việc liên thông kết quả XN là cần thiết. Tuy nhiên, liên thông ở mức độ nào, kỹ thuật nào cho phù hợp, Bộ Y tế cần có giải pháp cụ thể, chứ không phải XN nào cũng liên thông được;

•Liên thông XN mang lại nhiều lợi ích về chất lượng, tài chính cũng như giảm thời gian chờ đợi phiền hà. Khi XN có độ tin cậy cao hơn, cơ sở khám chữa bệnh này có thể sử dụng kết quả XN của cơ sở khám chữa bệnh khác, một số XN không phải làm lại sẽ tránh được lãng phí;

•Việc liên thông kết quả XN chỉ áp dụng cho một số XN có thể liên thông được, khi kết quả XN đó có giá trị trong một thời gian nhất định. BV đó chỉ sử dụng và công nhận kết quả XN của BV khác mà phòng XN của BV khác đó có mức chất lượng tương đương hoặc cao hơn;

•Không nên áp dụng liên thông kết quả XN để dùng vào chẩn đoán và điều trị theo những kết quả xét nghiệm của cơ sở khác dù mà đã hết hiệu lực hoặc thiếu độ tin cậy;

•Việc chỉ định phải XN nhiều lần trong nhiều trường hợp bệnh nhân, thực sự xuất phát từ nhu cầu chuyên môn và bảo đảm quyền lợi cho bệnh nhân;

•Nếu không có cái nhìn chính xác, nếu quá đề cao mục tiêu ngăn ngừa lạm dụng XN thì có thể sẽ dẫn đến những hậu quả đáng tiếc về chất lượng khám chữa bệnh;

•Liên thông kết quả XN là một hàng rào ngăn chặn tiêu cực mới được đưa ra, nhưng nếu thiếu những cái nhìn “trung dung và khách quan”, thì hàng rào ấy có thể ngăn chặn cả những nỗ lực đúng đắn;

•Liên thông kết quả XN không nên cứng nhắc, bởi căn cứ vào biểu hiện lâm sàng của người bệnh có nhiều XN bác sĩ cần làm lại để đảm bảo tính chính xác, chuyên sâu hơn, nhất là đối với các bác sĩ ở BV tuyến sau là người đưa ra các quyết định điều trị và chịu trách nhiệm về sức khỏe của bệnh nhân;

•Điều này không có nghĩa các bệnh viện từ chối XN của bệnh nhân ở BV cùng hạng hay tuyến dưới. XN bất kỳ cơ sở nào cũng rất quan trọng vì đó là các tài liệu tham khảo, để nhân viên y tế hiểu hơn về tiền sử bệnh của bệnh nhân.

40 bệnh viện đầu tiên thực hiện liên thông xét nghiệm