Ngày 17/8/2015. Theo Malaria News và một số hãng tin quốc tế, trong khi dư luận quốc tế đang tập trung vào dịch bệnh Ebola, MERS-CoV… thỉ sự kiện sốt rét “nóng lên” khi tỷ lệ mắc sốt rét tại một số vùng Balasore (Ấn Độ) lại tiếp tục tăng cao;Quân đội Hoàng gia Anh (UK) kêu gọi ngừng sử dụng thuốc điều trị sốt rét mefloquine. Cùng với “tin tốt” khi Cơ quan Quản lý Dược phẩm Châu Âu (European Medicines Agency) đã tiến hành một bước đi quan trọng khi phê duyệt sản xuất Mosquirix, một loại vắc-xin sốt rét an toàn và hiệu quả do GlaxoSmithKline sản xuất.

Học sinh một trường trung học ở Ấn Độ xuống đường với những khẩu hiệu“Nói không với muỗi, nói không với sốt rét”

Tỷ lệ mắc sốt rét tạiBalasore (Ấn Độ) tiếp tục tăng cao

Ngày 17/8/2015. Malaria News. Balasore.India-Tỷ lệ mắc sốt rét tiếp tục tăng cao (Malaria Prevalence Continues to be High). Mặc dù chính quyền một số địa phương tại Ấn Độ đã và đang tiến hành các biện pháp ngăn chặn dịch bệnh do các bệnh liên quan đến nguồn nước, sốt rét tiếp tục đe dọa tới y tế công cộng tại khu vực này với tỷ lệ mắc ký sinh trùng Plasmodium falciparum cao. Các nguồn tin cho biết trong khi hơn 100 người đã tử vong do căn bệnh này và hơn 15.363 người mắc bệnh trong thập kỷ qua, tỷ lệ mắc vẫn tăng cao tại các khu Basta, Baliapal, Oupada và Nilagiri. Theo một cuộc khảo sát tiến hành vài năm trước, phần lớn các ca sốt rét đã được báo cáo từ các khu phía bắc là Basta và Baliapal với các khu vực bị ảnh hưởng là Basta, Amarda, Rupsa, Singla và Idida nơi 25% các bệnh nhân bị ảnh hưởng bởi căn bệnh. Cuộc khảo sát đã phát hiện tỷ lệ mắc sốt rét ở người lớn rất cao và phụ nữ bị mắc nhiều hơn đàn ông. Một nhóm đặc biệt gồm các nhân viên y tế đã ở lại hơn một tháng và tới thăm các khu vực khảo sát. Theo báo cáo khảo sát, Basta và Baliapal đã được tuyên bố là những khu vực hay xảy ra sốt rét.

Khu vực sốt rét tăng cao tại Balasore (Ấn Độ)

Theo một quan chức y tế, tại một số khu vực nhiều ca sốt rét không bị phát hiện vì các bệnh nhân uống các loại thuốc như Chloroquine và Lariago mà không đi xét nghiệm sốt rét bất cứ khi nào họ bị sốt kéo dài. Một người địa phương, Rabindra Behera cho biết: “Dù nhóm khảo sát đã chắc chắn rằng các nhà chức trách y tế của quận này sẽ quan tâm đặc biệt đến những khu vực có tỷ lệ mắc cao nhưng chưa có biện pháp can thiệp nào được tiến hành bởi các quan chức y tế tính đến hiện nay”. Các quan chức cho rằng sự thiếu hụt các nhân viên y tế, thiếu nhận thức và sự lơ là về bộ phận các bệnh nhân đã làm tình hình báo động thêm gia tăng và vấn đề tồi tệ chủ yếu đi cùng với căn bệnh này chính là sự chẩn đoán muộn do các triệu chứng không được phát hiện trong vài giờ đầu tiên. Mặc dù trong khi số ca bệnh sốt rét vẫn đang tăng, cán bộ sốt rét Quận (District Malaria Officer_DMO) quả quyết rằng chỉ số ký sinh trùng hàng năm, trong năm 2007-2008 là 1 đã giảm xuống 0,5. CDMO Bhabani Shankar Panic cho biết các cơ quan y tế đã được chỉ đạo duy trì cảnh giác và nghiên cứu dịch tễ học hồi cứu thực hiện bởi nhóm này cho thấy rằng sốt rét lưu hành địa phương tại Berhampur, Iswarpur và Khaira. Ở những khu vực khác, số ca plasmodium vivax cao hơn Plasmodium falciparum. CDMO cho biết: “Chính quyền đã đồng ý với đề cương đệ trình lên Ngân hàng thế giới để đưa quận này vào Chương trình quốc gia phòng chống các bệnh do véc-tơ truyền (National Vector-Borne Disease Control Programme)

Những phát hiện của cuộc khảo sát (Survey findings)

-Phần lớn các ca sốt rét được báo cáo từ các khu vực phía bắc là Basta và Baliapal

-Tỷ lệ mắc ký sinh trùng sốt rét rất cao ở người lớn và ở phụ nữ nhiều hơn nam giới

-Sốt rét lưu hành tại Berhampur, Iswarpur và Khaira

Thuốc chống sốt rét Mefloquine (Lariam 250mg) có thời gian bán hủy dài nên thường được sử dụng vừa điều trị vừa dự phòng

Kêu gọi Quân đội ngừng sử dụng thuốc điều trị sốt rét mefloquine

Ngày 17/08/2015. BBC News. Kêu gọi Quân đội ngừng sử dụng thuốc điều trị sốt rét mefloquine (Call for Army to stop using malaria drug mefloquine. Lời kêu gọi cấm sử dụng thuốc điều trị sốt rét đang gây tranh cãi đối với những người lính ở Anh. Các tác dụng phụ của Mefloquine hay Lariam có liên quan đến bệnh trầm cảm nặng và các bệnh về tâm thần khác. Nghị sĩ Đảng Bảo thủ Johnny Mercer cho biết ông đã nhận hàng chục lá đơn từ phòng nhân sự quân đội báo cáo rằng họ bị tác động từ khi sử dụng thuốc và nói rằng việc sử dụng Mefloquine dựa trên lời khuyên của chuyên gia và nó được người dân và quân đội sử dụng rộng rãi. Mefloquine là thuốc điều trị sốt rét một lần một tuần cho binh lính đang phục vụ ở các chiến trường nước ngoài.

'Nghiên cứu thích hợp' (Proper study)

Ông Mercer, một cựu quân nhân và cựu chiến binh ở Afghanistan muốn chính phủ chấm dứt kê đơn thuốc đối với thuốc điều trị này cho đến khi nghiên cứu thêm nữa được thực hiện. Ông cho biết: “Tôi đã có lá đơn về việc sử dụng một lần hay hai lần một tuần không chỉ đối với những người lính mà đối với tất cả mọi người trên nước Anh, những người đang có các triệu chứng của tác dụng phụ, họ cho rằng đó là kết quả của việc sử dụng thuốc Lariam. Tôi chỉ nghĩ rằng chúng ta cần tạm dừng đưa thuốc này cho người bệnh sử dụng cho đến khi nghiên cứu thích hợp được hoàn tất, chúng ta biết và quan trọng hơn hết là những người lính và gia đình của họ biết rằng đây là một biện pháp bảo vệ tốt chống lại sốt rét và họ có thể cảm thấy thoải mái khi sử dụng nó”.

Ông Johnny Mercer muốn nghiên cứu thêm về mefloquine

Một tài liệu của một bác sĩ quân đội cho thấy trên “chương trình Ngày nay của BBC Radio” (BBC Radio 4's Today programme) cho biết rằng bằng chứng đưa ra ngày càng gia tăng, nó sẽ hợp lý hơn cho chính phủ về việc kê đơn thuốc thay thế khác cho đến khi chứng minh rõ ràng rằng mefloquine là an toàn. Bác sĩ Ashley Croft, người phục vụ trong Quân y của Quân đội Hoàng gia trong 27 năm đã thực hiện 2 phần chi tiết của nghiên cứu về Mefloquine và cho rằng khoảng 1/3 những người uống thuốc có các tác dụng phụ đáng kể: “Nếu bất kỳ ai hỏi tôi rằng họ có nên uống thuốc Lariam không tôi sẽ nói rằng hoàn toàn không, không có trường hợp nào bạn nên uống Lariam để ngăn ngừa sốt rét đưa ra các sự lựa chọn an toàn hơn mà sẽ không gây ra cho bạn thoát khỏi các nguy cơ”.

Quân đội Hoàng gia Anh (UK) kêu gọi ngưng sử dụng thuốc chống sốt rét Mefloquine

'Tác dụng phụ nghiêm trọng' (Devastating effect)

Một chuyên viên cấp cao trong quân đội của Anh phát biểu trên BBC rằng ông đang chịu ảnh hưởng do uống thuốc điều trị sốt rét này: “Trong thời gian ngắn Mefloquine làm bạn mất ngủ và nghỉ ngơi hợp lý và gây ra tác dụng phụ ảnh hưởng đến khả năng của bạn, rất quan trọng đối với những người làm việc trong quân ngũ và khi họ làm việc trong những tình huống đe dọa đến mạng sống. Trong thời gian dài, các tác dụng phụ biểu hiện ở bệnh trầm cảm lâm sàng-điều gì đó hoàn toàn mới đối với tôi và đó là tác dụng phụ lớn và nghiêm trọng, đặc biệt đối với gia đình tôi. Tôi tin chắc rằng mefloquine mà tôi được nhận trong Quân đội khi điều trị sốt rét gây ra các tác dụng phụ ảnh hưởng đến tâm thần lâu dài vì tôi chưa bao giờ bị tác động như vậy trước đây. Là một sĩ quan đầy tự hào và là một người ông trụ cột cả gia đình, bây giờ tôi đang đấu trong với bệnh trầm cảm, đây là một căn bệnh phổ biến”.

Hình ảnh những cơn ác mộng của binh lính Anh sau khi dùng thuốc Mefloquine

Thuốc điều trị sốt rét (Antimalarial drugs)

Có nhiều loại thuốc điều trị sốt rét khác nhau như Mefloquine hay Lariam là một ví dụ. Các loại thuốc khác gồm có doxycycline (Vibramycin-D) và atovaquone cộng với proguanil. Bất kỳ loại thuốc điều trị nào có thể có các tác dụng phụ và bạn có thể cần quá trình thử nghiệm ngắn của các thuốc này trước khi bạn sử dụng để kiểm tra nó. Hãy hỏi bác sĩ của bạn, y tá hay dược sĩ về việc cung cấp các dịch vụ y tế về loại thuốc mà bạn và gia đình bạn cần. Dan là một sĩ quan quân đội đã phục vụ 2 đợt tại Afghanistan, chẳng bao lâu sau khi uống thuốc anh bắt đầu có những cơn ác mộng, nó kinh khủng đến nỗi anh ta nghĩ anh ta bị điên. Anh vẫn gặp những cơn ác mộng và cảm thấy lo lắng và mắc chứng bệnh hoang tưởng 3 năm sau đó và cho rằng: “Thuốc điều trị này cơ bản đưa cho chúng tôi giống như bất cứ bộ phận nào của trang thiết bị mà không có hướng dẫn sử dụng hay điều gì như vậy”.

'Lợi ích lớn hơn nguy cơ'(Benefits outweigh risk)

Cách đây 2 năm, Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (USFDA) đã đưa mefloquine ra “cảnh báo an toàn” (black box safety warning) mạnh mẽ nhất để nhấn mạnh khả năng các tác dụng phụ ảnh hưởng đến thành kinh và tâm thần nhưng bác sĩ Ron Behrens, một cố vấn về y học nhiệt đới của Bộ Quốc phòng (Ministry of Defence) cho rằng đó là do sự lo lắng của cộng đồng hơn là bằng chứng khoa học. Bác sĩ Behrenm của trường Y học Nhiệt đới London (London School of Tropical Medicine) cho biết: “Theo quan điểm của tôi một số quy định chính sách dựa trên sự tranh chấp và mối quan tâm của cộng đồng lên trên tính khoa học, đặc biệt tại Mỹ”. Nhà sản xuất Roche cho biết: “Một đánh giá an toàn thường xuyên gần đây được thực hiện bởi chính quyền y tế EU tăng cường hướng dẫn trước đây rằng các lợi ích của Lariam lớn hơn nguy cơ tiềm ẩn của phương pháp điều trị”.

'Bảo vệ lực lượng nhân sự'(Protect personnel)

Mefloquine bị cấm sử dụng đối với Lực lượng Đặc biệt của Mỹ (US Special Forces) trong năm 2013 nhưng tại Anh nó vẫn còn sử dụng cho các quân lính trong quân đội tại các khu vực sốt rét lưu hành. Bộ Quốc phòng đã dự trữ hơn 11.500 hộp thuốc, theo câu hỏi và trả lời của Quốc hội nhiều người cho rằng nếu nó bị cấm sử dụng, tìm nguồn thay thế sẽ để lại cho quân đội một hóa đơn lớn vì vậy đó là một tranh luận về kinh tế về việc tiếp tục sử dụng thuốc này. Phát ngôn viên của Bộ Quốc Phòng cho biết: “Tất cả lời khuyên về y tế được dựa trên các hướng dẫn hiện nay của Y tế Công cộng Anh (Public Health Engliand) đặt ra”, dựa trên lời khuyên của chuyên gia, Bộ Quốc phòng tiếp tục kê đơn thuốc mefloquine như là một phần của liệu pháp điều trị sốt rét được khuyến cáo giúp bảo vệ các quân lính khỏi căn bệnh đe dọa đến tính mạng : “Mefloquine được sử dụng bởi người dân và quân nhân trên khắp thế giới và chúng tôi chỉ kê dơn thuốc sau khi có các đánh giá về nguy cơ của bệnh nhân”.

Đã phát triển được vắc-xin sốt rét hiệu quả, an toàn

Ngày 14/8/2015. Malaria News. Đã phát triển được vắc-xin sốt rét hiệu quả, an toàn (Safe, Effective Malaria Vaccine Developed). Các chuyên gia y tế cho biết, một loại vắc-xin mới mất 30 năm nghiên cứu, cuối cùng cũng đã cho thấy một tín hiệu khả quan trong cuộc chiến chống sốt rét, căn bệnh do muỗi truyền cướp đi sinh mạng hơn nửa triệu người mỗi năm.

Trong khi thế giới đang tập trung vào Ebola, sốt rét đã và đang cướp đi sinh mạng 526.000 người mỗi năm tại châu Phi năm 2013

Trong tháng 7/2015, Cơ Quan Quản Lý Dược Phẩm Châu Âu (European Medicines Agency) tương tự như Cục Quản Lý Dược Phẩm Liên Bang Hoa Kỳ đã tiến hành một bước đi quan trọng khi phê duyệt sản xuất Mosquirix, một loại vắc-xin sốt rét do GlaxoSmithKline sản xuất được dự định dùng cho trẻ em. Theo WHO, trong khi thế giới đang tập trung vào dịch bệnh Ebola gần đây tại Tây Phi, sốt rét lại là một mối đe dọa tiềm ẩn về sau. Hơn 11.000 người đã tử vong do Ebola từ khi dịch bệnh bắt đầu hồi năm 2014 nhưng theo báo cáo của WHO chỉ riêng trong năm 2013, sốt rét đã cướp đi sinh mạng 526.000 người tại châu Phi, trong đó 83% trong số đó là trẻ nhỏ.

Tổng thống Mỹ Obama luôn quan tâm đến cuộc chiến chống Ebola và sốt rét tại châu Phi

Vào ngày 24/7/2015, Cơ quan Quản lý Dược phẩm châu Âu đã bày tỏ một quan điểm khoa học tích cực về vắc-xin này, nói rằng nhà chức trách lập pháp đã công nhận Mosquirix an toàn và hiệu quả, đó là tín hiệu đèn xanh cần thiết để chuyển sang giai đoạn phát triển và đi tới giai đoạn sản xuất. Sốt rét, hoành hành mạnh nhất ở vùng Cận sa mạc Sahara châu Phi, là một căn bệnh ký sinh trùng truyền sang người qua tuyến nước bọt của muỗi khi đốt người, không giống như vi-rút hoặc vi khuẩn, ký sinh trùng này thay đổi hình dạng vài lần trong suốt vòng đời, khiến việc miễn dịch chống lại chúng trở nên cực kỳ khó.

Đây là lần đầu tiên một vắc-xin chống lại ký sinh trùng đã nhận được mức độ phê duyệt cao như vậy, Cơ quan Quản lý Dược phẩm châu Âu cho biết trong một báo rằng trong các thử nghiệm lâm sàng Mosquirix đã cung cấp “sự bảo vệ vừa phải” (modest protection), phần lớn các vắc-xin mang lại tỷ lệ bảo vệ ít nhất 80% hoặc 90%. Tuy nhiên, Mosquirix lại thấp hơn, chỉ 50% hiệu lực đối với trẻ em tuổi từ 5 tháng đến 17 tháng. Tỷ lệ bảo vệ từng thấp hơn đối với trẻ em có tuổi từ 6 tuần cho đến 12 tuần, bên cạnh đó hiệu lực của vắc-xin này đã bắt đầu giảm đi sau một năm. Ông David Kaslow, phó chủ tịch của bộ phận phát triển sản phẩm tại PATH, môt tổ chức cách tân y tế toàn cầu phi lợi nhuận cho biết: “Bên cạnh hiệu lực của thuốc, điều mà bạn thực sự muốn nghĩ đến, là tác động y tế công cộng-số lượng ca bệnh giảm đi trên mỗi đứa trẻ được tiêm chủng. Hiệu lực vừa phải cộng với gánh nặng bệnh tật cao làm cân bằng tác động y tế công cộng cao”. Kaslow cho rằng những khu vực nơi vắc-xin đã được thử nghiệm có tỷ lệ sốt rét rất cao - ở một số nơi trẻ em mắc sốt rét trung bình 4 lần một năm. Mục tiêu của Mosquirix không phải là loại trừ căn bệnh, giống như vắc-xin bại liệt hay đầu mùa, nhưng thay vào đó đơn giản làm giảm tần số ca bệnh ở trẻ em. BS. Peter Hotez, Hiệu trưởng Trường Y học Nhiệt đới Quốc Gia của Đại học Y Baylor tại Houston cho biết: “Khi vắc-xin này được chấp nhận, nó sẽ là một thay đổi điển hình về việc chúng ta nghĩ đến việc sử dụng vắc-xin như thế nào. Chúng tôi vẫn phải tiếp tục sử dụng màn ngủ và thuốc chống sốt rét, vắc-xin này sẽ không thay thế chúng”.

Công ty GlaxoSmithKline thử nghiệm vaccine mới về sốt rét

Các nhà khoa học tại GlaxoSmithKline đã bắt đầu nghiên cứu từ năm 1987 về một loại vắc-xin nhằm vào chủng nguy hiểm nhất trong 4 chủng của sốt rét là Plasmodium falciparum, họ đã bắt đầu với vắc-xin viêm gan B như là một nền tảng để xây dựng lên vắc-xin ký sinh trùng mới. Vào năm 2001, công ty dược này đã tham gia hợp tác với Sáng kiến Vắc-xin Sốt Rét điều hành bởi PATH. Sự hợp tác công-tư đã tiến hành các thử nghiệm lâm sàng tại 11 khu vực bao phủ trên 7 nước tại vùng Cận hoang mạc Sahara châu Phi. Các kết quả của nghiên cứu đã được xuất bản trên tạp chí Lancet hồi đầu tháng 7 Mosquirix đã nhận được sự chấp thuận từ Cơ quan Quản lý Dược phẩm châu Âu ngay sau đó. Hơn 500 triệu đô-la-200 triệu trong số này tới từ Tổ chức Bill và Melinda Gates đã đầu tư trong việc nghiên cứu và thử nghiệm vắc-xin này và hiện nó đang được xem xét bởi WHO, sẽ cần nhiều kinh phí hơn nữa cho việc giáo dục và phân phối cơ sở hạ tầng trước khi vắc-xin có thể được tung ra thị trường và các chuyên gia cho biết nó sẽ là một quy trình mất nhiều năm.

Giai đoạn thử nghiệm vaccine sốt rét ở người giai đoạn 3 (Phase III)

Phát ngôn viên của WHO Gregory Hartl cho biết: “Trong khi đây thực sự là một tin tốt lành từ quan điểm rằng đây là lần đầu tiên có một vắc-xin sốt rét đã đạt tới mức được một cơ quan lập pháp xem xét, vẫn còn phải làm nhiều việc phía trước”. Ông Kaslow, người đã làm việc về vắc-xin này trong vai trò của mình tại PATH cho biết: “Điều chúng tôi dường như có được lúc này là một vắc-xin thế hệ đầu tiên có hiệu lực vừa phải, về mặt khoa học có hai thứ còn lại phải làm: một là tìm ra cách tốt nhất để cấp thuốc, thứ hai là “tiếp tục phát triển một vắc-xin thế hệ thứ hai” (get to work o­n a second generation vaccine).

Các nội dung khác »

---