Ngày 27/7/2015. Viện Walter và Eliza Hall. Hình ảnh 3 chiều (3D) đầu tiên của một loại protein “chất dẫn” sốt rét quan trọng có thể phát triển một thế hệ thuốc chống sốt rét mới (3D image of malaria 'conductor' aids search for antimalarial drugs). Các nhà nghiên cứu đã phát triển WEHI0-842, một loại thuốc ngăn chặn protein plasmepsin V của ký sinh trùng sốt rét, giết chết ký sinh trùng. Phát hiện này là một bước đi tiến tới gần hơn việc phát triển những loại thuốc mới cấp thiết hơn trong việc điều trị và phòng ngừa sốt rét.

GS. Alan Cowman (trái) và TS. Justin Boddey đã chụp được hình ảnh 3-D đầu tiên của một loại protein ‘chỉ huy’ sốt rét quan trọng có thể giúp phát triển các loại thuốc chống sốt rét mới (Hình do Viện Walter và Eliza Hall cung cấp).

Hình ảnh 3 chiều đầu tiên của một loại protein “chất dẫn” sốt rét quan trọng có thể dẫn tới việc phát triển một thế hệ thuốc điều trị sốt rét mới, các nhà nghiên cứu từ Viện Walter và Eliza Hall của Melbourne (Australia) đã phát triển WEHI-842, một loại thuốc ngăn chặn protein plasmepsin V của ký sinh trùng sốt rét, giết chết ký sinh trùng. Phát hiện này là một bước tiến tới gần hơn việc phát triển những loại thuốc mới cấp thiết hơn trong việc điều trị và phòng ngừa sốt rét. Nghiên cứu này được dẫn đầu bởi Giáo sư Alan Cowman, Ts. Justin Boddey, TS. Tony Hodder, TS. Brad Sleebs và TS. Peter Czabotar đã được xuất bản trên Tạp chí Nature Structural and Molecular Biology. GS. Cowman cho biết về cấu trúc phân tử 3 chiều, chi tiết của protein plasmepsin V là một bước đi quan trọng tiến gần hơn đến một loại thuốc sốt rét mới: “Plasmepsin V có vai trò giống như một nhân viên bán và soát vé xe buýt, nó cấp cho mỗi protein cần ra khỏi ký sinh trùng một dấu chấp thuận và một tờ vé đi đến đúng đích đến. Nó là một mục tiêu quan trọng vì vai trò then chốt của nó trong sự tồn tại của ký sinh trùng sốt rét và biểu hiện trong tất cả các chu trình của vòng đời của nó. Đã có những mối quan tâm đáng kể tới việc giải thích cấu trúc của plasmepsin V, một việc từng rất khó khăn liều lĩnh vì bản chất của protein. Bằng việc sử dụng thuốc WEHI-842 có hiệu lực cao, chúng tôi đã có thể làm ổn định protein thỏa đáng để hiểu rõ chi tiết cấu trúc phân tử của nó, điều rất quan trọng trọng trong việc phát triển loại thuốc chống sốt rét mới này”.

Hình ảnh 3D ký sinh trùng sốt rét gây phá vỡ hồng cầu

TS. Boddey cho biết việc nhắm vào plasmepsin V sẽ tiêu diệt hiệu quả hai chủng sốt rét gây ra phần lớn ca bệnh và các ca tử vong. Ông nói rằng: “WEHI-842 là một chất rất hiệu quả trong việc ngăn chặn sự tăng trưởng và sinh tồn của Plasmodium falciparum. P. falciparum là dạng ký sinh trùng sốt rét nguy hiểm nhất, gây ra phần lớn trong số 800.000 ca tử vong do sốt rét hàng năm. Plasmodium vivax cũng đặc biệt nguy hiểm vì nó có thể ẩn nấp trong cơ thể trong thời gian dài mà không biểu hiện triệu chứng, gây ra sự tái phát nặng về sau”. Gần một nửa dân số thế giới đang có nguy cơ mắc sốt rét hàng năm với hơn 200 triệu người mắc bệnh và cướp đi sinh mạng 700.000 người mỗi năm, chủ yếu là trẻ em dưới 5 tuổi. Các thuốc chống sốt rét hiện nay đang trở nên ít hiệu quả hơn vì ký sinh trùng phát triển khả năng kháng thuốc, khiến cho việc tìm kiếm các mục tiêu mới có thể tiêu diệt tất cả các chủng sốt rét trở nên cực kỳ quan trọng. Theo TS.Boddey, ký sinh trùng sốt rét là những kẻ thay đổi hình dạng, thay đổi diện mạo và hành vi trong suốt vòng đời để giúp chúng vượt qua sự phát hiện và tiêu diệt của cơ thể. Ts Boddey nói: “WEHI-842 có thể trói chặt và làm gián đoạn chức năng của plasmepsin V, ngăn chặn sự phóng thích các protein đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành nên môi trường của ký sinh trùng và giết nó một cách hiệu quả. Plasmepsin V được biểu hiện bởi các hình thái khác nhau trong vòng đời ký sinh trùng vì vậy chúng tôi cũng có thể tiêu diệt những hình dạng khác nhau này”.

Tác động của tế bào hồng cầu nhiễm ký sinh trùng sốt rét

GS. Cowman cho rằng thách thức lớn nhất đối với nhóm này là việc phát triển một chất có thể vượt qua các rào cản bảo vệ ký sinh trùng sốt rét khi nó ẩn nấp bên trong tế bào. Ts Boddey cho biết thêm: “Ký sinh trùng ẩn nấp đặc biệt giỏi trong gan và tế bào máu với 4 màng ngăn giữa dòng máu và loại protein chúng tôi đang nhắm đến. Chúng tôi hiện đang cộng tác với một công ty dược để xác định các thuốc có tác dụng tương tự WEHI-842 nhưng có thể tìm đường vượt qua 4 màng ngăn để tiếp cận ký sinh trùng ẩn sâu trong tế bào máu”.

Nguồn tin:Walter and Eliza Hall Institute

Tài liệu tham khảo:

Các nội dung khác »

---