|
Hơn một năm bùng phát dịch bệnh Zika cùng những dấu mốc đáng chú ý
Khi người dân Tây Phi chưa hoàn hồn vừa thoát khỏi đại dịch Ebola thì cộng đồng quốc tế lại tiếp tục phải đối mặt với dịch bệnh do virus Zika và cho đến nay cũng ít ai nghờ rằng một căn bệnh tưởng chừng như “nhẹ” này lại trở thành trường hợp khẩn cấp y tế toàn cầu khi nhanh chóng lan rộng ra gần 70 quốc gia cùng với những ám ản về hội chứng viêm đa rễ thần kinh (Guillain Barre)và dị tật đầu nhỏ trẻ sơ sinh (microcephaly) từ người mẹ mang thai nhiễm virus này. Một căn bệnh "nhẹ" trở thành trường hợp y tế khẩn cấp toàn cầuNgày 5/5/2016. Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đến cuối tháng 4/2016, trong số 68 quốc gia và vùng lãnh thổ ghi nhận có sự lưu hành hoặc lây truyền vi rút Zika thì 55 quốc gia và vùng lãnh thổ có sự lây truyền qua vector là muỗi Aedes aegypty. Theo Bộ Y tế (MOH), tại Việt Nam kết quả giám sát trọng điểm tại cộng đồng chưa phát hiện thêm ca mắc mới virus Zika sau hai trường hợp ở Tp. Hồ Chí Minh và tỉnh Khánh Hòa, kể cả khu vực người phụ nữ Hàn Quốc được thông báo bị nhiễm bệnh ở Việt Nam lưu trú. Tuy nhiên, qua thông tin dịch bệnh trên thế giới, đặc điểm phân bố và lưu hành muỗi Aedes-loài muỗi truyền bệnh “kép” sốt xuất huyết vàZika, các chuyên gia cho rằng phân type virus Zika tại Việt Nam thuộc khu vực châu Á không giống với khu vực châu Mỹ nên không bùng phát thành dịch lớn với mức độ lây lan nhanh nhưng trong thời gian tới vẫn có thể tiếp tục ghi nhận các ca bệnh mắc mới rải rác tại một số địa phương có lưu hành dịch bệnh sốt xuất huyết cao, đặc biệt là có thể gia tăng trùng với mùa dịch sốt xuất huyết. 
Virus Zika lây lan bởi muỗi vằn Aedes, không lây lan trực tiếp từ người sang người
Zika đáng sợ với dị tật đầu nhỏ ở trẻ sơ sinh kể từ khi người mẹ mang thai bị nhiễm bệnh
Bệnh "nhẹ" cất cánh(A "mild" illness takes off) Vào đầu tháng 2/2015, các bác sĩ vùng đông bắc nghèo của Brazil nhận thấy một sự đột biến trong số những người phàn nàn về một căn bệnh nhẹ, có hoặc không sốt, đặc trưng bởi phát ban, mệt mỏi, đau khớp và mắt đỏ như một dạng nhẹ của bệnh sốt xuất huyết do muỗi truyền có dịch tễ cao trong cả nước, mặc dù có những nghi ngờ ban đầu về virus Zika nhưng các xét nghiệm đều âm tính trong phần lớn các mẫu thu thập. Cùng với đó, Chikungunya-một căn bệnh do muỗi truyền đầu tiên được phát hiện ở châu Phi vào năm 1952 đã xâm nhập vào Brazil hồi tháng 9/2014 và cũng được nghi ngờ tương tự như vậy nhưng một lần nữa tất cả kết quả xét nghiệm kiểm tra đều âm tính. Vào cuối tháng 3/2015, Brazil thông báo tới WHO gần 7.000 ca bệnh đặc trưng bởi phát ban da đã được báo cáo trong 6 tiểu bang khu vực đông bắc, các phòng thí nghiệm đã thực hiện một loạt xét nghiệm trên hơn 400 mẫu máu, trong đó 13% mẫu dương tính với sốt xuất huyết nhưng âm tính với nhiều loại virus khác được biết đến gây phát ban da nên các tác nhân gây bệnh vẫn khó nắm bắt. Các đầu mối hứa hẹn đầu tiên đến vào cuối tháng 4/2015 từ một phòng thí nghiệm ở bang Bahia, nơi các nhà nghiên cứu bắt đầu nghi ngờ căn bệnh này có thể lây lan do muỗi phổ biến và dày đặc của khu vực. Trong một thử nghiệm Zika, họ thấy một virus kỳ lạ chưa bao giờ được nhìn thấy ở châu Mỹ và chưa hiểu rõ vai trò mang mầm bệnh của muỗi. Mặc dù kết quả xét nghiệm dương tính nhưng các mối nghi ngờ vẫn còn, thử nghiệm virus Zika luôn là một thách thức về mặt kỹ thuật như virus qua phản ứng miễn dịch với bệnh sốt xuất huyết và chikungunya virus, cả hai bệnh cũng đang hiện diện tại Brazil cùng thời điểm đó. Một tuần sau vào 7/5/2015, kiểm tra tiến hành tại phòng thí nghiệm tham chiếu quốc gia của Brazil kết luận xác định Zika trong một vài mẫu, một căn bệnh truyền qua muỗi mới đã thực sự xâm nhập châu Mỹ nhưng không ai biết hậu quả những gì mà nó có thể gây ra. 
Zika virus là nguyên nhân gây ra dị tật đầu nhỏ ở trẻ sơ sinh từ mẹ mang thai bị nhiễm bệnh
Góc nhìn hỗn hợp(Mixed reviews)Phát hiện này thật đáng ngạc nhiên nhưng rất khó giải thích, sự xuất hiện của một virus trong khu vực địa lý mới luôn là mối quan tâm, khi cộng đồng không đủ trước khả năng miễn dịch (no pre-existing immunity) tồn tại để làm giảm virus xuống thì sự lây lan dịch bệnh có thể bùng nổ, nhanh chóng tràn ngập các dịch vụ y tế với bệnh tật cùng lo lắng tốt. Khi mối quan tâm khác, virus thuộc họ flavivirus như Zika được biết là trải qua những thay đổi di truyền nhỏ như đã quét qua một dân số dễ bị tổn thương đó giúp họ có được tiềm năng dịch. Mặc dù những thay đổi nhỏ và ý nghĩa của chúng chưa được hiểu rõ, các chủng đại dịch (epidemic strains) có thể cung cấp bất ngờ như một ổ dịch phát triển, đôi khi hành xử theo cách bất ngờ như trước đây. Tuy nhiên, lịch sử lâu dài của bệnh virus Zika được cân nhắc là yên tâm. Virus này được phát hiện đầu tiên năm 1947 trong một con khỉ trọng điểm (sentinel monkey) xác định là Rhesus 776 trong rừng Zika của Uganda (Uganda’s Zika forest) như một phần của dự án nghiên cứu về bệnh sốt vàng rừng núi (jungle yellow fever). Trong 6 thập kỷ tiếp theo, chỉ có 14 trường hợp tự nhiên của con người được xác định bằng phân lập virus trên toàn thế giới, tất cả trong một dải xích đạo hẹp trải dài khắp châu Phi và châu Á. Hai trường hợp khác đã được báo cáo: một là tình nguyện viên châu Âu được thử nghiệm nhiễm ở Nigeria và hai là nhân viên phòng thí nghiệm tại Bồ Đào Nha, cả hai bệnh nhân này đều nhiễm bệnh nhẹ và ngắn, sau đó hồi phục hoàn toàn và ổn định. 
Các nhà khoa học chuyên trách vẫn không ngừng tìm kiếm những đặc thù dịch bệnh do virus Zika và các vaccine phòng chống có hiệu quả
Một nhóm nhỏ các nhà khoa học chuyên trách vẫn tiếp tục tiến hành các thí nghiệm Zika nhằm đánh giá các nguy cơ tiềm ẩn cho người dân châu Phi cũng như toàn thế giới. Trở lại xa hơn trước đây như năm 1952, họ suy đoán rằng Zika và virus châu Phi mới phát hiện khác có thể có tác dụng trên hệ thần kinh trung ương hoặc tạo ra những thay đổi bẩm sinh ở thai nhi nếu người phụ nữ mang thai bị nhiễm virus. Tuy nhiên đó mới chỉ là suy đoán, đối với tất cả các mục đích thực tế thì Zika đang là mối đe dọa cho sức khỏe cộng đồng hơn là một sự tò mò y tế đặt ra nếu có. Tại châu Phi, các nhà nghiên cứu tin rằng sự lan truyền chỉ giới hạn ở khu rừng rậm và rừng nơi muỗi mái vòm nhà (canopy-dwelling mosquitoes) ưa thích để tìm các bữa ăn từ máu khỉ, còn người nhiễm chỉ là ngẫu nhiên nên không ai để ý đến bất kỳ khả năngxảy dịch tiềm năng của virus này. 
Tuy nhiên, các nghiên cứu về đường lây truyền của virrus Zika vẫn còn nhiều điểm chưa ngã ngũ, mặc dù phần lớn các nhà khoa học đều thống nhất virus này truyền qua "muỗi vằn" Aedes aegypti phổ biến ở các vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới, ngoài ra còn có vai trò của "muỗi hổ" châu Á Aedes albopictus. Một số điểm đang còn tranh cãi là bệnh lây qua đường máu giữa người với người hay không, phụ nữ mang thai nhiễm virus này có nguy cơ truyền sang con khi sinh nhưng không lây qua sữa mẹ, bệnh lây qua quan hệ tình dục nên các vùng không có vector lưu hành cũng có thể nhiễm bệnh. Hạn chế lớn nhất hiện nay là đa số các ca bệnh Zika không có triệu chứng nên khó ước tính chính xác số người nhiễm bệnh, chỉ khoảng 20% số trường hợp có biểu hiện nhẹ như sốt và nổi ban. Tình trạng nhiễm virus này ở phụ nữ mang thai có thể dẫn đến hội chứng đầu nhỏ ở trẻ sơ sinh và hội chứng Guillain-Barré nhưng Bộ Y tế cho rằng không phải phụ nữ mang thai nào bị nhiễm virus Zika cũng sinh con đầu nhỏ. 
Lịch sử virus Zika(The history of Zika virus) và những điểm mốc đáng chú ýWHO đã ban bố một bản đồ trình tự thời gian cùng các điểm mốc đáng chú ý về sự hiện diện của Zika ở những nước mà có bằng chứng lan truyền địa phương bởi muỗi vector truyền bệnh, không kể nhiều quốc gia thông báo nhập khẩu Zika từ bên ngoài. Các mốc thời gian sau đây tóm tắt sự lây lan của nhiễm virus Zika ở tất cả các quốc gia từ phát hiện sớm nhất vào năm 1947 tới tháng 3/2016 với những thay đổi tính đặc thù đồng thời mở rộng phạm vi địa lý của nó. 
Credit: EPA/STR
Năm 1947Các nhà khoa học theo dõi tình trạng bệnh sốt vàng da tại một khu rừng Zika (Zika forest) ở Uganda đã xác định được một loại virus mới ở khỉ Rhesus, đặt tên là virus Zika. 
Image credit: C. Goldsmith/CDC
Caption: This image of the Zika virus was taken using a transmission electron microscope. Năm 1948Virus này sau đó được thu hồi từ muỗi Aedes africanus, bắt được trong rừng Zika Năm 1952Các trường hợp nhiễm virus Zika đầu tiên ở người được phát hiện ở Uganda và Tanzania, trong một nghiên cứu chứng minh sự hiện diện của kháng thể trung hòa virus Zika trong huyết thanh, chứng tỏ họ đã từng bị nhiễm Zika. 
Năm 1964Một nhà nghiên cứu tại Uganda bị nhiễm Zika khi tiếp xúc với virus xác nhận rằng virus Zika gây bệnh cho người và ông báo cáo biểu hiện bệnh "nhẹ" (illness as "mild"). 
Y tá lấy mẫu máu người đàn ông trong ngôi làng nông thôn châu Phi. năm 1964. WHO/D. Henrioud
Từ những năm 1960s đến 1980sTrường hợp người được xác nhận thông qua xét nghiệm máu, không có trường hợp tử vong hoặc nhập viện được báo cáo nhưng các nghiên cứu đều cho thấy con người tiếp xúc rộng rãi với virus và lan rộng từ Uganda đến Tây Phi và châu Á trong nửa đầu thế kỷ. 
Credit: WHO
Từ 1969 - 1983 Virus Zika được phát hiện trong muỗi tìm thấy ở vùng xích đạo châu Á bao gồm Ấn Độ , Indonesia, Malaysia và Pakistan. Bệnh chỉ gây một số triệu chứng nhẹ nên nhiều trường hợp nhiễm virus này không được phát hiện hoặc không được để ý và đánh giá đúng sự nguy hiểm của chúng. Các nhà nghiên cứu tỷ lệ hiện mắc ở các quốc gia này ghi nhận từng có dịch trên diện rộng và nhận thấy có sự giống nhau trên lâm sàng giữa bệnh nhân nhiễm Zika với chikungunya và sốt xuất huyết. 
Không lực Hoa Kỳ phỏng vấn một gia đình trên đảo Yap thuộc Liên bang Micronesia trong điều tra
của một đợt bùng phát hiếm hoi của virus Zika. Credit: United States Air Force
Năm 2007Một đợt bùng phát lớn virus Zika ở người đầu tiên tại đảo Yap thuộc liên bang Micronesia ở Thái Bình Dương, trước đó khu vực này không có dịch và chỉ có 14 trường hợp nhiễm virus Zika ở người được ghi nhận trên thế giới. Ước tính có khoảng 73% người dân Yap bị nhiễm virus Zika và vụ dịch này cho thấy sự thiếu khả năng miễn dịch của cộng đồng dân cư đảo. Kết quả điều tra cho thấy trong số 11.250 người có 185 trường hợp nghi ngờ nhiễm virus Zika, các nhà nghiên cứu dịch tễ đã tìm cách ngăn chặn bằng biện pháp kiểm soát từng ngôi nhà trên đảo. 
Caption: Centro de Investigaciones FIOCRUZ, Pernambuco, Brasil
Năm 2008Một nhà khoa học Mỹ tiến hành thử nghiệm ở Senegal đã bị nhiễm virus Zika, sau khi về đến nhà mình ở Colorado ông nhiễm cho vợ mình là trường hợp đầu tiên truyền qua đường tình dục của một bệnh trước đó được biết thường lây truyền qua vector. 
Image source: WHO
Năm 2012Các nhà nghiên cứu xác định 2 giống loài khác nhau của virus (distinct lineages of the virus) châu Phi và châu Á . 
Từ năm 2013 - 2014Các vụ dịch do virus Zika xảy ra ở 4 nhóm khác của các quốc đảo Thái Bình Dương như French Polynesia, Easter Island, Cook Islands và New Caledonia. Hàng ngàn bệnh nhân nghi ngờ nhiễm virus Zika được điều tra ở French Polynesia bị hội chứng viêm đa rễ và dây thần kinh (Guillain Barre), thần kinh nặng và tự miễn (severe neurological and autoimmune complications). 
Ngày 20/3/2014Trong sự bùng nổ của vi rút Zika ở French Polynesia, 2 bà mẹ và trẻ sơ sinh đã được xác định nhiễm virus Zika trong vòng 4 ngày sau khi sinh và nhiễm virus trẻ sơ sinh dường như có liên quan đến dị tật đầu nhỏ. 
Credit: WHO
Ngày 31/3/2014Trong vụ dịch tương tự virus Zika ở French Polynesia, 1.505 người hiến máu không triệu chứng được báo cáo là có dương tính với Zika bằng PCR khi xét nghiệm kiểm tra, từ những phát hiện này WHO cảnh báo virus Zika có thể lây lan qua truyền máu. 
Image source: WHO
Ngày 2/3/2015Bộ Y tế Brazil thông báo tới WHO về một căn bệnh đặc trưng bởi phát ban da ở một bang miền đông bắc nước này, từ tháng 2/2015 đến 29/4/2015 gần 7.000 ca bệnh nhẹ phát ban được báo cáo, không có trường hợp tử vong. Trong số 425 mẫu máu được xét nghiệm chẩn đoán phân biệt có 13 % dương tính với sốt xuất huyết. Các thử nghiệm về chikungunya, sởi, rubella, parvovirus B19 và enterovirus đều âm tính (negative). Tuy nhiên, dịch bệnh do virus Zika đã không được chú ý ở giai đoạn này và không có xét nghiệm virus Zika đã được tiến hành. 
Image source: WHO
Ngày 7/5/2015 Một phòng thí nghiệm quốc gia của Brazil khẳng định vi rút Zika được lưu hành trong cả nước, đây là báo cáo đầu tiên của bệnh Zika mua tại địa phương ở châu Mỹ. WHO/PAHO phát hành một cảnh báo về dịch tễ học cho nhiễm virus Zika thể ở Brazil, tổ chức này khuyến cáo các nước thành lập và duy trì phát hiện nhiễm virus, quản lý lâm sàng và chiến dịch tham gia của cộng đồng Zika để làm giảm lây truyền của virus. 
Một nhân viên y tế trị liệu một bệnh nhân bị hội chứng Guillain-Barre. WHO/PAHO
Ngày 17/7/2015Brazil báo cáo rối loạn thần kinh liên quan đến tiền sử bệnh chủ yếu là từ các tiểu bang miền đông bắc Bahia, trong số 49 ca bệnh được xác nhận là hội chứng Guillain-Barre, có 2 trường hợp có tiền sử nhiễm Zika, chikungunya hoặc sốt xuất huyết. 
Các thông điệp truyền thông ở Colombia cho cộng đồng địa phương về sự lây lan của virus Zika
và cách loại bỏ các khu vực sinh sản của muỗi.WHO/PAHO
Tháng 10/2015 Colombia xác nhận qua thử nghiệm phòng thí nghiệm đã xác định 156 trường hợp nhiễm virus Zika ở 13 đô thị, trong đó Cabo Verde được xác nhận ổ dịch Zika đầu tiên của nước này. 
Image source: WHO
Ngày 30/10/2015 Brazil báo cáo một sự gia tăng bất thường về số lượng các trường hợp đầu nhỏ (microcephaly) trong số trẻ sơ sinh (newborns). 
Image source: WHO
Tháng 11/2015 Trong tháng 10/2015 tất cả các phòng thí nghiệm ở El Salvador, Guatemala, Mexico, Paraguay và Bolivarian (Venezuela) báo cáo xác nhận trường hợp nhiễm Zika tại địa phương. 
Image source: WHO
Ngày 6/11/2015 Virus Zika được nhấn mạnh trong báo cáo dịch tễ học hàng tuần của WHO (Weekly Epidemiological Record) "Sự bùng phát gần đây của virus Zika ở các vùng khác nhau trên thế giới nhấn mạnh tiềm năng cho virus lan rộng hơn nữa ở châu Mỹ và xa hơn ở bất cứ nơi nào có sự hiện diện của vector truyền bệnh" (Recent outbreaks of ZIKV infection in different regions of the world underscore the potential for the virus to spread further in the Americas and beyond, wherever the vector is present 
Một phụ nữ Brazil bế con bị dị tật đầu nhỏ do nhiễm virus Zika
Ngày 11/11/2015
Brazil tuyên bố tình trạng khẩn cấp y tế công cộng quốc gia như trường hợp nghi ngờ đầu nhỏ tiếp tục gia tăng. 
Credit: WHO/PAHO
Ngày 17/11/2015 WHO/PAHO cảnh báo về dịch tễ học của di tật đầu nhỏ bẩm sinh và hệ thần kinh trung ương khác gia tăng, Brazil báo cáo việc phát hiện virus Zika trong các mẫu nước ối từ 2 phụ nữ mang thai được xác nhận bởi siêu âm có dị tật đầu nhỏ.  vvvvvvvvv
Ngày 28/11/2015 Brazil phát hiện gen của virus Zika trong các mẫu máu và mô của một em bé bị tật đầu nhỏ và dị tật bẩm sinh khác, em bé tử vong trong vòng 5 phút sau sinh; đồng thời quóc gia này cũng thông báo 3 trường hợp tử vong trong số 2 người lớn và một trẻ sơ sinh liên quan đến nhiễm Zika 
Image source: WHO/AMRO/D. Spitz
Ngày 30/11/2015 Các quan chức WHO/PAHO tới Brazil để xem xét thông tin về dịch tễ học và các dữ liệu lâm sàng, cung cấp các đầu vào trên một nghiên cứu bệnh chứng và đánh giá năng lực phòng thí nghiệm cùng cơ sở hạ tầng của quốc gia này. 
Image source: WHO
Tháng 12/2015 Trong tháng 12/2015, tất cả các phòng thí nghiệm ở Panama, Honduras, French Guiana, Martinique và Khối thịnh vượng chung Puerto Rico (Commonwealth of Puerto Rico) đều báo cáo xác nhận trường hợp nhiễm Zika tại địa phương. 
Image source: EPA/D. Bockwoldt
Ngày 1/12/2015 WHO/PAHO cảnh báo về sự liên kết nhiễm virus Zika với hội chứng thần kinh và các dị tật bẩm sinh ở châu Mỹ bao gồm hướng dẫn để phát hiện trong phòng thí nghiệm của virus. Tháng 1/2016 Trong tháng 1/2016, Maldives báo cáo một người quốc tịch Phần Lan làm việc trong nước đã phát bệnh khi trở về Phần Lan nơi ông đã được xét nghiệm dương tính (tested positive) với virus Zika bằng kỹ thuật PCR. Cùng với đó, tất cả các phòng thí nghiệm ở Guyana, Ecuador, Barbados, Bolivia, Haiti, Saint Martin, Dominica, St.Croix (Quần đảo Virgin Hoa Kỳ), Nicaragua, Curacao, Jamaica đều báo cáo xác nhận trường hợp nhiễm Zika mua tại địa phương. Ngày 5/1/2016 Báo cáo chẩn đoán đầu tiên ở Brazil vềsự lây truyền virus Zika trong tử cung của 2 phụ nữ mang thai bị tật đầu nhỏ, trong đó có bất thường não nghiêm trọng bởi siêu âm,mặc dù các xét nghiệm máu cả 2 phụ nữ đều âm tính nhưng virus Zika được phát hiện trong nước ối. 
Credit: V. De Luca
Ngày 7/1/2016 Bác sĩ nhãn khoa tại Brazil báo cáo dị tật ở mắt trầm trọng với 3 trẻ sinh có dị tật đầu nhỏ 
Đo kiểm tra vòng đầu một trẻ em mới sinh ở Recife , Brazil. Credit: WHO/PAHO
Ngày 12/1/2016 Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ (US CDC) phối hợp với các cơ quan y tế Brazil phát hiện trong phòng thí nghiệm 4 trường hợp đầu nhỏ (2 trẻ sơ sinh tử vong trong 24 giờ đầu đời và hai lần sẩy thai), trong đó chỉ ra sự hiện diện của Zika virus ARN bằng PCR và miễn dịch của các mẫu mô não của 2 trẻ sơ sinh. Ngoài ra, nhau thai của 2 bào thai bị sẩy thai trong 12 tuần đầu tiên dương tính bằng PCR. Kết quả điều tra lâm sàng và dịch tễ học ở Brazil xác nhận cả 4 phụ nữ có sốt và phát ban trong suốt thời kỳ mang thai và phát hiện này được coi là bằng chứng mạnh mẽ nhất cho đến nay về mối liên quan giữa nhiễm Zika và dị tật đầu nhỏ (microcephaly). 
Ngày 15/1/2016 Sở Y tế Hawaii (Mỹ ) báo cáo một trường hợp đầu nhỏ ở Hawaii do một người phụ nữ đã sống ở Brazil sinh ra sớm trong thai kỳ của mình . 
Bệnh nhân Zika có hội chững GBS tại Bệnh viện Nacional Rosales ở El Salvador. WHO/PAHO
Ngày 19/1/2016 El Salvador báo cáo một sự gia tăng bất thường của hội chứng Guillain-Barre (GBS), từ ngày 1/12/2015 đển 6/1/2016 có 46 trường hợp GBS đã được báo cáo, trong đó có 2 tử vong. 
Một người mẹ bế con bên ngoài Bệnh viện Đại học Oswaldo Cruz ở Recife, Pernambuco,một trung tâm tư vấn chăm sóc và theo dõi trẻ em. WHO/PAHO
Ngày 21/1/2016 Brazil báo cáo 3.893 trường hợp bị nghi ngờ đầu nhỏ, trong đó có 49 tử vong, 3381 trong số này đang được điều tra. Trong đó có 6 trường hợp virus Zika đã được phát hiện trong các mẫu từ trẻ sơ sinh hoặc thai chết lưu. 
Image source: WHO/PAHO
Ngày 22/1/2016 Brazil báo cáo 1.708 trường hợp hội chứng Guillain-Barre đã được đăng ký bởi các bệnh viện giữa tháng 1 và tháng 11 năm 2015,hầu hết các bang báo cáo trường hợp Zika đang đồng thời đồng thời với thời gian xảy dịch chikungunya và sốt xuất huyết . 
Image source: WHO
Ngày 27/1/2016 French Polynesia báo cáo dữ liệu hồi cứu về dịch Zika trùng hợp với sự bùng phát bệnh sốt xuất huyết. Trong vụ dịch có 42 trường hợp mắc hội chứng Guillain-Barre được chẩn đoán-tăng 20 lần so với cùng kỳ năm trước, tất cả 42 trường hợp dương tính với Zika và sốt xuất huyết. Kết luận điều tra bệnh sốt xuất huyết tiếp và nhiễm virus Zika có thể là một yếu tố nguyên nhân nền cho phát triển hội chứng Guillain-Barre. Tháng 2/2016 Trong tháng 2/2016 Samoa, Bonaire, Aruba, Trinidad và Tobago, Sint Maarten, Saint Vincent và Grenadines và Argentina báo cáo có các trường hợp nhiễm Zika Ngày 1/2/2016 WHO tuyên bố sự kết hợp gần đây của nhiễm Zika với dị tật đầu nhỏ và các rối loạn thần kinh khác tạo thành một vấn đề y tế công cộng khẩn cấp cần quan tâm quốc tế . 
Image source: WHO
Ngày 2/2/2016 Hoa Kỳ báo cáo một trường hợp lây truyền nhiễm Zika ở Texas.Venezuela báo cáo một sự gia tăng trong trường hợp hội chứng Guillain-Barre kể từ tuần thứ hai của tháng 1/2016,đến cuối tháng 1/2016 có 252 trường hợp GBS liên quan trong thời gian và địa điểm với Zika được báo cáo. 
Image source: WHO/AMRO
Ngày 4/2/2016 Các quan chức y tế Brazil xác nhận một trường hợp nhiễm virus Zika lây truyền qua truyền máu từ người hiến tặng bị nhiễm bệnh. 
Một hội thảo truyền thông nguy cơ phản ứng vi rút Zikaở Suriname. WHO/N. Alexander
Ngày 7/2/2016 Suriname báo cáo sự gia tăng hội chứng Guillain-Barre bắt đầu từ năm 2015 với 10 trường hợp dương tính với Zika 
vôi hóa thể hiện trong não và nhau thai từ hình ảnh siêu âm trước khi sinh và hình ảnh cắt lát coronal của não. Hình ảnh từ New England Journal of Medicine
Ngày 10/2/2016 Một báo cáo trường hợp mô tả tổn thương não thai nhi nặng liên quan nhiễm virus Zika ở một phụ nữ mang thai người Brazil vào tháng 2/2015,không có virus hoặc thay đổi bệnh lý đã được tìm thấy trong bất kỳ bộ phận cơ thể khác cho thấy virus ưu tiên tấn công vào hệ thần kinh.Honduras báo cáo ít nhất 37 trường hợp hội chứng Guillain-Barre vào năm 2016 trong số8 nước phát hiện sự gia tăng GBS kết hợp với vi rút lưu hành Zika bao gồmFrench Polynesia, Brazil, El Salvador, French territory of Martinique, Colombia, Suriname, Venezuela và Honduras. 
Image source: WHO/PAHO
Ngày 26/2/2016 Hoa Kỳ báo cáo hai trường hợp virus Zika lây nhiễm qua đường tình dục Tháng 3/2016 Các ca nhiễmtại chỗ đầu tiên được báo cáo từ Kosrae, Micronesia, Dominica và Cuba. 
Image source: The Lancet
Ngày 3/3/2016 Một báo cáo trường hợp (case report) công bố trực tuyến trên Tạp chí The Lancet mô tả một cô gái có Zika virus dương tính 15 tuổi ở Guadeloupe đã phát triển viêm tủy cấp tính (viêm tủy sống) gây ra đau lưng, tê liệt và rối loạn chức năng bàng quang chứng tỏ virus Zika ảnh hưởng chủ yếu đến hệ thần kinh. 
Image source: EPA/P.Campos
Ngày 4/3/2016 Một nghiên cứu ở Brazil với 88 phụ nữ mang thai thấy 72 phụ nữ có xét nghiệm dương tính với virus Zika trong máu và/hoặc nước tiểu,các bất thường của thai nhi được phát hiện bằng siêu âm ở 12 phụ nữ Zika dương tính, những phát hiện thêm về các bằng chứng liên kết nhiễm virus Zika những bất thường của thai nhi trong cơ thể mẹ ngày càng tăng. 
Image source: WHO
Ngày 8/3/2016 Ủy ban khẩn cấp (Emergency Committee) Zika tuyên bố bằng chứng ngày càng tăng của mối quan hệ nhân quả về rối loạn thần kinh (neurological disorders) với Zika, WHO cập nhật khuyến nghị tư vấn phụ nữ mang thai không nên du lịch đến các vùng liên tục bùng nổ virus Zika. 
Nhân viên y tế công cộng phun xông hơi khử trùng ngăn chặn sự lây lan của muỗi Aedes aegyptiở Caracas, Venezuela. EPA/M. Gutierrez (52558388)
Ngày 9/3/2016 Venezuela cung cấp số liệu cập nhật về dịch tễ học dịch bệnh Zika với tổng cộng 16.942 ca nghi ngờ (suspected cases) đã được báo cáo, trong số 801 mẫu xét nghiệm có 352 mẫu (44%) dương tính với virus Zika 
Thượng viện đảng Dân chủ Harry Reid (C) cùng các nhà lãnh đạo Quốc hội khác họp báo kêu gọi đảng Cộng hòa chấp thuận yêu cầu bổ sung khẩn cấp của Tổng thống Mỹ chống lại virus Zika. EPA/Jim Lo Scalzo
Ngày 10/3/2016 Hoa Kỳ xác nhận 2 ca nhiễm virus ZikavớiGBS,trường hợp đầu tiên là người đàn ông lớn tuổi gần đây du lịch đến El Salvador, tử vong do xuất huyết dưới nhện đột ngột bởi một chứng phình động mạch vỡ;trường hợp thứ hai là một nam cư dân độ tuổi 30ở Haiti đã được chẩn đoán sau khi đi du lịch sang Mỹ để điều trị và hoàn toàn bình phục sau 5 ngày điều trị tại bệnh viện. 
TS.Magret Chan-Tổng Giám đốc WHOgiới thiệu chiếc áo phông có thông điệp chống lại Zika
Ngày 22/3/2016 WHO đã tổ chức cuộc họp chuyên gia để xác định lỗ hổng kiến thức (gaps in knowledge) về virus Zika, các biến chứng tiềm năng liên quan (potentially related complications), các can thiệp có hiệu quả (effective interventions)cùng các lĩnh vực nghiên cứu và công nghệ cần thiết. Tại cuộc họp, Tiến sĩ Magret Chan-Tổng Giám đốc WHOđã nhấn mạnh những phát hiện và các bước tiếp theo trong cuộc chiến chống lại Zika
|
TRANG CHỦ
