Nhiễm HPV từ những cuộc tình không kiểm soát

Cập nhật tháng 12/2014. Tổ chức Y tế thế giới (WHO) - U nhú ở người (HPV) và ung thư cổ tử cung (Human papillomavirus (HPV) and cervical cancer). HPV là bệnh nhiễm virus phổ biến nhất ở đường sinh sản, hầu hết phụ nữ và nam giới quan hệ tình dục sẽ bị nhiễm bệnh tại một số thời điểm trong cuộc đời của họvà một số có thể bị nhiễm nhiều lần.

Tổng quan(Overview)

Thời gian cao điểm cho việc mắc phải nhiễmtrùng cho cả phụ nữ và nam giới là ngay sau khi quan hệ tình dục, HPV lây truyền qua đường tình dục nhưng tình dục thâm nhập là không lan truyền,tiếp xúc ở vùng sinh dụcqua da - da là một phương thứclây truyền được thừa nhận (well-recognized mode of transmission).Có nhiềutyp HPV và nhiều typ không gây ra vấn đề,nhiễm trùng HPV thường biến mất mà không cần bất kỳ sự can thiệp nào trong vòng một vài tháng sau khi mắc phải, và khoảng 90% biến mất trong vòng 2 năm,một tỷ lệ nhỏ các nhiễm trùng với một số typ HPV có thể tồn tại và phát triển thành ung thư.Ung thư cổ tử cung cho đến nay là bệnh liên quan đến HPV phổ biến nhất,gần như tất cả các trường hợp ung thư cổ tử cung có thể là do nhiễm HPV.Mặc dù số liệu về bệnh ung thư vùng sinh dục trừ ung thư cổ tử cung có hạn chếthì có một bằng chứng ngày càng tăng về mối liên quan HPV với ung thư hậu môn, âm hộ, âm đạo và dương vật. Mặc dù các bệnh ung thư này ít thường xuyên hơn so với ung thư cổ tử cung thì mối liên quan giữa chúng với HPV có khả năng làm cho các loại ung thư này có thể phòng ngừa bằng cách sử dụng các chiến lược phòng ngừa ban đầu tương tự như đối với ung thư cổ tử cung.Các typ HPVkhông gây raung thư (đặc biệt là typ 6 và 11) có thể gây ra mụn cóc sinh dục và sự tăng sản bề mặt hô hấp (một căn bệnh trong đó các khối u phát triển trong đường dẫn khí dẫn từ mũi và miệng vào phổi). Mặc dù những tình trạng này rất hiếm khi dẫn đến tử vong nhưng chúng có thể gây ra các bệnh lý đáng kể, mụn cóc đường sinh dục là rất phổ biến và rất hay lây.

Hình ảnh virut HPV tấn công tế bào cổ tử cung

Các dấu hiệu và triệu chứng (Signs and symptoms)

Đa số các trường hợp nhiễm HPV không gây triệu chứng hoặc bệnh và biến mất tự nhiên,tuy nhiên nhiễm trùng dai dẳng với các typ HPVđặc biệt (thường xuyên nhất là typ16 và 18) có thể dẫn đến tổn thương tiền ung thư, nếu không được điều trị các tổn thương này có thể tiến triển thành ung thư cổ tử cung nhưng sự thường mất nhiều năm.Các triệu chứng của ung thư cổ tử cung có xu hướng chỉ xuất hiện sau khi ung thư đã đến giai đoạn tiên tiến và có thể bao gồmchảy máu âm đạo bất thường hoặc không đều đặn, giữa hai kỳ kinh nguyệt sau khi quan hệ tình dục; đau lưng, chân hoặc đau vùng chậu; mệt mỏi, giảm cân, chán ăn; khó chịu ở âm đạo hoặc chất tiết có mùi hôi và một chân bị sưng, những triệu chứng nghiêm trọng có thể xảy ra ở giai đoạn tiến triển.

Nhiễm HPV - nguyên nhân của nhiều loại u & ung thư

Nhiễm HPV dẫn đến ung thư cổ tử cung thế nào (How HPV infection leads to cervical cancer)

Mặc dù hầu hết các ca nhiễm trùng HPV biến mất và hầu hết các tổn thương tiền ung thư biến mất một cách tự nhiên, nhưng có một nguy cơ cho tất cả phụ nữ nhiễm HPV có thể trở thành mãn tính và tổn thương tiền ung thư tiến triển thành ung thư cổ tử cung xâm lấn, phải mất 15 đến 20 năm đối với ung thư cổ tử cung để phát triển ở phụ nữ có hệ miễn dịch bình thường, nó có thể chỉ mất 5-10 năm ở phụ nữ có hệ miễn dịch suy yếu như những người bị nhiễm HIV không được điều trị.Yếu tố nguy cơ cho HPV tồn tại dai dẳng và phát triển thành ung thư cổ tử cung (Risk factors for HPV persistence and development of cervical cancer) nhưquan hệ tình dụclần đầu tiên sớm, nhiều đối tác tình dục, sử dụng thuốc lá, ức chế miễn dịch (ví dụ các cá nhân nhiễm HIV có nguy cơ cao lây nhiễm HPV và bị nhiễm bởi một phạm vi rộng lớn hơn các typ HPV)

Mức độ trầm trọng (Scope of the problem)

Ung thư cổ tử cung là loại ung thư thường gặp nhất đứng hàng thứ tư ở phụ nữ trên thế giới và chiếm khoảng 7,5% tất cả các ca tử vong do bệnh ung thưở phụ nữ,có nhiều phụ nữ chết vì ung thư cổ tử cung hơn ở các nước đang phát triển so với các nước giàu. Trong số ước tính hơn 270.000 người tử vong do ung thư cổ tử cung mỗi năm thì có hơn 85% xảy ra ở các nước đang phát triển.Ở các nước phát triển, các chương trình được đưa racho phép phụ nữnhận đượcsự sàng lọc làm cho hầu hết các tổn thương tiền ung thư có thể được xác định ở các giai đoạnkhi chúng có thể dễ dàng được điều trị, điều trị sớm ngăn chặn đến 80% các ca ung thư cổ tử cung ở những nước này.Ở các nước đang phát triển, việc tiếp cậnhạn chế đến các phương tiện sàng lọc hiệu quảcó nghĩa là bệnh thường không xác định cho đến khi nó tiến triển xa hơn và các triệu chứng phát triển,ngoài ra triển vọng trong điều trị bệnh giai đoạn cuối như thể là nghèo nàn, dẫn đến tỷ lệ tử vong cao do bệnh ung thư cổ tử cung ở những nước này.Tỷ lệ tử vong cao do bệnh ung thư cổ tử cung trên toàn cầu (52%) có thể được làm giảmbằng các chương trình sàng lọc và điều trị hiệu quả.

Sàng lọc ung thư cổ tử cung(Screening for cervical cancer)

Sàng lọc ung thư cổ tử cung (cervical cancer screening) là xét nghiệm cho tiền ung thư và ung thư ở phụ nữ không có triệu chứng và có thể cảm thấy hoàn toàn khỏe mạnh,khisàng lọc phát hiện các tổn thương tiền ung thư thì những tổn thương này dễ dàng có thể được điều trị và tránh bị ung thư, sàng lọc cũng có thể phát hiện ung thư ở giai đoạn sớm và điều trị có khả năng khỏi bệnh cao.Bởi vì các tổn thương tiền ung thư phải mất nhiều năm để phát triển do đó việc sàng lọc được khuyến cáo cho mọi phụ nữ từ độ tuổi 30-49 ít nhất một lần trong đời và thường xuyên hơn là lý tưởng, sàng lọc là chỉ có hiệu quả về tỷ lệ tử vongdo ung thư cổ tử cung nếu một tỷ lệ cao của phụ nữ tham gia.Có 3 loại xét nghiệm sàng lọc khác nhau hiện đang có sẵn: xét nghiệm thông thường (Pap) và tế bào học dựa trên chất lỏng (LBC); kiểm tra trực quan với Acid Acetic (VIA); xét nghiệm HPV cho các typ HPV nguy cơ cao.

Chủng ngừa HPV (HPV vaccination)

Hiện tại có 2 loại vaccine chống lại cả typ HPV 16 và 18, mà được biết là gây ra ít nhất 70% các ca ung thư cổ tử cung,các vaccine cũng có thể có một số bảo vệ chéo với các typ HPVgây ra ung thư cổ tử cung ít phổ biến khác,một trong những loại vaccine này cũng bảo vệ chống lại các typ HPV 6 và 11 gây mụn cóc đường sinh dục.Kết quả thử nghiệm lâm sàng cho thấy rằng cả hai loại vaccine là an toàn và rất hiệu quả trong việc ngăn ngừa nhiễm HPV 16 và 18, cả hai loại vaccien có hiệu quả tốt nhất nếu được tiêm trước khi phơi nhiễm với HPV vì vậyviệc thích hợp hơn là sử dụng chúng trước khi sinh hoạt tình dục đầu tiên, các vaccine không thể điều trị nhiễm HPV hoặc bệnh liên quan đến HPVnhư ung thư.Một số nước đã bắt đầu tiêm chủng cho trẻ em trai bởi vì tiêm chủng ngăn ngừa bệnh ung thư sinh dục ở nam giới cũng như nữ giới và một trong hai loại vaccine có sẵn cũng ngăn ngừa mụn cóc sinh dục ở nam và nữ. WHO khuyến cáo tiêm chủng cho trẻ em gái tuổi từ 9-13 vì đây là các biện pháp y tế công cộng chi phí-hiệu quả nhất chống lại bệnh ung thư cổ tử cung, tiêm vaccine HPV không thay thế tầm soát ung thư cổ tử cung,ở những nước mà vaccine HPV được giới thiệu, thì chương trình sàng lọc vẫn có thể cần phải được phát triển hoặc tăng cường.

Phòng chống ung thư cổ tử cung: một cách tiếp cận toàn diện(Cervical cancer prevention and control: a comprehensive approach)

WHO khuyến cáo một cách tiếp cận toàn diện để phòng chống ung thư cổ tử cung,các hành động được khuyến cáo bao gồmcác can thiệp trong suốt cuộc đời,nó phải là đa ngành bao gồm các thành phần từ giáo dục cộng đồng, huy động xã hội, tiêm chủng, sàng lọc, điều trị và chăm sóc giảm nhẹ.Phòng ngừa ban đầu bắt đầu với tiêm phòng HPV với các bé gái tuổi từ 9-13, trước khi chúng cóquan hệ tình dục.Các can thiệp phòng ngừa khác được khuyến nghị cho trẻ em trai và trẻ em gái thích hợp là giáo dục về thực hành tình dục an toàn, bao gồm bắt đầu hoạt động tình dục muộn; xúc tiến và cung cấp bao cao su cho những người đã tham gia vào hoạt động tình dục; cảnh báo về việc sử dụng thuốc lá, thường bắt đầu trong thời niên thiếu, và đó là một yếu tố nguy cơ quan trọng cho ung thư cổ tử cung và các bệnh ung thư khác;cắt bao qui đầu.Phụ nữ có hoạt động tình dục nên được sàng lọc tế bào cổ tử cung bất thường và các tổn thương tiền ung thư bắt đầu từ tuổi 30, nếu việc điều trị là cần thiết để cắt bỏ các tế bào bất thường hoặc tổn thương, thì phương pháp áp lạnh (phá hủy mô bất thường ở cổ tử cung bằng cách đóng băng nó) là được khuyến cáo, nếu các dấu hiệu của bệnh ung thư cổ tử cung xuất hiện thì sự lựa chọn điều trị cho bệnh ung thư xâm lấn bao gồm phẫu thuật, xạ trị và hóa trị.

Đáp ứng của Tổ chức Y tế thế giới (WHO response)

WHO đã phát triển hướng dẫn làm thế nào để phòng chống ung thư cổ tử cung, bao gồm thông qua cả tiêm chủng và sàng lọc. Tổ chức y tế thế giới làm việc với các nước và các đối tác để phát triển và thực hiện các chương trình toàn diện.Đến cuối năm 2012, 45 quốc gia đã giới thiệu chủng ngừa HPV,hầu hết trong số này là các nước phát triển nhưng cho rằng gánh nặng toàn cầu của bệnh ung thư cổ tử cung nặng nhất rơi vào các nước đang phát triển do đó vẫn còn có một nhu cầu rất lớn đối với nhiều quốc gia để giới thiệu các vaccine HPV như là một phần của một chiến lược y tế công cộng quốc gia bao gồm một phương pháp tiếp cận toàn diện để phòng chống và kiểm soát bệnh ung thư cổ tử cung.

Các nội dung khác »

---